Bestaat er in Nederland nog echte natuur?

Gestart door Norman, februari 20, 2012, 19:58:13 PM

Vorige topic - Volgende topic

Norman

Bestaat er nog echt natuur in Nederland? Veel mensen roepen dat er geen natuur meer is in Nederland.
Ik ben van mening dat er nog wel degelijk natuur is in Nederland.

Overal waar een voedselketen ontstaat heb je mijn inziens natuur.

Spreken we over oernatuur met oerbossen en grote predatoren als Wolf / Lynx dan hebben we dit inderdaad niet meer in Nederland.

Ik ben zelf liefhebber van de natuur zoals deze zich bijvoorbeeld in de OVP manifesteert waar leven en door door elkaar heen lopen.
Waar het voedselaanbod van het gebied de draagkracht van het gebied bepaald.

Grote predatoren hoeven mijn inziens hier niet perse toegevoegd te worden. Grote predatoren zouden een grotere reproductie veroorzaken bij de prooidieren (de Edelherten e.d.) om het draagvlak optimaal te benutten. Je ziet dit ook op de Veluwe waar de Zwijnen een (onnatuurlijk) hoge reproductie kennen door overmatige predatie (door de mens met het jachtgeweer). Met niets doen zou de populatie stabiliseren met hooguit wat pieken en dalen in goede en slechte mastjaren (veel / weinig voedselaanbod).

Ik ben benieuwd naar jullie mening.

Ps. als voorbeeld noemde ik de OVP en Veluwe omdat dit heel tastbaar is, maar je kunt dit net zo goed projecteren naar het leven onder de stoeptegel in je achtertuin waar verschillende met elkaar en van elkaar leven. Mijn inziens allemaal echte natuur. 

Melchior van Tweel

Hallo Norman,

Ik ben het met je eens dat we nog wel degelijk natuur hebben in Nederland.

Jij hebt het over de aanwezigheid van een voedselketen als een kenmerk voor natuur. Zo heb ik er nog niet eerder tegenaan gekeken. Ik kan me voorstellen dat dat inderdaad een goed kenmerk kan zijn, maar let wel op de valkuilen. Als voorbeeld zou ik een groot (zee-)aquarium willen noemen. Er wordt voer toegevoegd. De kleine dieren eten het voer, die worden weer gegeten door de grotere vissen. De poep van die vissen wordt afgebroken door bacteriën tot mineralen waar de algen van floreren. Die algen worden weer gegeten door garnalen en die weer door de eerder genoemde grote vissen. Ondanks dat er een voedselketen is, zou ik dit niet willen karakteriseren als natuur. Maar misschien bedoelde je een voedselkringloop. In dat geval gaat mijn verhaal van het aquarium natuurlijk niet op.

Ik karakteriseer natuur liever op een andere manier. Zodra soorten er spontaan zijn gekomen karakteriseer ik het als natuur. Met spontaan bedoel is of de soort er door mensenhanden is gekomen. Natuurlijke processen als kolonisatie en extinctie zijn dus doorslaggevend. Het Herderstasje en de Weidechampignon in een weide zijn dan dus natuur, maar het ingezaaide Engels raaigras en het Paard dus niet. Het graan in een akker is geen natuur, maar de kamille wel. De spin in de badkamer is dus natuur, in een verder vrijwel onnatuurlijke omgeving. Het gaat er dan dus niet meer om of het natuur is (want dat is er dus eigenlijk altijd), maar meer hoe groot de mate van natuurlijkheid is. De badkamer is slechts weinig natuurlijk omdat hier de mensenhand regeert. In delen van de waddenzee en de noordzee (en evt OVP) is de menselijke invloed heel beperkt en kan je dus spreken over een hoge mate van natuurlijkheid.
Toch is ook deze theorie ook niet sluitend. Wat te doen met Ooievaars, vrijwel allemaal oorspronkelijk afkomstig van het fokprogramma in Groot-Ammers, maar nu al weer enkele generaties zich min of meer natuurlijk gedragend. Wanneer spreek je weer van spontaan. Grote grazers zijn door de mens uitgezet in natuurgebieden, niet spontaan en dus geen natuur. Maar in OVP is de mensenhand nog maar weinig aanwezig bij de grazers. Wanneer zijn deze dan volgens mijn theorie weer natuur. Ik heb hier zelf ook geen (definitief) antwoord op.
Ik ben benieuwd hoe de visie van andere mensen is...
Groet, Melchior
www.melchiorvantweel.nl

Norman

beste Melchior,

Leuk dat je refereert naar een zeeaquarium.
Ik heb jaren zeeaquaria gehad en hierin kun je de natuur dicht benaderen.
Ik had op een zeker moment een klein (100 ltr. netto) zeeaquarium met koralen en een 3tal visjes.
Het enige dat ik hieraan hoefde te doen was het raam en de eiwitafschuimer reinigen, af en toe het verdampte water bijvullen, af en toe sporenelementen toevoegen en eens per jaar lampen vervangen. Voeren deed ik nooit en de vissen en koralen waren kerngezond en groeiden goed.

