Hyacinthoides non-scripta, hispanica, x massartiana

Gestart door ejslootweg, april 25, 2013, 23:52:29 PM

Vorige topic - Volgende topic

ejslootweg

De kruising van wilde hyacinth en Spaanse hyacinth (Hyacinthoides x massartiana) is in Nederland algemener dan beide oudersoorten. Mogelijk komen beide ouder soorten zelfs niet meer in zuivere vorm voor in Nederland en moeten ook planten met redelijk zuivere kenmerken van een van de oudersoorten toch opgevat worden als de uiterste vormen van de H. x massartiana hybride zwerm.

Op de website van het Londense Natural History Museum is veel informatie geplaats over het onderscheid tussen de twee oudersoorten en de hybride naar aanleiding van een onderzoek waar het publiek gevraagd wordt de eerste bloeiende hyacinten te melden (vergelijkbaar met bijv. de natuurkalender). Dat onderzoek loopt al sinds 2006 en de eerste resultaten staan ook al op de website. Ten eerste blijkt dat vooral in stedelijk gebied de hybride de meest voorkomende soort is geworden, maar op het platteland en aan de kust handhaaft de wilde hyacinth zich nog. De bloeitijden hebben ze pas sinds 2010 meegenomen in het onderzoek en daar valt nog niet veel over te zeggen; de veranderingen van jaar tot jaar zijn te groot om een trend te kunnen ontwaren.

maar goed; er staan dus goede beschrijvingen van de soorten die ik hier gelinkt heb en voor een deel vertaald.

Hyacinthoides non-scripta
Het lijn/lijn-lancetvormig blad is 20-45 cm lang en 7-25 mm breed. De bloeiwijze knikt duidelijk naar een kant. Bloemsteeltje 3-10 mm. De bloemen hangen naar een zijde van de steel. De bloemen zijn meestal diep-blauw van kleur, maar lichtere varianten komen voor.  De 6 kroonbladeren vormen een smal klokje met evenwijdige zijdes en zijn aan de top meestal sterk naar buiten toe omgekruld. De drie binnenste stuifmeeldraden zijn maximaal 3/4 zo lang als de buitenste stuifmeeldraden. De buitenste stuifmeeldraden zijn voor ongeveer 4/5 van hun lengte vergroeid met de kroonbladeren. Het helmhokje is zacht geel/creme kleurig. De bloemen geuren, vooral oop warmere dagen.

Hyacinthoides hispanica
Het blad is 20-50 cm lang en 10-35 mm breed en relatief breed langwerpig. De bloeiwijze staat overeind en hangt niet over aan de top, met de bloemen ingeplant rondom de steel. Het bloemsteeltje is 10-20 mm lang en de bloemen staan uit. De bloemen zijn meestal lichtblauw tot blauw, maar soms wit of roze. De kroonbladeren vormen een wijd open staand klokje en de top van de kroonbladeren is meestal niet omgkruld. De binnenste stuifmeeldraden zijn vrijwel even lang als de buitenste. De buitenste stuifmeeldraden zijn voor minder dan driekwart van hun lengte vergroeid met de kroonbladeren. De helmhokjes zijn bleek blauw tot blauw. De bloemen geuren niet, ook niet op warmere dagen. 

Hyacinthoides x massartiana
De eigenschappen van de hybride vallen tussen beide oudersoorten in en kunnen variabel zijn.  De bladeren zijn 20-50 cm lang en 10-30 mm breed. De bloeiwijze hangt licht naar een zijde over en de 4-15 bloemen staan rondom de ingeplant. De bloemsteeltjes zijn 8-20 mm lang. De bloemen zijn bleek tot donker blauw en soms wit of roze. De kroonblaadjes vormen een open klokje en de zijn meestal licht omgekruld aan de top. De lengte van de drie binnenste meeldraden is ongeveer driekwart die van de buitenste meeldraden. De buitenste meeldraden zijn voor ongeveer driekwart van hun lengte vergroeid met de kroonbladeren. De helmhokjes zijn bleek groen-blauw van kleur. De bloemen geuren zwak. De hybride is volledig vruchtbaar.


