Hoe bepaalt Waarneming.nl welke soorten inheems zijn en welke soorten exoot?

Gestart door Vincent Hart, maart 29, 2022, 14:18:41 PM

Vorige topic - Volgende topic

Vincent Hart

Naar aanleiding van dit topic ben ik eens met Hisko om te tafel gegaan, om te kijken of we een bron konden kiezen op basis waarvan we op Waarneming.nl vogelsoorten de status inheems/exoot meegeven. Feitelijk lopen we al mee met de status bij Dutch Birding/CDNA, dus nu ook formeel: De status op Waarneming.nl heeft als bron https://www.dutchavifauna.nl/page/1208/db_vogelnamen (PDF Lijst van Nederlandse vogelsoorten onder de knop Download).

Daarbij geldt:
1. Is een soort recent voor het eerst in Nederland vastgesteld en is/komt het bijbehorend geval/gevallen in behandeling bij de CDNA (bijv. Purperkoet), dan heeft de soort op Waarneming.nl de status inheems. Wanneer de CDNA het geval/de gevallen afwijst op status, wordt de status gewijzigd naar exoot (bijv. Lammergier).
2. Is een soort nog niet vastgesteld/aanvaard door de CDNA maar mag deze geacht worden Nederland in wilde staat te bereiken, dan heeft de soort op Waarneming.nl de status inheems.
3. Is een soort wel vastgesteld maar is er niemand die ervan uit gaat dat deze in wilde staat Nederland kan bereiken (bijv. Blauwe Pauw), dan heeft de soort op Waarneming.nl de status exoot. Dit geldt ook voor in Nederland gevestigde exoten als Fazant, Nijlgans, Halsbandparkiet, etc.

Mocht je een discrepantie tegenkomen, meld hem vooral hier. NB er zijn wat soorten die op Waarneming.nl op inheems staan, waarvan je je kunt afvragen hoe zinvol dat is. Bij soorten waar geen waarnemingen van zijn, is dat vooral een theoretische discussie.
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers


Julian

Ha Vincent,

Goede zaak dat er nu bij de vogels officieel een bepaalde koers wordt aangehouden.

Voor status volgen 'we' dus Dutch Birding en de CDNA.
Voor taxonomie volgen 'we' de CSNA en IOC.
Welke autoriteit volgen 'we' voor determinatie? Deze vraag hieronder ook al eens gesteld: https://www.dutchbirding.nl/gallery/detail/26801

Vincent Hart

Tja, er is bij vogels niet echt één standaardwerk. Dus de admins valideren o.b.v. gedeelde kennis o.b.v. bronnen als de ANWB-vogelgids en waar nodig meer specialistische literatuur. Voor sommige soorten (boomkruiper vs. taigaboomkruiper s.l.; matkop vs. glanskop) zijn de diagnostische kenmerken niet (volledig) correct in de literatuur terug te vinden, maar staat wat we weten in de Determinatiegidsen op dit forum.
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

Julian

Het mooist zou het zijn als er één determinatiebron is die validators en waarnemers kunnen aanhouden. Wanneer er bij onze bron veronderstelde onvolledigheden bestaan dan zou dat bij de auteur aangekaart kunnen worden zodat het eventueel bij een volgende druk aangepast wordt. Het nieuwe werk van Nils van Duivendijk zou zich er mogelijk goed voor lenen. Het volgen van één determinatiebron lijkt me logischer en duidelijker dan uit verschillende vijvers vissen. Daarbij zou het dan handig zijn om als Waarneming.nl en Dutch Birding (incl. de CDNA die in opdracht van de DBA en de NOU werkt) samen op te trekken. Misschien wil jij, als vertegenwoordiger van beide partijen, dit eens onderzoeken?

