Verschil geel- en zwartsprietdikkopje

Gestart door cvsw123, juli 09, 2005, 12:44:15 PM

Vorige topic - Volgende topic

cvsw123

Er zijn veel determinatieproblemen bij de gele dikkopjes. Daarom hebben wij een determinatiehulp gemaakt die de belangrijkste verschillen tussen de vijf soorten toelicht.

Als extra hier wat onderkanten van sprietdikkopjes. In augustus zijn geeloranjebruine onderkanten dus oude zwartsprietdikkopjes!
Chris van Swaay
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)
Butterfly Conservation Europe (www.bc-europe.eu)

Vincent

#1
Dit is hem:
Vincent

Windekind

Ik lees dit nu voor het eerst, maar  ben blij dat dit naar voren wordt gebracht, want ik vroeg me al jaren af waarom ik (vrijwel) alleen zwartsprieten vond, terwijl volgens veel literatuur (niet in de laatste plaats jullie eigen veldgids) zwartsprieten en geelsprieten als beide even algemeen worden gepresenteerd.
Mede als gevolg van deze info zullen denk ik ook nog eens veel niet kloppende geelsprieten zijn doorgegeven, want volgens mij is deze soort al jaren veel en veel minder algemeen dan de zwartsprieten.



Met vriendelijke groet


Elmar
Met vriendelijke groet,
Elmar Prins

JohnvR

#3
Ik merk uit de diverse topics dat het toch niet altijd even duidelijk is en dan met name hoe het nu zit met de sprietkop. Op de foto van Kars Veling is het duidelijk, maar de meeste zwartsprietdikkopjes en volgens mij ook geelsprietdikkopjes hebben veel meer zwart op de top van de spriet dan op die foto. Het lijkt mij dat als de uiterste voorzijde van de spriet geel/oranje is, dat we dan te maken hebben met een Geelsprietdikkopje, ook al zit er daarnaast nog wat zwart, bijv. bij mijn waarneming:


( http://waarneming.nl/wn_details.php?id=2593145 )

han.endt

Is dit dan geen Zwartsprietdikkopje? De onderzijde van de spriet is zwart. Dat de punt geel is dat maakt toch niet uit?

JohnvR

Dat is nu precies de onduidelijkheid die ik boven water probeer te krijgen. Volgens mij gaat het er juist om dat het uiterste topje geel/oranje is. De term 'onderkant' vind ik lastig.

cvsw123

#6
Het gaat om de onderkant van de sprietknopjes. Hier twee foto's:
Een geelsprietje
Chris van Swaay
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)
Butterfly Conservation Europe (www.bc-europe.eu)

cvsw123

#7
en een zwartsprietje:
Chris van Swaay
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)
Butterfly Conservation Europe (www.bc-europe.eu)

JohnvR

CiteerHet gaat om de onderkant van de sprietknopjes.
Bij 'onderkant' heb je de neiging te denken aan de kant die naar de grond gericht is. Is het een idee te spreken over voorkant of uiterste voorzijde? Op grond hiervan denk ik dat de drie vlinders waar Margriet om vraagt in dit topic ( http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=27912 ) ook geelsprietdikkopjes zijn.

characea

#9
CiteerIk merk uit de diverse topics dat het toch niet altijd even duidelijk is en dan met name hoe het nu zit met de sprietkop. Op de foto van Kars Veling is het duidelijk, maar de meeste zwartsprietdikkopjes en volgens mij ook geelsprietdikkopjes hebben veel meer zwart op de top van de spriet dan op die foto. Het lijkt mij dat als de uiterste voorzijde van de spriet geel/oranje is, dat we dan te maken hebben met een Geelsprietdikkopje, ook al zit er daarnaast nog wat zwart, bijv. bij mijn waarneming:


( http://waarneming.nl/wn_details.php?id=2593145 )
Nu is het me nog steeds niet duidelijk.
Ik dacht altijd dat dit een geelspriet was. Is dit nu wel zo ?
Afgelopen weekend in het veld ook weer discussie gehad over een dikkopje met een halve zwarte spriet (de top vd atenne) en een halve gele spriet (de voet en de steel van de antenne).

Het exemplaar van dit weekend leek trouwens veel op deze alleen was het oranje veel feller en duidelijk geeloranje:

In deze foto is toch de helft geel en de helft zwart ?
Of ben ik nu gek ?

