protocol voor huiskatten->vleermuiscontact ivm rabies

Gestart door Niels de Zwarte, juni 30, 2010, 22:49:28 PM

Vorige topic - Volgende topic

Niels de Zwarte

Beste zoogdierliefhebbers,

Naar aanleiding van een foto en vraag van een kennis van mij een uitgebreide post over de relatie huiskatten en vleermuizen. In de bijlage een foto (Gewone dwergvleermuis met kater Philips). Deze kater overleed 8 maanden na uitgebreid contact (bijten, likken) tussen vleermuis en huiskat, wat de vraag deed oproepen of dit door rabies zou kunnen komen.

Nu weet ik redelijk wat van virussen en vleermuizen af (afgelopen voorjaar nog een congres in Berlijn hierover gevolgd), maar de relatie met huisdieren wordt niet vaak genoemd. Bij nazoeken is er zeker wel wat over te vinden, zie onder aan de mail voor de liefhebber.

De kans dat kater Philips door rabies is overleden is ongeveer 0, omdat rabies zich meestal binnen 10 dagen manifesteert en zeker niet na maanden, en omdat de soort Pp niet bekend is als drager van het virus (alleen Laatvlieger, Meervleermuis en zeer zeldzaam Watervleermuis).

Maar wat opvallend is, is dat toen de eigenaar van de kat belde met dierenarts, dierenambulance en GGD er niemand interesse in had en allen melden dat er niets hoefde te gebeuren. Terwijl nog niet bekend was welke vleermuissoort het betrof, in geval van contact met een Laatvlieger had volgens mij de kat toch ook een vaccinatie moeten krijgen. Er is blijkbaar veel onduidelijkheid over.

Opvallend is dat in Nederland en Belgie er geen rabies vaccinatie van huiskatten verplicht is, en bij alle overige West-Europese landen wél.
Met de huiskat als meest invloedrijke (en omvangrijke, in Rotterdam 180.000!!) roofdieren in steden waar de Pp huist lijkt het me van groot belang dat er een heldere afspraak is hoe met contact om te gaan. Ook op twitter lees is zeker in deze tijd heel wat tweets over huiskatten die een vleermuis meebrengen naar huis. Als een katteneigenaar contact opneemt met een instantie zou er één duidelijk verhaal moeten zijn, zodat er ook geen onnodige angst ontstaat over rabies.

Mijn vragen naar aanleiding hiervan:
- zijn de meldingsformulieren bij vleermuizenopvangcentra, dierenambulances etc standaard, en staat daar niet overal een vakje 'contact met huisdier' op?
- wie heeft er een ingang bij de dierenartsenwereld en de GGD om eens na te gaan of er bij hen een protocol is voor huisdier-vleermuis contact?
- waarom is NL zo terughoudend met standaardvaccinatie bij huiskatten?
- wat weten we van de periode dat de huiskat zelf drager is na besmetting? En is dit ergens geregistreerd?

