Fouten in lengtematen van veren van Nijlgans in Brown c.s. (Tirion Vogelsporen)?

Gestart door Klaas van Dijk, september 04, 2010, 17:32:46 PM

Vorige topic - Volgende topic

Klaas van Dijk

Beste mensen,

De afgelopen week heb ik slagpennen verzameld van een ruiende man Nijlgans (broedvogel in een lokale parkvijver in Groningen). Ik zat een en ander eens even na te kijken in het boek 'Tirion Vogelsporen' (Brown et al., uitgave 1995, vertaling Ger Meesters), maar volgens mij klopt er weinig / niets van de lengtematen van de hand- en armpennen bij Nijlgans (pagina 182). De maten in Brown c.s. zijn van museumvogels ('M').

[maten verwijderd; zie nieuwste reactie]

Alvast vriendelijk bedankt voor een reactie,

Klaas

whmvb

Hoi Klaas,

dat is zeker iets om alert op te zijn bij het gebruik van dit boek. De maten kloppen bij meer soorten niet. Daar komt bij dat voor soorten met verschil in grootte (of uiterlijk) tussen de sexen ook slechts 1 formaat of tekening wordt weergegeven.
Niet kritiekloos gebruiken dus, dit boek.

Groeten,

Wim
Wim van Boekel

Klaas van Dijk

Citaat van: whmvb op september 04, 2010, 21:24:11 PMHoi Klaas, dat is zeker iets om alert op te zijn bij het gebruik van dit boek. De maten kloppen bij meer soorten niet. Daar komt bij dat voor soorten met verschil in grootte (of uiterlijk) tussen de sexen ook slechts 1 formaat of tekening wordt weergegeven.
Niet kritiekloos gebruiken dus, dit boek. Groeten, Wim

hoi Wim,

Bedankt voor je reactie. Er staan inderdaad meer van dit soort fouten in het boek. Erg jammer, want verder vind ik het een leuk & nuttig naslagwerk (hoewel het opzoeken lastig is & lang niet alle soorten erin zijn vermeld).

Daarbij komt ook dat er relatief weinig bekend is over Nijlgans. Ik heb al eens even gezocht op internet, maar géén van de bekende verensites heeft foto's van slagpennen / vleugel van een Nijlgans.

Groetjes, Klaas

keesschreven

Met jullie eens.
Ik beschik zelf over de editie van 2003. Hierin is de Nijlgans bij de veren geschrapt: misschien waren ze zich bewust van de fout, maar geen nieuw materiaal kunnen vinden voor nieuwe maten. Hele vogels worden in Musea legio bewaard, maar losse veren kennelijk minder?

Als de matentabel gevolgd wordt door een 'M' zijn de maten genomen aan balgen in het British Natural History Museum, en moeten ze dus "met enige voorzichtigheid gebruikt worden, daar het lastig is om exacte metingen te verrichten aan veren in situ." Ik kan me voorstellen dat ze dan een overschatting maken, als ze niet weten dat de handbotjes best lang zijn.

Alle maten zijn beperkt gebleven tot adulte mannetjes wegens ruimtegebrek. Deze zijn bij nijlganzen dacht ik groter, maar 7 cm verschil in de handpennen? Dit zou betekenen dat jij alleen ruiveren van vrouwtjes hebt gevonden.

Ik heb zelf 2 buitenste handpennen van Nijlganzen: 325 en 308 mm, ook een stuk kleiner: ook misschien van vrouwtjes?
Vriendelijke groeten,
Kees Schreven
Admin Vogels - Schedels en veren

Klaas van Dijk

Citaat van: keesschreven op september 05, 2010, 16:39:57 PMMet jullie eens. Ik beschik zelf over de editie van 2003. Hierin is de Nijlgans bij de veren geschrapt: misschien waren ze zich bewust van de fout, maar geen nieuw materiaal kunnen vinden voor nieuwe maten. Hele vogels worden in Musea legio bewaard, maar losse veren kennelijk minder? Als de matentabel gevolgd wordt door een 'M' zijn de maten genomen aan balgen in het British Natural History Museum, en moeten ze dus "met enige voorzichtigheid gebruikt worden, daar het lastig is om exacte metingen te verrichten aan veren in situ." Ik kan me voorstellen dat ze dan een overschatting maken, als ze niet weten dat de handbotjes best lang zijn. Alle maten zijn beperkt gebleven tot adulte mannetjes wegens ruimtegebrek. Deze zijn bij nijlganzen dacht ik groter, maar 7 cm verschil in de handpennen? Dit zou betekenen dat jij alleen ruiveren van vrouwtjes hebt gevonden. Ik heb zelf 2 buitenste handpennen van Nijlganzen: 325 en 308 mm, ook een stuk kleiner: ook misschien van vrouwtjes?

