Hoofdmenu

Noordse Woelmuis

Gestart door martenboonstra, mei 12, 2011, 21:19:58 PM

Vorige topic - Volgende topic

martenboonstra

Hallo forumleden,

Vandaag tijdens survivaluitje rondom Jan Durkspolder noordse woelmuis tegengekomen. Veel geknaag in het moeras, maar zeer lastig iets
te zien. Een roerdomp valt sneller op tussen het riet :blink:
Zijn mijn bevindingen juist? Zijn de donkere vlekken veroorzaakt door teken?
Ben benieuwd.

M.vr.gr.


Marten

Johan Helmus

Zo te zien drukken de teken de vacht opzij, waardoor je de donkere onderkant van de vacht te zien krijgt.
Groeten, Johan Helmus

Rob Koelman

Heb je bij de determinatie ook gedacht aan de aardmuis? In de Jan Durkspolder komt niet alleen de noordse woelmuis voor, maar ook de sterk gelijkende aardmuis. Daarbij geldt dat de aardmuis in het gehele gebied algemeen is, terwijl de noordse woelmuis daar alleen op enkele plekken en in lage dichtheden voorkomt.

Verschillen tussen aardmuis en noordse woelmuis zijn onder andere:
- vachtkleur: bij aardmuis vaak warme 'gloed' en meer egaal van kleur dan bij noordse woelmuis
- staartlengte en -dikte: noordse woelmuizen hebben meestal een relatief langere en dikkere staart dan de aardmuis

Determinatie van woelmuizen aan de hand van foto's is vaak erg lastig. Op grond van alleen deze twee foto's durf ik de determinatie als noordse woelmuis niet te bevestigen (maar ook niet te ontkrachten). Heb je meer foto's? Bij voorkeur foto's waar de staart op staat.

Rob Koelman
Zoogdiervereniging
Met vriendelijke groet, Rob

martenboonstra

#3
Hartelijk dank voor je reactie.

In het gebied ben ik de veldmuis, waterspitsmuis, dwergmuis en uiteraard de aardmuis tegengekomen. Er ligt er bij mij nog steeds een aardmuis in de vrieskist. De Noordse Woelmuis is een fors plantenetende muis. Het lijkt een behoorlijke hamster. De gefotografeerde solitair levende muis kwam uit de zogenaamde molshoop en zat rustig bij schemering bies (volgens mij wordt dit zo genoemd) te eten. Nu ik een aantal maal een aardmuis heb gezien ben ik wel overtuigd dat het om een Noordse Gaat. De staart van de Noordse is wat langer en dikker dan de aardmuis en de grootte/omvang tussen beide muizen is een duidelijk verschil.

Ik vond tijdens de kort durende ontmoeting dat het leek dat een hamster door het gebied rende. Dit valt bij de aardmuis wel op dat eerder om een echt muisje gaat. Tijdens de korte ontmoeting heb ik de camera in een versnelling gezet en tal van foto's gemaakt. De staart alleen fotograferen bij een schrikkerige, schuwe en snel lopende muis blijft een lastige opgave. Bijgaand tref je nog even een foto aan welke is ingezoomd.

Graag tot horens.

M.vr.gr.


Marten

Rob Koelman

Aardmuis en noordse woelmuis zijn allebei forse woelmuizen, waarbij de adulte dieren 30-60 gram wegen. Er is géén verschil in afmetingen tussen deze twee soorten en de afmetingen van een dier kunnen dan ook niet gebruikt worden voor de determinatie. Wel heb je ook juveniele en subadulte dieren, die een stuk kleiner zijn (kleiner dan 30 gram). Ook bij deze leeftijdsgroepen geldt dat beide soorten vergelijkbaar in afmetingen zijn.

Het verschil in staartlengte tussen de twee soorten is vooral duidelijk bij adulte dieren. Bij juveniele en subadulte dieren is dit kenmerk veel minder duidelijk en daardoor niet echt betrouwbaar.

