Zoek moeilijke heidelibellen

Gestart door Weia, augustus 27, 2006, 11:57:05 AM

Vorige topic - Volgende topic

Weia

Het blijkt op dit forum telkens dat de rode heidelibellen en de bijbehorende gele jonkies en vrouwtjes heel lastig kunnen zijn. Er komt mooi veel commentaar los en heel veel foto's van lastige variatie. Ik heb afgelopen winter een oproep gedaan om in 2006 goed naar de heidelibellen/sympetrums te kijken. Omdat velen van dit forum het niet gelezen zullen hebben en wel interessante foto's zullen hebben of nog kunnen gaan maken, herhaal ik de oproep hier. Sorry voor de lap tekst!

Weia

2006 – HET JAAR VAN DE SYMP

De digitale technieken maken het voor steeds meer mensen gemakkelijker om foto's van kleine diertjes te maken en om die foto's vervolgens via het internet toegankelijk voor anderen te maken. Laat je echter een zoekmachine zoals google naar foto's van een bepaalde libellensoort zoeken, dan blijken er heel wat verkeerde determinaties tussen te zitten. Het allerbontste dat ik tegengekomen ben, was een spaanse site van niet op libellen gespecialiseerde veldbiologen die ook een hoekje voor libellenfoto's op hun site hadden. Zestig procent fout! En niet een beetje fout, ook verkeerde familie's...
Notoir moeilijk zijn een paar soorten heidelibellen. Foto's vanuit de goede hoek en met goede detaillering moeten met de Odon-tabel altijd op naam te brengen zijn, maar het zou mooi zijn als er kenmerken gevonden zouden worden, die ook op minder geslaagde foto's nog aanwijzing voor de determinatie kunnen zijn. Toen we de Odontabel maakten hadden we van sommige soorten minder dan een handvol foto's ter beschikking en konden we niet goed inschatten hoe variabel ze zijn en of die variatie wel altijd in de tabel opgevangen werd. Tegenwoordig wordt er ontzaglijk veel naar libellen gekeken, er worden meer foto's dan ooit gemaakt, het moet dus mogelijk zijn uit de veelheid aan materiaal meer kenmerken af te leiden. Althans dat hoop ik.
Misschien wel de lastigste soorten, gezien de hoeveelheid verkeerd gedetermineerde foto's op het web, zijn de steenrode en de bruinrode heidelibel, Sympetrum vulgatum en S. striolatum. Het lijkt mij goed om 2006 tot 'Jaar van de symp' uit te roepen! Het is de bedoeling dat we dan na dat jaar nieuwe kenmerken hebben, dat we van die kenmerken weten hoe variabel ze zijn, en dat we bovendien kenmerken hebben die niet altijd opgaan maar waarvan we weten in hoeveel procent van de gevallen ze een sterke aanwijzing geven voor de determinatie. Zowel beginners als gevorderden kunnen hier heerlijk hun tanden inzetten (figuurlijk gesproken). Deze winter kun je al je foto's doorpluizen, in de zomer kan je gericht grote aantallen foto's van bepaalde details gaan maken en al die tijd kun je je hersenen laten knarsen om nieuwe hypotheses te verzinnen. Via de e-mail nieuwsbrief kan iedereen kennis nemen van elkaars veronderstellingen om die vervolgens zelf te gaan testen en onderzoeken.

De soorten.
Om te beginnen gaat het dus om de steenrode heidelibel Sympetrum vulgatum en de bruinrode heidelibel S. striolatum. Maar je hebt mannetjes en vrouwtjes én het lijkt goed om jonge, uitgekleurde en oude individuen apart te onderzoeken. Dat maakt dan samen twaalf categorieën!
Wie erg ijverig is zou af en toe ook een bloedrode heidelibel Sympetrum sanguineum mee kunnen nemen. Ik zou denken dat de pikzwarte poten een afdoende kenmerk zijn, maar je komt redelijk wat verkeerde determinaties tegen. Interessant zijn dan ook foto's van niet-typische bloedroden, dus wanneer ze het meest lijken op een van de andere soorten. (Ik laat deze soort verder buiten beschouwing.)
Dan is er ook nog de zuidelijke heidelibel Sympetrum meridionale. Er is in 2005 tweemaal alarm geweest over een mogelijke zuidelijke. In beide gevallen bleek het loos alarm, maar het is wel heel goed om alert te worden op deze soort die zo vreselijk sterk op de steenrode kan lijken. Met een warmer wordend klimaat komen ze ongetwijfeld vaker onze kant op. Voor het onderzoeken van deze beesten zul je vooralsnog in Frankrijk moeten gaan kijken.

