Veenmol Flores, Indonesië

Gestart door Mark27, april 23, 2013, 15:41:55 PM

Vorige topic - Volgende topic

Mark27

Ik zou graag willen weten welke soort dit is
Het betreft deze waarneming
http://observado.org/waarneming/view/75380952
Veenmol - Gryllotalpa gryllotalpa gezien op 2012-06-11 Indonesia - Kelimutu NP
Foto's:




bij voorbaat dank Mark Schellekens
Met vriendelijke groeten,

Mark Schellekens

Wim Bakker

Voor zover ik kan zien in OSF zijn er deze kandidaten: G. hirsuta, G. insulana en misschien G. orientalis.
"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson

Mark27

Beste WIm,

Bedankt voor de info. Die OSF had ik nog niet eens gevonden...... Ik ga eens ploegen. Misschien dat ik er nog uitkom....

Mark

Met vriendelijke groeten,

Mark Schellekens

Mark27

Ik zie dat er een vangst is van G. insulana van Flores uit 1949..... Nu eens kijken of ik er afbeeldingen van kan vinden. SPecimen ligt in Basel.......

Mark
Met vriendelijke groeten,

Mark Schellekens

Arp

Naar aanleiding van deze observatie heb ik destijds wat zitten zoeken/puzzelen, maar dat was niet eenvoudig. Het meeste dat online beschikbaar is, is oude literatuur en daarin zijn heel lang de verkeerde soorten genoemd en veel andere verwarrende dingen. Zo kom je bijvoorbeeld in alle oude boeken G. africana tegen, maar bleek die later echt tot Afrika beperkt te zijn en in Azië/Indonesië zou het dan om orientalis gaan. Ook de andere soorten zijn vaak gehusseld zodat je bij beschrijvingen nooit precies weet op welke (moderne) soort de tekst en eventuele afbeeldingen betrekking hebben.

Het lijkt me in dat verband ook aannemelijk dat de (deels op oude literatuur baserende) verspreidingsgegevens met een korreltje zout moeten worden genomen, c.q. dat het verstandig is om ook rekening te houden met soorten die misschien niet eerder van Flores gemeld zijn, maar wel uit de regio.

Voor Java had ik destijds de volgende soorten "meegenomen"
- Gryllotalpa fusca (Borneo)
- Gryllotalpa gracilis (Borneo, Maleisië)
- Gryllotalpa hirsuta
- Gryllotalpa insulana
- Gryllotalpa orientalis

En in mindere mate:
- Gryllotalpa fulvipes (Maleisië)
- Gryllotalpa nymphicus (Maleisië)
- Gryllotalpa wallace (Maleisië)

Voor het geval er nog een kenner langskomt lift ik stieken even mee ;)

Gryllotalpidae spec gezien op 2010-08-12 Indonesia- Jawa Barat


Qua vleugeladering neem ik aan dat het beest van Mark en mijne beide kereltjes zijn, toch?

Bij die van mij ontbreken de achtervleugels. Is dat individueel of soortgebonden?
Groetengedoe, Arp (wrn - JungleDragon)

Mark27

Hoi Arp,

Leuk dat je meelift!! Ik zat een beetje door mijn duizenden foto´s te bladeren en kwam hem tegen. Ben toen ook wat gaan zoeen en via hierboven op die `insulana´ terecht. Gevangen destijds op Rana Mese )kratermeertje op West-Flores) en benoemd van die vangst. Ik kwam ook nog een Mierenleeuw tegen in de foto's (die zat opgeborgen tussen de Libellen-foto's uit 2005.....). Nog heel wat uit te zoeken! Hopelij omt er inderdaad een enner langs....

Mark
Met vriendelijke groeten,

Mark Schellekens

Arp

#6
Ha Mark,

Ik heb m'n oude aantekeningen even opgegraven. Korte samenvatting:

Er is (meestal) wat verschil in de vleugellengtes. Ik leg even vast wat ik verderop met een paar termen bedoel. De voorvleugels zijn doorgaans grofweg allemaal gelijkwaardig ontwikkeld tot korte, lederachtige, geaderde dekjes. Ze spelen o.a. een rol bij het produceren van het zanggeluid. Voor de achtervleugels is het zinvol om onderscheid te maken in grofweg drie vormen (al komen tussenvormen ook voor):

