"Tapuitenfall" Almere (11 september 2005)

Gestart door Pim, september 11, 2005, 22:41:06 PM

Vorige topic - Volgende topic

Pim

Eerst even een vogelrectificatie (met dank aan Flevovogelaar René Alma).

Ik schreef onlangs: "Buizerds zaten langs de dijk en waar eigenlijk niet. Deze roofpiet doet het erg goed in Zuidelijk Flevoland, waarschijnlijk door de hoge muizenstand (die wel kan fluctueren per jaar). Op een koude winterdag lijkt op elk paaltje langs de weg wel een buizerd te zitten".

Als reactie: "Dit jaar is een droevig muizenjaar. Het broedsucces van Grauwe Kiek in de Flevo en Groningen is erg mager, slecht eigenlijk. Komt door de muizenstand. Buizerden foerageren voor een groot gedeelte op regenwormen!"


Om 8.00 uur vanmorgen (11 september 2005) lag ik niet in mijn heerlijke warme bed, maar zat ik alweer op de fiets naar de Lepelaarplassen (Almere – Flevoland). Bij de Galjoottocht werd ik wakker geprikt door tientallen steekmuggen, knap dat zo'n klein insect door een spijkerbroek heen kan prikken. Dat doet me denken aan de vele bloedzuigers op Borneo die ook moeiteloos door textiel heenkropen om zich tegoed te doen aan bloedplasma.

Twee ijsvogels zaten in een wilg en vlogen vervolgens elkaar een stuk achterna. Aan de Noorderplassenzijde alarmeerde ook zo'n blauw wonder. Langs het fietspad dat rondom de Lepelaarplassen gaat zat een tapuit. Afgelopen nacht was er veel regen gevallen en in enkele regenplassen bij "Plan Roerdomp" foerageerden twee juveniele lepelaars. Het zal niet echt vol vis zitten zo'n geïsoleerde regenplas. De baardmannetjes waren weer erg actief aanwezig, ze riepen veelvuldig en vlogen in groepjes boven de rietvelden.

Er was een redelijke beperking van het zicht door kleine in de lucht zwevende waterdruppeltjes ook wel mist genoemd. Het was daardoor niet mogelijk om de Natte graslanden af te scannen op mogelijke vogels. Bij de tweede trekvogelbrug kwam een ijsvogel even op de stok in het water zitten, maar bij mijn eerste beweging schoot hij al luid alarmerend weg. Boven de Hoge Vaart vloog wederom een ijsvogel. In de vogelkijkhut (Lepelaarhut) was het zicht ook niet om een lange en enthousiaste brief over naar huis te schrijven, echter de twee ijsvogels die halverwege de plas overvlogen waren kraakhelder te zien. In de voorste linie telde ik zeker vijftien pijlstaarten (eclipskleed), een vogel die goed te herkennen is aan zijn slanke hals, ook wel de "hazewindhond onder de eenden" genoemd. Ook waren minimaal twaalf dodaarzen ter plaatse.

Na een verlaat ontbijt (een lichte brunch) met zelfgebakken croissants met gesmolten kaas kon ik er weer even tegenaan en besloot ik via het Wilgenbos naar het Jan van den Boschpad (zuidelijke kant Oostvaardersplassen – Almere) te gaan. Het Wilgenbos is ook een broeinest van duizenden muggen die je hoorndol maken, daardoor kon het ijsvogeltje dat ter plaatse was me ook niet bekoren (hoewel die ijsvogel daar weinig aan kon doen).

Terwijl ik net begon te gapen omdat het erg rustig was, reed ik het kassengebied de Buitenvaart binnen en zag op een paaltje een tapuit zitten. Op een volgend paaltje zat er nog eentje en verderop nog één. Ik besloot maar van mijn fiets te stappen en het veldje beter te bekijken. Werkelijk overal zaten tapuiten: op paaltjes, op de grond en op de glazen kassen. Ik telde met gemak 65 exemplaren, maar de tapuitenkermis was nog niet voorbij. Een stukje verder zaten wederom tientallen tapuiten. In totaal telde ik met gemak 137 exemplaren!! Het werkelijke aantal zal zeker hoger zijn uitgevallen als ik echt bij elk veldje mijn telescoop zou opstellen. Het merendeel waren vrouwelijke en juveniele tapuiten.