De werkwijze.
Op de eerste plaats kijken, kijken, kijken. En dan kiekjes, kiekjes, kiekjes. Doe me een lol en maak er een echte sport van door echte foto's te maken. Je ervaart dan aan den lijve de moeilijkheden van het maken van goed determineerbare foto's terwijl de libellen niets aan den lijve ondervinden. Niet vangen dus.
Belangrijk is dat je weet wie er op de foto staat! Bij de steenrode, de bruinrode en de zuidelijke geven volgens de huidige inzichten uiteindelijk alleen de geslachtsdelen zekerheid over de soort. Jammer maar waar, en dus des te meer reden om het Jaar van de symp fanatiek aan te pakken. Het fotograferen van de geslachtsdelen lijkt hogeschoolwerk, maar een beest dat een beetje hoog zit valt goed met de juiste details te fotograferen.
Twee standaardfoto's lijken me verder van belang. De eerste toont de zijkant van het borststuk plus wat van de voorkant van de kop, de poten en nog wat van de bovenkant. Kortom, richt de lens pal van opzij op de zijkant, ga dan een 30 graden richting kop en een 30 graden omhoog – klik. De tweede standaardfoto toont het achterlijf schuin van boven zodat zowel de tekening op de rug als langs de zijkant te zien zijn.
Allerlei andere foto's zijn natuurlijk ook mogelijk, voor de vleugels, de adering daarin, de pterostigma's, de segmenten 1 tot 3, noem maar op.

Veronderstellingen
Ik noem wat hypotheses die zeker onderzocht moeten worden. Steeds geldt: is er verschil tussen de soorten, is er overlap voor dit bepaalde kenmerk, zoja, wat zijn de uitersten van de variatie en hoeveel procent van de dieren overlapt niet?
1 Mannetjes bruinrode hebben langs de segmenten 6-8 een zwart streepje, de steenrode heeft daar vaak niets. Ja? Hoe vaak? Hoe groot zijn de streepjes?
2 Vrouwtjes bruinrode hebben middenop de segmenten 8-9 vaak meer zwart/donker dan twee streepjes. Steenrode hebben dat soms. Hoe liggen de percentages?
3 Hoe zit het met de zwarte streepjes op de segmenten 8-9 bij de mannetjes? De zuidelijke heeft daar vaak slechts twee puntjes, hoe ligt dat met de andere twee soorten?
4 Bij piepjonge dieren lijkt er een vaag verschil in de lichte schouderstreep: scherper begrensd of juist vager. Deze hypothese van Marcel Wasscher verdient uitgebreid onderzoek.
5 De zijkant van het borststuk van de zuidelijke vertoont maar weinig zwarte tekening, terwijl de andere twee soorten een tot drie doorlopende zwarte naden vertonen. Dat is eenvoudig te zien bij jonge dieren, maar later wordt alles donkerder. Blijft op een goede foto minstens één donkere naad goed zichtbaar bij de niet zuidelijke soorten?
6 De zijkant van het borststuk van de bruinrode is eerst geel maar wordt later bruin met twee gele banden, die steeds donkerder worden waarbij ze echter iets van geel behouden. De steenrode heeft ook soms van die banden (hoe vaak?) maar bij het donker worden worden ze ook rood(achtig). Hoe zit dat nou precies?
7 Het afhangende snorretje, hoeveel varieert dat? Soms zie je een steenrode die maar een heel smal snorretje heeft en laatst kwam ik een foto tegen die voor bruinrode werd uitgescholden maar waarop een miniem smal snorretje te zien was. Onderzoeken!
8 Ik heb het gevoel dat de zwarte dwarsband waar het snorretje aanhangt ook niet hetzelfde is bij beide soorten. Kijk er eens goed naar.
9 Segment 1-2 kunnen rondom deels zwart zijn. Hoe vaak is dat het geval en is er verschil tussen de soorten? En tussen de geslachten?
10 Op segment 2-3 zitten soms zwarte streepjes halverwege rug en zijkant. Bij beide soorten op dezelfde manier en even vaak?
11 De mannetjes steenrode hebben een wat knotsvormiger achterlijf dan de bruinrode (de bloedrode is veel sterker knotsvormig). Hoe betrouwbaar is die vorm? Zoek dus de minst knotsvormige steenrode en de meest knotsvormige bruinrode... De vorm verandert overigens tijdens het in- en uitademen!
12 Oude vrouwtjes bruinrode worden nooit zo rood als oude vrouwtjes steenrode. Echt?
13 Ook de roodheid van de mannetjes verschilt. Bij de bruinrode vooral rood bovenop de rug en naar de flanken meer bruin, bij de steenrode gaat het rood vanaf de rug verder naar opzij. Alleen op close-ups goed te zien?
14 De zuidelijke heeft grote rode pterostima's, maar de steenrode kan ook rode pterostigma's hebben. En de bruinrode? Hoe zit dat allemaal met kleur en grootte?

