zwambloem, korstmos

Gestart door redjered23, september 01, 2008, 12:17:00 PM

Vorige topic - Volgende topic

redjered23

dit bloemvormige zwamschilderij kom ik de laatste tijd steeds vaker tegen op boomschorsen, hoe heet het of is het alleen korstmos, en klopt het dat het toeneemt

Gr. Rene
still learning and concerning
like my films? :channel redjered or REDjeRED on youtube (adfree)

Corryabbink

#1
Dag Rene,
Het is een korstmos en wel Groot dooiermos(Xanthoria parietina). Kan inderdaad wel toegenomen zijn. Het is overigens een zeer algemeen voorkomende soort vooral in gebieden met intensieve veehouderij.
Ik verplaats dit item naar de Mossen en Korstmossen.
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

redjered23

is er een verklaring voor het toenemen in gebieden met intensieve veehouderij?

Gr. René
still learning and concerning
like my films? :channel redjered or REDjeRED on youtube (adfree)

Corryabbink

#3
Citeeris er een verklaring voor het toenemen in gebieden met intensieve veehouderij?

Gr. René
Ik weet niet of daar alleen een toename is. Het zou b.v. ook verband kunnen houden met het toenemen van het verkeer! Het is soms wel al te gemakkelijk alles op de rug van de agrariër te schuiven. In het verleden is die fout ook gemaakt met de zure regen......dat blijkt achteraf hele andere oorzaken te hebben gehad.
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

waterland01

Xanthoria parietina is inderdaad sterk toegenomen in Nederland. Het is een zogenaamde nitrofyt, die het goed doet op plekken met veel ammoniakuitstoot.
Daarom is de soort het meest algemeen in agrarische gebieden met intensieve veehouderij, maar bijvoorbeeld ook in de stedelijke omgeving, zeker op plekken waar de boomvoeten continu door honden worden beplast! Buiten de stad en de veehouderij-gebieden is de soort vaak duidelijk minder aspectbepalend. Tegen luchtvervuiling kan deze soort ook goed, trouwens.
De ammoniakuitstoot van de veehouderij heeft als gevolgd dat de nitrofyte soorten erg toenemen en soorten die er erg gevoelig voor zijn verdwijnen. Daarom is een deel van de zeer rijke korstmossen-flora van de Veluwe vrijwel vernietigd. Dat is een wetenschappelijk feit, in zeer veel onderzoeken in binnen- en buitenland keer op keer bewezen. Het is dan ook zeer prijzenswaardig dat zowel de veehouderij zelf als de overheid er nu veel aan doen om die ammoniakuitstoot fors terug te brengen!
Henk Timmerman

Niko Buiten

#5
Een interessant verhaal, Henk. Ware het niet dat ik de soort - Groot dooiermos - in Haarlem en de kuststreek daar voornamelijk tegenkom op Gewone vlier en andere bomen/struiken in de zeereep en op schoorstenen en de directe omgeving daarvan in het stedelijk gebied van Haarlem. Boomvoeten hier - zoals in het door honden intensief bezochte Haarlemmerhout - zijn juist zonder korstmossen en intensieve veehouderij zal hier wel niet voorkomen wanneer ik moet afgaan op de aanwezigheid van Groot dooiermos. Heb je overigens een verklaring voor de overvloedige aanwezigheid van Groot dooiermos op Gewone vlier in de zeereep? En hoe verklaar je de aanwezigheid van Groot dooiermos op schoorstenen en de directe omgeving daarvan?

Ik ben benieuwd.
Groet,

Niko Buiten.


