Zakdragers, Psychidae (1: maart-april)

Gestart door acherontia, maart 22, 2006, 22:09:46 PM

Vorige topic - Volgende topic

Danielle

#30
Hallo allemaal,

Na aanleiding van jullie uitgebreide verslagen en informatie heb ik van het weekend maar eens een paar bomen onderzocht, maar helaas heb ik net zoals Kees (ongeveer zelfde omgeving) nog niets kunnen ontdekken.

Ik blijf het natuurlijk gewoon proberen.

Groetjes,
Danielle

p.s. allemaal bedankt voor de nuttige informatie en zoals ik al eerder aangaf "altijd leuk om meer te weten over bepaalde soorten".
Groetjes,
Danielle

acherontia

Ik denk dat het vooral een kwestie van zoekbeeld ontwikkelen is. Persoonlijk zoek ik het liefst op beuken  omdat de over het algemeen wat gladdere stam makkelijker zoekt dan bijvoorbeeld de ruwe stam van berk en eik. Ook op een beukenstam zitten de zakdragers dan vooral bij de ruwere plekjes maar die zijn makkelijker te vinden.

Misschien een keer een zakdrager wandeling houden op de Veluwe om een en ander eens te demonstreren..... Daarnaast zijn er soorten die niet op stammen te vinden zijn. Zo vind ik Pachytelia villosella altijd gewoon op struikheide en vooral in mei en juni.

Groeten,

Jeroen

P.S. Voor de mensen in Rotterdam, als je bij de A20 de afslag neemt naar de Spaanse Polder en dan naar de MCdrive rijdt dan zitten er op alle bomen die je ziet langs het water vele tientallen zakjes van Luffia lapidella. Als je in de buurt bent zeker de moeite waard om eens te kijken, ook hier weer vooral tussen allerlei spleetjes in het schors maar ook gewoon op de kale stam op de algen. Ook op de platanen bij de Benthemstraat in hartje Rotterdam zit lapidella in aantal.

geertje

Tijdens het zoeken naar lieveheersbeestjes op de Lindebomen op het Plein in Den Haag ben ik al veel zakdragers tegengekomen.
Overigens ook op Lindebomen op andere plaatsen.
Misschien dat ze deze bomen ook "plezierig" vinden?  
Groeten,
Gera Nieland

acherontia

Hoi Geertje, allemaal,

Het zal de zakdragers niet zozeer om de bomen gaan alswel om de algen en korstmossen die erop groeien. Leuk dat je ook midden in Den Haag zakdragers tegenkomt, weet je ook welke soort(en)? Misschien kan je een foto plaatsen van een zakdrager die je daar tegenkomt of ze proberen te omschrijven. Gezien mijn ervaring in Rotterdam zou het mij alvast niet verbazen als het Luffia lapidella betreft, een beestje dat ik ook ken uit Delft en Zoetermeer. Den Haag ligt dus min of meer in het (te verwachten) verspreidingsgebied.

Groeten,

Jeroen

geertje

Hier een foto die ik nog had liggen.
Deze vind ik veel in Den Haag :)
Als ik weer op het Plein ben, probeer ik een betere foto te maken.



Groetjes,
Gera
Groeten,
Gera Nieland

Elachista

#35
Wat mij betreft is dit lapidella! (en nee: niet het heersbeestje)
Groet,
Tymo

acherontia

#36
Hoi Geertje,

Leuk!

Zonder enige twijfel Luffia lapidella ik denk dat dit nu officieel een nieuwe vindplaats is! Henk zal daar vast meer over kunnen melden, maar het past erg goed in het beeld dat ik tot nog toe van deze soort heb, een voorkeur voor algen en goed aangepast aan leven in het stedelijk gebied. Waarschijnlijk kan de soort optimaal profiteren van de groei van de algen in het vroege voorjaar doordat de temperatuur in het stedelijk gebied net wat hoger ligt. Dit is echter een speculatie van mij hoor.....