Vincent Hart

Tja, het zou (i.i.g. voor sommigen) prachtig zijn om het hele leven te kunnen standaardiseren maar de praktijk is weerbarstiger. En ik zie niet echt een probleem waar dit de oplossing voor zou zijn? Een validator gebruikt een veelvoud van bronnen waaronder zijn eigen ervaring. Een discussie over een determinatie zal altijd over kenmerken gaan, en voor die kenmerken moet zo nodig altijd een bron te noemen zijn. De validatie moet zoveel mogelijk onafhankelijk zijn van welke validator naar de waarneming gekeken heeft. Voor discussie intern en extern zijn forumonderdelen beschikbaar. Maar we gaan niet standaard bij elke validatie een motivatie schrijven en het corresponderende Bijbelvers citeren...
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

Guus Peterse

De verschillende bronnen zullen. meestal ook wel niet strijdig zijn, neem ik aan.
Guus Peterse

Nieuw op mijn weblog: Kaapverdië juli - augustus 2015

Vincent Hart

Citaat van: Guus Peterse op april 06, 2022, 14:23:19 PM
De verschillende bronnen zullen. meestal ook wel niet strijdig zijn, neem ik aan.
Nou ja bij de Boomkruipers en Matkop/Glanskop zijn ze het wel eens maar zijn ze onvolledig/onjuist ;-) En bij bijvoorbeeld de Rietganzen is er ook niet één weg naar Rome. Maar bij het overgrote deel van de soorten natuurlijk wel. Je zult alleen bij het specialistischer werk niet altijd genoeg hebben aan één bron, noch zou je dat moeten willen.
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

Julian

Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 13:24:41 PM
Tja, het zou (i.i.g. voor sommigen) prachtig zijn om het hele leven te kunnen standaardiseren maar de praktijk is weerbarstiger.
Vertel mij wat (statusdiscussie).  :rolleye:
Welke kenmerken de doorslag geven bij determinatie is iets waar je strakke afspraken over kunt maken (dat in tegenstelling tot het toekennen van een bepaalde status aan een verdwaalde vogel; daarvan wordt aan de hand van CDNA-stemmen besloten of 'ie wild was of niet).

Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 13:24:41 PM
Een validator gebruikt een veelvoud van bronnen waaronder zijn eigen ervaring.
Die ervaring is, als het goed is, gebasseerd op 'papieren' bronnen.

Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 13:24:41 PM
Een discussie over een determinatie zal altijd over kenmerken gaan, en voor die kenmerken moet zo nodig altijd een bron te noemen zijn.
Ik heb meermaals ondervonden dat dit niet altijd gebeurt en dit ook her en der op dit forum aangekaart (waarna er geen oplossing kwam).

Denk aan de vraag om een onderzoek dat het bestaan van 'oranjesnavelige Toendrarietganzen' zou bewijzen (hetgeen iets anders zou zijn dan een 'Taigarietgans'), de nominaat van Koperwiek waarvan veldwaarnemingen worden goedgekeurd (terwijl minder uitgesproken IJslandse koperwieken eigenlijk niet op basis van kleedkenmerken uit te sluiten zijn) en kauwen. Russische kauwen worden bijna standaard op '(nog) niet te beoordelen' gezet (soms 'goedgekeurd' maar dat hangt af van de dienstdoende validator) terwijl juist het verlegenheidstaxon 'Noordse kauw' (op kenmerken) de moeilijke van de drie is (Noordse kauwen worden echter vaak goedgekeurd).

https://waarneming.nl/observation/170532833/ Deze werd niet aanvaard omdat een wit vlekje onder het oog en een lichte kruin volgens de CDNA niet op 'dombrowskii' zouden passen. Die bewering is makkelijk te weerleggen door even op het internet te zoeken. Verder miste men een geluidsopname terwijl het nog maar de vraag is of 'dombrowskii' überhaupt op basis van geluid valt te determineren (https://www.dutchbirding.nl/gallery/detail/24348). Vogels met deze kleedkenmerken worden door Alström als feldegg x flava gezien (dergelijke exemplaren zijn niet aangetroffen in het overlapgebied van flava en thunbergi). De CDNA ging niet in op de door mij gemailde fotolinks met vergelijkbare Roemeense kwikken en de vraag welke 'types' volgens hen nog meer in aanmerking zouden komen bij dit geval.

Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 13:24:41 PM
De validatie moet zoveel mogelijk onafhankelijk zijn van welke validator naar de waarneming gekeken heeft.
Dat zou inderdaad moeten.

Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 13:24:41 PM
Maar we gaan niet standaard bij elke validatie een motivatie schrijven en het corresponderende Bijbelvers citeren...
Dit is een beetje 'n dooddoener, Vincent. Deze suggestie (het standaard moeten meesturen van een verwijzing naar een determinatiebron) is nooit gedaan.  :blink:

Vincent Hart

Dit gaat echt alle kanten uit. Ik kan er niet zoveel mee. Ik lees in elk geval nog geen argumenten waarom onze validatie beter zou worden als we o.b.v. 1 papieren bron gaan werken, noch waarom dit gelijkgetrokken zou moeten worden tussen CDNA en W.nl. Overigens vindt er natuurlijk op diverse niveaus overleg plaats tussen DB/CDNA en W.nl.
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

Julian

Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 15:20:33 PM
Ik lees in elk geval nog geen argumenten waarom onze validatie beter zou worden als we o.b.v. 1 papieren bron gaan werken,
Dat zou voor directe controleerbaarheid en transparantie zorgen en voorkomt wildgroei (waarvan ik hierboven een aantal voorbeelden gaf).

Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 15:20:33 PM
noch waarom dit gelijkgetrokken zou moeten worden tussen CDNA en W.nl.
Waarneming.nl neemt bij dwaalgasten het oordeel van de CDNA over. Ze zijn met elkaar verweven.

En hierom:
Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 13:24:41 PM
De validatie moet zoveel mogelijk onafhankelijk zijn van welke validator naar de waarneming gekeken heeft.
... en dus ook van welke bronnen diegene al dan niet raadpleegt.

Julian

Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 14:29:17 PM
Je zult alleen bij het specialistischer werk niet altijd genoeg hebben aan één bron, noch zou je dat moeten willen.
Waarom vind je dat?

Vincent Hart

Omdat het gaat om de uitkomst (een juiste determinatie) en niet om de procedure. Zelfs Nils' nieuwe boek zal niet voor alle specialistische determinaties uitkomst bieden. Er is dan ook geen enkele noodzaak om je dogmatisch tot één determinatiewerk te beperken, zolang je maar - desgevraagd - je bron(nen) kunt aangeven zodat de determinatie reproduceerbaar is. Overigens is er natuurlijk bij de overgrote meerderheid van de determinaties helemaal geen determinatiewerk nodig. Die kennis zit al lang en breed in de hoofden van de validatoren.
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

Vincent Hart

Citaat van: Julian op april 06, 2022, 15:48:56 PM
Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 15:20:33 PM
Ik lees in elk geval nog geen argumenten waarom onze validatie beter zou worden als we o.b.v. 1 papieren bron gaan werken,
Dat zou voor directe controleerbaarheid en transparantie zorgen en voorkomt wildgroei (waarvan ik hierboven een aantal voorbeelden gaf).
Dan ga ik dus een hybride eend speciaal voor jou ongedetermineerd laten omdat determinatie o.b.v. Het Boek niet mogelijk is, terwijl er een boek - of expert - is op basis waarvan determinatie wel mogelijk is?

Citaat van: Julian op april 06, 2022, 15:48:56 PM
Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 15:20:33 PM
noch waarom dit gelijkgetrokken zou moeten worden tussen CDNA en W.nl.
Waarneming.nl neemt bij dwaalgasten het oordeel van de CDNA over. Ze zijn met elkaar verweven.
We hebben dan ook dezelfde werkwijze: Zowel vogeladmins W.nl als CDNA determineren o.b.v. kenmerken uit literatuur dan wel afkomstig van experts. Natuurlijk aangevuld met veldervaring en praktijkervaring als 'beoordeelaar'.

Citaat van: Julian op april 06, 2022, 15:48:56 PM
En hierom:
Citaat van: Vincent Hart op april 06, 2022, 13:24:41 PM
De validatie moet zoveel mogelijk onafhankelijk zijn van welke validator naar de waarneming gekeken heeft.
... en dus ook van welke bronnen diegene al dan niet raadpleegt.
En dat is precies wat er juist wél gebeurt als we ons zouden beperken tot één bron...
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

tekenaar

In de systematiek van dieren en planten heb je het volste recht om het oneens te zijn met een specialist.
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

Rob Koelman

Citaat van: tekenaar op april 06, 2022, 18:33:03 PMIn de systematiek van dieren en planten heb je het volste recht om het oneens te zijn met een specialist.

