Hoofdmenu

Orchideeën

Gestart door Corryabbink, juni 29, 2007, 09:31:04 AM

Vorige topic - Volgende topic

Corryabbink

Orchideeën kunnen alleen goed beoordeeld worden indien aan de onderstaande voorwaarden voldaan is:

Een foto van de volledige plant dus met bladen.

Daarbij een foto van de bloemaar opdat de diverse onderdelen van de bloem goed bekeken kunnen worden.

Hoe deze te fotograferen?

Zie:
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=13137
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

markmeijrink

#1
Determinatie moeilijke orchideeën

Met deze handleiding hoop ik de determinatie van enkele lastige geslachten binnen de Orchidaceae te vereenvoudigen. Er worden regelmatig nog fouten gemaakt die gemakkelijk hadden kunnen worden voorkomen wanneer men onderstaande kenmerken in acht neemt. De kenmerken zijn gebaseerd zoals in Heukels' Flora, Veldgids Nederlandse Orchideeën beschreven staan aangevuld met eigen observaties. In de loop van de week zal ik nog foto's toevoegen die de kenmerken die hieronder beschreven staan illustreren. Ook voeg ik dan de formule voor de lipindex toe die het determineren van Handekenskruiden in combanitie met de al bestaande kenmerken bijna kinderlijk eenvoudig maakt.

Handekenskruiden - Dactylorhiza

Maculatae - Maculatagroep
  • stengel met merg gevuld (bovenaan), voorzichtig samendrukken!
Gevlekte orchis - Dactylorhiza maculata subsp. maculata
  • Bladen ei- tot ellipsvormige vlekken en (vaak) blauwgroen van kleur
  • Bladen spits en in het midden het breedst
  • Onderkant bladen dof groen (niet glanzend --> Bosorchis)
  • Spoor kort en dun, vaak omlaag gericht, 3/4 x zo lang als vruchtbeginsel
  • Lip niet duidelijk ingesneden en onduidelijk 3-lobbig
  • Lip index 1,07 - 1,27 <-- betrouwbaar kenmerk
  • Vaak op zure substraten en groeiplaatsen
Bosorchis - Dactylorhiza maculata subsp. fuchsii
  • Bladen met een (vaak) stompe bladtop
  • Bladen gevlekt en boven het midden het breedst
  • Onderkant bladen glanzend
  • Spoor kort en dun en 2/3 x zo lang als vruchbeginsel
  • Lip duidelijk 3-lobbig! middenlob vaak ver buiten de zijlobben uitstekend
  • Lip index 1,32 - 1,52 <-- betrouwbaar kenmerk
  • Vaak op kalkrijke substraten en groeiplaatsen, kalkgraslanden, zowel in open grasland als in en langs struwelen en in duingebieden
Tengere heideorchis - Dactylorhiza maculata subsp. elodes
  • Spoor lang en dun, 1/2 x zo lang als vruchtbeginsel <-- beste kenmerk
  • Bladen in het midden het breedst, onderkant zilverkleurig
  • Alleen in Drenthe, Oost- Overrijssel? en Limburg i.i.d. Dwingeloo en Brunssum
Majalis s.l. - Majalisgroep
  • Stengel bovenaan met een (nauwe) holte. (voorzichtig samendrukken!)
Brede orchis - Dactylorhiza majalis subsp. majalis
  • Bladeren breed, middelste stengelbladen 3-4 x zo lang als breed
  • Bladen (meestal) onder een hoek van > 45 graden t.o.v. de bloeistengel
  • Bloemen altijd (zeer) paars
  • De (eerste) bloemen in de bloeiaar gaan open voordat de stengel zich strekt (zie foto's: die volgen nog deze week)
  • Bloeitijd: begin mei tot in juli
Rietorchis - Dactylorhiza majalis subsp. praetermissa

