Twee weken op Öland (Zweden)

Gestart door Mark van Veen, augustus 04, 2006, 13:00:13 PM

Vorige topic - Volgende topic

Mark van Veen

Öland - Zweden, een vakantieverslag

Öland is het langgestrekte eiland aan de Zweedse zuidoostkust. Het is ongeveer 140 km lang en 9-20 km breed. Via Puttgarden, Kopenhagen, Malmö, Karlskrona, Kalmar rij je er in ongeveer anderhalve dag heen (als je snel met het veer bij Puttgarden overkomt). We zijn van 20 juli tot 2 augustus daar geweest.

Campings
De campings waar we gestaan hebben, Stenåsabadet in het zuiden en Wikegård in het noorden, bleken al goede plekken om te gaan vogelen en insekten en planten te zoeken. Beide waren aan de oostkust, pal aan zee. Bij Stenåsabadet was pal ten noorden van de camping een plek waar veel steltlopers op doortrek neerstreken. De trek was langzaam aan het beginnen: elke dag waren er andere soorten en andere groepen te zien. De eerste keer veel Bonte Strandlopers, een paar Kleine Strandlopers en Krombekstrandlopers, een Kemphaan en wat Regenwulpen. De dag daarna was er bijna niets, maar daarna waren een groep Kanoeten en wat Zilverplevieren de rijen komen versterken. Al met al een leuk oefenstukje. De camping was het enige bosje in de wijde omtrek, zodat het ook zangvogeltjes trok. Zo was er 1 dag een fitis-invasie, die weer voorbijtrok.

Vlucht steltlopers met Kanoeten en Bontjes.

Op de camping in het Noorden, Wikegård nabij Përsnäs, was minder steltloper- maar meer zangvogeldoortrek. Het terrein was veel opener, met jeneverbesstruikjes. De hele dag kwamen zangvogeltjes over, waar ik maar een beperkt deel van kon determineren (mijn trekroepjes-kennis is behoorlijk slecht). Leuk waren een groepje paapjes die ineens verschenen en een familie Braamsluipers, die zich soms tot op 1 meter liet benaderen. Verder opvallend veel Kneuen die overvlogen. Iets ten noorden was een natuurterrein, Högenas Orde, waar langs zee de nodige steltlopers zaten. Liggend naast een pol akkerdistel, op enkele meters van de kust was ik zo onzichtbaar dat groepjes Bosruiters, Bonte Strandlopers en Temmincks Strandlopers tot een paar meter afstand kwamen. Bosruiters vormen overigens welhaast de algemeenste steltloper aan de kust. Ik heb slechts 1 witgatje gezien. Die dichtbijkomende steltlopers waren uiteraard erg leuk, zeker met de camera in aanslag. Daar liggend hoorde ik opeens een grote plons, waarna ik een Reuzenstern uit het water zag opstijgen. De topper van de camping kwam de laatste dag over: een juveniele Zeearend kwam aangevlogen en passeerde pal over de camping. Helaas lag de camera en goede lens te ver weg, maar het dier was prachtig te bekijken.

Een van de vele Bosruiters.

Het was een familievakantie, dus de hele dag de natuur in, dat ging niet. We hebben een flink aantal terreinen bezocht en een aantal sprongen eruit door opvallende soorten of een opvallend landschap. Dit is dan een juli-beeld. Tijdens het broedseizoen en de trekmaanden augustus-september ziet het er ongetwijfeld anders uit. Zo viel de uiterste zuidpunt tegen, maar dat schijnt tijdens de herfsttrek het mekka van vogelend Zweden te zijn (beter dan Falsterbo).
groet,

Mark van Veen

Mark van Veen

#1
Alvarregio in Zuid-Öland

De Alvaret is imponerend door de omvang, weidsheid en de vele droogtetolerante planten, waar toch her en der flinke vochtige stukken met een heel andere vegetatie tussen staat. Het is een enorm, platliggend kalkgrasland, met op veel plekken dagzomend kalk. Waar dit gravel zonder bodemlaag is, staat er bijna niets, op Sedum na. Op andere plekken is een dunne bodem ontstaan en is grasland met struikjes van Jeneverbes en Struikganzerik aanwezig.