Maar dan graag wel met onderbouwing...  ;)
Met vriendelijke groet, Rob

tekenaar

Citaat van: Rob Koelman op april 06, 2022, 19:03:27 PM
Citaat van: tekenaar op april 06, 2022, 18:33:03 PMIn de systematiek van dieren en planten heb je het volste recht om het oneens te zijn met een specialist.

Maar dan graag wel met onderbouwing...  ;)

Uiteraard, anders krijg je niemand mee  ;D
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

Vincent Hart

Citaat van: Rob Koelman op april 06, 2022, 19:03:27 PM
Citaat van: tekenaar op april 06, 2022, 18:33:03 PMIn de systematiek van dieren en planten heb je het volste recht om het oneens te zijn met een specialist.

Maar dan graag wel met onderbouwing...  ;)
Dan zou het toch jammer zijn als die onderbouwing maar op 1 bron gebaseerd mocht zijn...
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

Vincent Hart

Overigens Julian, zie ik in je handtekening dat jij je bezighoudt met kleurafwijkingen bij nachtvlinders. Dat is nu precies zo'n specialistisch onderwerp waar je er niet komt met één standaardbron, hoe gedetailleerd die ook is. Vergeet ook niet dat een determinatiewerk van papier statisch is, terwijl onze kennis - bijv. van kleurafwijkingen bij nachtvlinders - steeds blijft toenemen. Een dynamisch gebruik van determinatiewerken en van specialisten en andere bronnen (digitaal en fysiek) blijft dus nodig om de validatie van zo hoog mogelijke kwaliteit te laten zijn. En natuurlijk zit er in feite al heel veel standaardisatie in de werkwijze van validatoren, leiden de meeste determinaties überhaupt niet tot discussie, en zijn de meeste discussies die wel voorkomen eenvoudig te beslechten o.b.v. kenmerken uit courante bronnen (ANWB Vogelgids bij voorbeeld/voorkeur). Die courante bronnen hebben natuurlijk wel meer aandacht voor 'laagdrempeliger' determinatievraagstukken (Tjiftjaf vs Fitis) dan voor complexere (Bergfluiter vs Balkanbergfluiter). Nog een reden om de aanpak van W.nl en CDNA niet zonder meer gelijk te trekken.
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

pdeknijff

Inderdaad, de herkenning van vogelsoorten en ondersoorten (laten we die niet vergeten), is een voortdurend proces van voortschrijdend inzicht. Als ik het dicht bij huis houd, dan zou ik niet weten (ook niet nadat de nieuwe Nils is verschenen), welke bron ik kan gebruiken om met zekerheid alle Tjiffen en Braamsluipers kan herkennen. Zelfs de alom erkende experts durven dat niet altijd aan. Dus gebruik ik alle door mij opgebouwde inzichten, als ik om een mening wordt gevraagd. Dat wordt dus een identificatie door mij, zonder dat daar een duidelijk bron voor kan worden aangewezen. Zelfs als ik al mijn kennis hierover zou publiceren, blijft het een subjectief proces. Kortom, als je niet met onzekerheid kunt omgaan, dan heb je de verkeerde hobby gekozen. Kun je beter gaan vliegtuigspotten (een DC3 is en blijft een DC3) in plaats van vogels kijken.
Dezelfde redenering is ook van toepassing op erg veel andere groepen. Dat vind ik nu juist het leuke, je blijft voortdurend leren....
Met vriendelijke groet,

Peter de Knijff

tekenaar

Waarbij de kanttekening dat die onzekerheid gaat over minder dan 0.1 % van de waarnemingen ("niet te beoordelen vanwege fotokwaliteit" buiten beschouwing gelaten).
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

Vincent Hart

Dat klopt, Paul. Maar zoals ik eerder trachtte aan te geven is de standaardisatie er voor die andere 99,9% natuurlijk in de praktijk al grotendeels - zij het niet geformaliseerd: Validatoren gebruiken onderling dezelfde kennisbronnen en overleggen waar nodig veel. Deze kennisbronnen zijn openbaar, dus de waarnemer kan ze ook gebruiken. Elke waarnemer kan desgewenst - o.b.v. kenmerken - in discussie over de determinatie met a) de behandelend validator en b) elk ander daarvoor openstaand persoon. Het is kortom - ook zonder dat we één 'Bijbel' aanwijzen, en misschien juist wel omdat we dat niet doen (zie ook Peter) - allemaal al best wel goed geregeld  :blink:
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