Enzovoort enzovoort enzovoort. De de vlekjes tussen de vleugels, de zwarte tekening op segment 2-7 van de vrouwtjes, de kleur van de ogen en van de snuit, ik heb er nog niets aan kunnen ontdekken... Jullie? Ik wens jullie veel plezier!
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Goyatlah

Zijn geel in de vleugels en rood op de snuit typisch voor Bloedrode?
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

JohnvR

Ik heb inderdaad een heleboel foto's gemaakt. Op een rustiger moment zal ik ze eens in meer detail gaan bestuderen. Op dit moment vliegen de heidelibellen nog met honderden rond, hier in de buurt (Alkmaar) in ieder geval wel, vooral bloedrode en steenrode overigens en een paar geelvlekken.

Op een gegeven moment eerder dit jaar was ik in de veronderstelling dat lichte schouderstrepen een kenmerk zijn voor (jonge) Steenrode heidelibellen (staat ook in de Veldgids). Ik heb daar op het forum ook wel eens een balletje over opgegooid, maar later ging ik toch twijfelen. Ik zal er nog eens naar kijken.

In de oproep van Weia wordt gesproken van een email nieuwsbrief. Ik ken tot nu toe dit forum en de nieuwsbrief van de NVL. Wordt een van die twee ermee bedoeld of nog iets anders?

Groeten,

Weia

CiteerIn de oproep van Weia wordt gesproken van een email nieuwsbrief. Ik ken tot nu toe dit forum en de nieuwsbrief van de NVL. Wordt een van die twee ermee bedoeld of nog iets anders?
Die papieren nieuwsbrief van de NVL was het.

Groet, Weia
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0


Viv Anch

Zou het mogelijk zijn dat deze soorten toch kruislings paren bruinrode en steenrode. Of is daar absoluut geen sprake van? Ik weet dat het inprincipe niet kan maar ik ga het me afvragen omdat ze zo op elkaar lijken en steeds meer ... (of komen we er nu pas achter hoeveel ze op elkaar lijken dat kan eook natuurlijk.
Is de variatie alleen te danken aan onze wonderlijke natuur?
Ambitieus project ik ga het in de gaten houden met toekomstige fotos.  
was getekend Vivianne

JohnvR

Ik ben inderdaad ingeschreven bij de yahoo-group libellennieuwsbrief. Ik heb daar ook wel eens iets gepost over libellen rond Alkmaar, omdat daar op veel kaartjes nogal wat witte vlekken waren. Ik had eigenlijk automatisch aangenomen dat dat bij de NVL hoorde. Dat (b)lijkt niet zo te zijn; ik zie geen verwijzingen van de een naar de ander.

