simultane slagpenrui bij Nijlganzen?

Gestart door Klaas van Dijk, september 05, 2010, 11:06:09 AM

Vorige topic - Volgende topic

Klaas van Dijk

Beste mensen,

Al jarenlang wordt ik geïntrigeerd door een opmerking in een artikel in Limosa ('Zomerconcentraties van ruim 1000 Nijlganzen in Zwolle', Limosa 74 (2001), pagina 27-28) waarbij de auteur (Gerrit Gerritsen) stelt dat Nijlganzen tijdens de slagpenrui hun vliegvermogen behouden en dus hun slagpennen niet simultaan ruien.

Beide handboeken (Glutz c.s. en Cramp c.s.) vermelden namelijk dat, met één uitzondering, alle soorten Anatidae (ganzen / eenden / zwanen) een simultane slagpenrui vertonen. Ekstergans (Anseranas semipalmata) wordt in beide handboeken vermeld als de enige soort waarbij de slagpennen niet simultaan worden geruid. Het 'Handbook of the Birds of the World' (del Hoyo et al.) voegt hier aan toe dat ook 'some forms of the genus Chloephaga' [Andesgans / Magelhaengans c.s.] geen simultane slagpenrui vertonen. Wel stelt Cramp c.s. dat weinig bekend is over de rui bij Nijlganzen. Er wordt verwezen naar twee artikelen in de Ostrich van W.R. Siegfried uit 1965 (jaargang 36, pag 94) en 1967 (jaargang 38, pag 173-178). Titels ken ik niet (staan niet in de Cramp c.s.) en beide artikelen lijken ook niet online te staan.

Nooit was ik in zelf in de gelegenheid dit zelf eens goed te bekijken. In de parken in de stad Groningen broeden Nijlganzen, maar tijdens het broeden en het opgroeien van de jongen waren de ouders nooit in de slagpenrui. Steeds ging de hele familie, kort na het vliegvlug worden van de jongen, op de wieken en dan vloog ze met zijn allen de wijde wereld in. Dit was ook steeds het geval bij de broedpopulatie Nijlganzen in Arnhem en omgeving (ringonderzoek van Frank Majoor). Maar eindelijk heb ik met zekerheid kunnen vaststellen dat ook Nijlganzen simultane slapgpenrui (kunnen) vertonen.

(1): bij de Orionvijver (stad Groningen) zit een broedpaar met 10 halfwas kuikens. Op 27 aug waren beide ouders niet in slagpenrui, maar op 30 aug was de man een flink deel van zijn slagpennen kwijt (in ieder geval alle buitenste pennen). Op 31 aug was de man alle slagpennen kwijt. Ik heb de meeste slagpennen verzameld en de man heeft een typische vleugel waarbij alle slagpennen kort van te voren zijn uitgevallen. Op 2 sept was de vrouw niet in slagpenrui. Bij de vrouw is geen spoor te zien van één of meer slagpennen die ontbreken [op 13 juli was ik hier voor het laatst geweest en toen was de vrouw nog -onzichtbaar- aan het broeden].

(2): bij de Hamburgervijver (stad Groningen) ontdekte ik op 1 sept een broedpaar met 5 halfwas kuikens. Ook hier was de man in simultane slagpenrui en de vrouw in het bezit van compleet uitgegroeide slagpennen. De man is al iets verder in de rui dan de man bij de Orionvijver en de kuikens zijn iets eerder geboren (kleine week?) dan de kuikens bij de Orionvijver. Op beide plekken (Orionvijver en Hamburgervijver) hield de man zich afzijdig en hij was niet / nauwelijks betrokken bij de bewaking van de kuikens.

(3): in het Stadspark (stad Groningen) zit een broedpaar met 2 kleine kuikens (kort voor 19 aug geboren). Op 31 aug en op 2 sept waren beide ouders niet in de slagpenrui (beide met complete vleugels met geen spoor van 'gaten' in de vleugels). Ook Frank Majoor heeft afgelopen zomer in parken in Arnhem e.o. enkele Nijlganzen in simultane slagpenrui gezien en Rob Voesten zag deze zomer ook een broedvogel in Roermond (de vrouw) in complete slagpenrui.


Er komen bij mij een aantal vragen op.

(a): zijn er meer mensen die waarnemingen hebben (of foto's!) van ruiende Nijlganzen die kunnen vliegen (en die dus geen simultane slagpenrui vertonen)? Zijn dergelijke foto's wellicht ergens op internet te vinden?

(b): kennelijk ruien vroeg broedende Nijlganzen pas na het vliegvlug worden van de kuikens de slagpennen (elders, in groepen op open water / ver van mensen etc.)? En laat broedende Nijlganzen de slagpennen (in ieder geval de man) tijdens het opgroeien van de kuikens [Een systeem zoals bv bij Grauwe Gans, Rotgans etc.]? Heeft iemand anders hier ook wel eens gekeken?

(c): heeft iemand een idee of slagpenrui van Nijlgans tijdens het opgroeien van de kuikens ca. gelijktijdig plaatsvindt bij man en vrouw (zoals bij bv. Rotgans) of ruien man en vrouw gescheiden (zoals bij Knobbelzwaan met eerst de vrouw en pas daarna de man)?

Alvast vriendelijk bedankt voor een reactie,

Klaas van Dijk / Groningen