Andre

JohnvR

Volgens mij gaat het alleen om het uiterste puntje van het sprietje en dan de kant van het sprietje dat je ziet als je de vlinder recht in het gezicht kijkt. Ik heb de vrijheid genomen de foto's te bewerken. Volgens mij maakt het verder niet uit wat de verdeling van zwart/geel op de rest van de spriet is.

Zwartspriet


Geelspriet

grunsven

Het gaat inderdaad om dit kleine vlakje aan de onderkant van de sprietknop.

De rest kan bijna helemaal geel of zwart zijn of iets daar tussen. Dat doet er niet toe. Je kunt dus een zwartspriet hebben met gele sprieten en alleen dat vlakje zwart of een geelspriet met zwarte sprieten en alleen dat vlakje geel.
Roy van Grunsven
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)

frankvb

nuttige info dit :) wel knap lastig. ik zal er eens goed op letten als ik weer tussen de zwartsprietknopvoormiddenondervlakjedikkopjes rondloop, of er stiekeme gele tussen zitten.
Frank

han.endt

#13
Ja nu ben ik de weg dus kwijt. De één heeft het over de uiterste top en de ander over de onderzijde. :wacko:

Vincent

#14
Volgens mij wordt met de onderzijde juist de uiterste punt van de sprietknop bedoeld (het afgeplatte gedeelte dat op een foto niet altijd even goed te zien is).
Vincent

cvsw123

Zo zie je maar weer wat een verwarring over de benaming van stukjes voelsprieten er kan zijn. Ik dacht dat die foto's meteen alles zouden verduidelijken, maar John heeft het terecht met de vierkantjes nog wat duidelijker gemaakt. Het gaat om dat vlakje. Noem je dat nu 'onderkant' of 'top' of 'afgeplatte schuin stukje onder aan de top van de voelspriet'. Ik weet het ook niet. Maar alleen de kleur van dat stukje (dat je dus nog het best ziet door van de voorkant schuin van onder naar de voelsprieten te kijken, zoals op de foto's, en door John met een zwart vierkantje gemarkeerd zijn).
Daarom is het dus veel simpeler om in het veld even te proberen dit te zien te krijgen dan een foto te maken, want daarop is niet altijd alles 100% duidelijk te zien.
Chris van Swaay
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)
Butterfly Conservation Europe (www.bc-europe.eu)

han.endt

#16
Bedankt, het is me nu duidelijk.
De bewerkte foto's van John zijn heel helder en mooi voor bij het overzicht van de soorten. Dan moet hij ze even uploaden bij een waarneming.

PS. Ik ging er altijd vanuit dat alles aan de onderzijde geel moest zijn van de top tot verder naar achteren. Misschien dat ik nu vaker Geelsprietjes zie tussen de vele Zwartsprieten hier op de Veluwe.

JohnvR

De foto's zijn door Chris verzorgd. Ik heb er alleen die zwarte vierkantjes bij gezet.

characea

#18
CiteerNoem je dat nu 'onderkant' of 'top' of 'afgeplatte schuin stukje onder aan de top van de voelspriet'.
Ik zou het niet de onderkant noemen,.
Maar het is dus mogelijk dat wanneer 90% van de spriet zwart(tig) is het toch nog een geelspriet kan zijn. De onderkant van het topje van het sprietknopje  moet dan wel oranje zijn.
Ik heb de fotos via een directe link toegevoegd bij de informatie van de geelsprietdikkopje..maar erg mooi is het niet geworden.
Moet je dat via een tabel toen ?

cvsw123

CiteerMisschien dat ik nu vaker Geelsprietjes zie tussen de vele Zwartsprieten hier op de Veluwe.
Han, ik hoop het voor je. De praktijk laat het omgekeerde zien: geelsprietjes blijven nu alleen over langs de oostgrens, in Limburg en verspreid wat restpopulaties in het land. Zelf weet ik er twee op de Zuid Veluwe, en dat is het (ik heb overigens niet de databases van wrn.nl en DVS geraadpleegd, dit is mijn persoonlijke ervaring). Overal elders komt ik telkens weer op zwartspriet uit. Maar wie weet...
Chris van Swaay
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)
Butterfly Conservation Europe (www.bc-europe.eu)

characea

Maar die kaartjes van wrn.nl van geelspriet...geven een te florisant beeld ?
En het is onduidelijk waar de achteruitgang aan ligt ?