  • Langvleugelig: De achtervleugels zijn volledig ontwikkeld. In rust worden ze opgevouwen tot dunne sprietjes die tot of voorbij het einde van het achterlijf reiken. Deze dieren kunnen vliegen en komen soms op het licht. Bij de meeste soorten zijn alleen de vrouwtjes langvleugelig.
  • Halflangvleugelig: De achtervleugels zijn korter. Ze steken nog wel als dunne sliertjes onder de voorvleugels uit, maar reiken niet tot het einde van het achterlijf (eindigen doorgaans 2 segmenten daarvoor). Zowel mannetjes als vrouwtjes. Dieren kunnen doorgaans(?!?) wel vliegen.
  • Kortvleugelig: De achtervleugels zijn rudimentair of afwezig - ze steken in elk geval niet zichtbaar onder de voorvleugels uit. Beesten kunnen niet vliegen. Doorgaans betreft het mannetjes, zelden ook individuele vrouwtjes. Lijkt niet afhankelijk te zijn van voedingstoestand of verdere ontwikkeling. Kortvleugelige mannetjes zouden een luidere zang hebben.
Mannetjes en vrouwtjes zijn bij de meeste soorten goed uit elkaar te houden op basis van de vleugeladering. Kort door de bocht hebben de mannetjes een paar grotere vlakken die niet door dwarsaders zijn doorsneden - adering oogt "open":

Typische vrouwelijke/mannelijk voorvleugels (Europese soorten)

Tot in de eerste decennia van de vorige eeuw werden in Indonesië en (omliggende gebieden?) hoofdzakelijk twee soorten Veenmol herkend - de "grote" en de "kleine". In die tijd werd aan de grote de naam hirsuta verbonden en werd de kleine africana genoemd.

groot (hirsuta ++??)
38-48mm(??)
Achterschenen minder dicht bedoornd dan "kleine"
Ocellen kleiner (0,32mm) en verder uit elkaar (1,8mm)
Oogdiameter 1,2mm maar ogen verder uit elkaar (0,5mm)
Vleugeladering zie afbeelding Jensen 1920
Vrouwtjes: modaal 44-46mm?; In veel populaties allen langvleugelig, maar er zijn van sommige vindplaatsen ook kortvleugelige gemeld (andere soort?).
Mannetjes: modaal 40-43mm?; Altijd(?) kortvleugelig (achtervleugels wel aanwezig maar rudimentair). De mannetjes zingen zeer luid ("onaangenaam/zenuwtergend") in de avondschemering.

klein ("africana" == orientalis +insulana? ++??)
26-36mm
Achterschenen veel dichter bedoornd dan "grote".
Ocellen groter (0.42mm) en dichter op elkaar (1,2mm)
Oogdiameter 1,2mm maar ogen dichter op elkaar (0,38mm)
Vleugeladering zie afbeelding Jensen 1920 / Roepke 1921
Vrouwtjes: modaal 30-33mm; Meestal langvleugelig, in sommige populaties een laag percentage halflangvleugelig (<<10%)
Mannetjes: modaal 29-31mm; Veelal langvleugelig, deels halflangvleugelig (10-40%?). De mannetjes zingen minder luid en niet in de avondschemering maar midden in de nacht.

Op basis daarvan had ik mijn beest voorlopig als "waarschijnlijk" Gryllotalpa hirsuta (mannetje) weggelegd.

Jouw beest komt van die twee omschrijvingen overeen met een mannetje "africana", ofwel volgens de iets nieuwere naamgeving/inzichten dus "orientalis", maar insulana zal daar veel overeenkomst mee hebben. Die soort is pas in 1954 door Chopard afgesplits/herkend onder de naam Gryllotalpa fossor insulana (fossor is een synoniem van de echte africana) en heeft ook nog dienst gedaan als Gryllotalpa africana insulana. Om daar uit te komen zouden we weer op zoek moeten naar literatuur waarin de verschillen tussen africana, orientalis en insulana behandeld worden.

Korte literatuurlijst (chronologisch):

Chopard, Lucien (1954) Gryllides de Sumba, Florès et Timor. - Verhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft in Basel, Vol.65(1), pp.31-45. (niet online?)

Chopard, Lucien (1968) Gryllides : Fam. Gryllidae: Subfam. Mogopistinae, Myrmecophilionae, Scleropterinae, Cachoplistinae, Pentacentrinae, Phalangopsinae, Trigodiinae, Eneopterinae; Fam. Oecanthidae, Gryllotalpidae - Beier, Max (ed.) Orthopterorum Catalogus, Vol.12, pp.215-500. 's-Gravenhage: Junk / Kluwer Academic Publishers. ISBN 9789061934967. (niet online?) Let op: Dit is het tweede deel "Gryllides", het eerste deel is deel 10 uit de serie.

Townsend, B.C. (1983) A revision of the Afrotropical mole-crickets (Orthoptera: Gryllotalpidae) - Bulletin of the
British Museum (Natural History), Entomology series Vol.46.
PDF

Otte, Daniel (1994) OSF 1: Additions and Corrections--October 1994 - Journal of Orthoptera Research, Vol.3, pp.86,90 Orthopterists' Society (niet online?) - Jnl.Orth.Res. Vol.10-21 online; Vol.1-21 aanwezig bij Naturalis (plaatskenmerk "orth"). cv Daniel Otte
Groetengedoe, Arp (wrn - JungleDragon)