Ik zal Henk vragen om een lijstje te maken van alle soorten die bekend zijn uit Nederland en of hij wil aangeven of een soort volgens de huidige inzichten algemeen of zeldzaam is, zodat ze toegevoegd kunnen worden aan de soortenlijsten en waarnemingen voortaan ingevoerd kunnen worden.

Ik verwacht dat er nog veel leuke waarnemingen zullen volgen en dat waarneming.nl een belangrijke rol zal gaan spelen voor het vergaren van (verspreidings)kennis van de inheemse zakdragers.

Groeten,

Jeroen

geertje

Leuk te weten!  :D
Als ik rondloop zal ik er extra op letten ;)
Bedankt!
Groetjes,
Gera
Groeten,
Gera Nieland

zakdrager

Citeer
Nu maak je me toch wel wat nieuwsgierig Jeroen, zijn ze zo makkelijk te vinden?
Dan kan ik hier ook wel eens gaan zoeken (als ik weet hoe) en waar.
Heidegebieden heb ik ook wel, maar daar groeien uitsluitend enkele eiken, wat lijsterbessen en vrij veel (tevens jonge) berken.
Tymo/allen,

Ze zijn zeker niet overal even makkelijk te vinden.

Als ik het heb over mijn eigen ervaring met zoeken naar zakdragers, is die vooral gebaseerd op de regio Nijmegen, Noord-Limburg, Midden-Limburg, de Veluwe en Twente. Sporadisch heb ik ook tijd gehad om daarbuiten te zoeken, o.a. in Friesland en Drenthe. Daarnaast ontwikkelt mijn beeld over de verspreiding zich op basis van wat mensen uit andere gebieden mij melden en uit wat er in de literatuur staat.

Mijn persoonlijke (en dus onvolledige) ervaring is dat de soortenrijkdom (qua soorten en aantallen) relatief hoog is op de Veluwe, rond Nijmegen en in Noord- en Midden-Limburg. In Twente en Noord-Nederland vind ik tot nu toe  (vaak) minder soorten en ook vaak lagere aantallen. Maar er zijn zeker uitzonderingen, m.n landelijk gezien zeer zeldzame soorten als graslinella en atra, zijn juist in Friesland/Drenthe wel te vinden. Noord-West Nederland ken ik niet maar is vermoedelijk het armst aan zakdragers. Zuid-West Nederland is wat rijker maar haalt het niet bij de zandgronden. Maar Zuid-West Nederland heeft weer wel lapidella. En als ergens lokaal een populatie zit, kan die daar zeer talrijk zijn.

Ik vermoed dat in het algemeen de soortenrijkdom op de zandgronden van Midden-, Oost- en Zuid-Nederland relatief hoog is. Van Noord-Brabant is trouwens weinig bekend, het gebied rond Breda geldt historisch gezien als rijk, maar van de rest van Brabant weet ik weinig, dus daar ligt zeker een uitdaging.

Let wel, dit zijn natuurlijk allemaal statements die erom vragen weerlegd te worden!

Henk


zakdrager

CiteerHoi Geertje,

Leuk!

Zonder enige twijfel Luffia lapidella ik denk dat dit nu officieel een nieuwe vindplaats is!

Jeroen
Geertje, gefeliciteerd. Den Haag lag inderdaad in de lijn der verwachtingen. Elke keer als ik in Den Haag ben voor mijn werk hoop ik tijd te hebben voor een halfuurtje stamstaren om lapidella te zoeken, maar dat hoeft nu niet meer!

Het meest interessant is nu om uit te zoeken hoever noordelijk en oostelijk in Zuid-Holland lapidella nog gevonden wordt. Hetzelfde geldt trouwens voor westelijk Noord-Brabant (Bergen-op-Zoom, Roosendaal e.d.). In beide gevallen is de noord/oost-grens van de verspreiding nog onbekend en kunnen er zeker nog nieuwe vindplaatsen verwacht worden.

Henk

zakdrager

CiteerIk zal Henk vragen om een lijstje te maken van alle soorten die bekend zijn uit Nederland en of hij wil aangeven of een soort volgens de huidige inzichten algemeen of zeldzaam is, zodat ze toegevoegd kunnen worden aan de soortenlijsten en waarnemingen voortaan ingevoerd kunnen worden.