Als we massaal aan de oproep van Weia gehoor willen geven - wat mij handig lijkt, aangezien je voor mannetjes anders vrijwel uitsluitend aangewezen bent op die eeuwige snor - is mij nog niet helemaal duidelijk waar we met al die foto's heen moeten. Een optie is wellicht een aparte map bij http://groups.yahoo.com/group/libellennieuwsbrief/?

Dan zit ik nog met een vraag over de geslachtsdelen. Is dat voor zowel vrouwtjes als mannetjes van belang en moeten die op dezelfde wijze gefotografeerd worden? Gaat het bij mannetjes om de achterlijfsaanhangsels of om de plek waar contact wordt gemaakt bij het vrouwtje tijdens een paringswiel (of allebei?)?

Groeten,


grunsven

Bij mannetjes gaat het om de hamulus (dat dingetje aan het tweede achterlijfssegment) en bij vrouwtjes om de legschede.

De vorm van het achterlijf lijkt voor mannetjes een goed kenmerk alleen erg lastig van een foto te beoordelen omdat hij verandert door het ademen.

Groet Roy
Roy van Grunsven
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)

marcel123

Er is maar een beperkte capaciteit bij  http://groups.yahoo.com/group/libellennieuwsbrief/. Dan zou het opslaan bij flickr of yahoo photos meer voor de handliggen.

Citeerhttp://www.flickr.com/groups/libellen (inloggen met hetzelfde YAHOO-id).

Weia

Of naar mij sturen, mag ook.

Weia (atalanta [at] antenna [dot] nl)
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

theomuusse

Mocht je serieus een grootscheepse actie houden om de drie uit elkaar te gaan houden dan is vangen mogelijk de beste optie.
Het geeft verschrikkelijk veel meer info prijs en biedt meer perspectief om met een bepaalde achtergrond of met een kleurschaal veel eerlijker bijv kleur te vergelijken tussen fotoos.

Ja ik ken de nadelen.

Theo

Weia

Ik heb nog nooit een libel gevangen en ik weet er toch wel een beetje van af. Het lijkt me juist belangrijk dat de fotografische mogelijkheden tot hun grens worden beproefd.

Weia
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

theomuusse

Dat zal zeker.
Ik heb sinds een aantal jaren zwaar onderzoek gedaan naar de determinatie van grote meeuwen en merkte dat je op 1 vangdag meer gegevens kunt verzamelen, en statisch beter te onderzoeken gegevens kunt verzamelen dan je in het veld in een veel langer tijdsbestek zou kunnen.
Vooral als het gaat om zaken als in hoeveel procent van de gevallen komt een bepaald kenmerk voor, dan ben je in het voordeel als je ze vangt.
Ik ben ook wel eens buiten en merk dat je zonder vangen (vangen is iets wat ik zeer zelden doe) op een goede dag hooguit 10 beesten mooi kunt fotograveren. Wil je iets weten over de populatie en je neemt je net mee dan weet ik net zo goed als jij dat je er op een goede dag 100 kunt vangen en dus goed fotograveren.
Het is maar waar je voor kiest.
Ikzelf ben geen voorstander van vangen, maar als het veel meerwaarde heeft....
Misschien kom je er wel achter dat de poten van MERI bijvoorbeeld structureel langer zijn, relatief of gemeten.

theo

JohnvR

Ten behoeve van het plaatsen van mijn foto's heb ik op photobucket een map 'symps' aangemaakt. De locatie is: http://s52.photobucket.com/albums/g11/psavio19/symps/ Daarin 6 submappen van de symps die ik tot nu toe gezien en gefotografeerd. De meeste foto's moet ik nog uploaden. Als het goed is moet iedereen daarin vrijelijk kunnen rondkijken.

