Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer

Gestart door John Bouwmans, september 08, 2020, 11:39:43 AM

Vorige topic - Volgende topic

wilde

Het niet steken van een prooi die bestemd is als voedsel voor hoornaarlarven lijkt plausibel.
Uit onderzoeken blijkt dat het gif van de Europese hoornaar ook (dodelijk) giftig is voor de hoornaarvrouw die ermee gestoken wordt.
Waarom zou het gif dan niet dodelijk zijn voor hun larven als het in de aangeboden voedselbrei aanwezig is?

De vervolgvraag is dan: wat doen andere wespen die prooien vangen voor hun broed? Steken die dan wel om de prooi te doden of slechts om te verlammen (met een veel zwakker gif)?
Met 'andere wespen' bedoel ik dus bijv. Vespula, Dolichovespula, maar ook zeker Crabronidae.

Ik heb vooral interesse voor het gif van plooivleugelwespen, omdat daarover de meest uitlopende meningen worden verkondigd over de 'sterkte' van het gif. Bij veel insecten is gif een verdedigingsmiddel, bijv. de honingbij. Dat is een krachtig gif dat bedoeld lijkt om te doden. Het is overigens wel anders van samenstelling dan gif van wespen. Bij veel wespen is het gif juist niet bedoeld om te doden, maar om prooien te verlammen (bijv. bij Eumenes-soorten) zodat de prooi vers blijft totdat de larve van de wesp uitkomt.

Zie ook wat ik erover schrijf op mijn website: www.ahw.me/indexwespen.html#steek
Op een Belgische site schrijft Jens D'Haeseleer dat het gif van Vespa crabro zwak is. Ik meen me te herinneren: zwakker dan van Vespula.
Ik heb hem gevraagd naar zijn wetenschappelijke bron inzake die bewering, maar er nooit antwoord op gekregen,
Voor mij is het daarom vooralsnog volslagen onzin. Het gif van hoornaars is een dodend gif voor de eigen soort en een steek is ook nog eens zeer pijnlijk (eigen ervaring met Vespa velutina).
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Uitgebreide publicatie Olger, bedankt. Tzt eens wat uitgebreider bekijken. Maar zie hierin wel een bevesting van mijn indruk dat de kaken het belangrijkste wapen zijn om de prooi uit te schakelen.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Boeiend stuk Albert http://www.ahw.me/indexwespen.html#steek. Mij ontbreekt de wetenschappelijke kennis om inhoudelijk te reageren. Baseer me uitsluitend op eigen waarneming en ervaring.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Het is trouwens ook onzeker hoe de opsporing van nesten van de Aziatische hoornaar in 2021 gaat verlopen. Voorlopig staat EIS aan de zijlijn berichtte Theo Zeegers me laatst:" Verder weten de provincies nog steeds niet of ze dit jaar nog willen bestrijden en zo ja, hoe dan. Als het blijft zoals het nu is, doen wij verder niks meer met aziatische hoornaars, om de simpele reden dat we geen opdracht hebben. Tja, raar, maar ja, zo ligt het nu."

De vraag is wat er gaat gebeuren als de eerste vondsten van de Aziatische hoornaar dit jaar weer in de pers verschijnen. Misschien wil men dan toch actie.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

Het is juridisch gezien geen kwestie van 'willen' maar een verplichting die Nederland als lid van de Europese Unie heeft om bepaalde invasieve exoten zo veel als mogelijk te bestrijden: EU verordening 1143/2014. De Aziatische hoornaar staat op die lijst van te bestrijden ongewenste exoten.
EIS bestrijdt niet uit zichzelf, want dat is geen zelfstandige taak van die organisatie. In Nederland voert de NVWA de actie uit of besteedt die uit.
Mogelijk besteden ze dus niet meer uit aan EIS, maar aan een ander. Meer voor de hand liggend is, dat ze het zelf gaan doen. Daarover heb ik contacten met hen gehad die daarop zouden kunnen wijzen. Ik was nog wel wat verbaasd over sommige 'richtingen' die geopperd werden. Die leken mij niet erg succesvol te kunnen zijn. Ik ga daar hier niet verder op in.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Daar heb je gelijk in Albert. Uitvoeringstaak ligt bij NVWA,( zie ook deze link NVWA-factsheet uit inleiding van dit topic: https://www.nvwa.nl/binaries/nvwa/documenten/dier/dieren-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-aziatische-hoornaar/factsheet-aziatische-hoornaar.pdf. Hierin staat ook doorverwijslink naar EU-verordening die je noemt ( https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014R1143&from=NL ).

