Dahlica lichenella-imago

Gestart door gerples, april 15, 2011, 08:04:11 AM

Vorige topic - Volgende topic

gerples

Deze zat gisteren op het raam.Ongeveer 7 mm groot, in Bennekom. Volgens mij is het een Dahlica lichenella, klopt dat ?
met vriendelijke groet,

Chris Geris

Elachista

Heeft lichenella populaties met gevleugelde mannetjes in NL? Ik denk van niet, maar als iemand het weet...

Dit vale uiterlijk heeft veel meer weg van D. sauteri. Was het een biotoop met veel beukenbomen?
Het beste kan je zulke adulten bewaren, ze zijn vanaf foto haast niet te determineren.
Groet,
Tymo

gerples

Tymo, bedankt voor je reactie. Dat ik aan D. lichenella dacht komt door een van mijn topics uit 2009: http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=74077.msg527641.html#msg527641 en volgens ML komen in Nederland gevleugelde mannetjes voor....
In de buurt staan inderdaad veel beukenbomen. Hierbij nog een foto van een ander exemplaar van gisteren.

met vriendelijke groet,

Chris Geris

Elachista

Inderdaad, het is ook een recentelijk iets wat ik "ontdekt" heb. Nou ja, ontdekt, ik vermoed nu dat gevleugelde mannetjes niet voorkomen. Want de échte uitgekweekte zakjes van lichenella leveren zowel bij mijn kweekjes als die hier op het forum en van anderen, die vleugelloze keverachtige "wijfjes" op.

Dus ik moet mijn oude determinaties nog eens bezien. Heb je deze bewaard trouwens? Lijkt me zeker interessant!

Ik vind dit toch wel een erg vaal exemplaar, en dat beeld zie je alleen terug bij sauteri. Qua vliegtijd klopt dat nu dus ook. Misschien kan je zakjes vinden op de beukenstammen. Sauteri heeft iets rondere zakjes, soms ook iets kleiner dan lichenella - uit mn hoofd iets van 6-7 mm, soms zijn ze lichter (meer zand ipv alg) maar dat gaat niet altijd op.
Groet,
Tymo

gerples

Ik heb gisteren nog naar zakjes gezocht maar niets gevonden. Ik heb 2 ex. in de vriezer zitten, die zal ik naar je opsturen. Ik zal deze en die van 2009 invoeren als Dahlica sp.
Bedankt!
met vriendelijke groet,

Chris Geris

acherontia

Hoi Tymo,

Spannend hoor jouw ontdekkingen op zakdragergebied en de bijdrage die je daarmee levert aan het in de belangstelling zetten van deze beesten. Ik baal als een stekker dat ik het adult van deze foto http://ukmoths.org.uk/showzoom.php?id=3430 niet meer in mijn bezit heb. Ik weet nog wel waar ik die gevonden heb, zaten er toen behoorlijk wat. Volgend voorjaar moeten we er maar eens samen op uit om er een aantal te verzamelen!

Jeroen
P.S. Wat is de beste tijd om villosella te gaan zoeken en heb jij dan een keer een vrije dag? Alles lijkt hierop de Veluwe toch zeker een week of 2 voor te lopen...


Elachista

Hey Jeroen,

Sja dat was een beest van vroegâh, zo vergeet ik ook wel eens dingen die ik later terug had willen zien. Jij zult met je goede ogen S. listerella wel kunnen vinden. Mooie plaatjes van die zakjes vind je in de serie van Baden Wurttemberg en die Zwitserse 'band' van de macro's, kijk dan onder S. pineti. Vermoedelijk kwamen beide soorten in Nederland voor, listerella op de Veluwe en in Overijssel, pineti in Limburg. Maar pineti wordt nu als synoniem van listerella beschouwd.

Het materiaal van Dahlica's is vrij gering. Er bestaat best wat materiaal, maar dat zijn voornamelijk zakjes. Op basis van de zak is dat hele zooitje kleine Dahlica's haast niet te doen. De zakjes die ik kreeg van Sjors (hier op het forum) uit Leeuwarden omgeving waren duidelijk veel groter dan die van de zandgronden (locaties B'zwaag, Drachten, Assen, Uffelte, Apeldoorn). Je kunt dus lastig stellen dat een Siederia-zakje 7,5 mm is, en Dahlica lichenella 6, want lichenella kan ook zeker iets groter zijn (7 mm).  Op basis van bekleding en afmeting had ik dacht ik op deze fiets Narycia duplicella te hebben, bij het kweken bleek het toch te gaan om lichenella. Arghhhhrhh!
In ieder geval merk je bij het kweken dat een mm verschil heel goed mogelijk is als een exemplaar met voldoende of weinig voedsel wordt opgekweekt. Ook het kweken in gevangenschap of in open veld maakt verschil.

