Karst- of Ruïnehagedissen? Of beide?

Gestart door Jeroen Brandjes, september 19, 2012, 12:28:06 PM

Vorige topic - Volgende topic

Jeroen Brandjes

Hallo herpetologen!

Graag jullie mening over deze foto's / determinaties van Karsthagedissen in de bulk van Ruïnehagedissen die ik afgelopen zomer zag in Istrië, Kroatië:

http://observado.org/user/view/8669?q=&g=3&from=1011-09-20&to=2012-09-19&prov=0&z=1&sp=0&gb=0&cdna=0&f=0&m=K&zeker=O&month=0&rows=20&only_hidden=0&zoektext=0&q=&zoektext=0&from=2011-09-20&g=3&to=2012-09-19&f=0&prov=0&z=1&m=K&zeker=O&rows=20&month=0&only_hidden=0

Over die ene Dalmatische Kielhagedis bestaat uiteraard geen twijfel, maar ik begin me sterk af te vragen of ik überhaupt één Karsthagedis heb gezien tussen al die tientallen Ruïnehagedissen... ???
(ik had op voorhand weinig ervaring met Ruïnehagedis en geen enkele ervaring met Karst-...)

Bij voorbaat hartelijk dank voor het meedenken een ieder!

Jeroen Brandjes

tekenaar

Nou heb je hier wel een van de lastigste determinatie-vraagstukken in de Europese herpetofauna te pakken. Kenmerken uit boekjes, zoals dat slaapschild, blijken absoluut onbetrouwbaar. Beide soorten kennen nogal wat variatie, waardoor met name eilandpopulaties in de oudere literatuur vaak verkeerd gedetermineerd zijn. Eigenlijk is geen enkel kenmerk betrouwbaar voor alle exemplaren.

Wat wel helpt:

Beide soorten komen zeer zelden samen voor. Als je een paar exemplaren met zekerheid hebt weten te determineren kan je er bijna zeker van uitgaan dat de rest op die plek dezelfde soort is.

Aan de kust in sterk verstoord habitat zit meest ruinehagedis. Wat meer in het binnenland, op rustige meer natuurlijke plekken (randen van grasland en dergelijke) meer karsthagedis.

Volwassen exemplaren van ruinehagedis zijn forser en steviger, maar ook wat afgeplatter als karsthagedis (op eilanden een onbetrouwbaar kenmerk), hierdoor kan je met name mannetjes op afstand vaak aan de hand van "jizz" determineren.

De buikkleur is bij beide soorten variabel, maar bij ruinehagedis mannen meestal wit, soms rose; bij karsthagedis mannen vaak knaloranje, soms geel of wit.

de flanktekening van karsthagedismannen is typisch ingewikkelder, met kleinere vlekjes als bij ruinehagedis.

karsthagedisvrouwtjes zijn soms heel erg "gestreept" met witte dorsolaterale strepen en weinig andere tekening.

m.i. komen egale exemplaren vaker voor bij karsthagedis.

Echt betrouwbaar (!): van de buitenste rij buikschubben zijn bij karsthagedismannetjes minstens 2/3 blauw, bij ruinehagedis maxinmaal 1/3. Maar dan dus wel alleen bij mannen ...

Staartschubben maken bij adulte/oudere ruinehagedis een afgesleten indruk, met een rechte achterrand, bij karsthagedis (maar ook subadulte en sommige adulte ruinehagedis) zijn die puntig.


---------------------

helpt dit een beetje?

Ik denk eerlijk gezegd ook dat je alleen ruinehagedis op de foto hebt, maar durf aan de hand van de foto's geen 100% oordeel te geven. .
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

tekenaar

Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

Jeroen Brandjes

#3
Beste Paul,

Hartelijk dank voor je zeer uitgebreide antwoord! Het helpt zeker. Het bevestigt voor een deel wat ik al dacht, met name dat niet gezamenlijk voorkomen. In de rotstuintjes op de camping en elders op de camping betroffen de hagedissen een mix van forse, dikke langsnuitige overduidelijke Ruinehagedissen en kleinere subadulte en nog jongere exemplaren. Daarvan vermoedde ik al dat het allemaal ruinehagedissen zouden zijn (jizz idd, ook al bij die ukkies), al miste ik literatuur over kenmerken die wel relevant waren, zoals jij nu hebt verschaft. In de meer natuurlijke habitats echter waren alle hagedissen 'klein van slag' en bleven ook de grootste exx. duidelijk kleiner dan de reuzenlangsnuiten van de camping. Ook waren ze streperiger etc. Vermoedelijk had ik daar doorgaans te maken met Karst-. Eén exemplaar van een dergelijk lokaal groepje van 8 exx. staat op de foto waarvan jij zegt: "bij nader inzien onzekere Karst-". Op basis van wat ik ook gezien heb aan de andere 7 exx. op die meer natuurlijker locatie, durf ik het aan te stellen dat dat inderdaad Karsthagedissen waren (misschien heb ik nog meer foto's van die groep dieren...). Echter, enigszins harde kenmerken uit de reeks kenmerken die jij noemt, kan ik daar achteraf natuurlijk niet aan ophangen (zeker niet t.a.v. buikschubjes e.d.).
Lastig, hoor! Maar enorm bedankt voor het zo uitgebreid meedenken!

Groeten, Jeroen Brandjes