Vogelfestival en Gelderse poort (27-30 augustus)

Gestart door Pim, augustus 31, 2005, 18:21:33 PM

Vorige topic - Volgende topic

Pim

Het vogelfestival bij de Oostvaardersplassen (27 & 28 augustus 2005) zit er weer op. Het was een groot succes en bij tijd en wijle leek het wel of je rondstruinde op de Libelle zomerweek. Er waren over beide dagen circa 9000 bezoekers en dat zijn heel wat telescopen en verrekijkers bij elkaar. Op zaterdag (nog wat loom van Lesbos) struinde ik langs de kramen van o.a. waarneming.nl, sovon, birdpix en de vogelbescherming. Op zondag "begeleidde" ik een tweetal excursies, er was veel animo voor deze activiteit. Het leuke was dat je met een groep van vijfentwintig personen van start ging en halverwege was de groep gegroeid tot 35 deelnemers, het zogenaamde plakeffect.

Op beide excursies werden er ijsvogels gezien. Ik stond net mijn verhaal te houden over ijsvogels die je hier kunt tegenkomen toen één prachtexemplaar zich aangesproken voelde en schel piepend over het water vloog. In een fractie van enkele seconden was de vogel uit beeld verdwenen. De ene helft van de groep in euforie en de andere helft in teleurstelling achterlatend. We gingen per boot naar het toegangspad naar vogelkijkhut "De Schollevaar" (zie: www.vogelkijkhut.nl) die bij wijze van uitzondering het gehele weekend toegankelijk was. Bij beide excursies werden diverse roofpieten gezien. Een sperwer achtervolgde fanatiek een zangvogel boven het riet, bruine kiekendieven zweefden boven de "oneindige" rietvelden en een boomvalk zocht nog wat voedselrijke libellen voor zijn lange tocht naar Afrika.

De meest tot de verbeelding sprekende roofvogel in het gebied, de zeearend, liet zich beide excursies aanschouwen. De eerste excursie vlogen nabij vogelkijkhut de Zeearend alle ganzen de lucht in en was een zeearend kortstondig te zien. Ook besloten zevenentwintig lepelaars een veiliger plek op te zoeken. De tweede excursie vlogen de adulte en subadulte zeearend op grote hoogte over. Op zaterdag had ik helaas de zeearend die over het festivalterrein zeilde op een haar na gemist.

Vanuit de vogelkijkhut "De Schollevaar" (aalscholver) waren nog diverse aalscholvers te zien, maar de drukste tijd van het jaar met de nestbouw en broedzorg zit erop. Het aantal aalscholvers die hier in 2005 hebben gebroed zal ongeveer rond de 2500 broedparen liggen, in het verleden zijn er wel eens >8000 broedparen geweest. Er lijkt zich een natuurlijk evenwicht af te tekenen dat nauw samenhangt met de visstand. Tijdens beide excursies werd vanuit de hut een voorbij schietende ijsvogel gezien. Er waren voornamelijk slobeenden en tafeleenden ter plaatse in hun conservatieve eclipskleed. Enige kleur gaf een casarca aan het geheel. Een rosse stekelstaart werd niet meer teruggevonden.

Op de terugweg van de tweede excursie was een overvliegende visarend goed te zien. De grote zilverreigers in de Keersluisplas werkten ook goed mee om van de excursie en het vogelfestival een succes te maken.

Maandag 29 augustus 2005 stond een dag natuur opsnuiven in de Gelderse poort op het programma. We huurden op station Nijmegen een fiets en verlieten langs de Waal de historische stad. We passeerden het Hollands-Duitsch gemaal (1934) en de lucht was plotseling goed gevuld met tientallen huiszwaluwen.

"De Gelderse Poort bestaat uit twee delen, de Oude Rijnstrangen ten noorden van de Rijn en de Ooijpolder ten westen van de Rijn en ten zuiden van de Waal. De Oude Rijnstrangen bestaat uit een complex van gedeeltelijk verlande stroombeddingen en meanderrichels van de Rijn. De Ooijpolder is een vrij open poldergebied aan de voet van de stuwwal van Nijmegen. Oude, deels verlande strangen (voormalige rivierarmen) doorsnijden het gebied. De rivierduinen en oeverwallen zijn hier opmerkelijke landschapselementen. Verder liggen diverse zand- en kleiwinputten in het gebied. Het natuurontwikkelingsgebied De Millingerwaard bij Kekerdom staat model voor vele natuurontwikkelingsprojecten in het rivierengebied. In de Gelderse Poort broeden bijzondere vogels als roerdomp, kwartelkoning, zwarte stern en ijsvogel. Voor de zwarte stern is de Gelderse Poort het belangrijkste broedgebied in Nederland. In het gebied zijn een aantal slaapplaatsen (met name De Bijland, Kaliwaal en Zandgat Gendtsche Polder) waar tienduizenden ganzen en zwanen samenkomen die in de uiterwaarden en elders in het Duits/ Nederlandse Nederrijngebied voedselzoeken"..
(Bron: www.natuurinformatie.nl)