Groet,
Niels de Zwarte









Meer info voor de liefhebber

Via het RIVM heb je betrouwbare informatie, zie http://www.rivm.nl/cib/infectieziekten-A-Z/infectieziekten/rabies(virus)/index.jsp 
4.1 Reservoir
Rabies is primair een infectie bij zoogdieren. Carnivoren en vleermuizen zijn het reservoir. Bij huisdieren komt het vooral voor bij de hond en de kat. Honden worden bijna altijd ziek (agressief of versuft gedrag) en overlijden dan na 10 dagen aan de gevolgen van de ziekte. Langdurig asymptomatisch dragerschap bij honden is in Ethiopië en India aangetoond.
Bij in het wild levende dieren zijn het vooral de vos, wolf, prairiewolf, jakhals, wasbeer, vleermuis en het stinkdier. Het rabiesvirus is aangetoond bij ratten en vele ander (knaag)dieren maar de overdrachtskans naar de mens is van marginaal belang.
In landen waar rabies bij honden endemisch is, is het risico van besmetting van de mens het grootst.
De meeste humane gevallen zijn veroorzaakt door hondenbeten (76%), gevolgd door beten van katten en vleermuizen. (Pah00)
Nederland heeft sedert 1923 een rabiesvrije status. In 1987 is de eerste besmette vleermuis ontdekt. Met name de laatvlieger (Eptesicus serotinus) en in mindere mate de meervleermuis (Myotis dasycneme) vormen sindsdien het enige rabiesreservoir. Het betreft hier dan niet het klassieke rabiesvirus, maar de rabiesgerelateerde virussen EBLV-1 en EBLV-2. Vleermuizen kunnen andere dieren besmetten waardoor die theoretisch ook weer een bron kunnen zijn voor de mens. Dergelijke overdracht heeft zich in de praktijk nog niet voorgedaan.
4.2 Besmettingsweg
Via een beet of krab van een besmettelijk dier, een rabide persoon of via kleine wondjes of minimale huidlaesies (kloofjes) kan het speeksel terechtkomen in onderhuids weefsel of in de spieren. De overdrachtskans bij een beet door een rabide hond is 20%. (Pah00) Niet alleen via een beet van dieren die als reservoir bekend staan, maar ook via beten van dieren die zelf gebeten zijn door een besmet dier, kan de mens theoretisch besmet raken.
Ook kan besmetting plaatsvinden via de intacte/onbeschadigde slijmvliezen. Besmetting van mens op mens treedt zelden op. Via corneatransplantatie is een enkel geval van besmetting met rabies beschreven, ook besmetting via orgaantransplantatie is beschreven. (Die04) Onder laboratoriumomstandigheden kan besmetting via aërosolvorming optreden. Volgens het CDC is de kans op besmetting na ander contact zoals het aaien van een rabide dier of contact met het bloed, de urine of de feces verwaarloosbaar.
Besmetting van dier op dier kan tot stand komen via bijtwonden of via zogen.
4.3 Besmettelijke periode
Dieren kunnen dagen (honden, katten) tot weken (vleermuizen) besmettelijk zijn alvorens zelf tekenen van de ziekte te vertonen. Mensen zijn vermoedelijk alleen besmettelijk tijdens de ziekte.

===============================================
9. Maatregelen naar aanleiding van een geval
De GGD is verantwoordelijk voor de maatregelen naar aanleiding van een geval. Het bureau LCI kan de GGD ondersteunen aangezien zij mogelijkheden heeft om deskundigen in te schakelen. Overleg de maatregelen daarom altijd met de LCI.

9.1 Bronopsporing
In samenspraak met de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) worden vleermuizen op rabies onderzocht door CVI-Lelystad. Ook bij verdenking van rabies bij andere dieren dan vleermuizen wordt het onderzoek door het CVI-Lelystad uitgevoerd in overleg met de VWA.
Onderzoek van landbouwhuisdieren en honden en katten vindt plaats op grond van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren. Op basis van deze wet worden verdachte dieren op rabies onderzocht.
In het kader van het brononderzoek nagaan of:
·        de mens is gebeten;
·        andersoortig direct contact door de mens met verdachte c.q. rabide dieren heeft plaatsgevonden (handcontact);
·        dieren elkaar hebben gebeten;
·        andere directe contacten tussen dieren onderling hebben plaatsgevonden.

diertjesvriend

#1
hé interessant, en wat apart dat daar bij dierenartsen enzo blijkbaar niet veel over bekend is?

weet je misschien ook of je kan zien aan een vleermuis of hij wel of niet besmet is voordat de symptomen zichtbaar worden?
en hoe kan het eigenlijk dat bijvoorbeeld de Pp geen drager is en de Laatvlieger bijvoorbeeld weer wel?
ik dacht dat alleen een beet de ziekte kon overdragen, maar het hanteren algemeen en het in aanraking komen met speeksel etc zou ook al risico kunnen geven?
toch eens vragen aan de huisarts of een prefentief tegenvaccin bestaat en in dat geval nuttig kan zijn.
en idem voor de kat, dan zal ik de dierenarts gelijk eens vragen waarom dat niet standaard wordt gegeven eigenlijk.

info vragen bij een dierenambu heeft volgens mij niet zoveel zin, daar werken puur vrijwilligers (vaak ook nog met weinig dierenkennis, no offence maar zo blijkt het vaak gewoon te zijn),
die de dieren alleen van a naar b brengen.
je kan dan beter opvangcentra benaderen, zowel wildopvangen als katten/honden asielen.
dat een dierenarts er zo weinig kennis van heeft verbaast me wel, iedereen weet toch van het gevaar van rabies bij vleermuizen?

