Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes

Gestart door apus, april 07, 2011, 15:13:40 PM

Vorige topic - Volgende topic

apus

We zijn er hard mee bezig! Zeer binnenkort van alles over de variatie.
Martijn Hammers

manger

Afgelopen maand (half april-half mei) heb ik een klein onderzoek gedaan aan een Vuurjuffer populatie bij een ven in de omgeving van mijn huis in Noord Drenthe. In overleg met Martijn Hammers van de Rijksuniversiteit Groningen heb ik de resultaten in een nieuwsbrief gezet van onze Libellenwerkgroep Drenthe. Zie daarvoor deze file . Zou mooi zijn als we op meer plekken in Nederland dit soort onderzoekjes kunnen afronden?

Groet, Rene



http://www.dutchdragonflies.eu
http://www.video.dutchdragonflies.eu
http://www.libellen-drenthe.eu

Video's van de Nederlandse Libellenfauna www.video.dutchdragonflies.eu
Libellenfauna van Nederland www.dutchdragonflies.eu

Maaswitje

Na lang zoeken heb ik er dan toch eindelijk een kunnen vinden:
zie waarneming:http://waarneming.nl/waarneming/view/54556421
Met vriendelijke groet,
André den Ouden


Weia

Prachtige vondst! Er zijn er die helemaal geen rood hebben.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Anne Hueber †

Wat mij wel opvalt, dat ik geen vorm fulvipes bij de foto's zie...
Het is eigenlijk allemaal typica.

Weia

Fulvipes zit er wel bij, vergelijk met de tekening in KD. Ik dacht ook dat die echt als het mannnetje gekleurd moesten zijn, maar ze hebben toch meer zwart dan mannetjes.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Anne Hueber †

Ik wist wel, dat ze meer zwart hebben als het mannetje. Maar ik kan geen enkele foto vinden (en er staat er dus ook geen bij de soortinfo), maar allemaal met verbreding aan de segmentbasis (typica) en geen een zonder verbreding (fulvipes).


Ik wil hierbij dan gelijk een oproep doen:

Wie heeft er foto's van de vorm fulvipes voor bij de soortinfo?

Weia

Wat bedoel je precies? Fulvipes volgens KD is s2-4 een maantje, s5-6 een zwarte klodder, s7-8 zwart. René heeft die, ik heb er op de vorige bladzij eentje gezet (terwijl ik dacht dat dat nog niet rood genoeg voor fulvipes was).
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Anne Hueber †

Bij fulvipes zijn oa de segmentranden zwart en bij typica is daar nog een zwarte verbreding naar boven aan de segmentbasis.
Zoals bij deze foto uit de soortinfo.

Maaswitje

Ik denk dat dit wel eens de vorm fulvipes zou kunnen zijn:
Het betreft deze waarneming   http://waarneming.nl/waarneming/view/53963717
Vuurjuffer - Pyrrhosoma nymphula gezien op 2011-05-01 te Nieuw-Gassel
Foto's:

Met vriendelijke groet,
André den Ouden

manger

Citaat van: Weia op mei 18, 2011, 23:49:54 PM
Wat bedoel je precies? Fulvipes volgens KD is s2-4 een maantje, s5-6 een zwarte klodder, s7-8 zwart. René heeft die, ik heb er op de vorige bladzij eentje gezet (terwijl ik dacht dat dat nog niet rood genoeg voor fulvipes was).

Zoals Weia al hierboven aanhaalde, geef ik nog even ter verduidelijking het plaatje uit de LWD Nieuwsbrief;

Groet, Rene


http://www.dutchdragonflies.eu
http://www.video.dutchdragonflies.eu
http://www.libellen-drenthe.eu

Video's van de Nederlandse Libellenfauna www.video.dutchdragonflies.eu
Libellenfauna van Nederland www.dutchdragonflies.eu

Weia

Citaat van: Maaswitje op mei 19, 2011, 01:23:44 AM
Ik denk dat dit wel eens de vorm fulvipes zou kunnen zijn:
Lijkt mij ook. Deze is nog een tikje roder dan wat KD en René geven, op s5 namelijk ook al bijna een maantje.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