Ook nu heb ik een zoetwateraquarium van 20 ltr. met vuurgarnalen. Dit biotoopje draait nu ruim 4 jaar en het enige dat ik doe is verdampt water bijvullen en recent heb ik wat garnalen geruild voor vers bloed om inteelt te beperken. In het begin heb gezorgd voor wat nitraat in het bakje, zodat er alg is gaan groeien, waar de garnalen van leven en verder hoef ik er niets aan te doen. Je ziet een boeiend verloop in dit bakje. Door het voedselaanbod groeit de populatie garnalen tot 20-30 stuks. Als deze de alg op hebben merk je dat de populatie weer zakt naar 5-10 garnalen. Door de garnaaltjes die dood zijn gegaan en de uitwerpselen van de garnalen nemen de voedingstoffen weer toe in het bakje, de alg groeit weer en de populatie neemt weer toe. Deze cyclus duurt ongeveer 8-10 maanden. De normale levensduur van deze garnalen is ongeveer 12 maanden in gevangenschap. Bij mij worden ze dus iets minder oud, maar ik heb wel een populatie die al 4 jaar stand houd.

Zo zie je maar dat natuur al op hele kleine schaal plaatsvind.

Overigens jouw stelling dat natuur zich karakteriseert doordat er niet soorten komen (en gaan) vind ik ook passend bij natuur.
Aan het eind van de rit zorgen nieuwe soorten voor een aanpassing in de voedselketen, vandaar dat ik een repeterende voedselketen een kenmerk van natuur. Alle verbanden en samenhang die je in een biotoop (van bacteriën onder je vingernagel tot de grazers en rovers op de Afrikaanse vlakten) terug kunt vinden als je hier oog voor hebt. 

KorHaan

#3
Dit is lastiger dan ik aanvankelijk dacht.

Echte natuur is - in mijn eerste spontane gedachte - wildernis, waar geen mensenhand in zichtbaar is. Of zo die er wel is, dan zijn mensen onderdeel van de voedselkringloop.
Maar daar ga je al. De pygmeeën van het Ituriwoud in Kongo leven dan misschien nog wel in harmonie met hun omgeving, maar de moderne mens rukt op. Zo kom je al gauw op een hellend vlak terecht, want de moderne Kongolezen komen vrolijk het bushmeat van de pygmeeën wegschieten, zodat dezen zich noodgedwongen moeten aanpassen aan een minder natuurlijk bestaan.

Als je het benadert vanuit het perspectief, dat de mens onderdeel uitmaakt van de natuur, is alles natuur. Alleen hebben wij de oorspronkelijke omgeving in meer of mindere mate naar onze hand gezet. Dat kost soorten (extinctie), maar levert ook soorten op, die zich spontaan vestigen waar ze dat in een ongestoord biotoop niet zouden kunnen.

Maar echte natuur in Nederland... ik weet het niet. In de zin van een "romantische wildernis" niet nee, want we maken er geen permanent onderdeel van uit. Als we de Veluwe zat zijn na een dagje rondstruinen, gaan we naar huis in onze blokkendozen, en kijken voetbal met een bord eten op schoot. Zelfs de meest afgelegen delen van de wadden kunnen we bezoeken, maar we wonen er niet. We zijn er slechts op vakantie. We bezoeken een natuur, waarnaar we op een romantische manier een hang hebben. Niks mis mee. Maar we maken geen onderdeel van de voedselkringloop uit.

(Wadloper 1 tegen wadloper 2: "Waar is Piet?"
                                                   "Die is verdronken in de laatste slenk."
                                                   "Oh! Eh... moeten we dan niet terug om hem mee
                                                     te nemen?"
                                                    "Waarom?"
                                                    "Anders hebben we niks te eten vanavond.")

Weinig aansprekend beeld, nietwaar?

Gelukkig hebben we na flink wadlopen de visboer op de wal, of de friteskraam in het dorp.
Zelfs op vakantie in ongerepte gebieden koppelen wij ons graag los van de voedselketen die we hebben aanschouwd. Na een safari dineren we in een lodge. We hoeven niet te concurreren met leeuwen, hyena's en aasgieren om een stukje dode olifant te kunnen scoren. Ons natje en droogje is elders geregeld.