Kijken inderdaad hoe het verder gaat dit jaar met de nestbestrijding. Uitroeien gaat toch niet meer lukken, hooguit verdere verspreiding vertragen. Ik heb ook contacten gehad en die suggereerden: "voorlichtingsmateriaal laten maken met aanwijzingen en tips zodat mensen (leken) zelf de nesten kunnen opsporen."  Dus misschien gaat het dan inderdaad buiten EIS om. We gaan het zien.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Olger Krischan

Citaat van: wilde op april 05, 2021, 11:24:07 AM

De vervolgvraag is dan: wat doen andere wespen die prooien vangen voor hun broed? Steken die dan wel om de prooi te doden of slechts om te verlammen (met een veel zwakker gif)?
Met 'andere wespen' bedoel ik dus bijv. Vespula, Dolichovespula, maar ook zeker Crabronidae.


Eea nog even op een rijtje heb gezet in de bij mij bekende literatuur:

Pollistes
[BROWN] beschrijft uitvoerig het vang en slacht gedrag van P. dominulus, en maakt geen vermelding van gebruik van de angel, maar bijt prooi dood.

Vespula
uit publicaties ([SPRADBERY], [AKRE]) blijkt dat Vespula bij uitzondering zullen steken als een grote prooi, bij hevig verzet, vrij dreigt te komen uit hun grip, maar normaal gesproken zullen ze de kop afbijten  ([SPRADBERY], [COELHO], [PUSCEDDU]) of de thorax met de kaken verpletteren ([AKRE]).

Eumeninae
Eumenes, Ancistrocerus, Odynerus steken prooi om te verlammen [SPRADBERY]

Crabronidae
Veel Crabronidae steken en alleen om prooi te verlammen [BLÖSCH]:
[BLÖSCH]: Ammophilia, Ampulex (niet NL), Cerceris, Crabro, Oxybelius, Liris (niet NL), Philantus
[JACOBI]: Ectemnius cavifrons

Pemphredoninae (Pemphredon, Ceratophorus (niet NL), Diodontus, Passaloecus, Stigmus, Spilomena, Mimesa, Psen, Mimumesa, Psenulus) lijken niet te steken [LOMHOLDT]


Ik leef onder de aanname dat de prooidieren die als proviand in de nestcel gaan bij de solitaire wespen verlamd blijven tot opgegeten of sterven in de cel.
Het lijkt er daarom op dat de larven immuun zijn voor het gif maar daarover heb ik nog geen literatuur kunnen vinden.
[BLÖSCH] vermeld dat van sommige Crabronidae het gif niet sterk is en de prooi weer 'wakker' kan worden Dolichurus, Larra (niet NL).


Referenties

[AKRE]: AKRE, R. D., et al. Behavior and colony development of Vespula pensylvanica and V. atropilosa (Hymenoptera: Vespidae). Journal of the Kansas Entomological Society, 1976, 63-84.https://www.jstor.org/stable/25082789

[AKRE2984]:

[BLÖSCH]: Koch, F. (2002), Blösch, M. (2000). Die Grabwespen Deutschlands – Lebens‐weise, Verhalten, Verbreitung. 71. Teil. In Dahl, F.: Die Tierwelt Deutschlands. Begr.: 1925. – Keltern (Goecke & Evers). – 480 S. 341 Farbfotos. ISBN 3‐931374‐26‐2 (hardcover). DM 98,–. Zool. Reihe, 78: 353-353. https://doi.org/10.1002/mmnz.20020780208

[COELHO]:  Coelho, Joseph & Hoagland, J.. (1995). Load-Lifting Capacities of Three Species of Yellowjackets (Vespula) Foraging on Honey-Bee Corpses. Functional Ecology. 9. 171-174. 10.2307/2390561. https://www.researchgate.net/publication/261950443_Load-Lifting_Capacities_of_Three_Species_of_Yellowjackets_Vespula_Foraging_on_Honey-Bee_Corpses

[JACOBI]: Jacobi, Bernhard. (2001). Beutefang und Paarungsverhalten bei Ectemnius (Clytochrysus) cavifrons (Thomson, 1870) (Hymenoptera, Sphecidae, Crabroninae). 81 - 88.
https://www.zobodat.at/pdf/Verh-Westd-Entom-Tag_2000_0081-0088.pdf

[LOMHOLDT]: LOMHOLDT, O. 1975-1976; 1984 (2. Auflage). The Sphecidae (Hymenoptera) of Fennoscandia and Denmark. Fauna Entomologica Scandinavica, 4.1: 2. http://antvid.org/PDF/Lomholdt_Fauna_entom_scand%20(Sphecidae,%20Crabronidae).pdf