hoi Kees,

De mannetjes zijn bij Nijlgans iets groter dan de vrouwtjes (zie Cramp c.s.). Bij  de man liggen de gemiddelden van de maten hoger dan de gemiddelden bij de vrouw; bv gem vleugellengte 392 mm bij man; 375 mm bij vrouw; museummaten en kleine N.

Maar in het veld zijn deze verschillen in grootte niet / nauwelijks te zien, ook niet bij gepaarde broedvogels. Geluid is bij een (broed)paar een uitstekend & zeker kenmerk om vast te stellen wie de man is en wie de vrouw (staat niet in veel veldgidsen, maar wel in de Cramp c.s. & is in het veld erg gemakkelijk vast te stellen; zeker bij broedparen in stadsparken etc.).

De vogel waarvan ik de ruipennen heb verzameld is op grond van het geluid een zekere man. Maar ook op grond van gedrag (de vogel was langdurig aan het waken tijdens het broeden van de partner & tijdens het broeden was de pootkleur veel feller dan die van de vrouw) kon ik vaststellen dat het een man is.

Maar eigenlijk is weinig bekend over maten van Nijlganzen (ik ken in ieder geval geen goede bronnen). Wel klopt volgens mij ook weinig van de maten die bij de andere pennen in mijn editie van Brown c.s. staan vermeld. Ik heb dus 15 slagpennen van links (minimaal 7 hand, rest vermoedelijk allemaal arm) en 16 slagpennen van rechts (minimaal 5 hand, rest vermoedelijk allemaal arm). Ik ben iets minder zeker van de exacte positie van al deze pennen, maar kan zo wel zien dat de maten niet overeenkomen met de maten in Brown c.s. (maten in Brown c.s. zijn veel hoger).

Mocht je meer pennen van Nijlganzen willen hebben, dan zul je denk ik eens moeten gaan kijken naar gemeenschappelijke ruiplaatsen waar groepen Nijlganzen de slagpennen ruien. Of hopen dat je een dode Nijlgans vindt.

Vriendelijke groeten,
Klaas

whmvb

Hoi Klaas en Kees,

ik heb twee geruide handpennen van Nijlgans (P8 en P9) die allebei 31cm zijn. Daarnaast heb ik nog wat afgebeten handpennen (vos) waarvan ik de langste (P8) zo'n 35 cm schat. Van het geslacht kan ik in beide gevallen niets zeggen, maar ze zijn duidelijk kleiner dan de maten in de gids.
Inderdaad 'hopen' dat er eens een dode Nijlgans op mijn pad komt.

Wim
Wim van Boekel

Klaas van Dijk

hoi Wim,

Ah, ik dacht dat jij vast wel al een Nijlgans zou hebben en dat ik t.z.t. mijn pennen daar mooi eens mee zou kunnen vergelijken.

In het niet al te verre verleden heb al een paar maal een dode Nijlgans gevonden, maar toen was ik nog niet in de veren geïnteresseerd. Want ik weet bijvoorbeeld nu nog niet precies waar ik alle armpennen moet plaatsen, welke handpennen ik wel en welke ik niet heb. P10, P9, P8 (en P7?) zijn onmiskenbaar (zeker als je ze allemaal hebt), maar het onderscheid tussen de andere pennen is minder duidelijk. Dus duidelijk dat ik alles goed moet bewaren. En uitkijken naar een dode Nijlgans. Onze 'vrinden' schieten jaarlijks hopen Nijlganzen naar de eeuwige jachtvelden, maar ik heb geen omgang met zulke 'vrinden'. Goed, maar ik zal de volgende dode Nijlgans voor je meenemen.

Vriendelijke groeten,

Klaas van Dijk

Klaas van Dijk

#7
Beste mensen,

Gister en vandaag weer een hele stapel kakelverse (!!) ruipennen van een mannetje Nijlgans gevonden. Een locale broedvogel in het Stadspark met 2 'driekwartwas' kuikens. De vrouw heeft (nog) oude slagpennen en de man is gister begonnen met de slagpenrui.

