Roerdompenweer (1 juni 2005)

Gestart door Pim, juni 02, 2005, 12:22:40 PM

Vorige topic - Volgende topic

Pim

In de namiddag van 1 juni 2005 stond ik plotseling op de uitkijkheuvel van het Jan van den Boschpad, natuurlijk was hier wel eerst een fietstocht aan vooraf gegaan. Dit fietspad aan de zuidkant van de Oostvaardersplassen te Almere kennen de meeste vogelaars alleen van de korte wandeling door het Fluitbos en het centrale uitkijkpunt. Toch loont het vaak de moeite om het gehele pad af te fietsen of wandelen. Richting Oostvaardersdijk zijn namelijk diverse ondiepe plasjes (in de zomer waarschijnlijk volledig verdampt) waar o.a. steltlopers en drinkende zangvogels kunnen zitten. In de ruigtes kun je o.a. gele kwikstaarten en tapuiten aantreffen.

Ik stond vers twee minuten op de uitkijkheuvel toen er vanuit een rietkraag naast dit kijkpunt een roerdomp opvloog over de plas richting de uitgestrekte rietvelden. Deze "schoonheid" was minutenlang te volgen. Een stuk verder richting Oostvaardersdijk vloog een tweede roerdomp boven het riet, opvallend was dat dit exemplaar lichter van kleur was. Ruim anderhalf uur later vloog er op een ruime kilometer afstand nog een roerdomp boven het riet, maar dit kon makkelijk het eerste exemplaar zijn dat weer op de wieken ging.

De roerdomp staat op de rode lijst met de enigszins deprimerende titel "bedreigde soort".  Het aantal broedparen wordt rond de driehonderd geschat. De soort is voornamelijk afhankelijk van overjarig riet, maar in veel natuurgebieden (b.v. De Wieden) wordt veel riet verwijderd om te dienen als dakbedekking voor buitenhuizen van (te) rijke mensen. Soms moet je het riet wel aanpakken anders veranderen veel natuurgebieden in een monotoon moerasbos op den duur.

In de Oostvaardersplassen wordt het waterpeil de laatste jaren aan de natuur overgelaten, dit heeft een positieve invloed gehad op de roerdompenpopulatie.  "In de Oostvaardersplassen namen roerdompen sterk in aantal toe na forse verhoging van het waterpeil, waardoor de voedselsituatie verbeterde...." (Bron: Rode lijst van de Nederlandse broedvogels, Sovon e.a.).
Andere vogels verlangen juist een lager waterpeil, waaronder veel soorten steltlopers, deze nemen in de Oostvaardersplassen dan ook aanzienlijk af als broedvogel.

De Oostvaardersplassen hebben een enorm belangrijke functie in Nederland voor o.a. diverse vogelsoorten van de rode lijst.   "Rode Lijsten zijn lijsten waarop per land de in hun voortbestaan bedreigde dier- en plantensoorten staan.Op de Rode Lijsten staan, naast de bedreigde soorten, beschermingsmaatregelen om deze soorten weer in aantal te laten toenemen. Doordat overheden en terreinbeherende organisaties bij hun beleid en beheer rekening houden met de Rode Lijsten, wordt gehoopt dat van de nu bedreigde organismen er over tien jaar een aantal niet meer bedreigd zal zijn en dus van de Rode lijst afgevoerd kunnen worden". (Bron: Wikipedia, de vrije encyclopedie van het internet). De roerdomp noemde ik al eerder, maar de grote zilverreiger, kleine zilverreiger (in mindere mate) en de lepelaar (van de rode lijst verdwenen) zijn sterk afhankelijk van dit >6000 hectare groot gebied.

Vanaf de uitkijkheuvel telde ik veertien grote zilverreigers, maar ook zeven kleine zilverreigers. Vooral dat laatste aantal is veel om hier bij elkaar te zien, meestal zie ik er slechts een paar. In een moerassig gedeelte pleisterden veel slobeenden (>180 exemplaren), hiertussen ook vier mannetjes zomertaling. Later hoorde ik dat er zeven exemplaren zijn gezien (www.degrauwegans.nl), op zo'n grote afstand soms best lastig om deze soort te herkennen als hij de kop naar beneden heeft. Het mannetje is goed te herkennen aan zijn donkerbruine kop met dikke, witte wenkbrauwstreep, het vrouwtje is lastiger te determineren en is bruin van kleur met donkere vlekken. Deze vogel staat als kwetsbaar op de rode lijst met maximaal 2000 broedparen. De soort is sterk afhankelijk van de mens en zijn visie op de natuur. Boeren kunnen de keuze maken hun land aantrekkelijk voor de soort te maken en jagers in o.a. Frankrijk kunnen de keuze maken de trekker van hun geweer niet over te halen als een groep zomertalingen voorbijkomt. Jaarlijks worden er in diverse landen een half miljoen zomertalingen geschoten, dat is een schokkend aantal.

Plotseling hoorde ik achter me een grutto roepen, helaas was het de ringtone van een andere vogelaar. Een recreant liet zijn tas met portemonnee en andere waardevolle zaken liggen en kwam ruim een uur later met bezweet hoofd terug. Gelukkig zijn vogelaars over het algemeen eerlijke mensen.

Een groep van circa vijftien bontbekplevieren vloog onrustig heen en weer. Op de vlakte gingen veel grauwe ganzen op maximale snelheid naar het water, een teken dat er een predator in de buurt is. Een volwassen vos kwam aanrennen en greep een jonge gans. Op een dijkje zat een andere vos al een tijdje aan zijn prooi te kluiven, zwarte kraaien wachten geduldig op hun beurt. Een derde vos was bezig met een vredige activiteit, hij lag te slapen.

Het adult vrouwtje Monniksgier was subliem te zien zittend in een omgevallen boom. Zwarte kraaien maakten haar soms waanzinnig van woede. Ze sloeg enkele malen met haar vleugels, maar was verder erg lui. De spanwijdte van haar vleugels zijn 250-295 cm, ter vergelijking de spanwijdte van een vliegende deur (zeearend) varieert van 200-240 cm. De Monniksgier is dus meer een vliegende schuur. Er zijn in de gehele wereld (voornamelijk Spanje) nog hooguit duizend paar Monniksgier.

Op de vlakte zitten de laatste tijd opvallend veel exotische ganzen (of soorten waarbij je kan twijfelen over hun wilde oorsprong): vandaag zag ik een Keizergans, Casarca, twee Indische ganzen, zeven (grote) Canadese ganzen, Nijlganzen en een kolgans. Hiertussen zitten soorten die al tot broeden komen in Nederland en een kolgans kan ook een overzomeraar zijn. Er zijn ook nog steeds een aantal brandganzen te zien die dit jaar geen zin hadden in de lange reis noordwaarts. Het zicht was vandaag niet maximaal door warmtestuwing op de grasvlakte, hierdoor kan je telescoopbeeld erg wazig worden.

Gisteravond (31 mei 2005) was ik ook even ter plaatse bij het Jan van den Boschpad. Bij het afscannen van de gehele vlakte telde ik acht adulte vossen, in een ondiep plasje zwom een geoorde fuut. Ook een reebok liep langs het riet, deze zijn in de Oostvaardersplassen niet algemeen. De edelherten en reeën zijn namelijk niet gek op elkaar. De meeste reeën zijn te vinden in de aangrenzende bosgebieden.


met vriendelijke groet,

Pim Julsing

natuurverslaving.nl