Ik verwacht dat er nog veel leuke waarnemingen zullen volgen en dat waarneming.nl een belangrijke rol zal gaan spelen voor het vergaren van (verspreidings)kennis van de inheemse zakdragers.

Groeten,

Jeroen
Hier het gevraagde lijstje. Geheel naar eigen inzicht samengesteld obv een combinatie van historische en actuele (maar onvolledige) gegevens en eigen inschattingen. Hang me er niet aan op. Tevens het kerngebied van de verspreiding aangegeven (let wel: ze kunnen ook daarbuiten voorkomen).
In de coderingen zitten allerlei onderliggende afwegingen verstopt, maar het voert te ver om die allemaal uit  te leggen. Hij neemt de opmaak overigens niet over (ik had tabs gebruikt).

Diplodoma laichartingella (Goeze, 1783)   VZ   m.n. O-, M-, Z-Nederland
Narycia duplicella (Goeze, 1783)      A   hele land m.u.v. NW
Dahlica triquetrella (Hübner, 1813)   A   hele land
Dahlica lichenella (Linnaeus, 1761)    VZ   hele land, m.n. Veluwe
Dahlica inconspicuella (Stainton, 1846)    -   - (geen Ned. soort)
Dahlica sauteri (Hättenschwiler, 1977)    VZ   m.n. Veluwe en Z-LI
Siederia cembrella (Linnaeus, 1761)    VZ   m.n. Veluwe
Taleporia tubulosa (Retzius, 1783)   UA   hele land
Bankesia conspurcatella (Zeller, 1850)    A   O-, M-, Z-Nederland
Luffia lapidella (Goeze, 1783)       ZZ, maar ZA in ZW-Nederland
Bacotia claustrella (Bruand, 1845)   VA   m.n. O-, M-, Z-Nederland
Proutia betulina (Zeller, 1839)      A   m.n. O-, M-, Z-Nederland
Psyche casta (Pallas, 1767)      UA   hele land
Psyche crassiorella (Bruand, 1851)   UZ   nog onduidelijk
Reisseronia tarnierella (Bruand, 1851)   UZ   ZO-, Z-Nederland
Rebelia herrichiella Strand, 1912      UZ   NB
Epichnopterix plumella (Denis & Schiffermüller, 1775)  VA  m.n. O-, M-, Z-Nederland
Whittleia retiella (Newman, 1847)    Z   m.n. kust en ZO-NH
Acanthopsyche atra (Linnaeus, 1767)   UZ   DR., OV, GE, LI, m.n. DR
Canephora hirsuta (Poda, 1761)       Z   m.n. Veluwe en Midden-LI
Pachythelia villosella (Ochsenheimer, 1810)    VZ   (vroeger) alle heidegebieden
Ptilocephala plumifera (Ochsenheimer, 1810) Z   Veluwe, Gooi, NB
Phalacropteryx graslinella (Boisduval, 1852)   ZZ   m.n. DR en FR
Sterrhopterix fusca (Haworth, 1809)   VZ   m.n. O-, Z-Nederland
Apterona helicoidella (Vallot, 1827)    UZ   LI


UZ = uiterst zeldzaam; ZZ = zeer zeldzaam; Z = zeldzaam; VA = vrij algemeen; A = algemeen; ZA = zeer algemeen; UA = uiterst algemeen

Bij de kerngebieden heb ik gebruik gemaakt van een combinatie van de landsdelen en de windrichtingen.

Els

Gisteren moest ik folders rond brengen in onze wijk. Bijna op alle zuidmuren, meestal vlak bij de voordeur (de muren zijn hier voornamelijk wit geschilderd) zaten Dahlica Triquetrella's. Waar leven deze rupsen van. Op de muur zelf kan ik geen mos of schimmels vinden.
Ook aan het plafond in onze garage hangen er zeker 15.

