Hoofdmenu

KMM en rui

Gestart door Martijn Bot, augustus 20, 2012, 20:33:07 PM

Vorige topic - Volgende topic

Martijn Bot

Vanmiddag trof ik deze Kleine Mantelmeeuw in Groningen. Ik weet dat sommige vogels al vroeg kunnen beginnen met het ruien van enkele dekveren (zie ook deze vogel), maar dat schouder- en mantelveren ook al in groot aantal geruid kunnen zijn op 20 augustus wist ik niet. Is dit een bekend fenomeen, of gaat er in mijn redenatie/determinatie iets mis (dit is toch geen Geelpoot??).

little-W

Zo'n beest had ik vorig jaar twee jaar geleden ook, op de 28ste:


Lesser Black-backed Gull, 1cy by little-W | Studying gulls, on Flickr

Lesser Black-backed Gull, 1cy by little-W | Studying gulls, on Flickr

Door de vele nieuwe mantelveren werdt ik ook op het verkeerde (Gele) been gezet, maar het blijkt "gewoon" te kunnen.
De GRO jongens hebben me toen nog verwezen naar het mooie filmpje Moult in 1cy LBBG The Movie.
Groeten,

Maarten van Kleinwee, Leiden

Blog: Gulls to the horizon
Facebook: Meeuwen in Nederland
http://www.gull-research.org
Twitter: @Argentatus

Mars Muusse

Ha Maarten, leuk dat je het filmpje aanprijst. Ik heb dit in elkaar gezet om te tonen op de meeuwen meeting van Schotland, een paar jaar terug. Ge-edit en ingesproken (vreselijke stem natuurlijk, vooral als je naar jezelf moet luisteren!) en meegenomen, maar totaal vergeten daar af te spelen. Ik kwam er achter dat ik het bij me had toen ik met Theo en Ruud onder het genot van een biertje op de veerpont terug naar IJmuiden nog maar eens de mogelijke smithso's doornam. Zal de alcoholica tijdens de meeting wel zijn geweest...

Voor wat betreft de rui in scapulars en mantel, het is misschien leuk te weten dat rond September 1998 (IGM Le Portel) dit fenomeen helemaal niet zo bekend was voor Mantels. Bert-Jan Luijendijk vertelde eens 1cy Mantels te zien daar en stipte toen aan dat er ook wing-coverts waren vervangen. Dat kon toen eigenlijk helemaal nog niet vond men.
Op de Maasvlakte heb je een grote kolonie waar je goed kunt manoevreren met de auto en vogels van zeer nabij kunt observeren. In deze kolonie hadden we bedelende jongen ("still attending the parents") die wel al scapulars hadden geruid in Augustus. We hebben toen vogels gescoord om het te kwantificeren in Augustus en een jaar later ook in Juli. Zie de tabellen op ORG:
http://www.gull-research.org/lbbg1cy/lbbg1cyjuly.html
Vervolgens wilden we antwoord op twee vragen:
1. - is hier wel echt sprake van rui?
Dit is (deels) natuurlijk een definitie kwestie maar gebleken is dat deze nieuwe scapulars toch wel aangemerkt kunnen worden als initiatie van de post-juveniele rui. En wel degelijk start deze post-juv rui dus al in de kolonie bij sommige beesten. Dat is best opmerkelijk want je vraagt je natuurlijk meteen af (ik althans) wat nou toch het nut kan zijn van zo'n vroege post-juv start? Na de dons ontwikkel je juveniele veren en direct al vervang je die weer binnen 2 maanden.
2. - is er telkens wel echt sparke van 2e generatie veren, of kan het zo zijn dat (laat verkregen) 1e generatie veren wellicht het patroon vertonen dat doet denken aan 2e gen, maar feitelijk toch pas de 1e gen veren zijn?
Je ziet dit wel vaker bij juveniele vogels, vooral bij gc6-gc8. Dit zijn de grote dekveren (gc) nummer 6 tot 8, genummerd van binnen naar buiten. Je ziet regelmatig, met name bij Mantels trouwens, dat deze veren een ander patroon kunnen hebben en dat de veren vaak een 'buffish' grondtoon hebben; kortom erg nieuw en ook afwijkend overkomen, wat je doet vermoeden dat ze al 2e gen zijn - maar feitelijk laat (de laatste, samen met veren in de carpal edge) verkregen 1e gen dekveren.
Hoe moet je bijvoorbeeld dit interpreteren bij groen YADM uit IJmuiden? http://www.gull-research.org/ijmuiden/yadm.html

En een vergelijkbaar probleem met gc6 bij deze 1cy intermedius blauw J07J uit Vest-Agder http://www.gull-research.org/lbbg1cy/j07jbluesep.htm :

We wilden ook weten of een eventuele start van de post-juv rui samenhangt met 'hatching date'. In 2004 hebben we nesten gemarkeerd en kuikens systematisch gevolgd, gefotografeerd en op video vastgelegd zolang ze in de kolonie bleven (dus gevolgd van mei-augustus). een aantal dieren liet overtuigend zien dat 2e gen wing-coverts al kunnen voorkomen bij vogels in de kolonie. En dat geldt zeker voor scapulars en mantel.

