Richtlijn voor het invoeren van plantenwaarnemingen in Waarneming.nlDeze richtlijn is bedoeld om duidelijk te maken van welke waargenomen planten we graag willen dat ze worden gemeld en welke informatie daarbij van belang is. De doelstelling van Waarneming.nl is het verzamelen van verspreidingsgegevens van wilde planten. Daarbij gaat het om planten die zich ergens spontaan uit zaad of plantendelen hebben gevestigd. Bij deze definitie duiken al meteen twee vragen op. Wat zijn wilde planten en hoe kunnen we zien of de plant ergens “spontaan” gekomen is.
Onder wilde planten zouden we kunnen verstaan alle soorten die op de Standaardlijst van de Nederlandse flora staan. Zie hiervoor de link en opmerking onder aan de handleiding. Toch zijn we er dan nog niet, want er zijn planten die op weg zijn om op de Standaardlijst te komen, maar nog niet aan alle inburgeringseisen voldoen. Dat kunnen soorten zijn die autonoom hun weg vinden in de Nederlandse steden en buitengebieden en soorten die een poging doen om een plaats te vinden in de Nederlandse flora Als dat voor een van deze twee groepen lukt, kan dit leiden tot een plaats op de Nederlandse standaardlijst.
Om uit de complexe materie toch een correct beeld te destilleren van de ontwikkelingen in de Nederlandse flora, is het van belang de benodigde aanvullende informatie te geven. Het karakteriseren van waarnemingen in het buitengebied (boerenland, reservaten en andere natuurterreinen) zal veelal niet zo moeilijk zijn. Het is vooral in en rond de steden en dorpen waar de mens constant met de begroeiing in de weer is dat onduidelijkheden ontstaan.
Enkele invoeritems
Gedrag
Onder gedrag kan de herkomst worden aangegeven van de plant die je gaat invoeren. Hier kunnen de volgende items worden aangegeven;
Ter plaatse; als je geen speciaal 'gedrag' aangeeft komt dit bij je waarneming te staan.
Natuurlijk; om te benadrukken dat je (vrijwel) zeker bent dat de plant er op een natuurlijke wijze is gekomen.
Verwilderd; als planten na vermoedelijke uitzaai, aanplant of aanvoer zich goed kunnen handhaven of zelfs uitbreiden.
Aangevoerd; aangevoerd met grond, stenen, puin, tussen plantaardig afval.
Aangespoeld; door water aangevoerd.
Aangeplant; met opzet geplant. Dit 'gedrag' is voornamelijk bedoeld voor bomen en struiken.
Ingezaaid; met opzet ingezaaid.
Verzameld (in collectie); materiaal van bewaard. Hier wordt voornamelijk herbariummateriaal mee bedoeld.
Microscopisch onderzocht, materiaal aanwezig.
Microscopisch onderzocht; met een microscoop bekeken op determinatiekenmerken.
Los hiervan kun je twee items aanvinken; Zeker en Escape;
Zeker; Als je onzeker bent over je determinatie kun je het hier standaard aangevinkte zeker uitvinken.
Escape; Dit moet alleen aangevinkt worden als het soorten betreft van de standaardlijst (inheemse planten) die buiten hun bekende verspreidingsgebied verwilderen. Ook bij inheemse planten waarvan je verwildering vermoedt gebruik je een Escape. Zie ook de richtlijn hieronder.
De richtlijnWat mag je invoeren ?
1. Alle soorten van waarneming.nl die niet als verwilderd, aangeplant, ingezaaid kunnen worden aangemerkt. Bij soorten die niet als inheems staan aangemerkt is Escape niet nodig.
2. Aangeplante en ingezaaide planten (ook bomen en struiken) buiten privétuinen, maar alleen van de beschikbare soorten op waarneming.nl én met toevoeging 'gedrag' aanplant of inzaai.
3. Verwilderde, ontsnapte of daarvan verdachte planten buiten privétuinen. Voorzie de inheemse soorten met dit 'gedrag' altijd van een Escape. Dit geldt ook voor stinzenplanten (dat gedeelte dat ook inheems is). Bij niet-inheemse planten mag een Escape worden aangegeven als de waarnemer daar aanleiding toe ziet, met name bij juist ontsnapte niet-inheemse planten.
4. In privétuinen: Alleen de soorten genoemd onder punt 1. Verwilderde soorten (punt 3) mogen als deze nooit zijn aangeplant in diezelfde tuin
Belangrijk: Probeer in te schatten wanneer er twijfel kan ontstaan over je waarneming en ondervang dit door vooraf bij je waarneming een toelichting te geven.
