Het Korhoen is op sterven na dood

Gestart door Marije, april 23, 2011, 21:09:19 PM

Vorige topic - Volgende topic

OlivierO

Hey Herman,

heb je ook Belgische bronnen onderzocht? Mogelijk geeft dat ook wel een idee over de Zuidelijkere verspreiding in Nederland?

Groeten,
Olivier Olyslaegers

Wil je een vraag stellen? Kijk dan eerst even hier.

HPM

Citaat van: OlivierO op september 08, 2016, 11:21:06 AM
Hey Herman,

heb je ook Belgische bronnen onderzocht? Mogelijk geeft dat ook wel een idee over de Zuidelijkere verspreiding in Nederland?
Groeten,

Als ik dat al zou willen, zou dat toch pas zijn als ik met Nederland klaar ben.
Het lijkt me ook beter als een Belg dat zou doen. Ik ken daar de bronnen niet en ik ken het land onvoldoende.
Herman van der Meer

OlivierO

Citaat van: HPM op september 08, 2016, 11:27:15 AM
Citaat van: OlivierO op september 08, 2016, 11:21:06 AM
Hey Herman,

heb je ook Belgische bronnen onderzocht? Mogelijk geeft dat ook wel een idee over de Zuidelijkere verspreiding in Nederland?
Groeten,

Als ik dat al zou willen, zou dat toch pas zijn als ik met Nederland klaar ben.
Het lijkt me ook beter als een Belg dat zou doen. Ik ken daar de bronnen niet en ik ken het land onvoldoende.

Hou je vooral niet in als je de tijd vindt! "Ge doet da goe"!
Olivier Olyslaegers

Wil je een vraag stellen? Kijk dan eerst even hier.

hiskodevries

Olivier, daar ligt een schone taak voor je
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

OlivierO

Citaat van: hiskodevries op september 08, 2016, 20:32:48 PM
Olivier, daar ligt een schone taak voor je

Als er iemand een aanzet geeft wil ik hier en daar wel wat bronnen uitspitten, maar verwacht geen resultaten zoals bij Herman ...

Iemand een gedacht waar te starten? Herman?
Olivier Olyslaegers

Wil je een vraag stellen? Kijk dan eerst even hier.

jeroenroelofsen

Met vriendelijke groet
Jeroen Roelofsen
Mijn waarnemingen
Mijn website
Recente blog; Zuidpier IJmuiden
Nieuwe vogel soorten; Zeekoet, Kleine Rietgans, Strandleeuwerik, Waterral, Witgatje   (185 totaal)

OlivierO

#516
Bon, eerste zet:

http://opac.kbr.be/pageview.php?all_q=Korhoen&any_q=&exact_q=&none_q=&from_d=01-01-1856&to_d=31-12-1899&per_lang=&per=&sig=JB549&lang=NL

Rechts klik je op de laatste datum en dan vind je een Korhoenwaarneming uit Borger (in een Belgische krant).

http://waarneming.nl/waarneming/view/123421321

Kan iemand bij deze waarneming de waarnemer wijzigen naar http://waarneming.nl/user/profile/129319

Merci!
Olivier Olyslaegers

Wil je een vraag stellen? Kijk dan eerst even hier.

HPM

Olivier, naast de al dooe mij genoemde bezwaren om hetzelfde te doen voor België, zullen vooral wat oudere bronnen waarschijnlijk deels wel in het Fransch zijn, wat het zoeken zou bemoeilijken.
Bovendien zullen tegen de tijd dat ik klaar ben met Nederland de korhoenders wel mijn neus (en andere lichaamsopeningen) uit komen. Ik heb er nog honderden te gaan, terwijl ik de tijdspanne beperk.

Waar je mee zou moeten starten zijn oude gazetten en ornithologische en natuur magazines, en voor de 19e eeuw heb ik al veel gehad aan een jachttijdschrift. Wat die voor de 20e eeuw hebben te bieden weet ik nog niet eens.
Het hangt er vooral van af in hoeverre dergelijke bronnen in Belgie digitaal zijn ontsloten. Dat weet ik dus niet. Voor Nederland wist ik dat voor een groot deel al wel voor ik begon. Kijk bijvoorbeeld eens wat het Rijksarchief in Brussel te bieden heeft. Als je goede toegangen vindt, zou je je eventueel kunnen beperken tot Vlaanderen, hoewel ik een dergelijke scheiding natuurlijk niet wil aanmoedigen.  :blink:  Bij mijn zoektochten in het Nederlands ben ik trouwens erg weinig uit Vlaanderen tegengekomen, wat misschien een slecht teken is.
Herman van der Meer

HPM

Olivier, ik zie dat je wat hebt gevonden. Ik adviseer om eerst het een en ander te verzamelen voor je gaat invoeren. Dan kan je er dubbelen uithalen enz. Regelmatig staat een bericht in meerdere kranten.

Die waarneming uit Borger had ik al http://waarneming.nl/waarneming/view/122523459
Herman van der Meer

OlivierO

Citaat van: HPM op september 08, 2016, 21:22:12 PM
Olivier, ik zie dat je wat hebt gevonden. Ik adviseer om eerst het een en ander te verzamelen voor je gaat invoeren. Dan kan je er dubbelen uithalen enz. Regelmatig staat een bericht in meerdere kranten.

Die waarneming uit Borger had ik al http://waarneming.nl/waarneming/view/122523459

Als je je manier van werken goed vind, mag je mij gerust een PM sturen over hoe jij het aanpakt, dan probeer ik daar op in te haken en hetzelfde te werken.
Olivier Olyslaegers

Wil je een vraag stellen? Kijk dan eerst even hier.