Op dit moment heb ik er alleen drie moeilijk gevallen in gezet die ik gisteren (1 september) vond ten noorden van Alkmaar:
Bruinrode 1

De legboor lijkt vrij stijl, maar begint volgens mij onder een flauwe hoek. De snor wijst toch op bruinrode lijkt mij.

Bruinrode 2

Hier is de legboor juist vrij klein. Ik moest ook erg veel moeite doen om die er überhaupt op te krijgen. Snor en legboor lijken me te wijzen op bruinrode.

Steenrode

Een nog jong exemplaar. De legboor is hier nog nauwelijks ontwikkeld en lijkt vrij ver naar achteren te staan. De snor is echter onmiskenbaar voor een steenrode lijkt me.

N.B. Ten aanzien van het al dan niet vangen neem ik voorlopig een neutrale positie in. Ik heb er zelfs overigens nauwelijks ervaring mee. Ik heb gisteren inderdaad een relatief groot aantal symps gezien, veel bloedrode en steenrode en een enkele bruinrode. Het viel me op dat er in deze tijd van het jaar ook nog jonge exemplaren (d.w.z. niet uitgekleurde) van de steenrode voorkomen , wat natuurlijk verwarrend werkt. Ik heb van tien a twintig stuks foto's gemaakt van een afstand van een a twee meter, met de lens op 200 mm zoom. Ik zal die later posten en dan moet maar blijken hoe nuttig dat is. Het aantal libellen dat je rustig van dichtbij kunt benaderen is inderdaad gering. Zelfs op een a twee meter vliegen er al veel op.  

eline1234

ik kom nog maar net kijken dus misschien is dit voor velen nogal onzinnig commentaar: in mijn ervaring heb je meer kans om libellen goed te fotograferen als het wisselend bewolkt en zonnig is. op het moment dat de zon schijnt vliegen ze rond en kun je ze volgen met je ogen, op het moment dat het bewolkt is (en dus afkoelt) gaan veel libellen zitten en vliegen ze minder snel op. nadeel is wel dat er sowieso minder libellen vliegen. hebben amderen dit ook ervaren of waren dit toevalstreffers? (ik ben dit jaar pas begonnen met fotograferen dus ik weet eigenlijk nog maar weinig...)
Eline

grunsven

CiteerDe legboor is hier nog nauwelijks ontwikkeld

Het handige van dit soort sructuur kenmerken is dat ze niet veranderen. Zuidelijke, steenrode en bruinrode zijn goed te onderscheiden aan het formaat en de hoek van de legschede. Afhankelijk van de positie is dit soms makkelijker te zien dan de snor.

Steenrode, sterk afstaande legschede,
Bruinrode, licht afstaande legschede (ong 60 graden)
Zuidelijke, vrijwel aanliggende legschede.

Roy van Grunsven
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)

Viv Anch

Citeer
CiteerDe legboor is hier nog nauwelijks ontwikkeld

Het handige van dit soort sructuur kenmerken is dat ze niet veranderen. Zuidelijke, steenrode en bruinrode zijn goed te onderscheiden aan het formaat en de hoek van de legschede. Afhankelijk van de positie is dit soms makkelijker te zien dan de snor.

Steenrode, sterk afstaande legschede,
Bruinrode, licht afstaande legschede (ong 60 graden)
Zuidelijke, vrijwel aanliggende legschede.
Maar dan heb je alleen de vrouwtjes te pakken....
heb je ook zo'n lijstje voor  demannen of hebben die wienig variatie?
was getekend Vivianne

grunsven

Mannetjes hebben uiteraard de snor ook als kenmerk, maar ook de vorm van het achterlijf en voor meridionale de zwarte streepjes op S8 en S9 (al kunnen die aanwezig zijn)
Roy van Grunsven
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)

Weia

#18
CiteerBruinrode 1
De legboor lijkt vrij stijl, maar begint volgens mij onder een flauwe hoek. De snor wijst toch op bruinrode lijkt mij.

