Mooi verhaal, André!
Inderdaad staan wij verder van de natuur af dan in de dagen van weleer.
Ook zijn wij naïever als we werkelijk in ongerepte natuur rondstruinen.
Een stage voor mijn studie biologie dompelde mij 6 maanden in het tropisch regenwoud van Ivoorkust, lang geleden (1982). Onderzoek naar dieren die van omgevallen (holle) bomen gebruik maken, zo laat de stage zich kernachtig omschrijven. Daarbij moest ook urenlang geobserveerd worden, op open plekken rond omgevallen bomen. Als je dan in de ochtendschemer op een omgevallen woudreus zit, een meter of 4 boven de grond, stilletjes wachtend op wat komen gaat, ben je als westers studentje uitermate content met je bestaan. Verrekijker bij de hand, o, wat zijn we één met de natuur. In de verte klinkt gekrijs. Meerstemmig gekrijs. Ik herken het als chimpansee. Cool! Gespannen en toch relaxed hoop ik dat ze dichterbij komen. Dat doen ze. De boomkruinen zwaaien onder het gewicht van de apen. Ze hebben onderling hommeles, zoveel is wel duidelijk. Dan ontdekken ze mij, een aap staart mij aan als ik hem door de kijker aanstaar. Dat vinden ze niet leuk.
In no time omcirkelt de groep mij in de boomkruinen, en de leider - een fors, grijs, kaalhoofdig mannetje - komt naar de grond en komt mijn richting op. Nu maakt de welvoldaanheid in mij plaats voor een soort oerangst, ik voel mijn nekharen omhoog komen, de aap heeft een vastbesloten uitdrukking op zijn gezicht en is niet van plan om de wijk te nemen, zoals chimpansees volgens de boeken horen te doen bij het zien van een mens.
Ik voel mij bedreigd.
Langzaam schuifel ik achteruit, in zittende houding op de stam, en spring naar de grond. Onder honend gekrijs van de apen verlaat ik met gezwinde spoed het eerst zo idyllische schouwtoneel, en verdwijn in de duistere ondergroei van het woud.
Later hoor ik van de chimpansee-onderzoeker Boche, die met zijn vrouw permanent onderdak heeft in het regenwoud, dat ik heb geboft. Enerzijds omdat ik chimpansees heb mogen aanschouwen in het wild, anderzijds dat ik het er levend vanaf heb gebracht. Mannetjeschimpansees die kwaad worden kunnen gehakt maken van een mens.
In Nederland ben ik niet bang in de natuur. Vroeger, als ik in de kleine uurtjes onderweg was naar het bosgebied om vogels te inventariseren, fietste ik om Hilversum heen, want de Groest om 4 uur 's nachts was onveiliger dan welk bos dan ook. In het bos voelde ik me thuis.
Toch heb ik één keer eenzelfde gevoel gekregen als destijds bij de apen in Ivoorkust.
Ik was 's nachts op pad om uilen te inventariseren, en liep door een stikdonker bos.
Ik hoorde op zeker moment een afgrijselijk geluid opklinken uit het duister, een onwerkelijk spookachtig gehuil dat mij deed denken aan een baby in doodsnood. Daar gingen mijn nekharen omhoog. Wat kon dit zijn?!
In de dode bladeren leken zich twee behoorlijk zware dieren te bewegen, die onder het uiten van het onwereldse gehuil achter elkaar aan leken te zitten.
Ik was snel klaar met mijn uileninventarisatie die nacht.
Pas veel later, toen ik toevallig de Grzimek-dierenencyclopedie doorsnuffelde, kwam ik een soortgelijke ervaring tegen, bij een jager die een das had aangeschoten. Het gehuil maakte zo'n indruk op de jager, dat hij daarna nooit meer op dassen schoot.
En zelfs zijn geweer aan de wilgen hing.
Ik heb nooit meer zoiets gehoord, maar het is het soort geluid dat oerangsten losmaakt ook in de westerse mens, die van de natuur is vervreemd. Toch zou ik er een lief ding voor over hebben om nog één keer diezelfde sensatie te ervaren.
Behalve angstaanjagend is het ook op een vreemde manier aangenaam.
Vriendelijke groet,
Ronald Sinoo