Na minder dan een half uur fietsen zit je al in de Ooijpolder, een oase van rust en schoonheid. Dit klinkt zoetsappig, maar vanaf de winterdijk kijk je meteen uit over "de oude Waal" , een levend schilderij.  De oude Waal is een restant van de vroegere loop van de Waal, deze staat nu nog slecht met een smalle doorgang in verbinding met de rivier. In het water foerageerden diverse groepjes lepelaars, aan de bedelroep te horen veelal juveniele exemplaren. Op de modderige oevers deden een zevental oeverlopers hun naam eer aan. Hun staart gaat continu op-en-neer. De oevers zagen op vele plaatsen paars van de honderden kattenstaarten. Er waren ook veel kokmeeuwen, aalscholvers en grauwe ganzen aanwezig. De laatstgenoemde is in de wintermaanden massaal, met vele tienduizenden, aanwezig in het gebied.

Vervolgens lagen links "De groenlanden" wederom een knap staaltje natuurontwikkeling, je krijgt een beetje het idee hoe Nederland er in vroeger tijden uit heeft gezien. Aan de rechterkant van de dijk lag voornamelijk landbouwgebied en soms een wiel, een herinnering aan een dijkdoorbraak. Deze wielen zijn na vele jaren van rust ook kleine natuurpareltjes geworden. Bij de Bisonbaai lachte een groene specht ons bemoedigend toe. De Bisonbaai is een grindgat aan de Waal, in de winter een goede plek voor smienten en diverse soorten ganzen. Nu waren honderden aalscholvers gezamenlijk aan het vissen in het diepe water. Het gebied wordt begraast door Konikpaarden en Galloway-runderen.

Het Galloway rund is net als de Schotse Hooglander afkomstig uit het zuidwesten van Schotland, van het schiereiland Galloway. Deze soort is klein van postuur en heeft een opvallende donkere, krullende en lange vacht. Vaak komen ze bruin te wereld en worden op latere leeftijd zwartkleurig, echter er zijn diverse kleurafwijkingen mogelijk, zelfs tot geheel wit aan toe. Ze hebben brede hoeven en zijn daardoor goed wendbaar in moerassige gebieden zoals de Gelderse poort.

Terwijl ik het water "vakkundig" aan het afscannen was met mijn verrekijker had ik plotseling een blote kerel in beeld. Een deel van het gebied is in gebruik als naaktstrand en homo-ontmoetingsplek. In het water zwom een drietal Canadese ganzen, twee kolganzen en de gebruikelijke grauwe ganzen.

Via de Erlecomse waard, de Kaliwaal (natuurgebied met nevengeulen aan de Waal) en de Kekerdomse waard kwamen we aan in het dorp Kekerdom. Onderweg zagen we op een weiland een drietal ooievaars, een vierde exemplaar cirkelde in de lucht boven een steenfabriek. In de Erlecomse waard waren duidelijk sporen te zien van bevers, in het water dreven afgeknaagde boomstammen. Eerder op de fietstocht zagen we al een kleine beverburcht. De bewoners lieten zich midden op deze zomerdag niet zien. "Tussen 1994 en 2000 zijn in totaal 54 Elbebevers uitgezet in het Nederlandse deel van de Gelderse poort. Vanaf 1997 planten bevers zich met succes voort en tot 2000 zijn al minstens 20 jongen geboren" (Uit: "Land van levende rivieren – J.Bekhuis e.a.). Deze groei zet zich de laatste jaren in razendsnel tempo voort. De bever is een belangrijke schakel in het rivierenecosysteem, hij is in staat open plekken langs de oevers te maken, waar andere diersoorten weer van profiteren.

In Kekerdom (Gelderland) leek de tijd even stil te staan, er was een groot feest aan de gang van de plaatselijke schuttersvereniging, net zo iets als de gay pride in Amsterdam, maar net even anders. Boven het dorpje vloog een grote groep huiszwaluwen. Het wilderniscafé in het gehucht is een prima startpunt naar het paradepaardje van de Gelderse poort, namelijk de Millingerwaard. We waren vandaag primair aan het fietsen en bezochten daarom enkel even de vogelkijkhut (zie: www.vogelkijkhut.nl). Het gebied deed me een beetje denken aan de ruige natuurgebieden te Almere met wilgenbos en ruigtes. Echter hier waren veel boomklevers aanwezig en deze soort is nog zeldzaam in Zuidelijk Flevoland. Soorten als Springbalsemien (overgekomen als exoot uit het Himalaya gebergte) en grote klit waren dominant aanwezig.

De vogelkijkhut "Flevopost" gaf een mooi uitzicht over het water. Het duurde dan ook niet lang voordat ik een ijsvogel aan de overkant zag zitten. Een tweede exemplaar kwam langs de hut aanvliegen en kwam iets dichterbij in een wilg zitten. Twee dodaarzen doken beurtelings onder. Een groene specht was niet verlegen en was luid en duidelijk te horen. Op de kijkhut zat een fraaie vlinder, het was één van de mooiste nachtvlinders, namelijk een rood weeskind.