Gister aan het eind van de middag in totaal 19 handpennen gevonden (alle 10 van links en 9 rechts, alleen P10 niet). Drie handpennen waren om 17:00 nog niet geruid, maar om 17:30 wel. Dus tot op het halve uur nauwkeurig bekend. Bij vertrek rond 18:00 was duidelijk zichtbaar dat de man alle armpennen nog had.

Vanmiddag rond 12:30 weer gekeken en nu waren de armpennen ook geruid. Een hele stapel lag bijeen op de kant.

[info over verhouding aantallen gevonden armpennen / tertials verwijderd]

Nog geen metingen aan de pennen uitgevoerd; komt later nog wel eens.

Twee andere mannetjes Nijlganzen in de stad zijn nu klaar met de slagpenrui. In beide gevallen heeft de vrouw (nog) niet geruid. Zij is duidelijk nog in het bezit van oude slagpennen. Dit zijn ook locale broedvogels, beide nu met vliegvlugge kuikens. Broedvogels ruien dus kennelijk a-synchroon.

Groetjes, Klaas

whmvb

Wim van Boekel

keesschreven

Wauw Klaas, dat ruien gaat dus echt snel.
Ben wel beniewd hoe snel de nieuwe veren volgroeid zijn, en wanneer het vrouwtje dan wel begint met ruien.
Zou dat asynchrone zijn voor betere verdedigingsmogelijkheden, of gewoon variatie (maar dan hebben dit soort paren wel voordeel)?
Vriendelijke groeten,
Kees Schreven
Admin Vogels - Schedels en veren

Jeroen Nagtegaal

Over de rui is nog weinig bekend, dit jaar wel zelf paren gezien, waarvan beide exemplaren in gehele vleugelrui waren.
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

Klaas van Dijk

Ja, maar het lukt niet vaak om het proces van rui zo goed op de voet te volgen. Dit broedpaar zit op 5 minuten fietsen van mijn huis, de plek is gunstig voor het vinden van veel ruipennen & het weer werkt erg mee (bijna geen wind).

Vandaag weer even wezen kijken (in de stromende regen) en nu 7 grote bovenvleugeldekveren ('greater coverts') gevonden (3 rechts, 4 links). Dit zijn dus die mooie witte veertjes met een zwart horizontaal lijntje. Lagen er dus gister totaal niet & toen zag ik ook duidelijk dat de man al deze veertjes nog had (nu heeft hij nog wel een heleboel). Vrouw kwam later aanvliegen.

Er is inderdaad buitengewoon weinig bekend over de rui van Nijlganzen. Ik heb ondertussen een pdf van twee stokoude artikelen uit de Ostrich (jaren 60) van W. Siegfried (staan ook als referentie in de Cramp), maar dat gaat over Zuid-Afrika en er staat weinig concreets in. Volgens Gerrit Gerritsen zouden Nijlganzen dus niet simultaan ruien, maar daar heb ik tot nu toe niets van kunnen vinden (ook alle foto's op birdpix bekeken).

Knobbelzwaan is een bekend voorbeeld van een soort waarbij partners tijdens het opgroeien / verzorgen van de jongen asynchroon ruien: eerst de vrouw en dan pas de man. En met een zodanige timing dat één van beiden altijd kan vliegen (en klappen met de vleugel kan uitdelen etc.) en dat de man klaar is op het moment dat de kuikens ook vliegvlug zijn. Wilde Zwaan doet het. volgens de Cramp & de Glutz, ook op die manier.

Maar bij Nijlganzen is het dus andersom. In alle drie gevallen ben ik er zeker van dat de vrouw nog oude pennen heeft (en dus nog niet de slagpennen heeft geruid).

Tussen neus & lippen vermelden Sutherland & Allport (1991, Bird Study, gratis te lezen / down te loaden via http://pdfserve.informaworld.com/619143__912680199.pdf dat broedende Nijlganzen ook asynchroon ruien (maar zonder bron o.i.d.; kennelijk dus gebaseerd op eigen waarnemingen in Engeland).

Jeroen, hadden jouw waarnemingen ook betrekking op broedvogels met nog niet-vliegvlugge kuikens cq hoe was daar de timing van de rui?