Joris12345

Citaat van: Vincent Hart op maart 29, 2022, 14:18:41 PM
Daarbij geldt:
1. Is een soort recent voor het eerst in Nederland vastgesteld en is/komt het bijbehorend geval/gevallen in behandeling bij de CDNA (bijv. Purperkoet), dan heeft de soort op Waarneming.nl de status inheems. Wanneer de CDNA het geval/de gevallen afwijst op status, wordt de status gewijzigd naar exoot (bijv. Lammergier).
2. Is een soort nog niet vastgesteld/aanvaard door de CDNA maar mag deze geacht worden Nederland in wilde staat te bereiken, dan heeft de soort op Waarneming.nl de status inheems.
3. Is een soort wel vastgesteld maar is er niemand die ervan uit gaat dat deze in wilde staat Nederland kan bereiken (bijv. Blauwe Pauw), dan heeft de soort op Waarneming.nl de status exoot. Dit geldt ook voor in Nederland gevestigde exoten als Fazant, Nijlgans, Halsbandparkiet, etc.

Mocht je een discrepantie tegenkomen, meld hem vooral hier. NB er zijn wat soorten die op Waarneming.nl op inheems staan, waarvan je je kunt afvragen hoe zinvol dat is. Bij soorten waar geen waarnemingen van zijn, is dat vooral een theoretische discussie.

Fijn dat je er met Hilko nog eens goed naar hebt gekeken!

Als ik vragen heb over de Korhoen (uitgestorven, nu lopend broedprogramma), dan moet ik dus bij Dutch Briding aankloppen toch? Eventueel ook voor de Ooievaar (bijna uitgestorven tot enkele broedparen in de jaren 70, hersteld door broedprogramma) en Knobbelzwaan (bijna uitgestorven in West-Europa in 13de -19de eeuw, maar hersteld vanuit pluimvee/siervogel aldus Ticehurst 1957).

Ik lees ook dat de CDNA aan het onderzoeken is of er niet meer statussen naast exoot/inheems moeten komen. Ik wacht de resultaten met enthousiasme af.

Wat betreft het standaard wel/niet tonen van exoten op dit forum ga ik nog een voorstel doen in het desbetreffende topic. Nog niet aan toegekomen.

Groeten Joris

Vincent Hart

Citaat van: Joris12345 op april 11, 2022, 13:25:59 PM
Als ik vragen heb over de Korhoen (uitgestorven, nu lopend broedprogramma), dan moet ik dus bij Dutch Briding aankloppen toch? Eventueel ook voor de Ooievaar (bijna uitgestorven tot enkele broedparen in de jaren 70, hersteld door broedprogramma) en Knobbelzwaan (bijna uitgestorven in West-Europa in 13de -19de eeuw, maar hersteld vanuit pluimvee/siervogel aldus Ticehurst 1957).
Ik zou niet zeggen dat je moet 'aankloppen bij Dutch Birding' want die hebben daar niet een loket voor.
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers

gerdwichers8

Citaat van: Vincent Hart op april 07, 2022, 14:16:52 PM
Citaat van: Rob Koelman op april 06, 2022, 19:03:27 PM
Citaat van: tekenaar op april 06, 2022, 18:33:03 PMIn de systematiek van dieren en planten heb je het volste recht om het oneens te zijn met een specialist.

Maar dan graag wel met onderbouwing...  ;)
Dan zou het toch jammer zijn als die onderbouwing maar op 1 bron gebaseerd mocht zijn...
..het CDNA is niet de enige maatstaf: ZEGT-HET-VOORT!

Vincent Hart

Dat klopt Gerd: voor niet-beoordeelsoorten trekken we ons bij Waarneming.nl helemaal niets aan van oordeel/mening van de (sic) CDNA...
Groet, Vincent


Als je goed om je heen kijkt
zie je dat alles gekleurd is                    K. Schippers