Geluiden bewerken in Adobe Audition (beginners)

Gestart door Thijs Fijen, april 12, 2012, 14:15:31 PM

Vorige topic - Volgende topic

Thijs Fijen

Voor de gebruikers van Audacity verwijs ik graag naar dit topic.

Bij het beoordelen van kwaliteit van geluidsopnames op waarneming.nl, kom ik veel opnames tegen die wel wat bewerking kunnen gebruiken. Er zijn een flink aantal opnames waar het geluid van de aan- en uitknop te horen is, waar flink wat ruis op zit, of die simpelweg te zacht zijn. Dit zijn allemaal dingen die gemakkelijk gerepareerd kunnen worden met bewerkingen.

Het programma wat ik gebruik is Adobe Audition. Hiermee kun je snel en simpel opnames bewerken. Ik zal hier aan de hand van een voorbeeld laten zien en horen wat het verschil is tussen niet bewerkte en bewerkte opnames.

Op 1 oktober 2011 was ik bij de Tuintjes op Texel en van grote afstand hoorde ik een Roodkeelpieper aankomen. Snel je recorder pakken en opnemen maar. Het originele bestand is gemaakt met alleen een recorder (Sony PCM-M10), dus geen richtmicrofoon. Ik heb mijn instellingen van de recorder zo staan dat ik handmatig instel hoe 'luid' hij opneemt, hij een opname maakt van 22 kHz met een bitrate van 16bit en dat het een stereo-opname is (linker en een rechter kanaal). 22kHz is voldoende voor vogels, voor sprinkhanen gebruik ik vaak tot 44 kHz.  Ik gebruik deze opname als voorbeeld omdat vrijwel alles aan de opname mankeert, hij is zacht, er is gekraak van de recorder, er is flink wat ruis en er wordt in gepraat.

Importeer het bestand in Audacity (File à Open) en selecteer Spectral Frequency Display in plaats van Waveform zodat je het geluid kan 'zien'. Dit kun je doen bovenin je scherm bij het rood-paarse knopje. De eerste bewerking die ik doe is het selecteren van het beste kanaal van de twee. De opname is immers in twee verschillende kanalen (=stereo) opgenomen. Hierbij kijk en luister ik naar de hoorbaarheid van het geluid en de hoeveelheid ruis. Hoe minder ruis, hoe minder ik hoef te bewerken. In dit specifieke geval kies ik voor het linkerkanaal, omdat deze én minder ruis heeft én een betere kwaliteit van de roep van de Roodkeelpieper.

Het linker kanaal selecteer je door met de muis het gedeelte dat je wilt kopiëren te slepen en zonder de muis los te laten kun je door naar boven te slepen het linker kanaal selecteren. Kopiëer het gedeelte in een nieuwe file (file à new, gebruik hier dan Sample Rate 44100, Channels mono en Resolution 16-bit). Met name het 'mono' is belangrijk. Zo voorkom je dat je opname maar door een kanaal wordt afgespeeld in plaats van twee. Als je twee kanalen selecteert, dan gebruik je natuurlijk wel stereo. Plak nu in de nieuwe file je gekopieerde opname en selecteer weer het Spectral Frequency Display.

Nu ga ik nog gedetailleerder kijken en luisteren naar de opname. Wat hoor ik, wat wil ik niet horen, wat gebeurt er. Ik zie een band van lage ruis (vliegtuig) die eerst zwakker wordt en daarna weer sterker. Dat komt doordat ik aan de gevoeligheid of luidheidsknop van de recorder zit. Dat hoor je weer aan het gekraak en zie je aan de korte verticale lijnen in de opname. Ook zie ik brede diffuse banden tussen 1,8 en 4 seconden, wat typische ruis van de wind is. In dezelfde tijdreeks praten we tegen elkaar en dat zie je aan de relatief lage maar harde verticale pieken. Het geluid van de Roodkeelpieper is niet zo hard, maar die van de ruis wel. Daar moeten we dus iets op verzinnen.
Allereerst selecteer ik het gedeelte wat ik over wil houden, plus wat extra voor en na de opname voor fade-in en fade-out (zie later). Persoonlijk vind ik geluiden van mensen niet fijn in een opname, dus die wil ik niet hebben. Ik concentreer mij even op de twee roepjes op 9,5 en 17,5 seconden. Ik selecteer de opname tussen 7 en 20 seconden (of eigenlijk verwijder ik de rest). Hiermee heb je meteen al 1 van de belangrijkste dingen gedaan: het wegknippen van het geluid van de aan- en uitknop.

In de opname die ik nu heb, hoor ik regelmatig de kraakjes van het draaien aan de knoppen. Deze wil ik verwijderen en doe ik heel simpel door dat gedeelte te verwijderen. Zoom hiervoor in, selecteer het gedeelte waarin de kraak te horen is en druk op delete. Het gekraak tijdens de roep kun je niet op deze manier verwijderen. Gelukkig is er een soort van gummetje: de pleister. Deze corrigeert deze plekken en laat ze lijken op een spectraal gebied om het gebied wat je 'gegumd' hebt. Luister de opname vaak af en luister of je niet per ongeluk een roepje van een vogel in tweeën hebt geknipt.