er is een gevlekte en ongevlekte vorm. Dit heeft betrekking op de bladen. Ook is de tekening op de lip van de bloemen anders (honingmerk)
  • Bladen (middelste) 4-6 x zo lang als breed
  • Bladen ongevlekt óf met ringvormige vlekken
  • Lip bestaande uit stipjes indien de bladen ongevlekt zijn
  • Lip bestaande uit lusvormige lijntjes indien de bladen ringvormige vlekken bevatten
  • Spoor dik en kort
  • Bloeitijd: juni-juli
  • De bloemen van de bloeiaar gaan pas open nadat de stengel zich heeft gestrekt
Veenorchis - Dactylorhiza majalis subsp. sphagnicola
  • Lip met fijne donkeroze puntjes
  • Spoor korter dan vruchtbeginsel
  • Alleen in hoogveengebieden
  • Brunsummerheide en Meinweggebied
Orchissen - Orchis
Soldaatje - Orchis militaris
  • De bloeiaar bloeit van onderen naar boven, dus onderste bloemen gaan als eerste open en bovenste als laatste
  • De middenlob is verdeeld in twee smalle lobben (i.t.t. de Purperorchis die bredere lobben heeft!)
  • In orchideeëntuin en op een paar plekken in Zuid-Limburg
Aapjesorchis - Orchis simia
  • De bloeiaar bloeit van boven naar onderen dus, de bloemen bovenaan gaan als eerste open en de onderste gaan als laatste open
  • Bloeiaar geeft een rommelige indruk
  • Alle lobben van de lip zéér dun en draadvormig
  • In orchideeëntuin met enkele exemplaren en daarbuiten op enkele plekken in Zuid-Limburg
Aanvullingen / toevoegingen welkom

M.v.gr. Mark

markmeijrink

#2
Nachtorchissen zijn vrij eenvoudig uit elkaar te halen. Tenzij er sprake is van intermediare kenmerken en dus hybriden maar die komen naar mijn weten in het nabij gelegen buitenland minder voor dan b.v. de hybridepopulatie op de Vrakelberg.

Je moet vooral letten op de helmhokjes. Dus je moet recht in de bloem (spoor) kijken om dit te kunnen zien.


Nachtorchis - Platanthera

Bergnachtotchis - Platanthera montana
  • helmhokjes staan ver uit elkaar en staan divergend (dus onder verder uit elkaar en boven dichter bij elkaar)
Welriekende nachtorchis - Platanthera bifolia
  • helmhokjes staan dicht(er) bij elkaar en evenwijdig (parallel aan elkaar)
Let ook even op de naamgeving, in Nederland hanteert men heden de naam P. montana dit was vroeger Platanthera chlorantha die in het buitenland nog wel gehanteerd wordt.

markmeijrink

#3
Voor het determineren van planten uit de lastige Maculata-groep zie ook lipindex (naar: P. Delforge)

p.s. alleen in combinatie met alle bovengenoemde kenmerken te gebruiken!

markmeijrink

de zoekkaart is vanaf heden hier te downloaden. Voor meer info of vragen over inheemse en europese orchideeën neem ook eens een kijkje op www.europese-orchideeen.nl

M.v.gr. Mark

madelief

Ik kwam jullie info tegen over de verschillen en het fotograferen van orchideeën. Fijn zo uitgebreid.
Maar de link (http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=13137) werkte bij mij niet...
Ligt dat aan mij of is er iets mis....

Weia

Link gerepareerd in het eerste bericht.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

webjo

Ik wil me een (digitaal) herbarium aanleggen van orchideeën uit Kroatië maar bij een aantal weet ik niet goed welke naam te gebruiken. Ik geef een voorbeeld:

Een plant die Delforge Ophrys flavicans noemt.
Ik wil het ingeven op observations.org maar die vindt de soort niet tot iemand me zegt dat het Ophrys x flavicans moet zijn.
Ook in de FCD (Flora Croatica Database) staat hij zo genoemd. Maar in de index van Delforge vind ik ook Ophrys bertolonii var flavicans (die dan wel doorverwijst naar O. flavicans).

Een 2e voorbeeld
Iemand zegt me voor een plant Ophrys incubacea. Als ik ga googlen kom ik ook op Ophrys sphegodes subsp. atrata. Onder die naam staat hij ook in FCD en staat O.incubacea als synoniem vermeld.

Welke zijn aangewezen lijsten om planten te benoemen, in dit geval dus orchideeën? De Kroatische database hanteren of toch maar Delforge? Of nog een andere?
Jo

gertjanvannoord

tot voor kort gebruikten we voor observation.org de volgende site: theplantlist.org

inmiddels is dat initiatief opgevolgd (zoals je daar kunt lezen) door World Flora Online. Als je op de site http://www.worldfloraonline.org/ de naam die je gevonden hebt invult, krijg je bijna altijd wel te zien of dat de "geaccepteerde" naam is, of dat er inmiddels een andere naam als standaard geldt. De zoekinterface van die site bevalt me niet altijd zo goed. Via http://www.plantsoftheworldonline.org/ kun je ook werken, dat gebruikt dezelfde standaard.




Gertjan van Noord