groeten, Erik
groeten, Erik

bouwvis

Wat een mooi stukje info
heb hem in mijn natuurinfo mapje gezet
Erik bedankt

vr gr Gre
Met vriendelijke groet Gre

M.V.S

#2
Ik zal het hier ook nog een keer ter discussie stellen. Je hebt een duidelijk stukje getypt, en ik heb er zeker wat aan. Maar .... hoe voer je de in Nederland voorkomende Hyacinthoides in? Waarneming.nl heeft er voor gekozen om niet de Heukels te volgen. Die beschrijft nog wel de wilde hyacint, maar gooit vervolgens alles op één hoop onder de kruising. Spaanse wordt uberhaupt niet beschreven.

In waarneming.nl kun je ze alle drie apart invoeren of onder de verzamelsoort, en er wordt van alles goedgekeurd (zelfs met foto's waarop ik, volgens bovenstaande stukje van Erik, geen overtuigend bewijs voor soortdeterminatie zie).

Wat doe ik nu met een Hyacinthoides die qua kenmerken heel goed bij óf de spaanse of de wilde past? Ik kan ze op soortniveau invoeren, zeker met bovenstaande lijstje. Maar als ik dat doe, weet ik nu al dat bijvoorbeeld Petra daar commentaar op levert omdat ik de heukels niet volg.

Zou er graag duidelijkheid over hebben.

Off topic: ik vind dat dit bericht wel een plaatsje bovenaan waard is, zoals ook het geval is bij iedere braam heeft een naam. :D
Groetjes, Marc

ejslootweg

Dat is inderdaad een interessant probleem. Ik ben er zelf ook nog niet helemaal uit wat nu de beste oplossing is. Als ik naar de foto's bij de waarnemingen onder non-scripta kijk is het merendeel inderdaad vrij duidelijk de hybride, maar er lijken toch ook nog wel populaties te zijn die ik non-scripta zou noemen (bijv. op een aantal plekken in de duinen) en het is jammer die dan bij de overduidelijke hybrides te moeten gooien. Ik moet nog eens nakijken of er niet een onderzoek naar geweest is op basis waarvan in de Heukels geconcludeerd wordt dat de echte wilde niet meer voorkomt. Er is vast wel wat over geschreven in de afgelopen eeuw. Wordt vervolgd.
groeten, Erik

M.V.S

#4
Ik vind het wel een interessant onderwerp, omdat ik deze hyacinten meestal consequent negeer. Ik ben dus meteen langs een aantal populaties gereden en heb jouw lijstje langs de hyacinten gehouden. Ik heb er steeds een stuk of 10 bekeken.

De kenmerken uit de lijst hierboven zag ik bijna allemaal 1 op 1 terug. (De m.i. non-scripta en hispanica waren duidelijk. Wat variabeler was de populatie kruisingen. Niet erg schokkend, aangezien het kruisingen betreft die wat fenotype dus steeds tussen de ouders in zullen zitten en er niet altijd hetzelfde uitzien).

Het verschil in de meeldraden was erg opvallend. Ook de bloemvorm, de mate van opgekruldheid van de kroonbladen, het wel of niet naar een kant "hangen" van de bloemen en de geur .... eigenlijk alles klopte.

In de waarnemingen zijn meer foto's te vinden. Hieronder het lijstje van de drie soorten hyacinten zoals ze m.i. zijn:

http://waarneming.nl/waarneming/view/75931344
Wilde hyacint - Hyacinthoides non-scripta gezien op 2013-05-10 Etten-Leur - Hilse Baan e.o.


http://waarneming.nl/waarneming/view/75931343
Spaanse hyacint - Hyacinthoides hispanica gezien op 2013-05-10 Etten-Leur


Het betreft deze waarneming
http://waarneming.nl/waarneming/view/75931340
Wilde hyacint x Spaanse hyacint - Hyacinthoides x massartiana (H. non-scripta x hispanica) gezien op 2013-05-10 Etten-Leur - Grauwe Polder
Groetjes, Marc

M.V.S

Hier ook nog over, wellicht vreemd:

De kruising wordt rood in waarneming.nl, terwijl de wilde gewoon zwart is. Moet dat niet omgedraaid zijn?
Groetjes, Marc