Bij Knobbelzwanen zonder kuikens ruien de partners namelijk wel plm. synchroon. En bv bij Grauwe Gans (en ook Rotgans) ruien partners ook synchroon.

Groetjes, Klaas

Jeroen Nagtegaal

In Arnhem heeft nog maar één paar één jong, dat is nagenoeg vliegvlug. Het paar waar ik het over had (ook gevangen met Frank) was beide in volledige vleugelrui. Ik kan proberen volgende jaar er wat actiever op te letten. Het paar in Sacrum zit maar op 2 minuten lopen. In Arnhem is wel al de teritoriumstrijd bezig, evenals het vinden van partners. Daarbij blijken de ook kieskeurig te zijn...
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

Klaas van Dijk

Citaat van: Jeroen Nagtegaal op oktober 15, 2010, 23:13:31 PMIn Arnhem heeft nog maar één paar één jong, dat is nagenoeg vliegvlug. Het paar waar ik het over had (ook gevangen met Frank) was beide in volledige vleugelrui. Ik kan proberen volgende jaar er wat actiever op te letten. Het paar in Sacrum zit maar op 2 minuten lopen. In Arnhem is wel al de teritoriumstrijd bezig, evenals het vinden van partners. Daarbij blijken de ook kieskeurig te zijn.
Yep, erg de moeite waard om hier beter op te letten. De ruiers die jij hebt gezien waren toch allemaal ouders zonder kuikens cq ouders waarvan de kuikens al waren uit/weggevlogen?

Hier in Groningen zijn dus nu drie gevallen van asynchrone rui. In alle drie gevallen heb ik alleen de man in de rui gezien. De complete familie #1 (de vogel van de eerste posting) was vandaag (rond 18:45) vertrokken / op de wieken gegaan. Ook een aantal belendende parken / sloten afgezocht, maar niets kunnen vinden. Op 15 oktober (ook rond 19:00) was de hele familie nog wel aanwezig.

Groetjes, Klaas

Jeroen Nagtegaal

Klopt, op het ene, jou al, bekende paar uit Roermond na. Hiervan is een van beide partners een tijd weggeweest waardoor er niets over te zeggen is.
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

stefanhageman

Op 25 september jl. was onder andere deze en 3/4 anderen http://waarneming.nl/waarneming/view/50234806?_popup=1 nog in de rui in Park Sonsbeek, Arnhem, en deze waren niet in staat te vliegen. Enkele anderen bij de Fonteinvijver waren wel in staat te vliegen. Van een stuk of 4 bij Brasserie De Boerderij weet ik zeker dat de vleugels in de rui waren want ik heb de vleugelveren hier in huis in een vaas staan.  ;)  Eveneens 8 oranje getinte veren.
Stefan Hageman


Jeroen Nagtegaal

Die was uit mijn hoofd ook degene die we gevangen hebben op 8-sep. Doet er dus lang over om door te ruien?
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

stefanhageman

Blijkbaar wel.... Wel leuk om die Nijlganzen zo kwetsbaar te zien in de rui ze vluchten dan echt voor alles. >:D


PS: Als ik er weer eens heen ga. Zal ik alle ringnummers doorgeven. :angel:
      Moet ik anders een keer helpen met ringen, vangen etc. ik kom er vaak zat. (lees 2 à 3x p/maand)
Stefan Hageman


Jeroen Nagtegaal

Geef die ringen maar een door ja. ;) En goed voeren! Hoe meer mensen ze kennen hoe beter.

Zelf ring ik niet zelfstandig in Arnhem. Hier ringt Frank Majoor alles. Wellicht kun je volgend jaar wel mee als er weer jongen zijn. Als je meer gaat aflezen daar zal dat vanzelf wel komen.

Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

Klaas van Dijk

Citaat van: Jeroen Nagtegaal op oktober 18, 2010, 12:44:39 PMKlopt, op het ene, jou al, bekende paar uit Roermond na. Hiervan is een van beide partners een tijd weggeweest waardoor er niets over te zeggen is.
Klopt, daar had ik het al eens met Rob over gehad.