waterland01

Het verhaal is natuurlijk veel gecompliceerder... Xanthoria parietina is in ieder geval een liefhebber van eutrofe (voedselrijke) plekken, van basische substraten en zeer tolerant voor zowel zoet als zout water. Het kan dus best zo zijn dat hij in de zeereep zoveel voorkomt omdat andere soorten het daar niet uithouden (er waait natuurlijk vaak zout water de duinen in). Op daken zie je vaak dat de soort vooral aan de westkant veel voorkomt en rond de nok: blijkbaar is daar door vocht, vuilophoping en vermesting (vogels) de plek het meest geschikt voor deze soort. En ook de uitstoot van auto's (een ingewikkelde mix van allerlei stoffen) is voor deze soort geen probleem. Hier in en om Lelystad lijkt de soort op bomen het meest talrijk in het centrum en langs wegen en nabij landbouw en veeteeltgebied, en het minst talrijk op beschutte plaatsen en ver van wegen en landbouw. Er moeten overigens nog veel meer factoren een rol spelen. Substraat is ook belangrijk. Xanthoria groeit bijvoorbeeld het liefst op betonnen dakpannen (sneldekpannen), en minder op andere. Zijn die schoorstenen van beton?
Als die boomvoeten in het Haarlemmerhout geheel vrij van korstmossen zijn, moet het wel heel, heel veel beplast worden. Om wat voor bomen gaat 't dan?
Henk Timmerman

waterland01

Ben nog even gaan rondneuzen op internet, en vond daar twee interessante dingen mbt Xanthoria aan de kust:
1. Bij een onderzoek aan de Amerikaanse oostkust bleek Xanthoria het meest algemeen direct aan de kust, en steeds minder talrijk naarmate je meer van de kust kwam.
2. Regelmatige salt spray van de zee zorgt ook voor 'bemesting' van het korstmos, het neemt mineralen uit de spray op. En omdat Xanthoria een eutrofe soort is, is dat natuurlijk heel gunstig voor deze soort.
Henk Timmerman

Corryabbink

#8
CiteerXanthoria parietina is inderdaad sterk toegenomen in Nederland. Het is een zogenaamde nitrofyt, die het goed doet op plekken met veel ammoniakuitstoot.
Daarom is de soort het meest algemeen in agrarische gebieden met intensieve veehouderij, maar bijvoorbeeld ook in de stedelijke omgeving, zeker op plekken waar de boomvoeten continu door honden worden beplast! Buiten de stad en de veehouderij-gebieden is de soort vaak duidelijk minder aspectbepalend. Tegen luchtvervuiling kan deze soort ook goed, trouwens.
De ammoniakuitstoot van de veehouderij heeft als gevolgd dat de nitrofyte soorten erg toenemen en soorten die er erg gevoelig voor zijn verdwijnen. Daarom is een deel van de zeer rijke korstmossen-flora van de Veluwe vrijwel vernietigd. Dat is een wetenschappelijk feit, in zeer veel onderzoeken in binnen- en buitenland keer op keer bewezen. Het is dan ook zeer prijzenswaardig dat zowel de veehouderij zelf als de overheid er nu veel aan doen om die ammoniakuitstoot fors terug te brengen!
Blijkt dus met de redenering van Niko dat er weer te snel naar de agrariërs gewezen wordt. Er zijn meerdere factoren die een toename veroorzaken.
Daarover spreekt men liever niet want men zou toch eens iets in moeten leveren ten gunste van ons milieu!
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

Niko Buiten

CiteerBen nog even gaan rondneuzen op internet, en vond daar twee interessante dingen mbt Xanthoria aan de kust:
1. Bij een onderzoek aan de Amerikaanse oostkust bleek Xanthoria het meest algemeen direct aan de kust, en steeds minder talrijk naarmate je meer van de kust kwam.
2. Regelmatige salt spray van de zee zorgt ook voor 'bemesting' van het korstmos, het neemt mineralen uit de spray op. En omdat Xanthoria een eutrofe soort is, is dat natuurlijk heel gunstig voor deze soort.
Dank voor de uitleg, Henk.
Groet,

Niko Buiten.