Een goede plek om te bezoeken is Penåsa-alvaret. Daar komt de sprinkhaan Bryodema tuberculata veel voor, een bijzonderheid die zich als relict handhaaft. Ze vliegen klapperend op en laten dan hun rode achtervleugels zien. Een andere leuke sprinkhaan is de Kiezelsprinkhaan Sphingonotus caerulans met blauwe achtervleugels. Onze Blauwvleugelsprinkhaan komt in Zweden niet voor. Verder zitten er zeer veel Knopsprietjes en Ratelaars.

Bryodema tuberculata


Er vliegen veel Tapuiten en Veldleeuwerikken en her en der zitten families Grauwe Klauwier. Verder weinig vogels gezien, daarvoor moet je waarschijnlijk eerder zijn. Erg leuk was een groep overvliegende en later landende Kraanvogels. In de trek komen er tienduizenden langs, slechts een klein aantal overzomert op Öland. Enkele broeden er in het centrale deel.

Grauwe Klauwier
groet,

Mark van Veen

Mark van Veen

#2
Knisa Mosse


Dit meer aan de noordwestkant, pal tegen de Kalmarsund aan, was een grote verrassing met leuke vogels en sprinkhanen. Bij aankomst vloog net een Visarend weg en vloog een Zeearend (met vrijwel witte staart) op. Die Zeearend vloog even later weer op en kwam pal over! Zo zie je ze in de Oostvaardersplassen niet.

Bij het meer is een uitkijktoren. Al snel dook een Bruine Kiekendief op, die weer een Grauwe Kiekendief aantrok. Die Grauwe vond het niet leuk dat de Bruine overkwam (ik vermoed dat ie een nest had) en liet het merken ook. Zowel het vrouwtje als het mannetje trokken flink van leer. Even later vloog een een andere kiekendief met witte stuit en bruine bovenkant. Die was forser gebouwd dan de Grauwe Kiekendief, maar had 4 uitstekende handpennen en een redelijk egale roodbruine borst en buik. Daarmee zou het een juveniel Grauwe Kiekendief zijn. Aan eenden nog niet veel bijzonders: Wilde Eend, Slobeend en Wintertaling. Aan zangertjes weinig te horen.

Weer beneden gekomen hoorde ik getik uit de vegetatie komen: Moerassprinkhaan! Er bleken er enkele tientallen te zitten. Daarnaast was het tsj-tsj-tzzzzzz van de Weideprinkhaan goed te horen. Deze is op vochtige stukken erg algemeen op Öland.
Weidesprinkhaan
groet,

Mark van Veen

Mark van Veen

#3
Hornsjö & Klosterholmen

De Hornsjö is een groot meer aan de noordwest kant. De bossen aan de westkant, Klosterholmen, staan bekend om de broedende Withalsvliegenvangers (niet gezien helaas). Het pad begint in droge, open alvar-vegetatie, maar loopt allengs door open loofbos. Eerst gingen we naar de uitkijktoren, maar daar was nu weinig te zien. Er vloog een familie Bruine Kiekendief, waarvan we de prooioverdracht konden zien. Dat de inmiddels grote jongen niet zelf aan het jagen zijn...
Daarna kwamen we bij het meer. Aan de overkant van het meer vloog een grote, witte stern met korte staart: een Reuzenstern. De grote rode snavel was goed te zien. uiteindelijk had ik er 5 in 1 kijkerbeeld! Een ervan was zo vriendelijk om even langs te komen vliegen: prachtige beesten. Daarnaast vloog een Visarend met een tak in de poten over.
groet,