Je foto 1 laat twee interessante dingen zien. Ten eerste dat vrouwtjes bruinrode de legboor een eind naar onder kunnen bewegen en naar het lijkt ook een beetje spitser maken, zodat de gelijkenis met steenrode groter wordt.
Ten tweede zie je dat het geel van de zijkant van het borststuk veel roder lijkt waar de schaduw van de vleugel er overheen valt. Laatst was er een keer een foto van een bruinrode waar alles klopte maar waar ik moeite had met de roodheid van de zijkant, dat punt is dus door jouw foto opgelost. Leuk!
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

CiteerHet aantal libellen dat je rustig van dichtbij kunt benaderen is inderdaad gering. Zelfs op een a twee meter vliegen er al veel op.
Ik kom vaak dichterbij, zeker als ik mijn zinnen erop gezet heb. Tips die misschien niet algemeen bekend zijn: als zo'n heidelibel gaat zitten zijn ze eerst nog een seconde of wat onrustig, bewegen hun vleugels, kijken rond enzo, maar als ze het veilig vinden zakken ze wat door hun poten en dan zijn ze een stuk makkelijker te benaderen. Maak geen bewegingen zolang ze nog onrustig zijn en als je het beest dan gaat naderen zorg er dan voor dat je hoofd in rechte lijn naar het beest toe gaat (eerst op afstand naar de plek gaan van waaruit je wilt naderen). Dus je gaat gelijkmatig naar ze toe én gelijkmatig door de knieën zodat de libel geen grote bewegingen waarneemt. Ik heb zelf een kijkertje dat tot op 90cm scherpstelt en ik moet oppassen dat ik niet te dichtbij kom.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Viv Anch

Inderdaad als je wacht tot ze gemakkelijk zitten en van 1 kant ze blijft benaderen nemen ze weinig verandering in hun beeld waar. Let wel op je schaduw!!! Ik waarschuw mijn kinderen daar ook altijd voor.
was getekend Vivianne

JohnvR

Citeer
CiteerHet aantal libellen dat je rustig van dichtbij kunt benaderen is inderdaad gering. Zelfs op een a twee meter vliegen er al veel op.
Ik kom vaak dichterbij, zeker als ik mijn zinnen erop gezet heb. Tips die misschien niet algemeen bekend zijn: als zo'n heidelibel gaat zitten zijn ze eerst nog een seconde of wat onrustig, bewegen hun vleugels, kijken rond enzo, maar als ze het veilig vinden zakken ze wat door hun poten en dan zijn ze een stuk makkelijker te benaderen. Maak geen bewegingen zolang ze nog onrustig zijn en als je het beest dan gaat naderen zorg er dan voor dat je hoofd in rechte lijn naar het beest toe gaat (eerst op afstand naar de plek gaan van waaruit je wilt naderen). Dus je gaat gelijkmatig naar ze toe én gelijkmatig door de knieën zodat de libel geen grote bewegingen waarneemt. Ik heb zelf een kijkertje dat tot op 90cm scherpstelt en ik moet oppassen dat ik niet te dichtbij kom.
Goeie tips. En dan niet als je vlakbij gekomen bent ineens je toestel (of verrekijker) tevoorschijn rukken.

Een nadeel van dit besluipen is dat het relatief veel tijd kost, waardoor het aantal libellen dat je zo vastlegt gering is. Een groot voordeel van fotograferen is echter dat je dieren van verschillende gebieden en perioden in het jaar kunt vergelijken, omdat tegenwoordig veel mensen foto's maken.

JohnvR

Heeft er iemand goede foto's van de hamulus van bloedrode en steenrode? Het zou prettig zijn een soort referentie te hebben. Ik heb wel de tekeningen uit 'De Nederlandse Libellen' (atlas), maar kom zelf bijna alleen maar steenrode tegen en ik weet dan ook niet of de foto's die ik maak dan goed zijn. Hier eentje van vandaag, volgens mij ook een steenrode met als inset een foto van onder een andere hoek.



H'm, ik word geloof door mijn eigen foto's gelogenstraft. Ik heb vandaag ook een aantal bruinrode geklikt. Hier twee mannetjes, maar ik zie daar geen soort-onderscheidende hamulus op, of kijk ik dus niet goed? Het lijkt er trouwens inmiddels op dat de meeste exemplaren, althans door Weia, goed worden gedetermineerd.