Niko Buiten

CiteerHet verhaal is natuurlijk veel gecompliceerder... Xanthoria parietina is in ieder geval een liefhebber van eutrofe (voedselrijke) plekken, van basische substraten en zeer tolerant voor zowel zoet als zout water. Het kan dus best zo zijn dat hij in de zeereep zoveel voorkomt omdat andere soorten het daar niet uithouden (er waait natuurlijk vaak zout water de duinen in). Op daken zie je vaak dat de soort vooral aan de westkant veel voorkomt en rond de nok: blijkbaar is daar door vocht, vuilophoping en vermesting (vogels) de plek het meest geschikt voor deze soort. En ook de uitstoot van auto's (een ingewikkelde mix van allerlei stoffen) is voor deze soort geen probleem. Hier in en om Lelystad lijkt de soort op bomen het meest talrijk in het centrum en langs wegen en nabij landbouw en veeteeltgebied, en het minst talrijk op beschutte plaatsen en ver van wegen en landbouw. Er moeten overigens nog veel meer factoren een rol spelen. Substraat is ook belangrijk. Xanthoria groeit bijvoorbeeld het liefst op betonnen dakpannen (sneldekpannen), en minder op andere. Zijn die schoorstenen van beton?
Als die boomvoeten in het Haarlemmerhout geheel vrij van korstmossen zijn, moet het wel heel, heel veel beplast worden. Om wat voor bomen gaat 't dan?
Henk,

Dank voor je antwoord.

De schoorstenen zijn van baksteen.

Het gaat om alle boomsoorten.
Groet,

Niko Buiten.


waterland01

Ik begrijp best dat de agrariers in Nederland soms moe worden van allerlei negatieve verhalen, die soms wel erg zwart-wit worden neergezet. Maar de extreem intensieve veehouderij in Nederland heeft natuurlijk wel ontegenzeggelijk enorme schade aan de natuur aangebracht, tot echt diep in de Veluwse bossen. Die ontwikkeling wordt nu door allerlei maatregelen en ook de inzet van agrariers zelf positief omgebogen, maar het is en blijft jammer dat we niet eerder tot het inzicht zijn gekomen dat intensieve veehouderij voor iedereen op de lange duur alleen maar veel narigheid oplevert. Agrariers kunnen vaak niet anders, door de belachelijk lage prijzen die ze voor hun producten krijgen, ik weet het, maar op lange termijn zouden we toch moeten streven naar het volledig laten verdwijnen van veel intensiefe veehouderij en landbouw in ons land. We zijn er doodgewoon een veel te klein en te dichtbevolkt landje voor.
Henk Timmerman

Corryabbink

#12
Dat is natuurlijk ook te extreem. Alles laten verdwijnen inclusief degenen die er nu hun brood in verdienen? Waarvoor maken we dan ruimte?
Water, industrie of wonen..........Je denkt toch niet dat wanneer het laatste veeteeltbedrijf vertrokken is dat er dan meer natuur zal zijn?
Natuurlijk ben ik ook niet voor intensieve veehouderij maar er moet plaats blijven voor normale agrarische bedrijven.  
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

waterland01

Natuurlijk niet op korte termijn, Corry, maar in de loop van tientallen jaren. Gezien de enorme expertise van de Nederlandse landbouw en veeteelt zouden we ons juist moeten concentreren op innovatieve alternatieven die geen of weinig negatieve invloed op het milieu hebben. En grote stukken landbouw- en veeteeltgrond die eind 19e, begin 20e eeuw zijn ontgonnen op de hogere gronden zou ik teruggeven aan de natuur. De polders daarentegen hebben natuurlijk ook een cultuurhistorische waarde, die zou je voornamelijk agrarisch moeten houden. En natuurlijk zouden zowel groente als graan en vlees voor veel hogere prijzen moeten worden afgenomen van de agrarier, zodat die milieuvriendelijk en toch winstgevend kan produceren. Dat betekent dat de prijzen in de supermarkt fors zullen stijgen: dat lijkt me niet erg, want we eten toch al veel en veel te vlees, dat mag best minder. De kwaliteit van het product zal er zeker ook door verbeteren.
We zijn nu trouwens wel op een heel ander onderwerp gekomen dan korstmossen. Jij kijkt ook nogal veel naar korstmossen, he? Hoe zit dat met die Xanthoria bij jullie? Gisteren zag ik overigens dat een rijtje bomen vlak langs een vrij drukke B-weg veel en veel MINDER Xanthoria (en veel MEER Evernia en Ramalina!) had dan een rijtje midden in een stille buitenwijk. Er spelen dus heel wat meer factoren dan ammoniakuitstoot en verkeersbelasting mee!
Henk Timmerman