[PUSCEDDU]: PUSCEDDU, Michelina, et al. Feeding strategies and intraspecific competition in German yellowjacket (Vespula germanica). PloS one, 2018, 13.10: e0206301., https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0206301

[SPRADBERY]: SPRADBERY, J. Philip, et al. Wasps. An account of the biology and natural history of social and solitary wasps, with particular reference to those of the British Isles. 1973

John Bouwmans

Op de site van EIS een kaart van de kans op aantreffen Aziatische hoornaar in 2021. Een flink gebied heeft door het bestrijden van het nest in Veenendaal nu  minder risico. Heb de kaart als bijlage bijgevoegd.

Link naar bron van de EIS-kaart: https://www.eis-nederland.nl/aziatischehoornaar
en de EIS-folder over de Aziatische hoornaar:  https://www.eis-nederland.nl/DesktopModules/Bring2mind/DMX/Download.aspx?command=core_download&entryid=788&language=nl-NL&PortalId=4&TabId=563

Artikel Nature Today: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=27842&fbclid=IwAR0Ykrp49-8BIFUU3ED5GdUt4akArDA4i3QOTH2fXoSa2dyZq5896TkaOkU

Benieuwd hoe de uitbreiding van het aantal nesten van de Aziatische hoornaar dit jaar gaat lopen. Stiekem zou ik 'm ook best wel weer in mijn tuin willen aantreffen, al is het wel zo dat de Passiebloemen door de nacht met zeer strenge vorst (-22 graden) helemaal doodgevroren waren. Het uitgebreide buffet met Passiebloemnectar en de vele Honingbijen die daar ook tuk op zijn, zal dit jaar een stuk kariger zijn. Maar wie weet....

Status 12 aug 2021: 2 nesten in NL bevestigd dit jaar, Hulst en Eindhoven:  https://www.nu.nl/binnenland/6150984/monsterwespen-dit-jaar-op-acht-locaties-gesignaleerd-twee-nesten-gevonden.html

RTL-nieuws, 27 sept 2021: Aziatische hoornaar op 16 plaatsen in Nederland gezien: 'Wees extra alert'
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5256582/aziatische-hoornaar-wesp-nesten-groot-bijen-opeten-invasieve

Publicatie EIS over opsporen nest Aziatische hoornaar
https://www.eis-nederland.nl/Portals/4/Werkgroepen/opsporing%20nesten%20met%20logo.pdf?ver=gtWqPGaP1naQStsQ8zQYAg%3d%3d&timestamp=1624360993661
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

CiteerVoor het eerst nest opgespoord met zendertje las ik zojuist op de NOS.
Wat een onzin weer die EIS en de NOS de wereld in slingeren.
Deze zoekmethode met radiotag wordt al een aantal jaren in Nederland (en ook elders in de wereld) gebruikt om nesten van Aziatische hoornaars op te sporen.
Ik was zelf bij betrokken in oktober 2020 bij het met die methode vinden van de nestplaats.
Wat voorafgaand onderzoek zou een journalist sieren, want dit is dus gewoon onzin. Wat een blamage.

Deze zoekmethode wordt door Roger Borre al enige jaren gebruikt in Nederland.
In oktober 2020 heb ik hem geholpen met die betreffende activiteiten in Rammekenshoek, Ritthem (Vlissingen).
Met die methode is de nestplaats toen gevonden: https://www.ahw.me/img/vespa_velutina_fe8657c.html
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Daandrukker

Ja foutje van ons, ik had begrepen dat die gezenderde beesten elke keer halverwege neer waren gestort, maar ik kwam er gisteren achter dat blijkbaar ook een keer succesvol een nest was gevonden. Ik heb het natuurbericht daar op aangepast, maar toen was het al door vele media overgenomen.
Vriendelijke groeten,
Daan Drukker
Validatiecoördinator bij EIS-Kenniscentrum Insecten

wilde

Het komt inderdaad voor dat na aanbrengen van de tag de wesp niet voldoende correct kan vliegen. Ik ving de hoornaarwerksters en sorteerde ze op grootte. Ik ving er meer dan 10 op aangeboden suikervoeding en we hadden dus keus volop. We gebruikten alleen de grootste. Die moesten dan eerst nog tonen dat ze konden vliegen met de aangebrachte ballast. Dat werd uitgeprobeerd in een gaastent, want de zenders wilden we niet kwijtraken. Die zijn kostbaar.
https://www.ahw.me/vespa-velutina-opsporing.html
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me