Toelichting punt 1Let op de uitzonderingen verwilderd, aangeplant en ingezaaid. Wat je daarmee moet staat uitgelegd in punt 2 en 3.
Toelichting punt 2Men wil op waarneming.nl graag weten welke planten waar groeien ook al is het aangeplant of ingezaaid. Dit heeft als argument dat het belangrijk is te weten waar verwilderingen vandaan komen en in hoeverre waardplanten van dieren werkelijk voorkomen. Soorten die niet in de database van waarneming.nl staan kunnen pas daaraan worden toegevoegd als ze onder punt 1 of punt 3 vallen. Zonder juiste aanduiding van het 'gedrag' kan het voorkomen dat de waarneming op grond daarvan niet wordt goedgekeurd.
Toelichting punt 3Een aangegeven Escape wordt het onderscheid tussen inheemse planten die van oorsprong in een bepaald areaal voorkomen en inheemse planten die duidelijk buiten hun areaal zijn gevonden en in enige mate verdacht zijn van verwildering uit cultuur. Dit kan heel moeilijk te beoordelen zijn door de waarnemer en is ook voor een belangrijk gedeelte op ervaring gebaseerd. Die ervaring kun je voor een gedeelte opdoen door bij andere waarnemingen van dezelfde soort te kijken. Dat een plant uit eigen beweging zijn areaal uitbreidt is natuurlijk ook mogelijk. In zulke gevallen kan er twijfel ontstaan maar is een Escape toch nodig. Je kunt bij een dergelijke waarneming extra informatie geven. De waarneming kan dan mogelijkerwijs, na overleg met een admin toch als waarneming zonder Escape worden geaccepteerd.
Toelichting punt 4Let ook hier op de uitzonderingen verwilderd, aangeplant en ingezaaid uit punt 1. Dat mag dus niet in een privétuin. Op waarneming.nl wil men namelijk graag als grens de grens van de tuin aanhouden. De tuin wordt als te kunstmatig gezien, waar niet iedere uitzaaiing en verwildering als serieuze vestiging kan worden gezien. Dat dit soms een glijdende schaal is, zeker in vergelijk met 'openbare tuinen' moge duidelijk zijn.
Voorbeelden:Bermen in het stedelijk en in het buitengebiedNu steeds meer gemeenten hun bermen inzaaien met mengsels waarin dubieuze soorten voorkomen, is het van belang hier extra alert op te zijn. Bijvoorbeeld soorten met gevulde bloemen en soorten die in de regio nergens spontaan voorkomen. De inheemse soorten uit dat assortiment altijd invoeren met het item Escape.
AkkerrandenIn steeds meer provincies ( o.a. Zeeland, Limburg en Noord-Holland) zien we dat boeren, gesubsidieerd door de provincie, randen van akkers inzaaien met dubieuze, bloemrijke, zaadmengsels van niet-gebiedseigen soorten of vormen. Ook daarvoor geldt dat alles wat je niet vertrouwt en inheems is met het item Escape moet worden ingevoerd.
BossenAangeplante bomen en struiken in bossen kunnen gewoon worden ingevoerd. Die kun je invoeren als “aangeplant”, met als het om inheemse bomen en struiken gaat een Escape. Bij kruiden is altijd oplettendheid geboden omdat veel mensen de bossen in hun omgeving als een composthoop zien waar ze tuinafval kunnen dumpen. Wat zich van hieruit vestigt gaarne invoeren als “aangevoerd ” met, als het om een inheemse plant gaat, een aan te vinken Escape.
Link naar standaardlijst:
Standaardlijst Nederlandse Flora (versie Heukels' 23e druk)Opmerking; De actuele standaardlijst wordt gevormd door de soorten uit de Heukels die zijn weergegeven met het 'gewone' lettertype. Deze zijn ook als zodanig verwerkt op Wrn.nl. Dit zijn de soorten die op 'inheems' staan.
**** oorspronkelijke tekst
N.a.v. enkele curieuse waarnemingen, hieronder kort een paar vuistregels voor het invoeren van planten.
Niet invoeren:
- ingezaaide, aangeplante of verwilderde planten in tuinen en heemtuinen.
- wegbeplanting (bijv. bomen die langs de weg gepland zijn, laanbomen)
Escape ('Esc'):
- bij twijfel over het spontane karakter van de groeiplaats altijd de optie 'esc' aanvinken.
Stinzenplanten:
- Alleen als het een historische vindplaats betreft zo invoeren, anders als 'esc'.
Meer info in de
FLORON handleiding (Hoofdstuk 3, p15)
of in dit topic
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=71408.0Discussiëren over de richtlijn of verwante zaken mag natuurlijk. Ga daarvoor naar dit topic: http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=304916.0