Ik zal collega's vragen ook eens naar de foto's te kijken, maar op dit moment zou ik het op aardmuis/noordse woelmuis houden (in te voeren als woelmuis spec.).


Rob Koelman
Zoogdiervereniging
Met vriendelijke groet, Rob

martenboonstra

#5
Hierbij nog een aantal foto's. Ik zag iemand op het internet met in zijn handen zowel de aardmuis als de Noordse als adulten ter afmeting liet zien. Kan niet meer terugvinden. In dat geval lijkt de woelmuis van gelijke leeftijd een stuk groter. De bij mij in de vrieskist liggende aardmuis kan natuurlijk ook een juvenieltje zijn en is kleiner dan hetgeen ik heb waargenomen. 

Indien je vindt dat de waarneming niet met zekerheid kan worden vastgesteld, dan
verwijder ik hem gewoon. Voortaan maar eens een poging ondernemen voor het fotograferen van de staart. Ik beschouw je toelichting als hetgeen je voordeel mee kunt doen voor een volgende keer...... :blink:

Ben benieuwd wat je van de bijgaande fotos vindt.

Graag tot horens..

M.vr.gr.


Marten

Ps. laatste foto is een aardmuis waaraan ik de omvang en staartlengte heb afgemeten en vergeleken


martenboonstra

Tussen de foto's vond ik nog een redelijke foto van de staart van de muis.
Hopelijk dat je hiermee nog iets kunt afleiden.

Gr.

Marten

Rene Janssen

Dag Marten,


Ik volg de mening van Rob dat het verschil tussen aard- en Noordse niet uit te sluiten is. Ik wacht even op een reactie van Maurice, maar het voorstel van Rob vind ik persoonlijk een goede...




René
René Janssen

ecotex

Ik vind persoonlijk dat de vachtkleur erg aardmuis niet, de Noordse woelmuis lijkt mij.


Kees Verschoor


ecologisch advies bureau EcoTex

Rob Koelman

Nog even over die vachtkleur.

De vachtkleur van het dier op de foto's is nogal onbestemd. Niet typisch aardmuis (zou dan warmbruine tinten hebben en eventueel een 'metaalglans') en ook niet typisch noordse woelmuis (o.a. meer lichte en donkere tinten door elkaar en een donkerder zone op de bovenkant van de rug). In de praktijk blijken dergelijke onduidelijke dieren meestal aardmuizen te zijn (determinatie dan op andere kenmerken; zie hieronder). Ik heb zelf slechts éénmaal een noordse woelmuis met een dergelijke onduidelijke vachtkleur gezien.

Bij het verschil tussen aardmuis is de kleur van de vacht een belangrijk kenmerk. Daarnaast spelen ook de staartlengte, de kleur van de buikvacht en de kleur van de achtervoeten een rol. Indien je al deze vier kenmerken goed kunt zien kun je in 99% van de gevallen tot een sluitende determinatie komen. Bij het dier op de foto is eigenlijk alleen de vachtkleur goed te zien en die is jammer genoeg niet typisch. De staart van het dier is op één van de foto's enigszins te zien, maar onvoldoende goed. Wat zichtbaar is is een vrij dunne staart die niet erg lang lijkt. Dat wijst eerder op aardmuis dan op noordse woelmuis.

Kortom: vermoedelijk is dit dier op grond van de foto's niet te determineren. Zoals al eerder gezegd: determinatie van woelmuizen op foto's is vaak erg lastig...


Rob Koelman
Zoogdiervereniging
Met vriendelijke groet, Rob

martenboonstra

Hallo Rob,

Bedankt voor je reactie.

