klopt waardwisseling Andricus kollari?

Gestart door ajdees, februari 11, 2011, 18:32:07 PM

Vorige topic - Volgende topic

ajdees

LS,

De knikkergal van Andricus kollari is vrij algemeen. Ik lees echter 'overal' dat deze soort aan waardwisseling doet tussen enerzijds zomer- en wintereik en anderzijds moseik.
Moseik is echter een zeldzame soort...
Klopt het het dus wel, dat A.kollari de moseik nodig heeft?

groeten,
Albert
met vriendelijke groeten,
Albert Dees

Margreet Kwh

Hallo Albert,

In het Gallenboek, 4e druk, van Docters van Leeuwen staat bij Andricus kollari, de sexuele generatie, dat die behalve op de Moseik, Quercus cerris, ook voorkomt op Quercus faginea Lam., Q. petraea (Matturschka) Lieb. 'Lacinata' en Q. Pyrenaica Willd. (blz. 210, lemma 3).
met vriendelijke groet, Margreet Kouwenhoven

ajdees

#2
Dankjewel Margreet,

De Portugese en Spaanse eik komen van nature in Nederland niet voor, maar Q.petraea var. lacinata is volgens de site http://oaks.of.the.world.free.fr/quercus_petraea.htm een synoniem van onze inheemse wintereik.
De wintereik komt in Nederland vooral op de Veluwe en in Z-Limburg voor, maar is elders op de zandgronden ook wel te vinden, zij het zeldzaam.
Zou het niet meer voor de hand liggen dat de asexuele generatie van A.kollari de wintereik gebruikt in plaats van de 'overal' vermelde moseik om de eieren op af te zetten?

Het zou niet moeilijk moeten zijn om de gallen van de sexuele generatie van A.kollari te vinden op wintereiken. Immers al die asexuele vrouwtjes die uit de knikkergallen op zomereiken komen, hebben die ene zeldzame wintereik nodig om hun eieren op af te zetten...

groeten,
Albert
met vriendelijke groeten,
Albert Dees

JW_2all

#3
Het is zeker een poging waard om gallen te zoeken op wintereik. :duim:

Er zijn prachtige theorieën ontwikkeld over waardwisseling. Vermoedelijk zijn dieren zo opportuun om iedere kans te benutten. Dus ook op minder voor de hand liggende waardplanten dan de onderzoekers zich hebben voorgesteld.

Ik heb me altijd afgevraagd hoe zo'n onderzoek kan worden uitgevoerd. Een praktische vraag zonder praktisch antwoord. Althans dat antwoord heb ik nooit gekregen.

Hellrigl deed onderzoek naar o.a. Kollari-gallen in Zuid-Tirol. Daar kwamen deze gallen niet voor, totdat men Moseik importeerde uit het zuiden. In Engeland is (door Stone) soortgelijk onderzoek gedaan, met soortgelijke resultaten. In Spanje wijkt de soort uit naar Kurkeik, bij gebrek aan Moseik.

Anderzijds vermeldt Hellrigl ook dat sommige (vermeend Moseik) afhankelijke soorten (in de Kollari-groep) voorkwamen in Wenen en Stuttgart op Wintereik, op een plek waar in de wijdste verte erom heen geen Moseik te bekennen was. Daarmee geeft hij aan dat er nog steeds twijfel bestaat over de noodzaak ervan. Hellrigl suggereert dat een Knikkergalwesp populatie op den duur geen stand kan houden als de Moseik langdurig ontbreekt, maar wel een aantal jaar stand kan houden zonder Moseik. Rara, hoe doet ie dat? 8)

Docters van Leeuwen (4e druk) noemt niet alle mogelijke eiken waarop Kollari-gallen voorkomen. Het boek beperkt zich tot de Nederlandse situatie, inclusief toevallige vondsten in een arboretum.

Met een aantal mensen (o.a. van dit forum) zijn we een paar jaar terug gezamenlijk naar een arboretum in Wageningen gegaan. Daar staan bijzonder veel Zomer- en Wintereik-variëteiten. Aardig om te zien was dat er exoten zijn met gallen, en exoten zonder gallen. En dat er kennelijk variëteiten zijn die meer of minder herkenbaar zijn als eetbaar voor deze insecten.  :P

De daar gevonden galsoorten zijn nog niet verwerkt in Docters van Leeuwen (4e druk). Dat heeft te maken met de organisatie van dat bezoek. Er gaat waarschijnlijk iemand promoveren op het daar gedane onderzoek. En pas na publicatie worden de gegevens vrijgegeven. Schat ik in.
 
Je merkt op dat de moseik veel zeldzamer is dan de wintereik. Althans dat maak ik op uit je gedachtegang om naar de wintereik te gaan kijken. Dat hangt er vanaf waar je rondkijkt. In stedelijk gebied is de moseik vaker aanwezig dan de wintereik. In pleistocene gebieden ligt de verhouding andersom.
In kleigebieden en op kalkhoudende grond maakt een wintereik minder kans om groot te worden dan een moseik. Het is dus maar net wat je op welk terrein met elkaar wilt vergelijken.
Als bij jou in de buurt geen Moseik staat maar wel een eenzame Wintereik, dan moet je die zeker in de gaten houden.
Groet,
Jan