Jeroen Nagtegaal

Je kan je laten inenten tegen Rabiës, zijn meerdere spuiten. Het is overigens alleen op basis van bloed vast te stellen bij vleermuizen.
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

huysse

#3
Er is wel een protocol:
http://www3.vwa.nl/draaiboeken/Rabies/Draaiboek_Rabies.pdf


En een advies:
Rabies control in cats.Treatment (post-exposure vaccination)The post-exposure management of cats depend on the national public health regulations, but is forbidden in many countries. Usually, it is not authorised in case of clinical suspicion. No supportive or specific treatment has proved to be effective in rabid cats, so treatment is not recommended [Greene & Rupprecht, 2006].
http://www.abcd-vets.org/guidelines/rabies/chapter-7.asp#chapter6_7_1

Het verbaast me trouwens dat er in alle West-Europese landen gevaccineerd moet worden behalve Nederland en Belgie.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe je daar aan komt.

groet,
Marijke

vuurvlinder

Citaat van: huysse op juli 03, 2010, 21:13:20 PM

Het verbaast me trouwens dat er in alle West-Europese landen gevaccineerd moet worden behalve Nederland en Belgie.Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe je daar aan komt.

groet,
Marijke


Daar over is hier informatie te vinden: http://www.dogsincluded.nl/index.htm De regels zijn voor katten hetzelfde.
Met vriendelijke groet, Astrid Landsaat.

huysse

Dat gaat over entingen voor dieren waarmee je op reis gaat vanuit Nederland naar een ander land, dat is wat anders dan een verplichte enting voor huisdieren van eigenaren woonachtig in zo'n land.

groet,
Marijke

vuurvlinder

Citaat van: huysse op juli 03, 2010, 23:09:03 PM
Dat gaat over entingen voor dieren waarmee je op reis gaat vanuit Nederland naar een ander land, dat is wat anders dan een verplichte enting voor huisdieren van eigenaren woonachtig in zo'n land.

groet,
Marijke

Mee eens en volgens mij is er geen enkel land waar wat voor een enting dan ook verplicht is in het eigen land. Pensions eisen wel entingen, maar dat is logisch.
Met vriendelijke groet, Astrid Landsaat.

huysse

Ik denk dat dat van de dierziektesituatie afhangt.
We hebben in Nederland ook een paar keer een verplichte rabiesenting gehad (in een deel van het land) bij honden.
Bij landbouwhuisdieren heb je wel verplichte entingen.

Marijke

vuurvlinder

Dat is zo, maar dit verhaal ging specifiek over katten.
Met vriendelijke groet, Astrid Landsaat.

huysse

Citaat van: vuurvlinder op juli 03, 2010, 23:29:43 PM
Mee eens en volgens mij is er geen enkel land waar wat voor een enting dan ook verplicht is in het eigen land. Pensions eisen wel entingen, maar dat is logisch.

Ik dacht dat je dit algemeen bedoelde.

Marijke

vuurvlinder

#10
Citaat van: Niels de Zwarte op juni 30, 2010, 22:49:28 PM

De kans dat kater Philips door rabies is overleden is ongeveer 0, omdat rabies zich meestal binnen 10 dagen manifesteert en zeker niet na maanden, en omdat de soort Pp niet bekend is als drager van het virus (alleen Laatvlieger, Meervleermuis en zeer zeldzaam Watervleermuis).