cvsw123

#21
Het is eigenlijk al aan de gang sinds 100 jaar (vergelijk de lange termijn grafieken in de atlas maar eens). Toen was de geelspriet veel algemener en talrijker dan de zwartspriet. Inmiddels is dat omgekeerd. 25 jaar geleden telde ik bij Nijmegen op mijn eerste routes telkens beide soorten gemengd, met iets meer geel- dan zwartspriet (toen kon ik wel goed oefenen in de verschillen, want je moest wel). Nu zie je op die plekken nog uitsluitend zwartspriet.
Ik heb geen idee over de oorzaak. Wie een idee heeft...
Chris van Swaay
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)
Butterfly Conservation Europe (www.bc-europe.eu)

Rinie van Reenen

#22
Afgelopen vakantie een dikkopje met gele sprieten, en ik meende voldoende info te hebben voor determinatie. Dit gelezen hebbende, realiseer ik me dat ik de foto anders had moeten nemen om de determinatie gemakkelijk te maken. Evenwel: is de vlinder op bijgaande foto een geelspriet? Ik heb stellig de indruk van wel, maar durf het niet zomaar zeker te zeggen... (Foto uit Z-Limburg)
Groet, Rinie van Reenen

Geert-Jan Kroon

Je kan bij beide sprieten het gele uiteinde zien, dus  :duim:  
Groet,

Geert-Jan Kroon

Rinie van Reenen

Dankje! Dat vermoeden had ik ook wel, maar om als niet-deskundige te gaan bepalen of het inderdaad om de juiste uiteinden gaat...
Groet, Rinie van Reenen

Eddy Clerx

Dankjullie wel, GeelSpriet!

Albert Vliegenthart

Hallo allemaal,
Het geelsprietdikkopje begint met vliegen en er zullen spoedig diverse waarnemingen binnenkomen. Nu is het geelsprietdikkopje tegenwoordig een zeldzame vlinder in Nederland. Helaas worden nog altijd veel vergissingen gemaakt met de determinatie, wat we ook best begrijpen met deze lastige soort. Daarom wil ik namens de admins jullie vragen bij iedere waarneming even goed op te letten op de volgende dingen:
- sluit groot dikkopje even uit, door op de vlekjes te letten
- probeer de onderkant van het uiteinde van de antennen te bekijken.
- probeer een foto te maken, ook al is deze onscherp, voeg hem aub bij de waarneming
- zat de vlinder op een struik of in het gras
- Mogelijk kun je een korte beschrijving van het biotoop maken?

Om onze database bij de Vlinderstichting op een goede kwaliteit te waarborgen, vraag ik jullie medewerking, dat scheelt ons een hoop navraag. Daarnaast zal de informatie gebruikt worden om een beter beeld te krijgen van de verspreiding van deze lastige soort.

Zelf heb ik het idee dat deze soort nog beperkt voorkomt op de hogere zandgronden. Ik hoop dat deze beperking wat ruimer ligt dan ik vermoed!

Namens de vlinder-adminnen van Waarneming.nl en collega's van de Vlinderstichting, alvast bedankt voor de medewerking, ik hoop dat er veel waarnemingen komen.

Vriendelijke groeten,
Albert Vliegenthart

Lex Peeters

Dag Albert,

Misschien kun je aan dit topic nog uitvergrotingen van de uiteindes van de antennes van beide soorten plaatsen. De omschrijving van dat kenmerk laat zich namelijk nogal lastig interpreteren. Als nog onervaren vlinderliefhebber trof ik vandaag een zwartsprietje of geelsprietje aan. De onderzijde van de 'knopjes' bleek voor driekwart gelig, alleen het uiterste uiteinde toonde donker. Ik verwachtte dat het daarom een geelsprietje zou blijken te zijn. Vergelijk ik echter afbeeldingen van beide soorten op internet, dan zal het toch een zwartspriet zijn geweest. Ik tref namelijk tal van foto's van geelsprieten aan met een nagenoeg geheel licht uiteinde van de antenne (zelfs rondom). Door dit kenmerk goed in beeld te brengen sluit je misschien verkeerde interpretaties uit en bespaar je je wellicht een hoop controlewerk en terugkoppelingen naar de waarnemers. Ook duidelijke afbeeldingen van de geurstreep van de mannetjes van beide soorten zou verhelderend kunnen werken.

Gr.,

Lex Peeters


Albert Vliegenthart

Beste Lex,
Dank voor je reactie, vandaar dus ook mijn verzoek om een beschrijving. Liever geen vergelijkingen trekken met foto's op internet, deze zijn niet altijd goed gedetermineerd.
Ik zie je foto wel tegemoed!

Vr. groeten, Albert