Els
Els Ouwehand, Katwijk

Kees v.d.Berg

#42
Hoi Hoi ik heb ze ook gevonden wandelende puntmutsje op verschillende eikenbomen in Poortugaal, ze zien er net zo uit als op de foto van Geertje dus w.s. Luffia lapidella?
foto's en verdere info volgen nog
http://www.waarneming.nl/fotonew/5/38945.jpg


close up
http://www.waarneming.nl/fotonew/6/38946.jpg
http://www.waarneming.nl/fotonew/6/39056.jpg
acht eiken op oog hoogte bekeken, ze hadden allemaal een aantal van deze beestjes op de bast.
grootte gemeten 4-5 mm
een exemplaar zonder zakje gezien op de boom en die verdween snel tussen de schors.
RD 086-429
Met vriendelijke groet,
Kees van den Berg
Kijkt in de Hoeksewaard !!

Danielle

Gefeliciteerd Kees!

Ik heb ze nog steeds niet kunnen ontdekken, het hele Brabandpark in Spijkenisse geinspecteerd m'n neus is nog net niet groen van de mos... maar nee hoor geen ZAK(dragertjes) gevonden. Wel een hele hoop eitjes (volgens mij) en Fluweelmijtjes.... ik ga maar gewoon eens in m'n garage kijken :angry:.

Ik blijf volhouden tot ik ze heb  ^_^ .

Groetjes,
Danielle
Groetjes,
Danielle

zakdrager

CiteerBijna op alle zuidmuren, meestal vlak bij de voordeur (de muren zijn hier voornamelijk wit geschilderd) zaten Dahlica Triquetrella's. Waar leven deze rupsen van. Op de muur zelf kan ik geen mos of schimmels vinden.

Els
Hoi Els,

Het is nu verpoppingstijd (en al weer bijna ontpoppingstijd) voor Dahlica triquetrella. Veel zakdragersoorten zoeken wat hoger gelegen plekken op om te verpoppen. Daardoor is dit de periode dat je ze makkelijk kunt vinden. Voor de verpopping brengen de rupsen van deze soort hoogstwaarschijnlijk de meeste tijd op de grond door en vind je ze daarom haast nooit. Veel zakdragersoorten zitten een deel of een heel groot deel van hun leven op de grond. Hoeveel verschilt nogal per soort. Andere soorten zitten daarentegen zelden op de grond vermoed ik (bijv lapidella en duplicella).

Henk

han.endt

Mijn bescheiden bijdrage zijn 43 zakjes van de gewoonste soort, de enige die ik tot nu toe kon vinden:
http://www.waarneming.nl/wn_details.php?id=1090311

zakdrager

CiteerHoi Hoi ik heb ze ook gevonden wandelende puntmutsje op verschillende eikenbomen in Poortugaal, ze zien er net zo uit als op de foto van Geertje dus w.s. Luffia lapidella?
foto's en verdere info volgen nog
Gefeliciteerd Kees, als het puntmutsjes zijn is het lapidella.

Het is wel geen Hoeksche Waard maar vermoedelijk wel weer een nieuwe vindplaats. Ik wacht geduldig op meldingen uit Oud-Beijerland, Strijen, Piershil, Numansdorp en Zuid-Beijerland of hoe dat allemaal heet bij jullie.

Hebben jullie langs de zuidkust van de Hoeksche Waard trouwens iets als slikken, gorzen o.i.d. met begroeiing met grassen (bijv Pulcinella maritima). Misschien dat je daar Whittleia retiella zou kunnen aantreffen, een bijzondere en mooie soort, vooral bekend uit buitendijkse gebieden in Zeeland en op de Wadden. Een manier om die te verzamelen is het meenemen van vloedmerk/aanspoelsel dat op de vloedlijn ligt en dat uit kweken in grote plastic bakken. Dit is de goede periode voor het verzamelen van vloedmerk (tot eind april; doorkweken tot juli; regelmatig bevochtigen). En als je geen retiella vindt (een zeer klein maar mooi zwart-wit getekend vlindertje met afgeronde vleugels) dan komen er vaak wel andere soorten kleine vlinders uit, vaak ook bijzondere.

