Excursie Lepelaarplassen (12 augustus 2005)

Gestart door Pim, augustus 12, 2005, 20:17:14 PM

Vorige topic - Volgende topic

Pim

Foto's te vinden op Natuurverslaving.natuur

Vanmiddag in twintig minuten in vol ornaat (d.w.z. regenbroek en regenjas) naar informatiecentrum "De Trekvogel"  aan de Oostvaardersdijk 16  te Almere gereden. Hier startte om 13.00 uur een excursie naar mijn achtertuin, de Lepelaarplassen.  

De Trekvogel is een prima uitvalbasis voor vogelliefhebbers. In het waarnemingenboekje kunt u zien welke vogels er onlangs zijn waargenomen. Dat geeft een beeld wat u kunt verwachten tijdens uw bezoek aan de vogeluitkijkhut. Het bezoekerscentrum is van maart tot en met oktober iedere zaterdag en zondag geopend van 12.00 tot 17.00 uur. Van november tot en met februari iedere zondag van 12.00 tot 16.00 uur.
Adres: Oostvaardersdijk 16, Almere, tel: 036-5322449 of 0320-286111
(Bron: www.flevo-landschap.nl)

De excursie werd georganiseerd door een medewerker van het Flevo landschap en er waren zelfs zeventien enthousiastelingen komen opdagen die zich door een flink aantal millimeters hemelwater niet lieten afschrikken. We keken eerst naar een diavoorstelling over het gebied.

De Lepelaarplassen bestaan uit vier plassen die zijn ontstaan uit voormalige zandwinputten. Eén van deze plassen is de Kwelplas aan de Oostvaardersdijk, er sijpelt namelijk nog steeds water onder de dijk door. De plassen variëren in diepte van een halve tot iets meer dan een meter diep, een geschikte diepte voor tal van watervogels.

Bij de dijkenbouw in de periode van de drooglegging van Zuidelijk Flevoland (Eind 1967) zijn wilgenmatten gebruikt. Toen het land droogviel is het wilgenpluis zich razendsnel gaan verspreiden over de vruchtbare aarde en heeft de eerste natuurlijke bossen van Zuidelijk Flevoland doen ontstaan (o.a. delen Lepelaarplassen en Wilgenbos).

In de Lepelaarplassen komen tenminste de volgende wilgensoorten voor: schietwilg, boswilg en amandelwilg. De wilgen komen hier massaal voor doordat ze snel groeien en geen moeite hebben met natte tenen. Langzaam is het bos aan het afsterven, een wilg heeft namelijk maar een beperkte levensduur (circa vijftig jaar). Op deze manier zal het bos zich verjongen of komt er plaats voor andere boomsoorten.

Vanaf het bezoekerscentrum is het een steenworp afstand naar het Trekvogelgraslandje. Dit wordt momenteel begraast door een groep (boeren)paarden. Zij hebben de grootste moeite om de vegetatie kort te houden. In het veldje zijn allerlei geulen en greppels gegraven. Via een vistrap kunnen driedoornige-en tiendoornige stekelbaarsjes de smalle slootjes vinden om hun eitjes af te zetten. Dit tot grote vreugde van vele soorten reigers en lepelaars.

In de Lepelaarplassen hebben in het verleden wel circa 4000 broedpaar aalscholver gehuisd, maar momenteel is de stand genormaliseerd tot ongeveer duizend paar. De Lepelaarplassen hebben hun naam te danken aan de eerste broedparen lepelaars in Zuidelijk Flevoland. In de jaren tachtig waren er wel jaren bij van >80 broedparen, wel erg wrang te bedenken dat er dit jaar geen enkel broedpaar voorkomt. Dit kan vele oorzaken hebben. Wel vervullen de Lepelaarplassen nog steeds een belangrijke functie voor foeragerende lepelaars.


Na de videopresentatie gingen we het veld in. De regen viel met grote heftigheid naar beneden en niets wees erop dat opklaringen onderweg waren, we werden zelfs getrakteerd op enkele klappen onweer. Op het Trekvogelgraslandje waren de paarden enthousiast om ons te zien, ze kwamen op ons af lopen. Een eenzame grote zilverreiger foerageerde langs een greppel. We liepen over het veld (normaal gesproken verboden toegang) en vervolgden een zeer drassig en vers gemaaid pad. Het was flink uitkijken geblazen want de bruine kikkertjes en padjes waren zeer actief en genoten van deze typische Hollandse zomer. Ook groepen spreeuwen lieten zich door de regen niet uit het veld slaan.

Met droger weer is het in de Lepelaarplassen een vlinderoase, maar de meeste vlinders hielden zich nu schuil. Het meest dominante gewas in het gebied is het riet en de wilgen, maar er zijn vele planten te vinden zoals brandnetels, moerasmelkdistels, wilgenroosjes, leverkruid en distelsoorten. Aan de rand van het Trekvogelgraslandje stond het tere rode ogentroost. Een soort die in Flevoland niet algemeen is.

De eerste regenpauze hielden we in de vogelkijkhut aan de Kwelplas (zie: www.vogelkijkhut.nl). Voor de hut foerageerden drie juveniele lepelaars (behalve aan de snavelkleur ook te horen aan hun bedelroep).  Zeventien gluurders was voor deze vogels toch iets te veel van het goede en al snel vlogen ze op in de richting van de natte graslanden.

We kwamen vervolgens door wilgenbos met zeer veel bramenstruiken. Doordat hier geen (hebzuchtige) mensen mogen komen die hele emmers vol bramen wegplukken binnen een uur zaten de struiken nog vol met reusachtige, sappige bramen. Enkele vonden hun weg naar mijn mond. Vele vogels eten hiervan, maar ook vossen stappen in het naseizoen over op bramen en andere vruchten. We zagen wel enkele vossendrollen op het pad liggen die al paars kleurden van de gesnoepte bramen. Het bos is hier een echt oerbos, als een boom instort blijft dit gewoon liggen en raakt het geheel begroeit met diverse mossensoorten.

De tweede stop was in de vogelkijkhut tegenover de Lepelaarhut, door een lange gang kom je hier. Bij opening van de luiken hoorde ik dichtbij een ijsvogel al roepend (zeer schel geluid) wegvliegen, maar door het hoge riet aan de rechterkant van de hut kon ik het vogeltje helaas niet zien. In het water voornamelijk tafeleenden, maar ook een groep slobeenden in eclipskleed, nog goed te herkennen aan hun brede slobbersnavel. Ook waren enkele dodaarzen aan het dobberen in het waterparadijs.

Op de terugweg lag er een grote schietwilg horizontaal over het pad, maar doordat hij nog geworteld was in de grond groeide de boom gewoon door. Teruggekomen op het Trekvogelgraslandje leek de lucht iets lichter te worden, het had inmiddels drie uur non-stop geregend. Langs een slootje nabij een vistrap zat een ijsvogel in een wilg.

De boerenzwaluwen (en een enkele huiszwaluw) foerageerden zeer laag boven de grond om toch nog de nodige insecten te kunnen bemachtigen voor hun grote reis naar Afrika. Ondanks het natte weer was de excursie zeer de moeite waard, voornamelijk omdat ik veel nieuwe informatie over het gebied heb verkregen en de wandeling door normaal niet toegankelijk gebied ging.


met vriendelijke groet,

Pim Julsing

natuurverslaving.nl