N.B. In mijn map http://s52.photobucket.com/albums/g11/psav...symps/SYMPVULG/ nu 20 foto's.

Groeten,

Weia

Ik heb eigenlijk ook niet meer dan de tekeningen uit 'de Nederlandse libellen' (die dezelfde zijn als de tekeningen uit Geyskes&Van Tol uit 1984). Hoewel er wat schematischer tekeningen staan in 'Libellen van Noordwest Europa', die vertaalde determinatietabel. Laatstgenoemde tekeningen maken de verwarring eerder groter dan kleiner.
Maar goed, voorzover mijn kennis reikt, laten jouw eigen foto's goed zien waar het om gaat. Die bovenste lijkt me qua kleur inderdaad een steenrode maar de snor is wel uiterst smal :-(
Het ding onder segment twee bestaat vanaf de kop gerekend uit 'binnenste tak hamulus', 'buitenste tak hamulus' en 'genitale lob'. Bij de steenrode is de binnenste tak klein en aanliggend en de lob groot zodat het geheel de indruk maakt van een breed geval zonder noemenswaardige uitsteeksels en de grootste dikte achteraan. Bij de bruinrode is de binnenste tak juist afstaand en de lob klein zodat het geheel meer de indruk maakt uit twee delen te bestaan met de binnenste tak het meest afstaand. En dat kleine afstaande friemeltje is op je foto te zien.
Betere foto's zouden mooi zijn, maar meestal zie je op een foto hooguit wat jij er nu opgezet hebt, dus dat is al heel nuttig.
Kan je nog een crop van de kop van die steenrode geven? Want die rotsnor wil ik nog wel beter bekijken...
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Taka

(groter, origineel)

Deze heeft een zwaar leven gehad zo te zien.

Heidelibellen op flickr.com. Als je een (gratis) account aanmaakt, kan je de foto's ook op originele grootte bekijken.

(Sybe)

Taka

CiteerIk kom vaak dichterbij, zeker als ik mijn zinnen erop gezet heb. Tips die misschien niet algemeen bekend zijn.....
Mijn ervaring is dat het dragen van donkere kleding ook helpt. Witte of lichtgekleurde kleren vinden ze enger.

Heidelibellen zijn vaak helemaal niet schuw. Ik heb foto's gemaakt op een paar centimeter afstand. Zoals deze.


(Sybe)

JohnvR

CiteerKan je nog een crop van de kop van die steenrode geven? Want die rotsnor wil ik nog wel beter bekijken...
Hier is de crop. Het is wel van een andere foto, die ik een paar seconden later schoot. Ik vond deze iets beter voor de snor, maar het blijft een magere. Verder lijkt toch alles op een steenrode te wijzen of niet?


Weia

#27
Citeer
CiteerKan je nog een crop van de kop van die steenrode geven? Want die rotsnor wil ik nog wel beter bekijken...
Hier is de crop. Het is wel van een andere foto, die ik een paar seconden later schoot. Ik vond deze iets beter voor de snor, maar het blijft een magere. Verder lijkt toch alles op een steenrode te wijzen of niet?
tsssssssss, wat een smal snorretje. Bah!
Alles wijst verder op steenrode inderdaad.
Die foto daarboven van Taka is wel een snor volgens het boekje.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

CiteerDeze heeft een zwaar leven gehad zo te zien.

Heidelibellen op flickr.com. Als je een (gratis) account aanmaakt, kan je de foto's ook op originele grootte bekijken.
Oeverlibel verdwaald op dit heidelibellentopic, in de war van het zware leven ;-)
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

JohanvantBosch

Citeer (groter, origineel)

Deze heeft een zwaar leven gehad zo te zien.

Heidelibellen op flickr.com. Als je een (gratis) account aanmaakt, kan je de foto's ook op originele grootte bekijken.
Hee Taka, dit is trouwens een gewone oeverlibel...