Henk


zakdrager

#47
CiteerMijn bescheiden bijdrage zijn 43 zakjes van de gewoonste soort, de enige die ik tot nu toe kon vinden:
http://www.waarneming.nl/wn_details.php?id=1090311
Hoi Han,

In de wijdere omgeving van Ermelo moet je zeker meer dan tien soorten kunnen vinden. Keep trying!

Henk

zakdrager

CiteerIk heb ze nog steeds niet kunnen ontdekken, het hele Brabandpark in Spijkenisse geinspecteerd m'n neus is nog net niet groen van de mos... maar nee hoor geen ZAK(dragertjes) gevonden. .. ik ga maar gewoon eens in m'n garage kijken :angry:.

Ik blijf volhouden tot ik ze heb  ^_^ .

Groetjes,
Danielle
Hoi Danielle,

de snelste en makkelijkste manier om je eerste zakdrager te vinden is meestal zoeken op (oudere) muren en paaltjes. Maar zelfs bij vrienden redelijk in het centrum van Leiden vond ik nog casta op de muur van hun vrij nieuwe huis.
Veel mensen vinden hun eerste zakdragers direct naast hun voordeur!

Henk

han.endt

CiteerIn de wijdere omgeving van Ermelo moet je zeker meer dan tien soorten kunnen vinden. Keep trying!
Oeps!

Ik ga in ieder geval zoeken.

Kees v.d.Berg

Hoi Henk,

ik ga zeer binnekort weer op verkenning uit in de Hoekse waard, ik heb nu een beeld in mijn hoofd dus het moet lukken.
Langs de zuidkand van de hoekse waard zijn verschillende plaatsen waar je goed bij de vloedlijn kunt, ik heb je stukje tekst uitgeprint en in mijn exursie boekje gestopt.
als het meezit hoor je nog van mij in dit kader  :)  
Met vriendelijke groet,
Kees van den Berg
Kijkt in de Hoeksewaard !!

laatvlieger

#51
Zijn er ook soorten die zakjes/ kokertjes maken van kleine zandkorreltjes? Vorig jaar vond ik op 2 paaltjes in de duinen van Berkheide (Bij Katwijk) tientallen kleine ik dacht eerst keverlarven in een soort kokertjes. Nergens water te bekennen, dus waarschijnlijk geen kokerjuffers. Zouden dat leden van deze groep geweest kunnen zijn?
Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/

acherontia

#52
Beste Wouter,

Het zou goed kunnen dat het om zakdragers ging weet je nog in welke tijd van het jaar je de zakjes zag? Misschien nog eens gaan kijken of je ze terug kan vinden of weer nieuwe en dan proberen foto's te maken en de lengte en breedte op te meten. Overigens bestaan er wel degelijk kokerjuffers die op het land leven....

Groeten,

Jeroen

laatvlieger

#53
Het moet eind maart/ 1 of 2 april geweest zijn. Ze waren vrij klein ik denk niet veel langer dan 1 cm. Ik zal nog wel eens kijken dit jaar. Rond die tijd was het namelijk zowieso wel leuk daar in de duinen.

(Ze zaten overigens niet stil maar kropen rond)
Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/

laatvlieger

Ben net in Leiden even wezen zoeken in het Huigpark en langs bomen in de koningstraat. Mijn bevindingen:

Er ontwikkelde zich bij mij een zekere gène; boomstarende mensen worden door andere mensen net zo vreemd aangekeken als degene die naar de boom staart.. nee dan liever nog met een verrekijker de stad door, in het ergste geval wordt je dan voor viezerik uitgemaakt.  :lol:

Maar goed, toch doorgezet. Eerst de hondepoep ontwijken. De eerste boom die ik bekeek was een paardenkastanje. eerst kon ik niks vinden, maar de opmerking hierboven dat je eerst een zoekbeeld moest ontwikkelen bleek juist te zijn. Ik had ze wat groter verwacht. In een scheur van de kastanje vond ik de eerste twee exemplaren. Ze zagen er exact hetzelfde uit als de foto hier op het forum van Luffia lapidella