De meest fulvipesse van René is nummer 7, die heeft op s5 een maantje. René laat volgens mij mooi zien dat fulvipes en typica slechts namen zijn voor stukjes van een continuüm. Ook laat ie volgens mij zien dat S6 tamelijk los van s2-4 varieert, want onderaan staat een donkere s6 met maantjes op s2-4.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

apus

Citaat van: Maaswitje op mei 18, 2011, 19:16:55 PM
Na lang zoeken heb ik er dan toch eindelijk een kunnen vinden:
zie waarneming:http://waarneming.nl/waarneming/view/54556421

Wow! Goed werk! Naar mijn weten de eerste melanotum die in Nederland gefotografeerd is?
André, zou ik je foto mogen gebruiken voor een foto-overzichtje?
Martijn Hammers

Maaswitje

Met vriendelijke groet,
André den Ouden

Anne Hueber †

De hoeveelheid zwart op S6 is vooral bij typica erg variabel-->van weinig tot helemaal zwart.
Bij fulvipes is het zwart op S3 en 4 ook variabel. Op sommige foto's is dat zwarte maantje alleen maar goed te zien op S2, zoals bij de foto van Marie-Christine Guegan-->typica of fulvipes?. Ik heb het idee, dat sommige net niet helemaal typica of fulvipes zijn, beide met nogal wat variatie.

Anne Hueber †

Deze vind ik persoonlijk ook niet echt eenduidig.


apus

#48
Hierbij meer gedetailleerde informatie om mee te doen aan ons onderzoek naar de variatie in kleurvormen bij de vuurjuffer. Het scoren van vrouwtjes vuurjuffers kan momenteel nog overal, kost reatief weinig tijd en levert erg waardevolle informatie op over het voorkomen en de verspreiding van de verschillende typen in Nederland. Het lukt me niet om het scoreformulier online te zetten, maar deze kan ik, als je het leuk lijkt mee te doen, per email opsturen. Alvast bedankt voor je medewerking!

 
PROTOCOL VUURJUFFERS      Rijksuniversiteit Groningen             Mei 2011

De meeste Vuurjuffers (Pyrrhosoma nymphula) zullen zich rond de rand van een ven/poeltje/sloot bevinden. Door met een langzame, continue snelheid dicht langs de waterrand te lopen is de kans op het aantreffen van vuurjuffers het grootst. Het is belangrijk om niet meer dan eenmaal langs hetzelfde stuk te lopen, om zo de kans op dubbeltellingen te minimaliseren. Wanneer een vuurjuffer gezien wordt, is het belangrijk om voor alle (uitgekleurde) vrouwtjes Vuurjuffer het volgende te noteren (zie het scoreformulier):
- welke vorm is het (1 t/m 7)
- vliegt de vuurjuffer in tandem/copula of single (niet gepaard)
- is het een juveniel, subadult of adult.

Indien mogelijk ook het aantal mannetjes noteren

(Deze waarnemingen kunnen gemakkelijk ingevuld worden in het bijgevoegde bestand).


Het is dus niet noodzakelijk om de vuurjuffer te vangen of op de foto te zetten. Gezien de zeldzaamheid van de vormen 6 en 7 (MIX en melanotum) indien mogelijk hier graag wel een foto van maken.

We onderscheiden hier zeven "typen"/categorieën vrouwtjes bij de Vuurjuffer. De nummers komen overeen met de referentiefoto's. Elk Vuurjuffer vrouwtje wordt geplaatst in de categorie (1 t/m 7) waar deze het meest mee overeenkomt. Zie hieronder voor een uitgebreide beschrijving van de verschillende "typen"/categorieën. Mannetjes zijn altijd te herkennen aan het ontbreken van zwarte tekening op segmenten 2 t/m 6 (zie de referentiefoto's).

             
  • Fulvipes
  • Intermediate/fulvipes
  • Intermediate
  • Intermediate/typica
  • Typica
  • Mix
  • Melanotum
In grote lijnen bepaalt de vorm en aanwezigheid van de zwarte tekening op segmenten 2 t/m 6 op het achterlijf – van bovenaf gezien – als welk type  een Vuurjuffer vrouwtje gedefinieerd wordt. Fulvipes (1) heeft de minst zwarte tekening en Typica (5) heeft van alle typen die we hier beschrijven de meest zwarte tekening. Een uitzondering hierop is de vorm Melanotum (7), die bijna geheel zwart is, maar in Nederland zeer zeldzaam is. De hier beschreven typen worden als volgt gedefinieerd:

Het zesde segment is het meest variabel, wat betreft de hoeveelheid zwarte tekening. Bij de Typica (5) vorm is het zesde segment nagenoeg geheel zwart. Dit is gecombineerd met dikke zwarte banden over de segmenten 2 t/m 5, die doorlopen tot de (gele) scheiding van elk segment. De rugstreep, over het hele abdomen, kan hierbij vrij dik zijn (de dikte kan per segment verschillen).