Blijft ook nog de vraag wat nou een 'uitgebreide' rui is. En of het van andere factoren afhangt. Natuurlijk is het belangrijk waar de vogel uit het nest komt: je hebt Kleine Mantels van N Noorwegen tot (tegenwoordig) in Spanje. En ook bij Zilvers geldt dit duidelijk: argentatus vertoont minder rui doorgaans dan argenteus (maar als je Finse vogels tot argentatus rekent moet je oppassen met conclusies, zie foto hieronder van 10 augustus 2002 http://www.gull-research.org/hg/hg1cy/1cyaugust08.htm):

Je moet trouwens ALTIJD oppassen met Finse beesten!  :P  Uitgebreide post-juv rui kan al een groot deel van de scapulars beslaan, zeker eind Augustus, maar meestal is het interessanter te zien of er ook al coverts en tertials worden vervangen. Een paar jaar terug had ik op IJmuiden (24 September 2004) deze vogel:

Dit zijn lastige gevallen, met name omdat de rui plaats heeft gevonden op de verkeerde loci: scapulars nagenoeg allemaal nog 1e gen, maar zeer veel coverts 2e gen. En, nog net zichtbaar, enkele missende veren in de buitenste mc en llc (middelste dekveren en onderste rij van kleine dekveren). Dit doet vermoeden dat nog niet alles is vervangen, het proces gaat nog door. Maar wat moet je met zo'n vogel? En bestaat dat: "verkeerde loci"? Kun je niet een 'volstrekt random rui-volgorde' definieren en past dit er dan in? Ik ben geneigd te zeggen: nee.
De post-juv rui heeft een redelijk vastomlijnde sequence, die begint met de scapulars (en mantel, maar vaak zo lastig te zien, in ieder geval valt "missende veren" in die tract niet te scoren, enkel de al verkregen vernieuwde veren). En de rui breidt zich als een olievlekje uit over de onderste rij van de bovenste scapulars (lus=lower upper scapulars) en vervolgens ook de uls (= upper lower scapulars). Je ziet dit bij zo veel beesten, en in zo veel taxa dat je dit gerust de "standaard" kunt noemen.
Mocht je toch vast willen houden aan "completely irregular random moult sequence", dan moet je dit wel kunnen definieren, en bijvoorbeeld goed afbakenen, met name het woord 'moult'. Want er zijn zeer veel voorbeelden van beesten die iets mankeren en daardoor 2e gen veren verkrijgen: slecht voedsel, parasiterende mijten die de veerstructuur slopen, een viris of bacterie, een hormonale stoornis; telkens mogelijkheden die er toe kunnen leiden dat veren worden uitgeworpen en vervangen door 2e gen veren. De 24 september 2004 vogel van IJmuiden is zo'verdacht geval. Maar het kan gekker en de complete 'achterkant' van een juveniele Kleine mantel kan worden vervangen, zo toont E75 en E76 rood, twee broertjes (of zusjes) uit hetzelfde nest http://www.gull-research.org/lbbg1cy/e74jun.htm Zij komen ook voor in het filmpje, want qua "scoring op zekere 2e gen veren" kwamen zij natuurlijk het verste (meest uitgebreide aantal 2e gen veren). Zoals te verwachten was de reproduction rate voor nest E74-E76 niet zo hoog, zulke vogels sterven meestal / worden gepredeerd:

Overigens kan een uitgebreid aantal 2e gen veren ook goed bij Zilvers, zeker als ze wat mankeren (deze was overigens een dag later ook dood) http://www.gull-research.org/hg/hg1cy/1cyaugust04.htm :


Rui volgorde en reikwijdte (moult sequence & extent op ORG), eigenlijk wel een van de meest fascinerende zaken bij vogels om te onderzoeken en over te speculeren (meen ik dan toch).
Mars

Klaas van Dijk

Mars, zeer bedankt voor je uitvoerige & prachtige bijdrage (en ook nog eens geïllustreerd met duidelijke foto's). Over rui is duidelijk nog niet het laatste woord gezegd. Ik kijk zelf nu naar slagpenrui van Nijlganzen. Nou, daar valt ook nog heel wat bij te ontdekken.

Groetjes, Klaas


Martijn Bot

Ik sluit me aan bij Klaas, dergelijke bijdragen worden zeer gewaardeerd. Ik heb het filmpje overigens met veel interesse bekeken, leerzaam en soms zelfs sfeervol.

little-W

Boeiende materie, Mars. Mooie voorbeelden ook.
Groeten,

Maarten van Kleinwee, Leiden

Blog: Gulls to the horizon
Facebook: Meeuwen in Nederland
http://www.gull-research.org
Twitter: @Argentatus

little-W

Ik kwam dit nog tegen in mijn archief: een fraaie Kleine Mantel met verschillend uitziende tertials en dekveren (Leiden 16 september 2010):
Groeten,

Maarten van Kleinwee, Leiden

Blog: Gulls to the horizon
Facebook: Meeuwen in Nederland
http://www.gull-research.org
Twitter: @Argentatus