In het begin vond ik er nog niet veel maar na nog geen 5 minuten zoeken trof ik ze op elke boomsoort aan: plataan, taxus, eik. Het viel me op dat ze voornamlijk aan de noord-oost zijde van de boom zaten (niet allemaal, maar wel het mereldeel), een aantal van hen bewogen. De enige boom waar ik er geen op kon vinden was een wilg spec bij ons in de tuin, maar deze had ook nauwelijks algen of korstmosgroei op zijn bast. Misschien dat ze daarom ook vooral op de noordoostzijde zaten, aangezien daar ook meestal de meeste algen en korstmossen op bomen groeien.

De kokertjes die ik op de taxus aantrof, waren bruin van kleur ipv. groen. Qua vorm had ik niet het idee dat ze heel veel anders waren, mogelijk een klein beetje langer.

Al met al lijken ze me niet aan een specifieke boom gebonden, zolang er maar algen aanwezig zijn. Ze waren wel veel kleiner dan ik vantevoren gedacht had.

Waar kan ik de andere soorten aantreffen en op welke specifieke kenmerken moet ik letten?
Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/

Northwinds

Op mijn balkonnetje stikt het bijna het hele jaar door van dit soort beestjes.
Soms als de deur een dag openstaat vind ik ze zelfs op de deurpost of binnen.
Hier een foto van eentje die naar binnen was gekropen, helaas kan ik geen betere foto maken met mijn camera.
Iemand die hiervan de soort weet te bepalen?
Peter


acherontia

@ Northwinds, lijkt mij Psyche casta..... maar wacht maar even met het eventuele invoeren tot Henk gesproken heeft  :D

@ Wouter, oei wat zal Sifra de schurft in hebben dat jij ze gevonden hebt in Leiden.... Maar het klopt de boom is minder bepalend dan de algen die erop groeien bij Luffia lapidella. Ik heb ze ook werkelijk op allerlei bomen gezien, ze maken de zakjes van het materiaal dat voorhanden is en de zakkleur kan dus nogal variabel zijn. Wat mij verder opvalt is dat ze het vooral goed doen in het stedelijk gebied.... Zal dan toch wellicht het microklimaat in de stad een rol spelen?

Ik vind het overigens erg leuk dat een "kleine" oproep zoveel nieuwe vindplaatsen aan het licht brengt van Luffia lapidella! Misschien een volgende actie "zakdragers zoeken" in plaats van een pestvogeltelling........


Jeroen

laatvlieger

Ik kan me niet voorstellen dat Sifra ze nog niet gevonden had. Het is echt een eitje! Op zowat elke boom zaten ze wel.  
Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/

peltigera

Leuk Wouter dat je ze hebt kunnen vinden in Leiden! Ik zit nu hele dagen in Den Haag en ben al weken niet meer in Leiden geweest. Ik moet ook eerlijk bekennen dat ik nog helemaal niet naar zakdragers heb gezocht dit jaar. *hides*  

Ik heb zowiezo de laatste tijd vlinderen op een heel laag pitje moeten zetten ivm met werk werk werk werk  :( . Ik zal eens in Den Haag kijken, ook al zitten we letterlijk tegenover een bouwput (Laan van NOI) er moeten in de buurt toch wel ergens bomen zijn  <_<


Groet,
Sifra

acherontia

#59
Han, Henk, allemaal,

Gisteren uren een "discussie" gevoerd met Frits Bink over primitief en geavanceerd... Het is dus toch zo dat een soort die aan het begin staat en alle oorspronkelijke kenmerken nog bezit als primitief wordt beschouwd (en dus nog verder kan evolueren) en soorten die later volgen en waarbij een of meer kenmerken verloren zijn gegaan (veranderd zijn) als geavanceerd, zelfs als het een doodlopend pad is....

Gelukkig proberen biologen de termen primitief en gevorderd/geavanceerd steeds minder te gebruiken.

Jeroen

Zakdragers zijn natuurlijk gewoon uberhaupt primitieve wezens...... :P