Welke duinpaddenstoel is dit?

Gestart door Michel Langeveld, mei 28, 2022, 10:13:40 AM

Vorige topic - Volgende topic

Michel Langeveld

Ik zou graag willen weten welke soort dit is.
Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/243198454/.
datum: 2022-05-27
locatie: Amsterdamse Waterleidingduinen - Van Limburg Stirumvallei-zuid (ZH)

foto's:










a.klos

#1
Ik had een fout idee, namelijk vezelkop, heb mijn bijdrage dus maar verwijderd.
Klopt de kleur van de sporen?

Mvg. Anneke 

Michel Langeveld

De kleur van de sporen klopt, maar ik zal een nieuwe sporee maken en door de microscoop fotograferen. Ik zal ook meer sporen opmeten zodat de sporenmaat ook duidelijker is.

a.klos

sporenmaat klopt en vorm ook
cheilocystiden(?) en/of pleurocystiden(?) utriform, lijkt mij ook goed
Volgens mij klopt Duinfranjehoed. 

mvg. Anneke

Michel Langeveld

#4
Nog een paar nieuw foto's:





Ik vind ook dat alles ook goed matchen met:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Duinfranjehoed

Habitat: Er waren geen bomen in de buurt, wel helm

Sporenmaat matched met 10 tot 13,5 µm × 6,5 tot 8 µm

Sporenkleur: bruin/rood

Op de lamelsnede zelf kwam ik speciale cellen (cheilocystidia ?) tegen die matchen met de tekst:
"De lamelsnede is steriel en bevat cellen in de vorm van een ballon of knots. Deze cellen zijn talrijk, staan dicht bij elkaar en zijn vrij groot en meestal met een vrij brede steel. De afmeting van de cellen is 20 tot 37.5(-40) x 10 tot 22.5(-30) micron. "

Op de steel kwam ik deze cellen niet tegen (caulocystidia?).

Op het lamellenoppervlak zelf (pleurocystidia?) niet, hetgeen mijn inziens goed matched met :
"De pleurocystidia komen voor op het lamellenoppervlak en zijn zeldzamer dan de cheilocystidia. Vaak zijn ze slechts moeilijk te vinden. Een dwarsdoorsnede van de lamel is in de regel nodig om ze microscopisch te kunnen zien."

Ook zie ik een kiempore op de sporen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kiempore
"Er is een grote kiempore op elke spore"

Bedankt!

p.eenshuistra

In het algemeen: vezelkoppen hebben bruine sporen. De lamellen kleuren bij ouder worden bruin.
Franjehoeden hebben zeer donkere bruinzwarte sporen. De lamellen kleuren bij ouder worden bruinzwart.

Voor de Duinfranjehoed geldt (Funga Nordica) dat de cystiden geen verdikte kop met kristallen hebben. Dergelijke cystiden staan wel op de foto's. De lamellen op de foto zijn lichtbruin.
Ik houd het op een vezelkop. Er zijn de laatste jaren een aantal nieuwe vezelkoppen uit de duinen beschreven (Bandini et al), die nog niet in Funga Nordica staan.
Soms heb je exemplaren waar je niet uit kont helaas.
M.v.g. Peter

a.klos

Tja, vezelkop was ook mijn eerste gedachte, maar kon de vondst niet matchen met een voor mij bekende vezelkop uit het duingebied.
Voor een zekere soortnaam van een vezelkop miste ik ook de volgende belangrijke kenmerken: het wel/niet aanwezig zijn van pleurocystiden en het wel/niet aanwezig zijn van caulocystiden onderaan de steel.

Toen ben ik overgestapt naar de franjehoeden, omdat vorm en maat van de sporen overeenkomen, de kleur echter niet.

Peter bedankt voor de tip, Bandini. Is op het net informatie beschikbaar.

Mvg. Anneke




Michel Langeveld

#7
De pleurocystiden (door mij geschreven als pleurocystidia) waren niet aanwezig schreef ik in reactie #4.
De onderkant van de steel heb ik helaas niet onderzocht, ik had alleen de bovenkant van de steel uit het zand.
Op moment van waarnemen was me nog niet duidelijk dat dit ook van belang was.
De paddenstoel zat vrij diep in het zand en zou dan voorzichtig uitgegraven moeten worden.
Iets voor de volgende keer.
Bedankt de hulp en de hint naar "Funga Nordica" en Bandini. Mooie bronmateriaal.

MVG,

Michel

tstrik

Heb je hem ook vergeleken met het duinbreeksteeltje?
Mvgr.,
Theo Strik

Michel Langeveld

#9
https://nl.wikipedia.org/wiki/Duinbreeksteeltje

Er zijn een aantal dingen die matchen met duinbreeksteeltje, zoals:
- habitat (zeeduinen)
- groeiend bij helmgras
- sporenmaat
- cheilocystiden met kopje
- ingegraven steel

Maar ook een aantal zaken niet, zoals:
- steel heeft geen strepen in lengte richting
- bruine steel ipv wit tot bleek okergeel
- geur

Ik dacht dat mijn sporen kiemporen hadden, maar van iemand met meer ervaring begreep ik dat dit niet het geval is (?). Mogelijk kan iemand dit bevestigen. Het duinbreeksteeltje zou wel kiemporen moeten hebben.

