Korte zomerse periode (26-29 mei)

Gestart door Pim, mei 30, 2005, 10:29:18 AM

Vorige topic - Volgende topic

Pim

De afgelopen dagen was het dan plotseling een soort korte voorzomer met temperaturen van 25-30 graden in het land. Niet echt het weersklimaat om lang achter de computer te gaan zitten, bij dezen dus een aantal dagen samengevoegd.

Donderdag 26 mei had ik weer een lange dienst op mijn werk, maar het voordeel hiervan is dat ik in de aanloop ervan overdag veel vrije tijd heb. De Amsterdamse waterleidingduinen zijn altijd een gewillig doelwit hiervoor. Het was al erg warm en dit was mede te zien aan diverse vogels (o.a. zwarte kraaien) die met open bek op de grond zaten.

Het was rond het middaguur en met deze warmte is dat niet bepaald het moment om veel vogels te zien. Ook de zoogdieren lieten het afweten (soms hoorde ik wat muizen in het gras piepen, w.s. de gewone bosspitsmuis). De vogel die het meest actief was en wel kickt op warme temperaturen was de grasmus, deze vogel is erg actief en vliegt vaak omhoog vanuit struiken (zangvluchten). Mannetjes hebben een grijze kop, vrouwtjes een bruine. Ze hebben een witte keel en roodbruine vleugels. Ze zijn lid van de familie van zangers en in Nederland gelukkig algemeen te aanschouwen. Vandaag telde ik 42 exemplaren.

De nachtegaal staat erom bekend door te zingen als het donker is, maar ook overdag kun je deze opera-artiest veelvuldig horen, ze zijn iets minder dol op de warmte dan de grasmus. Ik telde 21 zingende exemplaren. Je moet soms aardig je best doen om een glimp op te vangen van deze vogel. Door velen als saai bestempelt, maar ik vind de roodbruine kleur met lichtere buik best mooi. De zang is echter het paradepaardje van deze vogel behorend tot de familie der lijsters. Nog enkele weken kun je volop genieten van zijn zang en half juni zal het een stuk stiller worden in het duingebied.

Langs een infiltratiekanaal zat een vrolijke oeverloper, deze toevoeging krijgt hij van me door zijn olijke op-en-neer bewegende staart. Verder tijdens deze bezwete wandeling nog een vijftal boomleeuwerikken (parachute act opvoerend), koekoeken (3), kneutjes en een erg waakzaam wijfje roodborsttapuit.

In een vorig verslagje schreef ik nog over het oubollige bezoekerscentrum van de Amsterdamse waterleidingduinen en dat er geen geld beschikbaar werd gesteld voor nieuwbouw, maar vandaag vernam ik dat er een nieuw bezoekerscentrum komt in het historische pompgebouw aan de Oranjekom. Het zal eind 2005 al voor een deel in gebruik worden genomen.

Vrijdag 27 mei, na een dienst op mijn werk, met de bus naar de Vleesmarkt van de Noordzee, Bloemendaal aan Zee. Narcissus zou zo vanuit de Griekse mythologie op dit strand losgelaten kunnen worden en niet eens opvallen, immers iedereen is zo met zichzelf bezig. Ik ontvluchtte dit geweld dan ook snel en nam de afslag Parnassia alwaar ik voor meer dan vijf euro een broodje brie en een chocolademelk tot me nam. Die arme eigenaars van dit pas gerenoveerde restaurant moeten namelijk ook een boterham verdienen.

Het Nationale park Zuid-Kennemerland dat ik betrad is de laatste jaren flink toegetakeld. Hele prachtige gebieden met duindoorns en zeer veel broedvogels zijn met wortel en tak uitgeroeid. De onderliggende gedachte is niet slecht, het herstellen van kale stuifduinen met zijn karakteristieke flora en fauna. Op papier een leuk plan, maar zo dicht bij zee lijkt me de recreatiedruk wel erg groot en mensen belopen deze zandvlaktes dan ook zonder schroom. Er had beter een bufferzone met duindoorns tussen kunnen blijven. Verderop in het gebied lijkt dit beleid meer succes te hebben. De toekomst zal uitwijzen of deze aanpassingen succesvol blijken.

Bij het Vogelmeer, een meer gegraven in de jaren vijftig en ook onlangs grondig aangepakt, zaten diverse kleine plevieren. Er is in het meer een hoofdeiland, maar ook meerdere kleine, soms droogvallende zandplaten. Langs de waterkant stonden twee kleine steltlopers, die ik determineerde als kleine strandloper (echter Temmincks strandloper kon ik niet geheel uitsluiten). Voor de hut langs zwom een fraaie adult geoorde fuut. Een broedvogel in de Kennemerduinen en een erg mooie verschijning: vooral door zwarte hals, lichtgele oorveren en felrode ogen. Dodaars lieten hun opvallende "gillende keukenmeid" roep horen.