Bij deze opname hoor ik nu tussen 2 en 5 seconden het ruisen van mijn jas of iets dergelijks. Dit kun je zo laten, maar je kunt het ook vervangen door iets anders of zelfs helemaal verwijderen. Verwijderen weten jullie nu hoe dat moet, maar soms verwijder je dan juist ook karakteristieke stiltes tussen roepjes. In dit voorbeeld zal ik het vervangen door een ander gedeelte van de opname. Selecteer hiervoor een (ongeveer) even groot gebied zonder kenmerkende geluiden er in en kopieer dat. Selecteer vervolgens het gedeelte dat je weg wilt hebben en plak daaroverheen het zojuist gekopieerde gedeelte. Als ik deze opname nu terug luister, dan hoor ik een verandering in het vliegtuiggeluid bij de overgang van origineel naar geplakt. Dit is niet erg, dit gaan we nu verhelpen.
Er zijn twee makkelijke manieren om ruis te verwijderen. Meestal gebruik ik ze beide. De eerste is te vinden onder Effects à Filter and EQ à Scientific Filters. Hiermee kun je een gedeelte boven (Low Pass) of onder (High Pass) een bepaalde frequentie verwijderen. Hoe meer frequenties je verwijderd, hoe beter je dat zult horen. Het klinkt dan echt alsof er frequenties missen en dat is natuurlijk ook zo. Omdat het vliegtuig-geluid ongeveer tot 600 Hz komt, verwijder ik alles onder de 700 Hz. Audacity zorgt voor een nette overgang tussen frequenties. Nu heb ik een veel mooiere opname, die vooral veel rustiger is voor de oren. Bovendien kan ik nu de rest van de opname versterken zonder dat de ruis te overheersend wordt (zie later).

De andere manier is het gebruik van de Graphic Equalizer (ook onder Filter and EQ). Gebruik hierbij de 30 banden (hoe meer banden, hoe preciezer je te werk kan gaan) en dan kun je deze banden versterken of afzwakken. Omdat het geluid van de Roodkeelpieper tussen 5 en 7 kHz zit, wil je dat versterken en de ruis tussen 700 en 300 Hz wil je verzwakken. Zorg dat het verschil tussen de schuifjes niet te groot is en dat de overgangen tussen banden gelijkmatig zijn, anders krijg je duidelijke overgangen tussen frequentie-banden. Versterk en verzwak totdat jij denkt dat het een mooie opname is. De hele opname is bij mij wat zacht, dat is ook niet raar want de vogel vloog op minstens 300 meter afstand. Ik selecteer het hele bestand en versterk de opname met een x aantal dB (zie het soort van klokje wat verschijnt als je iets selecteert in de opname). Dit was bij mij het resultaat.

Dan als laatste om het fijn te maken om naar te luisteren, gebruik ik altijd fade-in en fade-out bij mijn opnames. Dit kan wederom op twee manieren. Linksboven en rechtsboven in je Spectral Frequency Display zie je een zwart-wit vierkantje. Hiermee kun je slepen om een fade te krijgen. De andere manier is dat je het gebied selecteert waarover je wilt faden, via via favorites kun je dan Fade In of Fade Out kiezen.
En als je nu het origineel en bewerkt na elkaar luistert, dan merk je het verschil in kwaliteit van de opname. En toch is het relatief simpel.


Bovenstaande post is slechts om te beginnen, er kan altijd wat meer gefine-tuned worden, maar dat is meer voor de gevorderden. Mochten er vragen of opmerkingen zijn, of heb je een andere werkwijze, dan hoor ik dat graag! Ook ik wil graag leren.

Thijs Fijen

Norman

Thijs,

Bedankt voor de tijd die je hebt gestoken in deze instructie.

:duim:

henkjanvdkolk

Ik werk ook altijd al met Audacity (beta versie) en gebruikte daar altijd de functie 'ruis verwijderen', maar dat werkt nooit zo heel goed. De methode die jij beschrijft werkt veel beter en precieser en is handig voor ruis verwijderen onder een bepaalde frequentie, bedankt voor het delen :)!!
Groeten,
Henk-Jan van der Kolk

Thijs Fijen

Graag gedaan Henk-Jan! Ik denk dat je trektel-opnames toch heel wat beter worden dan! Die boot-motoren zijn vreselijk irritant daar als je wilt opnemen.
Die functie ruis-verwijderen wordt volgens mij ook in het topic wat Herman met ons gedeeld heeft besproken (is weer een artikel van Xeno-Canto)
Thijs Fijen

Thijs Fijen

Ho... ik zie trouwens dat ik een grove fout heb gemaakt! Ik schreef Audacity, maar ik bedoelde Adobe Audition!! Ga het nu wijzigen.
Thijs Fijen

Thijs Fijen

Even snel gekeken: alle functies die ik heb beschreven hierboven, zijn ook te gebruiken in Audacity! Staan allemaal onder effecten. Spectogram kun je links van de kanalen instellen in plaats van bovenaan.
Thijs Fijen

henkjanvdkolk

Inderdaad is deze beschrijving ook prima voor Audacity, enkel de functies zijn wat meer verstopt. De ruisverwijderaar onder een bepaalde frequentie heet de 'High pass filter...'. Ik heb het al uitgeprobeerd op een slechtere trektelopname en het klinkt inderdaad een stuk beter  :) .