Dank voor het meedenken.

MVG,

Michel

Giel van der Pluijm

Is dit geen viltkop?
De hoedoppervlakte doet daar sterk aan denken.
B.v. Inocybe dulcamara? Zie ook I. heimii, https://www.verspreidingsatlas.nl/0064190 voor alle moeilijk van elkaar te onderscheiden soorten viltkop.

albertine r.

De cystiden hebben zo te zien op een van de eerste foto's kristallen op de kop, dit sluit de viltkoppen uit. De cystiden van breeksteeltjes zien er uit als kegelpoppetjes, met een duidelijk kopje op meestal een nogal bollig lijf, ze hebben geen kristallen. Deze vondst zal ergens in de hoek van Inocybe lacera zitten, denk ik, al lijken de sporen wat aan de brede kant voor deze soort. Overigens is het uiterlijk van de steel heel belangrijk bij determinatie van vezelkoppen: heeft de steel een knolvoet? Is de steel geheel of slechts deels berijpt?

Groet
Albertine

Michel Langeveld

#12
Viltkop vond ik een hele goede suggestie maar valt helaas dan af.
Om die zelfde rede vallen ook de soorten af uit de geslachten Mallocybe, Inosperma en Pseudosperma.
Zie grijze blok op https://www.yavannah.nl/detailpagina.php?groep=paddestoelen&soortnaam=duinviltkop&lat=Inocybe%20heimii&soortid=430&catid=6&s=0

Hierbij een overzicht van de door mijn gemeten sporen:
lengte       breedte     Q
9,019   7,307   1.234295881
11,081   7,594   1.459178299
10,796   6,535   1.652027544
12,147   7,549   1.609087296
11,969   7,292   1.641387822
11,425   7,541   1.515051054
10,436   6,370   1.638304553
10,409   7,659   1.359054707

Gemiddeld: 10,910 x 7,231 Qmin 1,23 Qmax 1,65 Qavg= 1.51

De genoemde richting Inocybe lacera is een goede maar de sporen matchen net niet qua grootte.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Zandpadvezelkop.

Kan ik er vanuit gaan dat mijn sporen glad zijn?
Zie ook https://www.inocybe.org/genus-inocybe-glattsporer/

a.klos

Inocybe lacera heeft nogal wat variaties. Een daarvan is Inocybe lacera var. regularis. Sporen-11,5 (12) x -6,5 (7) (Stangl. blz. 17)

Inocybe lacera var. lacera heeft sporen met uitschieters naar 16 mu, maar gemiddeld korter: 12-13 mu.

Deze soort valt echter onder het subgenus Inocybe en heeft pleurocystiden.

Soms zijn de pleurocystiden lastig te vinden, heb je nog materiaal?


Mvg. Anneke 

albertine r.

Zonder die al dan niet over de gehele lengte berijpte steel (aan-/afwezigheid van caulocystiden) ga je er niet uitkomen. I. vulpinella zou ook heel goed kunnen, maar dan moeten er over de gehele lengte caulocystiden zijn. Vergeet deze, in de van Limburg Stirumvallei struikel je over een paar maanden bijna over de I. dulcamara's en lacera's. Volop gelegenheid dus om ze voorzichtig uit te graven ( steel niet aanraken) en te determineren.  De Veldgids III - Paddestoelen van de Zeereep van Chiel Noordeloos kan hierbij een waardevolle hulp zijn.


Albertine




Michel Langeveld

#15
@a.klos:
De variaties van Inocybe lacera had ik over het hoofd gezien.
Inocybe lacera var. lacera kan het denk niet zijn wegens Q-getal van 2.1-2.9.
Inocybe lacera var. regularis ook niet denk ik wegens, volgens bronnen, hoekige sporen.
Inocybe lacera var. helobia zou dan het beste passen, maar deze heeft een Q-getal van 1,9-2,3 hetgeen hoger is dan wat ik mat.
Bron: https://www.yavannah.nl/detailpagina.php?groep=paddestoelen&soortnaam=zandpadvezelkop2&lat=Inocybe%20lacera%20var%20lacera&soortid=299&catid=6&s=0
Helaas heb ik geen materiaal meer, het ging ook snel achteruit.

@albertine r.:
I. vulpinella is het denk niet omdat ik op de steel geen cystidea vond.
Ik heb op meerdere plaatsen gekeken, alleen misschien niet helemaal bovenaan de steel.

Veldgids III: paddenstoelen van de zeereep heb ik ook dat is een mooi boek en kan ik iedereen aanbevelen.
Een 'must have' voor wie van paddenstoelen houdt en helemaal als je bij de duinen woont.

@all:
Inocybe lijkt me bij nader inzien goed.
De geur was ook wel ietwat spermatisch.

In totaal komen er in NL zo'n 120 soorten in het geslacht Inocybe voor:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Inocybe

Met gladde sporen, kristallen op de cystidea, Q-getal < 2 en sporenmaat vallen er aardig wat af.
Denk alleen dat er helaas te weinig informatie bij elkaar is verzamelt is om op soort niveau uit te komen.
Iets voor de volgende keer.
Er groeien er waarschijnlijk nog genoeg andere in de Amsterdamse Waterleidingduinen.
Ik heb veel geleerd en zal het geleerde toepassen bij de volgende waarnemingen.