Knoopwesp (cerceris)

Gestart door wilde, juli 25, 2006, 16:13:42 PM

Vorige topic - Volgende topic

wilde

Vandaag in mijn tuin te Koudekerke (Walcheren) deze knoopwesp (Cerceris) gezien. De knoopwespen hebben 3 submarginale cellen, waarvan de middelste gesteeld (te zien op enkele van de volgende foto's) en ingesnoerde tergieten. In Nederland komen slechts 8 soorten voor. Deze wesp is ongeveer 13 à 14 mm lang.
Sommige zijn zeldzaam of aan de kust niet aannemelijk. Dan blijven er niet veel over. Is het een vrouwtje of mannetje?

In mijn tuin vliegt op dezelfde plant (Eryngium planum) ook de Cerceris arenaria, zowel een groot exemplaar als een klein. De kleine beschouw ik voorlopig als mannetje van die soort. Bij de C. arenaria heeft het propodeum ook gele zijvlakken, zowel bij het grote als kleine exemplaar, ze hebben oranjegele poten met weinig zwart (wel bijv. een vlek aan de topbuitenzijde van dij 3 en aan de basis van dij 1 en 2).

Mijn exemplaar van deze foto's:
Rugschild (thorax) is zwart
Schildje (scutellum) is zwart
Achterschildje (metanotum) is geel
Propodeum heeft grote gele zijvlakken.
1e tergiet is zwart, 2e tergiet heeft zeer brede gele rand.
Totaal 4 gele banden.
Poten hebben hier en daar zwarte vlekken en bruinrode tarsen.
Antennen: schacht gedeeltelijk geel; vlag bovenkant zwart, onderkant en top licht roodachtig.

Hieronder nog wat nadere informatie over de in Nederland voorkomende soorten Cerceris:
1. arenaria: 11-16mm, oranjegele poten met weinig zwart, achterlijf 4½ gele banden, gele vlekken op zijkanten propodeum, mn enkele lange haren op laatste antennesegment, vr met breed pygidium.
2. interrupta: 7-10mm, ivoorwitte tekening ipv. geel.
3. quadrifasciata: 9-11mm, merendeels zwarte poten, achterlijf 4 gele banden, thorax bijna geheel zwart.
4. quinquefasciata: 6-11mm, achterlijf 5 gele banden, vr geheel zwarte sternieten, mn met 2 kwastjes aan 6e sterniet met haarbandje ertussen.
5. ruficornis: 8-14mm: grotendeels gele poten, vr ver uitstekende lamel aan clypeus, mn kwastjes aan buitenzijde 6e sterniet (zonder haarband ertussen).
6. rybyensis: 6-13mm, 1e tergiet zwart, 2e tergiet opvallende gele voorrandvlek, 3e tergiet en sterniet geel, 4e soms geheel zwart, gele vlekken of normale band, 5e tergeiet geel, 6e tergiet geel.
7. sabulosa: 6-11mm, 1e tergiet zwart, 2e tergiet gele voorrandvlek, 4e en 5e segment hebben bij de vrouwtjes ongeveer dezelfde (even diep uitgesneden) geel-zwarte tekening, zo niet, dan rybyensis. (sabulosa is zeer zeldzaam!)
8. quadricincta: 7-11mm, vr smal pygidium, mn geen haren op laatste antennelid maar lijkt verder op arenaria, vr en mn gele tergieten en sternieten, samen ongeveer 4 ringen (quadri=4; cincta=ringen).
De mannetjes van alle soorten zijn meestal aanzienlijk kleiner dan de vrouwtjes.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 vallen af op grond van kleur poten, grootte en/of aantal gele banden, of andere kenmerken.
Resteert quadricincta (cincta=ringen, banden). Die laatste is het wellicht ook niet, want van een deskundige ik heb inmiddels van een duidelijk anders uitziend exemplaar een zekere determinatie gekregen met die naam. Zie:
http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=10950
Wat is het dan wel?





Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

#1
De aantallen reacties vallen wat tegen :o  en veel duidelijker kan ik toch niet zijn.
Deze wespjes zijn nog steeds in mijn tuin aanwezig en vandaag zag ik ze parend. Om het verhaal kompleet te hebben geef ik die foto ook nog. Het mannetje is veel kleiner en heeft ook die grote gele zijkanten van het propodeum niet. Bij hem zijn het slechts stippen. Ook heeft het mannetje een band extra op het achterlijf en heeft er dus 5. Dat zou je niet verwachten. De wespjes stuur ik op naar Chiel Jacobusse voor determinatie.

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Jelle

Mooie uiteenzetting en foto's.  :duim:  

wilde

#3
Het blijken na vangst (jammer) en determinatie Cerceris quadricincta te zijn. Nog aardig om te zien op de foto van het parende stel is dat het mannetje 1 gele tergietband meer heeft dan het vrouwtje.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me