Klaas van Dijk

Citaat van: stefanhageman op oktober 18, 2010, 21:22:16 PMOp 25 september jl. was onder andere deze en 3/4 anderen http://waarneming.nl/waarneming/view/50234806?_popup=1 nog in de rui in Park Sonsbeek, Arnhem, en deze waren niet in staat te vliegen. Enkele anderen bij de Fonteinvijver waren wel in staat te vliegen. Van een stuk of 4 bij Brasserie De Boerderij weet ik zeker dat de vleugels in de rui waren want ik heb de vleugelveren hier in huis in een vaas staan. Eveneens 8 oranje getinte veren.

hoi Stefan,

Mooi dat je al deze ruipennen hebt verzameld. Graag goed bewaren, want wellicht wil iemand ze later nog eens bekijken / meten o.i.d. De oranje getinte veren zijn vermoedelijk tertials? Hoeveel vleugelveren (onderverdeeld naar hand- en armpennen en links en rechts) heb je in totaal kunnen verzamelen? Volgens mij kunnen ruiende Nijlganzen ongeveer een maand niet vliegen. Na deze maand zijn de slagpennen nog niet helemaal volgroeid, maar dan hebben de vleugels weer genoeg draagvermogen om te vogel te laten vliegen. Ook nog even gekeken naar de foto van de ruiende gans (wit X / geel 7). maar ik kan helaas op deze foto niet goed zien of hij/zij ook in de slagpenrui is. Beter om foto's (schuin) van achteren te nemen. Kan in principe heel goed in stadsparken.

Groetjes, Klaas

Klaas van Dijk

Citaat van: Jeroen Nagtegaal op oktober 18, 2010, 21:37:22 PMDie was uit mijn hoofd ook degene die we gevangen hebben op 8-sep. Doet er dus lang over om door te ruien?
Volgens mij kunnen ruiende Nijlganzen ongeveer een maand lang niet vliegen. Hangt er dus vanaf wanneer deze vogel precies met de slagpenrui is begonnen. Klaas

Jeroen Nagtegaal

Toen we ze vingen hadden ze beide nog bloedspoelen. Volgens mij hadden geen of nauwelijks "pluimpjes"
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

Klaas van Dijk

Citaat van: Klaas van Dijk op oktober 14, 2010, 21:03:45 PMGister en vandaag weer een hele stapel kakelverse (!!) ruipennen van een mannetje Nijlgans gevonden. Een locale broedvogel in het Stadspark met 2 'driekwartwas' kuikens. De vrouw heeft (nog) oude slagpennen en de man is gister begonnen met de slagpenrui.

Gister aan het eind van de middag in totaal 19 handpennen gevonden (alle 10 van links en 9 rechts, alleen P10 niet). Drie handpennen waren om 17:00 nog niet geruid, maar om 17:30 wel. Dus tot op het halve uur nauwkeurig bekend. Bij vertrek rond 18:00 was duidelijk zichtbaar dat de man alle armpennen nog had.

Vanmiddag rond 12:30 weer gekeken en nu waren de armepennen ook geruid. Een hele stapel lag bijeen op de kant. In totaal 15 armpennnen gevonden (7 links, 8 rechts). Vanavond weer gekeken, maar niets nieuws kunnen vinden.

En ook nog 13 tertials gevonden (6 links, 7 rechts waaronder 2 bruine links en 3 bruine rechts). Meeste tertials vandaag gevonden.

Twee andere mannetjes Nijlganzen in de stad zijn nu klaar met de slagpenrui. In beide gevallen heeft de vrouw (nog) niet geruid. Zij is duidelijk nog in het bezit van oude slagpennen. Dit zijn ook locale broedvogels, beide nu met vliegvlugge kuikens. Broedvogels ruien dus kennelijk a-synchroon.

Aan het eind van de middag weer even wezen kijken bij het broedpaar in het Stadspark. De vrouw bleek net begonnen te zijn met de slagpenrui. Alles afgezocht en uiteindelijk 17 handpennen (8 links, 9 rechts) en 14 (of 17?) armpennen (9 links, 8 rechts) kunnen verzamelen. Onduidelijkheid bij de armpennen komt door moeilijk onderscheid tussen armpennen en zwarte tertialveren (later nog beter uitzoeken). Een aantal slagpennen waren wellicht gister al geruid (vies en natgeregend), maar een aantal pennen lagen er zo vers bij, dat ze hier niet voor afgelopen nacht al lagen. Ik was hier voor het laatst op 20 oktober (tegen de avond) en toen was de vrouw nog niet begonnen met de slagpenrui.