Bij Millingen aan de Rijn zit een bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer met informatie over het gebied, echter deze was op maandag gesloten. We staken per pont de Waal over en met een tweede pont stonden we aan de overkant van het Pannerdensch kanaal. De terugweg was een stuk ééntoniger, maar ook hier waren enkele fraaie natuurgebieden zoals de Gendtse en Bemmelse waard. Een drietal ooievaars stonden als standbeeld langs het water. Er riep wederom een groene specht die zich dus erg in zijn element voelt in de stukken bos langs de rivier. Ook zag ik op diverse plekken nog solitaire oeverlopers.

Via de Waalbrug (uit 1936) kwamen we weer aan te Nijmegen waar een trein voor ons klaarstond.

Dinsdag 30 augustus 2005 in de namiddag op de fiets gesprongen en naar de Lepelaarplassen (Almere – Flevoland) gereden. Over de Galjoottocht vloog een eerste ijsvogel voorbij, bij de tweede trekvogelbrug zaten zelfs twee exemplaren. Ze vlogen elkaar achterna over het water.
Bij de natte graslanden en de kwelzone was het zeer rustig, steltlopers zie je hier nauwelijks door de hoge waterstand. Boven het Markermeer vlogen zwarte sterns, samen met de algemenere visdiefjes. Op de natte graslanden kon ik slechts één grote zilverreiger en vijf lepelaars ontdekken, het gras staat hier zeer hoog.

Het Wilgenbos was weer een ijsvogelparadijs, het eerste exemplaar zat aan de overkant van een plas en er kwamen alweer twee exemplaren aangevlogen. Enkele groene kikkertjes sprongen vrolijk in het rond en de vele muggen hadden het op mij voorzien.

Het Jan van den Boschpad (zuidelijke kant Oostvaardersplassen te Almere) maakte zijn naam als vogelaarsmekka weer geheel waar. Een adulte en subadulte zeearend gaven een puike show en niet als minuscule stipjes in de verte, maar halverwege de vlakte en zittend in een boom achter het tweede plasje. Dit tot ongenoegen van de vele grauwe ganzen.

Een adulte zwarte ooievaar zat ver weg op de vlakte, met moeite kon je de rode snavel zien. Later in de namiddag/ vroege avond vloog de zwarte ooievaar een stukje en landde pal naast een vos. De vos was waarschijnlijk overrompeld, maar volgde al snel zijn instinct. Het slimme beest begon rondjes rondom de vogel te lopen en maakte deze kring steeds kleiner. Plotseling rende de vos op de zwarte ooievaar af, de ooievaar kon maar net ontkomen en de vos sprong deze zeldzame vogel nog een stuk achterna in de lucht. De zwarte ooievaar leek wel een spel te spelen toen hij voor de tweede maal vlakbij de vos landde, de vos hield het voor gezien en wandelde weg.

Een tweede vos bezorgde een groep ganzen maagzuur. De vos zette het op een rennen, maar kon geen gans te pakken krijgen. Hij zal nog vaak aan de tijd in het voorjaar terugdenken dat de pullen van de grauwe gans voor het oppakken waren. In het moerassige deel nog een groep lepelaars, vijf kleine zilverreigers en één grote zilverreiger. Een groep van zeventien watersnippen vloog zo nu en dan over de plas en was soms langs de randen te zien. Van het exotenfront kon ik zwarte zwaan en Canadese gans nog noteren.

Een uurtje voor zonsondergang hoorde ik bij de Lepelaarplassen in de bosjes langs het water een luidruchtig geknaag, duidelijk van een bever. Met een kleine dosis geduld kreeg ik het grote dier te zien. Het zwom door het water en klom vervolgens op een boomstam die horizontaal op het water lag. Daardoor kon ik de bever zeer goed bekijken. Toen een bootje met buitenboord motor te dichtbij kwam liet de bever zich in het water glijden. Het beest leek wel uit irritatie enkele malen met zijn grote (horizontaal) afgeplatte staart op het water te slaan. Nog enkele leuke feiten: Bevers houden geen winterslaap en kunnen maximaal vijftien minuten onder water blijven, dat doe ik ze niet na in onze badkuip.

Tenslotte maakte een ijsvogel met zijn overbekende beroep mij nog attent op zijn aanwezigheid bij de Noorderplassen.
met vriendelijke groet,

Pim Julsing

natuurverslaving.nl

BWoets

Leuke verhalen Pim!

Maar..

Libelles = stapel tijdschriften
Libellen = nou ja.. vraag maar aan de Boomvalk
Met vriendelijke groet,
Bob Woets

Pim

=aangepast.

Speciaal foutjes erin om Bob scherp te houden :P

groet,

Pim
met vriendelijke groet,

Pim Julsing

natuurverslaving.nl

BWoets

Met vriendelijke groet,
Bob Woets