Uitkweken helpt dus bij dit soort vraagstukken. Voor wie géén genitaalpreparaten maakt, geen vrees: als je een kopdekseltje van het exuvium (lege pophulsje) op een stukje glad papier lijmt en die bijv. verzamelt en ze later onder de microscoop bekijkt, dan kan je daar al veel aan zien. De voelspriethulzen zijn erg kenmerken bij lichenella. Soms zit er wat variatie in, maar met een opsomming aan kenmerken heb je vaak een betrouwbare determinatie. Henk zal beter weten hoe het zit met die gevleugelde en ongevleugelde adulten, misschien heeft hij ook preparaten gemaakt.
Ik vermoed dat het rijtje zo in elkaar zit:
- N. duplicella, natuurlijk gevleugeld. Zowel M + V, maar de zakjes zijn vaker karakteristiek door de zuignap-achtige uitkruipgang en door het wat aan de onderkant ingezakte uiterlijk. Op blauwe algen op beschaduwde naaldbomen, lichenella vind je wat meer bij open plekken/in de zon.
- D. triquetrella, parthenogenetisch tot delen van Noord-Frankrijk, Baden Wurttemberg, Beijeren en Slovenie. Ten noorden hiervan hoogst zelden gevleugelde exemplaren. In de bergen (Alpen) vooral de vleugelde vorm, maar daar komt soms een mengelmoes voor van beide type triquetrella's.
- D. lichenella, ongevleugeld.
- D. sauteri, M gevleugeld + V ongevleugeld (in NL vooral in beukenbossen, verzameld te Dalfsen bij de oude kasteellaan, op de Veluwe, de Meinweg).
- D. inconspicuella, ongevleugeld? Het recentelijke materiaal is fout, mogelijk omdat men kijkt naar UKMoths. Máár het originele materiaal waar Lempke over schrijft in zijn catalogus, daar schijnt men recentelijk een preparaat van te hebben die de soort bevestigd: misschien kan ik die exemplaren terugvinden in de collectie.
- S. listerella, M gevleugeld + V ongevleugeld.

Oef, wanneer villosella vliegt? Normaliter zo rond de tweede helft van mei-begin juni? Ik weet niet of de soorten dit jaar ook vroeger vliegen. De vlinders zijn (bijna exact!!) gelijk uitgekomen t.o.v. vorig jaar. Zou je eind april-begin mei gaan zoeken dan ben je vermoedelijk wel op tijd voor de adulten. Ik ben vrij op maandag-donderdag-vrijdag, afhankelijk van of ik dan lesgeef ja of nee. Soms is dat maandag, soms donderdag. Wanneer vind jij die zakjes op de berkenstammen? Daar vind je ze natuurlijk gemakkelijker of gemakkelijk. Is het eenvoudig om de zakjes ook in de heide aan te treffen? Want de mannetjes lijken mij (atra en graslinella kennende) juist meer in de heide te zitten. Kijk, nu kan ik weer van jou leren  ;D



Groet,
Tymo

Elachista

Citaat van: gerples op april 20, 2011, 08:36:26 AM
Ik heb gisteren nog naar zakjes gezocht maar niets gevonden. Ik heb 2 ex. in de vriezer zitten, die zal ik naar je opsturen. Ik zal deze en die van 2009 invoeren als Dahlica sp.
Bedankt!

Joepie! Leuk! Je helicoidella's staan ook al te pronken. Laatst liet ik ze ook aan Hetty zien "wat zijn die zakjes kleiiheein, dacht dat ze groter waren!". Nu je weet hoe ze er uit zien kun je vast ook kijken of de soort nog buiten Ede-Bennekom voorkomt. Die kans is natuurlijk groot. In ieder geval, jouw materiaal heb ik inmiddels op karton en speld gelijmd voor wie het maar zien wil.

Mocht ik met Jeroen gaan zoeken, zie boven, dan kan ik natuurlijk ook altijd wat bij je op komen halen. Dat scheelt je weer een envelop en dan kan er ook niets met de vlinders gebeuren  :)
Groet,
Tymo

gerples

Ik zal ze voor je bewaren. Ik hoor wel wanneer je in de buurt bent.
met vriendelijke groet,

Chris Geris