Even een korte toelichting. Uit het rapport ""Handleiding inventarisatie noordse woelmuis met behulp van inloopvallen"" staat op bladzijde 9 iemand die beide woelmuizen laat zien. Het verschil in lengte lijkt mij - mits volwassen - een redelijke indicatie. Volgens de website zoogdierenvereniging: " De noordse woelmuis is een grote woelmuis met een brede kop en een relatief lange staart. Meestal heeft de noordse woelmuis een donkerbruine rugvacht en een donkergrijze buikvacht, maar ook lichtere exemplaren komen voor. De vacht is lang en glanzend. De oren vallen nauwelijks op. De staart is ruim 33% van de kop-romplengte"" en "" De vrij grote, donkergekleurde achtervoeten hebben contrasterende witte nageltjes. De noordse woelmuis lijkt sterk op de aardmuis en de veldmuis, die beide echter wat kleiner zijn en een kortere staart hebben. Ook lijkt hij op de woelrat, die groter is""

Hieruit geconcludeerd zie ik op verschillende fotos een woelmuis welke meer aan de bovenbeschreven kenmerken voldoet dan de omschrijving van een aardmuis. Maar dat is mijn overtuiging. Bij het aantreffen van de soort dacht ik in eerste instantie ook aan een rat qua grootte. Indien de waarneming dient te worden verwijderd of op woelmuis/spec wordt geplaatst dan respecteer ik uiteraard jullie standpunt. De waarneming mag wat mij betreft ook op onzeker worden geplaatst. Daarnaast mag je mij ook wel een inloopval zenden welke ik voor de molshoop kan plaatsen. Ik zal hiertoe een met reden omkleed verzoek bij de landeigenaar indienen. Idee?

Met vriendelijke groet,


Marten

Rob Koelman

Dag Marten,

De foto in de handleiding laat twee willekeurige individuen zien, waarbij de aardmuis toevallig wat kleiner is dan de noordse woelmuis. Dat had net zo goed andersom kunnen zijn. Allebei de soorten kunnen tot grofweg 60 gram wegen en in extreme gevallen zelfs nog wat zwaarder. De tekst op de website is niet juist. Alleen de veldmuis is gemiddeld een stuk kleiner dan de aardmuis en de noordse woelmuis. Veldmuizen van 60 gram ben ik nog nooit tegen gekomen, aardmuizen en noordse woelmuizen van dat gewicht wel... Ik zal onze websitebeheerder vragen de tekst aan te passen.

Het dier vangen is waarschijnlijk de enige manier om een zekere determinatie te krijgen. Overigens is het voorkomen van beide soorten (aardmuis en noordse woelmuis) reeds bekend uit het gebied, dus dat voegt niet zo veel toe.

Rob Koelman
Zoogdiervereniging
Met vriendelijke groet, Rob

laatvlieger

Citaat van: martenboonstra op mei 16, 2011, 09:37:49 AM
Hallo Rob,

Bedankt voor je reactie.

Even een korte toelichting. Uit het rapport ""Handleiding inventarisatie noordse woelmuis met behulp van inloopvallen"" staat op bladzijde 9 iemand die beide woelmuizen laat zien. Het verschil in lengte lijkt mij - mits volwassen - een redelijke indicatie. Volgens de website zoogdierenvereniging: " De noordse woelmuis is een grote woelmuis met een brede kop en een relatief lange staart. Meestal heeft de noordse woelmuis een donkerbruine rugvacht en een donkergrijze buikvacht, maar ook lichtere exemplaren komen voor. De vacht is lang en glanzend. De oren vallen nauwelijks op. De staart is ruim 33% van de kop-romplengte"" en "" De vrij grote, donkergekleurde achtervoeten hebben contrasterende witte nageltjes. De noordse woelmuis lijkt sterk op de aardmuis en de veldmuis, die beide echter wat kleiner zijn en een kortere staart hebben. Ook lijkt hij op de woelrat, die groter is""

Hieruit geconcludeerd zie ik op verschillende fotos een woelmuis welke meer aan de bovenbeschreven kenmerken voldoet dan de omschrijving van een aardmuis. Maar dat is mijn overtuiging. Bij het aantreffen van de soort dacht ik in eerste instantie ook aan een rat qua grootte. Indien de waarneming dient te worden verwijderd of op woelmuis/spec wordt geplaatst dan respecteer ik uiteraard jullie standpunt. De waarneming mag wat mij betreft ook op onzeker worden geplaatst. Daarnaast mag je mij ook wel een inloopval zenden welke ik voor de molshoop kan plaatsen. Ik zal hiertoe een met reden omkleed verzoek bij de landeigenaar indienen. Idee?