alegro

#14
CiteerGisteren zag ik overigens dat een rijtje bomen vlak langs een vrij drukke B-weg veel en veel MINDER Xanthoria (en veel MEER Evernia en Ramalina!) had dan een rijtje midden in een stille buitenwijk. Er spelen dus heel wat meer factoren dan ammoniakuitstoot en verkeersbelasting mee!
Ja. Soort & leeftijd boom, weer & wind, zonlicht, noem maar op. Wat mij betreft hoort bij de lichenenstudie ook een beetje bomenkennis. Hetzelfde principe geldt trouwens ook voor bodem- en steenbewonende korstmossoorten.
Grüezi mitenand,
Arjan

g.j. keizer

#15
Langs de toegangsweg naar de Havezate in Neede staat een rijtje zomereiken. Aan de overkant van de weg ligt een regelmatig met gier bemeste voedermaisakker, waarvan de overwegend uit zuidwestelijke richting overwaaiende ammoniakuitstoot aan een kant op de bast neerslaat. De windbelaste zijde van de bomen is begroeid met grote plakaten van Xanthoria parietina en Physcia ceasia. Aan de luwzijde van de bomen komen stikstofmijdende soorten als Evernia prunastri voor.
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

Windekind

Volgerns mij moet hier wel degelijk een oderscheid gemaakt worden tussen de uitstoot van verschilende stoffen. Zover ik weet wordt uitstoot van Nhx stoffen voor 90% veroorzaakt door de intensiee landbouw. Nox en Sox is meer gelijkmatig verdeeld over landbouw, industrie, verkeer en huishoudens.

Eutofiering door Nhx wordt dus wel degelijk door de landbouw veroorzaakt.

Overigens hebben de verschillende stoffen een synergistisch karakter.  Ze versterken elkaars oplosbaarheid in water en daarmee hun werking. Een snelweg langs een boerderij is dus niet een optelsom, maar meer dan dat.
Met vriendelijke groet,
Elmar Prins

A. Soeting

Dit zelfde korstmos vond ik op Schiermonnikoog op vlier nabij het baken.
Dus vlak bij zee klopt. Auto's worden op Schier niet toegelaten. Volgens mij is er ook geen intensieve veehouderij. Misschien wel op het vasteland van Friesland en Groningen, maar daar ligt de Waddenzee nog tussen. Het lijkt mij veel op gissen wat de oorzaak is. Beetje wazige foto doe ik hierbij.

Lida

g.j. keizer

Lida,
En zo op vlier (zonder Judasoren) langs de Prüm in de Eifel, waar je Sambucus nigra zowel tussen en langs onbemeste hooilanden, als langs intensief met gier bemeste voedermaisakkers aantreft.

Xantoria parietina.
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

g.j. keizer

#19
Terwijl Xanthoria calcicola in de Eifel daarentegen uitsluitend op (natuur)stenen muren en verweerde betonnen brugdelen voorkomt en ook geen relatie met al dan niet aanwezige ammoniakuitstoot of intensief autoverkeer lijkt te vertonen.

Xanthoria calcicola
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

g.j. keizer

CiteerEn hoe verklaar je de aanwezigheid van Groot dooiermos op schoorstenen en de directe omgeving daarvan?
Niko,
Schoorstenen en nokken van daken worden regelmatig bezocht door vogels (duiven), die daar hun uitwerpselen achterlaten.
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

waterland01

Er is nog lang niet alles bekend over de invloed van ammoniak en andere stoffen in de lucht op het al dan niet voorkomen van korstmossen. Zo lijken de nitrofieten als Xanthoria, Physcia en Candelariella steeds vaker gewoon samen te groeien met zuurmijders als Evernia prunastri. Kijk bijvoorbeeld maar eens op houten bruggetjes en brugleuningen. Dat hout is op zich behoorlijk zuur, maar je treft er soorten aan die niet van zuur hout houden als Evernia prunastri en Hypogymnia physodes. De laatste lijkt zelfs wel een voorkeur voor dit dode, zure hout te hebben!
Henk Timmerman