Binnenkort maar weer eens wat opnemen en dit uitproberen.

Groeten,
Henk-Jan van der Kolk

Timo Roeke

Bedankt voor je input. Maar een vraag. In de latere versies van Audition zit geen Scientific Filter meer. Erg balen aangezien het een goede filter is. De FFT filter schijnt een goed alternatief te zijn. Kent iemand de juiste instellingen zodat ik deze als een Scientific Filter kan inzetten?

HPM

Citaat van: Timo Roeke op september 18, 2012, 22:46:15 PM
Bedankt voor je input. Maar een vraag. In de latere versies van Audition zit geen Scientific Filter meer. Erg balen aangezien het een goede filter is. De FFT filter schijnt een goed alternatief te zijn. Kent iemand de juiste instellingen zodat ik deze als een Scientific Filter kan inzetten?

Ik ken het Scientific Filter niet.
Het FFT-filter gebruik ik zelf alleen wel eens als high-pass filter. Om de na gebruik van de equaliser restanten helemaal aan de onderkant te verwijderen zeg maar.
Voor het verwijderen van achtergrind ruis over het hele specytum gebruik  ik Adaptive Noise Reduction. Op Xeno-Canto heb ik je verteld wat daarvoor mijn basisinstellingen zijn.



Herman van der Meer

Timo Roeke


HPM

Bij drukke opnames is het soms lastig om een stuk te vinden wat als 'voorbeeld' kan dienen. Je hebt ongeveer anderhalve seconde nodig. Ik stel vaak een stuk samen uit kleinere delen en ik controleer altijd of er geluid in zit wat niet gefilterd mag worden. In principe zijn dat alle vogelgeluiden. Die kunnen er nameljk voor zorgen dat je doelgeluid wordt aangetast. Je moet dus een stuk hebben wat bij voorkeur alleen uit achtergrondruis bestaat en waarin in ieder geval de laagste storing (van verkeer enz) zit. Dat zet je dan vooraan je opname. Na het filteren knip je het eerste (ongefilterde) stukje weer weg.
Bij moeilijke gevallen filter ik daarna nog een keer heel licht.

Denk eraan dat als je een pauze in je opname hebt ingelast (met niets dus) het filteren daar opnieuw begint. Dat kan handig zijn maar meestal krijgen dan de verschillende fragmenten een verschillende akoestiek.

Hier mijn standaarinstellingen voor Adaptive Noise Reduction:
Het enige waar ik mee varieer is 'Reduce Noise By'. Afhankelijke van de situatie tussen 3 and 8 db.
Blijf zo laag mogelijk zodat geluiden niet worden aangetast. Tijdens het proefdraaien kan je met de instelling varieren om te horen wat het beste resultaat oplevert. Het is vaak mogelijk om de ruisd (vrijwel) volledig weg te krijgen, maar meestal niet zonder je geluid aan te tasten.

De rest heb ik ooit eens ingesteld aan de hand van suggesties en daar verander ik over het algemeen weinig tot niets aan.
Noisiness: 20
Noise Floor: 0
Signal Treshold: 0
Spectral Decay Rate: 400
Broadband Preservation: 200
FFT Size: 512
High Quality: on.

Herman van der Meer

diederikkok

Ha Thijs (en anderen)

Ik kwam zo juist jouw post van alweer even geleden tegen, maar uiterst bruikbaar! Dank! Na een tip van Dick toch maar eens aan de slag met Audition, en ik moet zeggen dat ik onder de indruk ben van de mogelijkheden.

gr Diederik


JohanvantBosch

Tot nu toe gebruikte ik Audacity. Ben nu een beetje met de proefversie van Adobe audition aan t stoeien. Het lijkt me wel wat, maar als ik zoek op internet lijkt t me best wel een prijzig programma (250 dollar of zo). Klopt dat? Of kijk ik niet goed en hebben jullie ergens een andere versie gevonden of iets dergelijks?

Thijs Fijen

We have our ways... Ben je beetje handig met internet en installeren?
Thijs Fijen

JohanvantBosch

Citaat van: Thijs Fijen op september 16, 2015, 16:42:00 PM
We have our ways... Ben je beetje handig met internet en installeren?
hmmm... misschien
Ik stuur je wel ff een berichtje via de mail. Dat lijkt me handiger dan hier.