Ik heb zelf een klein half jaar in het - redelijk - ongestoorde tropisch laaglandregenwoud van Ivoorkust rond mogen kijken ( stage), het bos van Taï National Park. Het beeld van een romantische wildernis krijg je daar wel. Alles wat je tegenkomt aan dieren, is wild en zeker niet uitgezet. Hoewel ik in de wetenschap verkeerde, dat na gedane arbeid er een maaltijd zou klaarstaan in de kleine enclave van menselijk vernuft dat we het "kampement" noemden, begeef je je toch in een wereld waarin je je één voelt met je omgeving. Wat dat ook moge betekenen. Je ervaart een soort van oergevoel, als je - slechts gewapend met machête en kompas - als eenling door het bos gaat. Na twee uur lopen twijfel je of het kompas wel klopt. Geen herkenningspunten, dus je gaat op de naald in je handpalm af. Licht bevreemdend werkt dat wel. Soms valt er een grote vrucht van 50 meter hoogte met een klap naast je neer. Daar had je niet net onder moeten lopen, of je was op slag dood geweest, en opgegeten door de mieren en zwijnen. Ik heb trouwens nog nooit zoveel mieren gezien als daar in dat bos. En agressief ook. Ze leken wel in elke boom een nest te hebben. Goed uitkijken dus, bij het oversteken van een stroompje over een omgevallen boom, waar je steun zoekt voor evenwicht. Ik heb maar twee keer een slang gezien in die zes maanden, maar dan wel meteen een groene mamba, en een pofadder. Geen fijn idee om daar op te gaan staan. Je loopt soms door bijna manshoge begroeiing in de nattere, lage delen van het bos, en je port met een lange stok vóór je in de groene meuk, om alles weg te jagen wat zich daar eventueel schuilhoudt. Soms loop je door een soort tunneltje in het dichte groen, blijkens de sporen in de modder gemaakt door buffels, dwergnijlpaarden of olifanten. Op open plekken, waar een woudreus is omgevallen, die een stel bomen meesleurde omdat alles met lianen aan elkaar vastzit, schijnt de zon; even uitrusten op een van de omgevallen stammen. Allerlei apen in de boomkruinen (Dianameerkatten vond ik de mooiste), soms paniek als er een Kroonarend voorbij kwam.
In het bos zelf is het altijd schemerig, je ziet weinig wild (af en toe een wegschietend penseelzwijn, of een duiker, een soort bosantilope), maar regelmatig een reuzenmiljoenpoot, een spin, of een schorpioen. En veel mieren.
Hoe langer je rondloopt, hoe kleiner je je voelt worden. Je houdt jezelf voor de gek, want je weet dat je er weer uitkomt, en dat het bier dan koud staat. Maar zo helemaal alleen in een omgeving, die verstoken is van elke menselijke invloed, dat is toch wel erg indrukwekkend.

Terug in Nederland, in de natuur, vond ik alles toch wel fijn geregeld. Wandelroutes met paaltjes. Af en toe een uitspanning. Wandelpaden. Fietspaden. Wandelaars aan wie je de weg kunt vragen als je heel even verdwaald bent. Minder romantisch, maar wel een stuk safer. Ik heb tenminste niet het idee, dat ik misschien niet levend thuiskom als ik in de natuur ga wandelen. Je kunt er gerust van uitgaan, dat je 's avonds weer in je hotel zit, of thuis voor de buis, of er moeten wel heel gekke dingen gebeuren. Je voelt je veilig, je bent er op bezoek, je geniet en na afloop heb je een voldaan gevoel.

Grappig moment was, dat toen ik Burgers Bush in Arnhem bezocht, en de klamme hitte inliep, tot mijn verrassing de Bush precies zo rook als het regenwoud in Ivoorkust. Een kruidige, ondefinieerbare geur van halfvergane planten en bladeren. Knap dat ze daar de natuurlijke situatie zo goed hebben nagebootst.

Overigens is mijn beleving van de natuur in Nederland vaak subjectief en selectief. Als ik ervoor kies om op de Maasvlakte één of andere vogel te gaan zoeken, ik noem maar wat, dan is dat een andere beleving dan een dag op de Veluwe. Ik voel mij in cultuurlandschappen misschien nog wel beter thuis dan in echte natuur, meer uit luiheid dan uit overtuiging overigens, maar ik kan ook uren zitten niksen in een bos, waar ik niemand wil tegenkomen, om het idee te hebben dat ik ver van de bewoonde wereld mij één voel met mijn omgeving. Nu ben ik meer van het zittende dan van het struinende type, maar op vakantie zoek ik toch de woestere delen van een waddeneiland op. Om ergens die sensatie te vinden van buiten zijn in ongerepte wildernis.

Vriendelijke groet,

Ronald Sinoo