De wandeling door het tropische duingebied leverde nog enkele ontmoetingen op met twee groepen Schotse Hooglanders (tezamen vijftig exemplaren). Dit (ruige) koeienras is zeer geschikt om de vergrassing van de duinen tegen te gaan. Ze kunnen zichzelf goed onderhouden en zijn van nature niet agressief. De flink behaarde beesten hadden zichtbaar moeite met de hitte en stonden soms tot hun buik in het water.

Tot aan het treinstation van Santpoort Noord zag ik o.a.: grasmussen, nachtegalen, boomleeuwerikken (9), koekoeken, roodborsttapuiten (2 man), kneutjes, sprinkhaanzanger en als lichtpuntje een overvliegend mannetje goudvink, deze soort heeft in de broedtijd een verborgen bestaan.

De rupsen van de stippelmot (of spinselmot) waren al behoorlijk aan het huishouden in het duingebied, hele struiken (o.a. kardinaalmuts) verdwijnen onder dikke spinsels, dit kan lugubere, maar ook mooie plaatjes opleveren. De struik ondervind er echter geen blijvende schade van. Deze rups is ook onschadelijk voor de mens.

Zaterdag 28 mei zat ik al om 5.30 op mijn fiets richting Oostvaardersplassen, sinds afgelopen donderdag is de Oostvaardersdijk weer open, maar in de vroege ochtenduren is het nog het domein van foeragerende boerenzwaluwen en natuurfreaks.

Bij het Trekvogelgraslandje (Lepelaarplassen – Almere) zat een sprinkhaanzanger uit volle borst te "zingen".  Ook waren twee grote zilverreigers en vier kleine zilverreigers al druk in de weer. Drie lepelaars waren ook al ontwaakt. Een paartje ree was al onderweg naar de bosrand om de dag door te brengen, onderweg nuttigden ze nog wat mals gras.

Bij de verbindingszone langs de Oostvaardersdijk "zongen"  twee snorren en vloog een lepelaar over. Langs het Jan van den Boschpad werd ik verblijd door de heerlijke zang van een wielewaal afgewisseld door een gemeen gaaiachtig geluid (van deze zelfde vogel). De wielewaal is redelijk algemeen in de jonge Flevolandse bossen. Een leuk feitje is dat de trekroute van deze zomergast via Italië en dwars over de Sahara gaat richting zijn overwinteringgebieden in Tropisch Afrika. Dat gestoorde Zuid-Europeanen deze vogel nog steeds afschieten is weerzinwekkend, als dit tot hun culturele identiteit behoord zal de Europese grondwet hier niks tegen kunnen beginnen. Trek uw eigen conclusie!

In het Kotterbos diverse nachtegalen en koekoeken. Op de Grote Praambult nuttigde ik mijn ontbijt in samenzijn van een suïcidale ree, deze stak het spoor vlak voor een trein over, gelukkig zonder desastreuze gevolgen. Vanaf deze plek ook grote zilverreigers, lepelaars en ver weg op de vlakte drie volwassen vossen ook op zoek naar ontbijt, alweer gans zeker.
De grote zilverreiger populatie van de Oostvaardersplassen is de grootste van Nederland en verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. Er zijn in 2005 tot dusver 97 broedparen geteld, een unicum. De telling gebeurt vanuit een klein vliegtuigje. Getallen van de kleine zilverreiger en lepelaar voor dit jaar weet ik nog niet. De Oostvaardersplassen is dus één van de weinige plekken waar je meer grote zilverreigers dan blauwe reigers kunt spotten. Fantastisch!!

Op de Kleine Praambult zat een volwassen zeearend op een dijkje te genieten van de felle ochtendzon. De wind voerde af en toe de klanken van de roerdomp met zich mee. Op een ruime kilometer afstand zaten drie jonge vosjes voor hun burcht. Ze verdwenen soms plotseling uit beeld. De moervos was in de nabijheid op jacht.

Het Oostvaardersveld bracht mij een vogelsoort die al lang op mijn verlanglijst stond en mij een lange treinreis naar het Bargerveen (Drenthe) bespaarde, een mannetje grauwe klauwier zat bovenin de top van een struik. De Grauwe klauwier broedt overwegend in heide en hoogveengebieden te Drenthe. Hij staat op de rode lijst als bedreigde soort (de roodkopklauwier is als broedvogel zelfs helemaal uit Nederland verdwenen). Het aantal broedpaar in Nederland wordt geschat op 200 paartjes grauwe klauwier. Op het Oostvaardersveld huist ook een paartje, het vrouwtje zag ik echter niet. Er liggen in Flevoland nog voldoende kansen om het deze soort naar de zin te maken, actie is wel snel vereist. De vogel behoort tot dezelfde familie als de klapekster en heeft een grijze kop met boevenmasker (mannetje). De rug van de man is roodbruin. Het vrouwtje is minder opvallend. Het mannetje grauwe klauwier van het Oostvaardersveld maakte enkele voedselvluchten en keerde steeds weer terug naar hetzelfde takje. Deze vogel spietst zijn prooien (insecten, maar ook muizen) op doorns van struiken of prikkeldraad. De vogel tolereerde geen grasmus die gebruik wilde gaan maken van dezelfde struik. Een mannetje paapje in een naastgelegen bosje werd wel met rust gelaten. Twee bedreigde vogels in elkaars nabijheid. Het paapje staat namelijk ook op de rode lijst als bedreigde soort met een afname van ongeveer 75% tot circa 500 broedparen. De modernisering van de landbouw kan hier wel eens aan debet zijn. Ze zijn afhankelijk van kruidenrijke vegetaties en de "moderne"  boeren maaien veel te vroeg. Een derde rode lijst soort (als gevoelige soort bestempeld), de huiszwaluw, was druk modder aan het verzamelen voor hun nesten. Een prachtig schouwspel om naar te kijken.