De man van dit broedpaar is op 13 oktober begonnen, en de vrouw (naar alle waarschijnlijkheid) dus op 21 oktober.

Bij de beide andere broedparen nog geen ruiende vrouw kunnen vaststellen. Het ene paar (met 5 jongen, 4 vliegvlug en een achterblijvertje waarvan ik niet weet of hij al kan vliegen) is nog steeds aanwezig, maar de vrouw is nog niet met de slagpenrui begonnen. Het andere paar lijkt verdwenen te zijn, ik kon nog maar 1 van de 10 kuikens vinden (en beide ouders waren ook spoorloos).

Groetjes, Klaas

Klaas van Dijk

Beste mensen,

Gister alle ruipennen (arm- en handpennen) van de Nijlganzen opnieuw gemeten en in een tabel gezet, zie bijlage. De maten van zowel de armpennen als de handpennen in Brown et al. (1995, Tirion Vogelsporen) kloppen dus totaal niet. Geen idee wat hier is misgegaan. Gebruik a.j.b. niet langer de maten die ik eerder hier al eens had vermeld, want daar zaten nog wat (kleine) foutjes in.

Het opnieuw nemen van alle maten heeft even wat tijd gekost, want ik had nog wat moeite met het onderscheid tussen sommige armpennen en de tertials. Vorige week was Frank Majoor hier een dag voor het ringen van Kokmeeuwen en we hebben toen ook een net vliegvlugge jonge Nijlgans gevangen en even goed gekeken hoe het zat met het onderscheid armpennen / tertials. Deze Nijlgans was al vliegvlug (zelf gezien). P9 had een lengte van 216 mm (deze maat is dus niet vergelijkbaar met de maat van een losse P9!) en het was duidelijk te zien aan de 'pluimpjes' dat de slagpennen nog niet compleet waren uitgegroeid. Ndlovu et al. (2010) vermelden een gemiddelde lengte van P9 van 247 mm (geen onderscheid tussen de geslachten; ook gemeten aan levende vogels dus ook niet vergelijkbaar met de maat van een ruipen).

Er viel ons trouwens nog wat op. Volgens de Cramp (1977, deel 1, pagina 450) zou je armpennen van jonge (=juveniele = eerstejaars) en adulte Nijlganzen gemakkelijk van elkaar kunnen onderscheiden. 'Tips of outer webs and whole inner webs of secondaries variably edged white (..)' staat genoemd als een onderscheid tussen juvenielen (die dit kenmerk wel hebben) en adulten (die dus geen witte rand aan de armpennen = secondaries hebben). Nou, we zagen hier eigenlijk helemaal niets van. Met veel moeite zag je her en der een zeer dun wit randje aan een enkele armpen, maar dat was dan ook alles.

Vriendelijke groeten,

Klaas van Dijk

stefanhageman

Stefan Hageman


Klaas van Dijk

hoi Stefan,

Het gemakkelijkst gaat het meten van de lengte van de veren met een liniaal met een opstaande rand op de 'nul'. Je kunt dan de uiterste punt van de schacht van de veer tegen de opstaande rand zetten / duwen en vervolgens de veer maximaal strekken (=platstrijken en zo lang en zo recht mogelijk proberen te krijgen). Je hebt hierbij beide handen nodig en de veer blijft dan mooi tegen de opstaande rand staan en je kunt vervolgens de lengte van de veer zo van de liniaal aflezen.

Het gaat dus om het zo goed mogelijk bepalen van de maximaal gestrekte veer en daartoe moet je de veer bijna altijd -een beetje- rechtbuigen.

Zelf heb ik een ijzeren liniaal met zo'n opstaande rand. Deze liniaal heb ik ooit eens gekocht (bij het Vogeltrekstation?); ringers gebruiken een dergelijke liniaal ook om (onder andere) de vleugellengte te meten. Dat moet ook met een liniaal met zo'n opstaande rand.

In principe kun je een dergelijke liniaal zelf maken, want m.i. zijn de ijzeren linialen (INOX France staat op die van mij) ook wel los te koop (in een ijzerzaak?) en kun je er zelf ook wel een 'hoekstukje' aan vastlijmen.

Is het zo een beetje duidelijk? Vraag anders gerust opnieuw.

Groetjes, Klaas