Met vriendelijke groet,


Marten

Beste MArten,

Verwijderen is de slechtse optie. Invoeren als Woelmuis spec. de meest veilige. Eventueel Noordse Woelmuis met een vraagteken kan ook, maar gezien Rob's reactie (waarin hij schrijft over de onbestemde vachtkleur en dat dit meestal Aardmuizen zijn) is het wellicht beter de foto toch als woelmuis spec in te voeren.

Groet,
Wouter
Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/

maurice.lahaye

Hallo Heren,

Ik kan helaas geen uitsluitsel geven in deze dicussie, maar ik had graag de kiezen van dit exemplaar gecontroleerd. Dat levert inderdaad een dode woelmuis op, dus dat ligt lastig (FF-wet, Habitat-richtlijn, etc.). Toch voel ik wel met Marten mee dat de betreffende woelmuis een 'verdacht' geval is. Qua vachtkleur is noordse behoorlijk variabel. Ik heb ooit in de Groote Wielen compleet grijze noren gevangen. Spectaculair. Mijn salamons-oordeel is dat ik sterk neig naar noordse, maar aardmuis kan ik niet uitsluiten. Een goede foto van de achterpoten had wat duidelijkheid kunnen verschaffen (met of zonder zilver-witte haren). Helaas, een spannende woelmuis, waar, helaas (2e keer), een ? bij gezet zal moeten worden.

O ja, opsturen van een life-trap lijkt mij geen goed idee: vanwege de ontheffingen & toestemming. Wel de locatie goed noteren, zodat die nog eens bemonsterd kan worden bij een officiele inventarisatie.

Groeten,
Maurice
2015 is het jaar van de das! www.zoogdiervanhetjaar.nl

tseardjan

hallo,
marten!
ik heb je foto's keer op keer bekeken en ik als amateur denk toch, mede door jou te kennen
dat het ook een noordse is maarja wie ben ik.
dus als voorstel zeg ik we gaan em gewoon weer schieten (op de foto).
mvg tseard jan

zonder natuur geen leven

martenboonstra

Bedankt Maurice voor je reactie en afweging.

De waarneming mag wat mij betreft op onzeker worden geplaatst. Een waarneming zonder vaststelling van het dier levert geen waarneming op. Je weet immers niet wat je hebt waargenomen. I.c. wordt de waarneming bij de volharding van het afwijzend standpunt verwijderd.

Nu in redelijke mate de aanwijzing bestaat dat het wellicht eerder om een Noordse gaat dan een aardmuis vraag ik of de waarneming op onzeker kan worden geplaatst. Beter een onzekere noordse woelmuis dan een onbenoemde waarneming...mocht hier niet voor worden gekozen dan ga ik graag op pad voor een volgende ronde. Het is tenslotte een hobby.......

Gr.

Marten

maurice.lahaye

Ha Marten,

Dat op onzeker zetten kan je het beste zelf doen. En ja, volgende keer hopelijk wel een zekere noordse (maar met jouw lijst heb je weinig reden tot klagen ;-)).

Groet,
Maurice
2015 is het jaar van de das! www.zoogdiervanhetjaar.nl

martenboonstra

#17
Beste Maurice,


Inmiddels op onzeker geplaatst.

Bij de volgende keer beloof ik (een echte Fries....) dat het een muis wordt waarover geen enkele discussie kan ontstaan en waar een ieder
dezelfde vaststelling zal hebben.

Bedankt voor je positieve reactie.
einde topic.

M.vr.gr.


Marten

Rob Koelman

Dag Marten,

Kun je de exacte waarnemingslocatie van de muis nog invoeren? Op het kaartje bij de waarneming is nu de hele Jan Durkspolder aangegeven als locatie , en dat is best wel een groot gebied...

Rob Koelman
Zoogdiervereniging
Met vriendelijke groet, Rob