Mark van Veen

Mark van Veen

#4
Lilla Horn

Een klein maar fijn terrein, een open loofbos met veel hazelaar, dat in het noordstuk veel dichter wordt. Het terrein staat bekend om de Withalsvliegenvanger, die er broedt. Die heb ik niet gezien, wel hoorde ik een Bonte Vliegenvanger (ik kon er ook achteraf met de geluidjes erbij echt geen Withals van maken) en zag ik diverse Grauwe Vliegenvangers. Ook landde een Boomkruiper voor mijn neus, wat hier automatisch een Taigaboomkruiper is.
Taigaboomkruiper
De vegetatie was heel leuk en deed me aan het voorjaar denken, toen we in de Zuid-Belgie op de kalk waren. Er stond veel Eenbes en Bosgierstgras, hier vergezeld met Bolletjeskers en Steenbraam.
Steenbraam
groet,

Mark van Veen

Mark van Veen

#5
Blå Jungfrun


De Blå Jungfrun is een granieten eilandje in de Kalmarsund, dat onbewoond is (alleen een wachter) en de status van natuurreservaat heeft. Vanuit Byxelkrok op de noordpunt van Öland vertrekt een visserbootje die je er voor een dagje heenbrengt. De Zwarte Zeekoet is de bekenste bewoner van het eilandje, dat verder niet al te veel broedvogels telt. Over zee kwam een Kleine Jager aanzetten en vloog langs. Vooral het massieve graniet is indrukwekkend. Alhoewel het eiland slechts 86 meter hoog is, sjouw je aardig op en neer over de stenen.
groet,

Mark van Veen

mcbud

Erg leuk verslag, Marc!

Heb het integraal bewaard als gids voor een mogelijk bezoek, volgend jaar.
De Blauwe Maagd fascineert me. Ik las net ergens dat de rode graniet maar 1,4 miljoen jaar oud zou zijn ( zo'n 1000 x jonger dan de meeste brokken scandinavische graniet en gneis die je in noord en oost nederland als zwerfsteen kunt vinden.
Kan zo'n jonge graniet in Zweden niet goed plaatsen. Zeker geen stukje meegebracht?

vr groet

marc budding

Christian

Beetje een late reactie.
Erg leuk zeg! Ik was op Öland 2 weken na dat jij er was. Ook niet echt om alleen te vogelen maar toch ook veel leuke dingen gezien zoals: Roodmus, Steppekiekendief, Breedbekstrandloper, Withalsvliegenvanger, Kwartel, Draaihals en Zeearend.
Overigens komt de Blauwvleugelsprinkhaan op Öland wel voor, heb ze voornamelijk gezien bij Möckelmossen op de Alvaret.
Zie bijvoorbeeld ook deze foto van Arie:
http://www.pbase.com/arieouwerkerk/image/67571965
Christian Brinkman

Mark van Veen

CiteerBeetje een late reactie.
Erg leuk zeg! Ik was op Öland 2 weken na dat jij er was. Ook niet echt om alleen te vogelen maar toch ook veel leuke dingen gezien zoals: Roodmus, Steppekiekendief, Breedbekstrandloper, Withalsvliegenvanger, Kwartel, Draaihals en Zeearend.
Overigens komt de Blauwvleugelsprinkhaan op Öland wel voor, heb ze voornamelijk gezien bij Möckelmossen op de Alvaret.
Zie bijvoorbeeld ook deze foto van Arie:
http://www.pbase.com/arieouwerkerk/image/67571965
Kiezelsprinkhaan (Sphingonotus caerulans)!! Ook met blauwe achtervleugels, maar een andere soort. Determinatiekenmerk: zie het ontbreken van een duidelijke kiel op het halsschild. Onze blauwvleugelsprinkhaan komt echt niet op Oeland voor!
groet,

Mark van Veen

Christian

Tsjah... als die beesten het moeilijk voor me gaan maken  :)  
Christian Brinkman