De tapuit is een prachtige en kleurrijke vogel die bij mij vaak een glimlach kan opwekken. Dit hangt samen met zijn manier van voortbewegen. Door zijn lange poten rennen ze vaak over de grond en ook het boevenmasker bij de mannetjes (waarvan ik vandaag slechts enkele exemplaren zag) geeft de vogel iets ondeugends. Bij het opvliegen is de helderwitte stuit een opvallend kenmerk. Nooit eerder zag ik zoveel tapuiten bij elkaar. Bij Almere De Poort (een zandvlakte voor aanstaande woningbouw) werden vrijwel op hetzelfde tijdstip circa 150 tapuiten gezien.

Dit enorme aantal op een gering oppervlakte wordt in vogelaarjargon een "fall" genoemd. Grote groepen vogels raken dan door een weersverandering (of bijvoorbeeld mist) gedesoriënteerd en besluiten massaal te gaan landen. Als het weer beter wordt kan de gehele groep weer net zo snel verdwenen zijn (met dank aan R. Alma).

"Het veranderende wereldklimaat heeft van de tapuit een lange afstandskampioen gemaakt. Op het hoogtepunt van de laatste ijstijd broedde hij veel zuidelijker dan hij nu doet. Toen het pakijs zich terugtrok met een snelheid van één tot twee kilometer per jaar, breidde de soort zijn broedgebied in eenzelfde tempo verder naar het noorden uit. Toch bleef de tapuit trouw aan zijn overwinteringgebied aan de zuidrand van de Sahara. De afstanden die de vogels bij hun halfjaarlijkse trek hadden te overbruggen werden steeds groter.....".
(Bron: J. Schwiebbe).

Tevens staat de tapuit op de rode lijst van de Nederlandse broedvogels als bedreigde soort. Dat komt door een waslijst van oorzaken, o.a. door habitatverslechtering (bijvoorbeeld het dichtgroeien van geschikte broedterreinen), sterke afname van konijnen door virusziektes (waardoor minder broedgelegenheid in hun verlaten holen), toegenomen recreatiedruk, predatie door de vos en de extreme droogte in Afrika in vele jaren.

Bij de Buitenvaart (Almere) vloog tevens een boomvalk luid roepend over. Bij de verbindingszone zaten nog vier van die fraaie tapuiten. Ook vlogen hier uit de vegetatie een achttal gele kwikstaarten op.

Op het uitkijkpunt van het Jan van den Boschpad was het zicht vanzelfsprekend mager te noemen. De mist was hardnekkig en van de beloofde zon kwam niks terecht. In het water foerageerden zeventien, merendeel juveniele lepelaars. Met moeite wist ik met het slechte zicht vier grote en één kleine zilverreiger te ontdekken. In de richting van de spoorlijn zat in een dode boom een visarend. Later meende ik nog een tweede exemplaar richting Oostvaardersdijk te zien zitten in een boom, maar de afstand was te groot om zekerheid te verschaffen. Een drietal haviken waren ter plaatse, één exemplaar zat op het gras aan de overkant van het eerste water. Meestal zoeken ze wel een boom of boomstronk op.

Een vos wandelde ontspannen langs het water en ging zo nu en dan zitten of krabbelde zich zonder gêne. Tussen de grauwe ganzen zat een exoot uit het hoge noorden van Canada, Alaska en Siberië, namelijk een keizergans. De exemplaren in Nederland zijn zo goed als zeker uit gevangenschap ontsnapt. Er verblijven in ieder geval twee exemplaren binnen het gebied. Van het aantal steltlopers de afgelopen tijd word je niet vrolijk, ik zag nu slechts een drietal witgatjes, twee watersnippen en twee overvliegende oeverlopers.
met vriendelijke groet,

Pim Julsing

natuurverslaving.nl

laatvlieger

In Katwijk ook al overal tapuiten en op andere plaatsen in Nederland ook, volgens mij is er een van de grootste invasies (fall) sinds lange tijd aan de gang. Van de een op de andere nacht. Echt spectaculair, het was mij ook al opgevallen.
Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/