Een Fulvipes (1) vorm heeft op het zesde segment slechts een dunne zwarte band en een dunne rugstreep. Daarnaast zijn bij deze vorm de zwarte banden op de segmenten 2 t/m 4 beperkt tot smalle "halve maantjes" in combinatie met een zeer dunne rugstreep. Bovendien zijn bij deze vorm de zwarte halve maantjes los van de (gele) scheiding van het segment.

De drie Intermediate (2,3,4) vormen zitten wat betreft zwarte tekening tussen de Typica (5)en Fulvipes (1) vormen in. De hoeveelheid zwarte tekening op segment zes in combinatie met de dikte en vorm van de banden op de segmenten 2 t/m 5 bepalen of de Intermediate vorm naar een Fulvipes (2), Typica (4) of een vorm daar tussenin (3) neigt. De Intermediate (2,3,4) vrouwtjes kunnen in de categorie geplaatst worden naar aanleiding van de foto waarmee ze het meest overeen komen. Zie hiervoor de referentiefoto's.

Tot slot is er nog een zeer weinig voorkomende MIX (6) vorm. Deze vorm lijkt wat betreft het zesde segment sprekend op een Typica (5) – segment zes is nagenoeg geheel zwart – echter zijn er op de segmenten 2 t/m 4 geen dikke zwarte banden, maar dunne halve maantjes die soms zelfs los komen van de segmentscheiding – wat dus aan een Fulvipes (1) doet denken.

Al met al kan worden gezegd dat de Fulvipes (1) vorm qua kleur en tekening het meest doet denken aan een mannetje en de Typica (5) het minst.

Waarnemingen kunnen worden ingevuld in het bijgevoegde word-bestand.

Alvast zeer veel dank voor de medewerking!
Martijn Hammers, Casper van der Kooi, Isabelle van der Ouderaa en Sanne Ploegaert


Voor verdere informatie en het opsturen van de gegevens:
Martijn Hammers


 
Martijn Hammers

ria.vogels

Hoi

Voor dit interessante onderzoek ben ik mijn archief ingedoken om te kijken wat er in mijn tuinvijver voorkomt. Veel intermediate blijkt, maar ook wel fulvipes. Tenminste dat denk ik.
Ik geloof niet dat ik onderstaande foto (uit 2007 trouwens) eerder heb ingevoerd. Als het de moeite waard is (echt fulvipes), laat het me weten, dan doe ik dat alsnog.

Groet, Ria
Groet, Ria Vogels

Anne Hueber †

Ja Ria graag invoeren. Dat is een hele mooie voor de soortinfo ;D

ria.vogels

Groet, Ria Vogels

Anne Hueber †



Sticht

Citaat van: optilete op februari 13, 2012, 20:10:30 PM
Weet iemand iets over de resultaten van dit onderzoek? of loopt dit nog.

Ik heb geen idee, maar ik zou bij de bron beginnen en de vraag stellen aan Martijn Hammers. ;D

apus

Een gedeelte van de gegevens moet nog wat netter geanalyseerd worden en ik heb nog wat tijd nodig om het op te schrijven. Nog even geduld..
Martijn Hammers


marcel123

Citaat van: apus op februari 19, 2012, 17:37:55 PM
om het op te schrijven
CiteerHet plan is nog steeds om tzt een brachytron
artikel hierover te schrijven.

In de afgelopen Brachytron wel een artikel over Kleurvormen vrouwtjes van lantaarntjes :

Citeer
M. Hammers & H. Van Gossum. Helpende en misleidende signalen in vrouwelijke lichaamskleur bij het Lantaarntje (Ischnura elegans)

marcel123

#58
google heeft voor mij niks gevonden.. is er een verslag van? Op zich kan ik natuurlijk altijd wel fotos toevoegen van vuurjuffers, maar als er onderzoek gedaan wordt heeft dat meer zin..

Willy

Met vriendelijke groet,
Willy Heimeriks