De incubatietijd bedraagt twee weken tot een jaar volgens de Voedsel en Waren Autoriteit. Ik vraag mij af of er bij Philips symptomen aanwezig waren. Was het een buiten kat die na een aantal dagen dood is terug gevonden?
Met vriendelijke groet, Astrid Landsaat.

Kees van Bochove

Citaat van: Jeroen Nagtegaal op juli 03, 2010, 18:55:18 PM
Je kan je laten inenten tegen Rabiës, zijn meerdere spuiten. Het is overigens alleen op basis van bloed vast te stellen bij vleermuizen.

Je kunt ook andere methode gebruiken om na te gaan of een vleermuis rabies heeft. Zo heb ik bij het vangen al heel wat stront verzameld in buisjes (met voedingsmedium) dat naar alterra ging voor onderzoek. (oa rabies)
groeten, Kees van Bochove
Waarnemingen: http://waarneming.nl/user/view/8118

Johannes Regelink

#12
Helaas, Rabies kan niet via mest vastgesteld worden. Camptilobacter *schrijf je dat zo_* en cornavirussen wel! Maar... met speeksel kan het wel!

*sorry, verkeerde toetsenbord indeling, maar lukt vanuit Linux naar windows niet om te wijzigen* _ is vraagteken

tekenaar

Hier in Slovenie is een jaarlijkse rabies vaccinatie verplicht voor honden. Ook is er een identificatieplicht voor honden (microchip), en pas is dat een keer steeksproefgewijs gecontroleerd (boete voor niet chippen: 120 Euro). Er is een landelijke administratie waaruit op te maken is welke honden wanneer zijn gevaccineerd. In  de dierentuin hebben we een paar wolven, die zijn wel gechipped en worden jaarlijks gevaccineerd, maar staan niet in de landelijke hondenadministratie  ;D

Katten zijn niet geregistreerd en er is ook geen vaccinatieplicht voor katten. Ik denk dat dit verschil er is om twee redenen:
- controle is bij katten zo goed als onmogelijk omdat er nogal veel schuwe boerderijkatten zijn die je als controleur practisch niet in handen krijgt
- de emotionele waarde van deze boerderijkatten is gering (veel sterfte op wegen / turnover is hoog) waardoor weinig eigenaren bereid zullen zijn te betalen voor een jaarlijkse vaccinatie. De kans op ontduiken van een eventuele vaccinatieplicht bij katten is dus hoog. Juist die katten die het meest in contact komen met rabies, zullen niet gevaccineerd worden.

In Nederland is er geen vaccinatieplicht voor honden of katten (uitgezonderd wanneer je ze meeneemt over de grens) omdat Nederland de status heeft "rabiesvrij" te zijn. Zodra in Nederland wordt toegegeven dat rabies aanwezig is, en een potentieel gevaar voor de volksgezondheid vormt (van mensen!), zal ook in Nederland een vaccinatieplicht voor honden worden ingesteld, lijkt me. 
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

diertjesvriend

houdt dat rabies-vrij zijn ook in dat de vleermuizen in nederland waarschijnlijk allemaal geen drager zijn nu, ook als ze dat in potentie wel kunnen zijn (qua soort dus)?

tekenaar

Ik denk niet dat iemand durft te stellen welke dieren 100% vrij zijn van rabies: "rabiesvrij" is een wettelijke status die vooral betekend dat er geen vaccinatieplicht is voor honden. Groot brittanie heeft die status ook, ik weet niet van andere Europese landen die die status hebben. Maar helemaal het fijne weet ik er ook niet van.
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

DeHaas

Zoek op www.minlnv.nl naar rabies. Zie citaat uit rapport (2008) over wasberen:
"In Nederland komt rabiës in de afgelopen 10 jaar (2008) alleen nog

voor bij vleermuizen, met ca 7 gevallen per jaar (www.who-rabies-bulletin.org). Ook
in Duitsland is het aantal gevallen van rabiës afgenomen van 104 gevallen in 1998
naar 0 in 2007".
en
"Rabiës bij wildlevende carnivoren kan tegenwoordig bestreden worden via het uitleggen van
voedsel met entstof".
Groeten,
Nanny de Haas