Determinatiegids valken (NL)Dit topic is bedoeld om een beginners te helpen met de diverse valken (Falconidae) die men in Nederland tegen kan komen. De kans op een roodpootvalk is gering maar ik heb hem toch in de lijst meegenomen. Soorten als sakervalk, lannervalk, giervalk, etc. vallen buiten dit topic. Wellicht kan iemand anders zijn vingers daar aan branden. Kritiek is meer dan welkom aangezien we gezamenlijk tot het beste resultaat voor de (beginnende) vogelaar willen komen. Het is een topic dat nogal wat werk vereist en ik zal hem regelmatig updaten met nieuwe informatie/bevindingen.
Valken: Falco is een geslacht in de familie Falconidae van orde roofvogels waarin het merendeel van de valkachtigen (Falconidae) te vinden is. Het geslacht telt 39 soorten. Collins vogelgids (ANWB): Kleine tot middelgrote roofvogels met vrij spitse vleugels en snelle, wendbare vlucht; de meeste slaan hun prooi in de lucht. Snavel met stompe ‘tand’ aan snijrand van bovensnavel.
Torenvalk –
Falco tinnunculus – G
eluid –
FilmpjeAlgemeen: Meest algemene valk van Nederland en het gehele jaar aanwezig (voornamelijk standvogel). Speurt biddend met afhangende, waaivervormige gespreide staart of in zit naar prooi. Jaagt op muizen en insecten. Mannetje en vrouwtje hebben beiden een donkere baardstreep en de staart is voorzien van een zwarte eindband. Soort heeft lange vleugels (smal aan de basis) en staart. Slagpennen donker.
Man: Grijze kop en grijze staart. Mantel, rug en bovendekveren diep kastanjebruin met kleine zwarte vlekken.
Vrouw: Donkere dwarsbanden op de staart. Kop gestreept en bovenzijde minder warmrood dan bij mannetje.
Juveniel: Lijkt veel op vrouwtje maar borst minder gestreept.
Determinatiefoto
Roodpootvalk - Falco vespertinus – Geluid – Filmpje
Algemeen: Middelgrote valk, met actieve vlucht zoals torenvalk, vangt echter insecten zoals boomvalk. In Nederland vrij zeldzaam maar kan soms met grote groepen tegelijkertijd binnen vliegen. Voornamelijk in veen gebieden in de maand mei. Ook de roodpootvalk bidt vaak en landt tijdens de insectenjacht op de grond om prooi te verschalken. Boomvalk doet dit veelal in boom, ander struikgewas of in de lucht.
Man: Donker, blauwgrijs lichaam met dofrode broek die doorloopt in de onderstaart. Poten diep oranje. In vlucht is de bovenzijde van de handpennen zilvergrijs en de onderzijde van de handvleugel donker. Duidelijk rode broek aanwezig.
Vrouw: Vrijwel ongestreepte, lichtoranjebruin buik. Duidelijke witte wang en korte donkere baardstreep. Poten oranje (minder dan bij man). In vlucht net als juveniel een donkere achterrand op de vleugels maar minder duidelijk dan bij juveniel.
Juveniel: Meer gelige dan oranje poten en lijkt het meest op vrouw. Maar minder warm van kleur, meer bruin- met grijstinten. Duidelijk gestreepte borst! Te onderscheiden van juveniel boomvalk door witte wang in plaats van gelige wang. In vlucht zeer donkere achterrand op vleugels.
Determinatiefoto
Boomvalk - Falco subbuteo – Geluid – Filmpje
Algemeen: Lijkt qua kleur en tekening op slechtvalk maar is kleiner, slanker en sierlijker met smallere, langere vleugels en rechtafgesneden staart. Jaagt in snelle achtervolging of duikvlucht op insecten en kleine vogels (zwaluwen). Eet prooi vaak in glijvlucht of boom. Prooi van slechtvalk is groter. Zomergast in Nederland (april – september) en overwintert in Afrika.
Man: Zeer herkenbaar door roestrode broek en duidelijke baardstreep. Donkere ondervleugels en de borst heeft duidelijke lengtestrepen. De poten van de boomvalk zijn geel. De kop is even donker als het bovenlichaam en heeft een smalle snorstreep.
Vrouw: Zie adult man.
Juveniel: Ontbreken van rode broek & anaalstreek. De anaalstreek van juveniel boomvalk is beige. Bovendien heeft juveniel bruine tint op bovendelen en bruinige lengtestrepen op de borst en een lichter voorhoofd. Bovenzijde lichaam is niet zwart maar bruinzwart met lichte dekveertoppen.
Determinatiefoto
Slechtvalk – Falco peregrinus – Geluid – Filmpje | Filmpje_2 jagend
Algemeen: Nederlands grootste valk. Eet voornamelijk vogels. Vogels worden gevangen na een snelle horizontale jachtvlucht of zeer snelle duikvlucht. Sinds het eind van het pecticiden verhaal weer sterk toenemend. Slechtvalken komen voor in vogelrijke gebieden. Vrouw duidelijk groter dan man. Heeft een krachtig lichaam met een ‘zware borst’, gele poten, middellange staart en spitse vleugels met een brede arm. De slechtvalk heeft een kenmerkende donkere baardstreep met witte nekvlekken die de indruk wekken van een monnikskap. Is inmiddels weer broedvogel in Nederland.
Man: Bredere baardstreep dan juveniel en gebandeerde borst met vaal witte achtergrond. Bovendelen donkergrijs en stuit, benedenrug lichter grijs.
Vrouw: Zie adult man maar groter van formaat en net wat minder contrast qua koptekening.
Juveniel: Juveniel slechtvalk onderscheidt zich van adult door een gestreepte (ipv gebandeerde) borst. Tevens is de borst niet wit maar beige en is de rug bruiner.
Determinatiefoto Smelleken - Falco columbarius – Geluid – Filmpje
Algemeen: Het smelleken is de kleinste roofvogel van Europa en schaars in Nederland (augustus tot mei). Jaagt voornamelijk op vogels en vangt deze na lange achtervolging of snelle horizontale glijvlucht. Het smelleken jaagt vaak laag aan de grond en kan lijsterachtige vluchtvorm aannemen. Vogel schijnt altijd haast te hebben en wordt minder vaak dan andere valken ‘zittend’ gezien. Vluchtsilhouet lijkt op dat van slechtvalk door de nogal zware borst, spitse hand en middellange staart. Bij ontbreken van referentiekader kan determinatie op basis van grote moeilijk zijn maar vliegt met snellere vleugelslag dan slechtvalk. Baardstreep van zowel man als vrouw onduidelijk maar meer aanwezig bij man.
Man: Ongeveer even groot als torenvalk maar met forser postuur. Bovenkant is grijsbruin en onderkant is licht met donkere strepen die deels gebandeerd zijn. Staart heeft duidelijke bandering (5 brede banden). Man is op de bovenkant leigrijs. Heeft oranjeachtige buik met fijne donkere strepen en heeft een zwarte eindband op de staart.
Vrouw:
Vrouwtje met donkerbruine bovendelen, witachtige, bruin gestreepte onderdelen en krachtig crème en donkerbruin gestreepte staart.Juveniel: Zeer moeilijk uit elkaar te houden met vrouw.
Determinatiefoto
Bronvermelding en informatie:
Sites
WaarnemingXeno-Canto EuropeYoutubeAtlas of Birds of Aragon (docs) BoekenCollins Birdguide – Tweede druk