Hallo Ies,
Dank voor je uitleg. Ik heb een jaar in Senegal gewoond en daar is iets soortgelijks aan de gang, met landbouw en veeteelt. Overigens zijn de conflicten daar minder dan in Soedan, hoewel de zuidelijke regio Casamance waar de moslims in de minderheid zijn, nogal eens spanningen oproept. Dan zie je weer 's een tijdlang gewapende militairen posten om de boel in de gaten te houden. Het oprukken van de woestijn is een algemeen probleem voor de hele regio, van Senegal tot Soedan. De veeteelt in Senegal is extensief, voornamelijk door nomaden bedreven, de landbouw zit hoofdzakelijk in het midden en zuiden, waar meer regen valt.
Verder is er nog een politieke agenda vanuit de hoofdstad Dakar waar de gecentraliseerde macht zit. Ik heb een fijn voorbeeld van hoe het niet moet kunnen meebeleven. Langs de kust van Senegal komen een soort van 'geestgronden' voor die vruchtbaar zijn en waar de weinige regen die er jaarrond valt, langer vastgehouden wordt door de bodem; gevolg is, dat hier groene tuinbouwgebieden ontstaan, waar het barst van de vogels trouwens, maar belangrijker, waar groenten geteelt worden voor eigen behoeften. Nu zit daar ook een Belgisch bedrijf dat enorme proeftuinen heeft aangelegd voor productverbetering. Meneer Vanderveken heeft me uitgelegd - ik deed wat hap-snap tekenwerk voor ze - dat de vruchtbare bodem de goede oogsten mogelijk maakt. Maar hij was heel wat minder blij toen hij opmerkte, dat er plannen waren om turf te gaan winnen in dit mooie gebied, teneinde een goedkope brandstof te hebben om de lichtjes van Dakar te laten branden. Prestige versus gezond verstand.
In het dorre noorden is enige landbouw van betekenis aanwezig op de vloedvlaktes van de Senegalrivier, die door zijn geringe verval jaarlijks overstroomt en vruchtbaar slik achterlaat.
Toen ik het Djoudj Nationaal Park bezocht, werd me door de staf uitgelegd dat er plannen waren om een grote stuwdam te bouwen bij Makadiama, stroomafwaarts van het park. Opgezameld water zou de droogte in het park tegengaan, witte stroom zou voor de electriciteitsvoorziening van Dakar gaan zorgen, maar het nadeel was wel dat de vloedvlaktes tot de verleden tijd zouden gaan behoren, met alle negatieve gevolgen voor de landbouw.
Het Djoudj-park was erg droog toen ik er was, begin 1985, maar erg vogelrijk niettemin.
Overigens doet westerse ontwikkelingshulp ook soms paradoxale dingen. In een land als Niger
rukt net als in Soedan, de woestijn op en verplaatst de veeteelt zich naar het groenere zuiden.
Tot voor kort werd daarbij een praktische grens bereikt, veroorzaakt door de slaapziekte, waar het vee niet tegen bestand was en die voorkwam in de zuidelijke, groenere regionen.
Op een satellietfoto is die grens heel scherp te zien, bruingeel boven de lijn, groen eronder.
Het groen van het zuiden is door de slaapziekte onbereikbaar voor het vee, dat dus ook de gewassen niet opvreet.
De wetenschap staat niet stil, en er werd een middel gevonden om het vee immuun tegen de slaapziekte te maken. Gevolg was, dat het vee massaal zuidelijk trok en de boel ging kaalvreten. De paradox is dat je de mensen wilt helpen met wetenschap, maar ze tegelijkertijd opzadelt met nieuwe problemen. Waar jij het ook over had in Soedan.
De islam is in Senegal de overheersende godsdienst, en die heb ik in de praktijk meegemaakt.
Bij het vinden van een huis in Dakar is het raadzaam om zover mogelijk van een moskee te wonen, om niet elke ochtend om 5 uur wakker getoeterd te worden voor het ochtendgebed. Elke minaret heeft vier enorme megafoons en dat geeft een hoop herrie. Overigens zijn gewone woonhuizen ook vaak uitgerust met zo'n toeter, daar kom je dan later wel achter.
Ik reisde veel met het openbaar vervoer in Dakar en omstreken, per stadsbus of taxi-brousse
(minibusje met 22 zitplaatsen maar wel als haringen in een ton), lekker goedkoop maar altijd overvol. Vaak kwamen bedelaars de bus in gekropen (letterlijk, de polio is daar nog niet uitgeroeid zoals hier) en alle Senegalezen in de bus gaven ze wat geld, niemand uitgezonderd.
Ik ook natuurlijk, ik was aangenaam aangedaan door de gulle gevers en ik vond het een mooi aspect van de islam. Erg sociaal. Ik begreep dat moslims een dag zonder goede daad als een verkwiste dag beschouwen, vanuit hun geloof, maar ik kwam er veel later achter dat het meer ging om het afkopen van ้้n of andere zonde, zodat de volgende dag weer met een schone lei kon worden begonnen. Blijkbaar is het volgen van religieuze voorschriften over het algemeen toch erg moeilijk. Maar goed.
Sociaal zijn de Senegalezen wel; de hele familie inclusief oma en opa, ooms, tantes, neven en nichten, woont bij elkaar, of bij elkaar in de buurt. Heeft iemand een goedbetaalde baan, dan profiteert de hele familie daarvan. En zonder gemor van de kostwinner. Bejaardenhuizen bestaan daar niet. Dieren worden dan wel weer onverschillig of zelfs wreed behandeld, huisdieren houden ze niet, honden zijn onrein en katten hoogstens goed als verwilderde muizenvangers. Alle paarden zijn ook vel over been en moeten toch zware lasten trekken.
Koeien zijn ook gratenpakhuizen. Alleen de dromedarissen zitten redelijk goed in het vlees.
Maar die kom je in de stad natuurlijk niet tegen. Geiten wel, overal lopen geiten aan alles wat eetbaar is te knagen, tot kartonnen dozen aan toe.
Genoeg nu, ik zou nog wel even door willen gaan, maar ik dwaal nu al af.
Wat me wel opviel daar, is dat het geloof meer dan hier, een enorme troost is in kommervolle omstandigheden. Als zodanig heeft het een functie en is dus, zou je kunnen zeggen, onderdeel van de culturele evolutie en ipso facto van de evolutie zelf. Het zich aanpassen aan de omstandigheden met gebruikmaking van alle mogelijke middelen is het kenmerk van evolutie, dus godsdienst mag daar ook bij horen.
(Sprak ik verbaasd; want zijnde overtuigd evolutionist heeft godsdienst nooit een rol van betekenis in mijn bestaan gehad. Ik zie het meer als iets dat in de weg zit.)
Vriendelijke groet,
Ronald Sinoo