Bij het bezoekerscentrum begeleide ik samen met twee andere vrijwilligers een excursie voor twintig man naar de vogelkijkhut "De Schollevaar" (zie: www.vogelkijkhut.nl). In de Keersluisplas zat een roodwangschildpad op een stuk hout langs de rietrand. Een vrouwtje blauwe kiekendief vloog laag over. Op het pad naar het voormalige pontje zat een tweede mannetje grauwe klauwier bovenin een struik. Er zitten dus meerdere mannetjes en minimaal één vrouwtje, dat kan veelbelovend zijn.

Een baardmannetje (familie: vliegenvangers) maakte zijn goed herkenbare roep vanuit het riet. In het broedseizoen lastig om deze vogel te horen en/of te zien. De zang zijn een soort metaalachtige contactroepjes. Vanuit de niet vrij toegankelijke vogelkijkhut bij de Aalscholverkolonie was het relatief rustig, sommige aalscholvers zaten nog met volgroeide jongen op het nest terwijl veel exemplaren uit vissen waren bij het Markermeer.

Bij de vogelkijkhut "De Zeearend" (zie: www.vogelkijkhut.nl) huist al enkele jaren een wilde bijenkolonie. Het gaat slecht met de wilde bij in Nederland, veel nestplaatsen (zandwegen, bloemrijke graslanden en heidevelden) verdwijnen in razendsnel tempo door de intensieve veehouderij (ja, alweer!) en de vergrassing (door o.a. de vele uitlaatgassen). Vanuit de vogelkijkhut, die momenteel kan wedijveren met een tropische kas qua temperatuur, kregen we een roerdomp zeer fraai te zien. De vogel vloog over het riet, maar landde voor de verandering eens niet buiten het zicht, maar was een tiental minuten zeer goed te zien.

Op het eilandje bij vogelkijkhut "De Kluut" (zie: www.vogelkijkhut.nl) lag tussen de wilde eenden een mannetje zomertaling te rusten. Ook twee kleine plevieren waren te aanschouwen, evenals foeragerende juveniele witte kwikstaarten.

Op de terugweg richting Almere zag ik vanaf de centrale uitkijkheuvel de Monniksgier aan de horizon fanatiek aan een kadaver van een edelhert rukken. Ze zal dus nog wel een tijdje blijven.

Op zondag 29 mei had ik een dienst in het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer aan de Oostvaardersplassen. Op de heenweg niet zo uitgebreid gestopt bij de verschillende kijkpunten als gisteren, maar evengoed enkele leuke waarnemingen:

•   Op het Arendbuizerdveld (tussen de beide Praambulten in langs de Praamweg) zaten drie kleine plevieren, een paartje (waarschijnlijk) en een exemplaar dat baltsvluchten aan het maken was. Dit gebied is aangewezen als natuurontwikkelingsproject, maar door omstandigheden ligt de procedure even stil. Echter de natuur staat (bijna) nooit helemaal stil.

•   Vanaf de Kleine Praambult zag ik twee volwassen vossen en aan de horizon zat in een kale boom een zeearend.

•   Het Oostvaardersveld bracht weer veel vertier met modderzoekende huiszwaluwen, een present mannetje grauwe klauwier en paapje en baltsende veldleeuwerikken. Een mogelijk mannetje Engelse kwikstaart zat langs het water, maar ik twijfelde, de kop was mijn inziens niet licht genoeg. Andere vogelaars hadden hem al als zodanig in hun notitieboekje gezet.

•   Bij de Keersluisplas, mooi te overzien vanuit het Bezoekerscentrum o.a. Roodwangschildpad, enkele grote zilverreigers, kleine plevieren, dodaars en drie elkaar achtervolgende koekoeken.

•   Een andere vogel van de rode lijst, doch een zeer vriendelijk exemplaar kwam even langs, het was Nico de Haan. Hij zal op het vogelfestival (op 27 en 28 augustus ter plaatse) een aantal lezingen verzorgen.

•   Op de terugweg, de wind was gelukkig gedraaid, bij het Jan van den Boschpad nog een Indische gans en volwassen vos.
met vriendelijke groet,

Pim Julsing

natuurverslaving.nl