HPM

#520
Citaat van: OlivierO op september 08, 2016, 21:25:44 PM
Citaat van: HPM op september 08, 2016, 21:22:12 PM
Olivier, ik zie dat je wat hebt gevonden. Ik adviseer om eerst het een en ander te verzamelen voor je gaat invoeren. Dan kan je er dubbelen uithalen enz. Regelmatig staat een bericht in meerdere kranten.

Die waarneming uit Borger had ik al http://waarneming.nl/waarneming/view/122523459

Als je je manier van werken goed vind, mag je mij gerust een PM sturen over hoe jij het aanpakt, dan probeer ik daar op in te haken en hetzelfde te werken.

Ik denk dat ik het belangrijkste al heb gezegd. Je moet ook goed bijhouden wat je al hebt verzameld en al hebt ingevoerd.
En ga nou maar geen oude vondsten in Nederland invoeren.

O ja, ik voer niet noodzakelijk op de genoemde plaats in, korhoenders zaten meestal niet op het dorpsplein, maar in een van de waarschijnlijk geschikte gebieden bij de plaats. Ik heb al eerder geschreven dat ik dat de met behulp van oude kaarten doe. Daarvoor zou je dan iets moeten hebben zoals http://www.topotijdreis.nl/
Herman van der Meer

OlivierO

Olivier Olyslaegers

Wil je een vraag stellen? Kijk dan eerst even hier.

HPM

In het in 1789 verschenen tweede deel van "Nederlandsche Vogelen" schreef Nozeman:
"Tot deezen stam van Ruigpootige Wilde of Wald-Hoenderen behooren de Oer-, de Kor- en de Hazel-hoenderen: Van welke drie soorten de eerst en laetstgenoemde, zoo verre my tot nog toe bekend is, aen ons Vaderland niet natuurlyk eigen zyn, wordende daer in enkel by toeval, en dat nog zeer zeldzaem, ontmoet: terwyl naer de grenzen toe van 't Munstersche en van het Graefschap Benthem, in 't Twentsche, Drentsche, en Groningsche land, ook nu en dan in Salland, de tweede soort niet ongemeenzaam, en als een aldaer huishoudende en voortteelende Vogel, wordt aengetroffen. ... Aen de hier voor genoemde verblyfplaetsen, waer de Korhoen­ders gevonden worden, weet men, zyn veele zoodanige steekturfveenen en Moeren eigen of be­lend : Aenmerkelyk is de Bourtangsche op de oostzyde van Groningerland."

Auerhoen en Hazelhoen kwamen ook in de 18e eeuw dus hooguit als incidentel dwaalgast voor, maar hij noemt het Korhoen als broedend in Drenthe, Groningen en Twente, en het aan Nederland grenzende Munsterland en Graafschap Bentheim, waar ze niet ongewoon zijn. Verder komen ze af en toe voor in Salland. Voor Groningen noemt hij in het bijzonder het Bourtanger veen.
Opvallend is dat hij geen melding maakt van Friesland, de Achterhoek en de Veluwe. Misschien zijn de Korhoenders pas later in het oosten van Friesland en in de Achterhoek gekomen. maar zoals ik eerder al schreef is er een goede aanwijzing dat er in 1767 al enige tijd koerhoenders op de Veluwe voorkwamen. Schreef Nozeman (1720-1786) zijn tekst over het korhoen misschien vóór ze op de Veluwe verschenen?
Herman van der Meer

HPM

In de Zutpenshe Courant en De Nederlandchse Jager stond in september 1903 een overzicht van "den toestand van den wildstand in onze omgeving". Onze omgeving was ongeveer de Graafschap en de Veluwezoom. Een beperkt gebied maar het leverde wel 23 nuttige waarnemingen op. Daarbij ook zes plaatsen waar volgens de correspondenten geen korhoenders voorkwamen: Groenlo, Varsseveld, Hummelo en Keppel, Steenderen, Doetinchem en Warnsveld. Die heb ik ingevoerd als nul-waarnemingen. Ze worden niet op de verspreidingskaart getoond maar ik vond ze nuttig genoeg om vast te leggen.

Overigens heb ik nu 550 korhoenwaarnemingen uit de eerste helft van de 20 eeuw ingevoerd. Samen met de 19e eeuw zijn het er ruim 700. Het schiet op (hoop ik).
Herman van der Meer

hiskodevries

Herman naast het kaartje http://waarneming.nl/soort/maps/15?from=1900-01-01&to=1910-01-01&count_ex=0&only_valid=0&grid=5000&kwart=0&st=&second_specie= zie je een uitleg over daar zou ik eens gebruik van maken en verhips prachtig nul waarnemingen in beeld
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

HPM

Dat was me inderdaad nog nooit opgevallen, Hisko. Mooi.
Maar wat gebeurt er als nul-waarnemingen samenvallen met positieve? Zie je die positieve dan nog wel?
Herman van der Meer

hiskodevries

dan vervalt de nul natuurlijk (op de kaart)
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

HPM

Het korhoen is in Friesland bezig uit te sterven
Leeuwarder courant, 21-02-1955.
"Deze achteruitgang is de laatste jaren zo groot, dat de heer D. Kussendrager Hzn., hoofdbestuurslid van de Bond van Friese Vogelbeschermingswachten te Gorredijk, tegenover ons zijn grote ongerustheid uitsprak over de toekomst van het korhoen. In de herfst van 1951 stelden de Wachten met medewerking van jagers, jachtopzieners en andere mensen, die het terrein goed kennen, een onderzoek in. met het resultaat, dat er in de Zuidoosthoek ongeveer 125 stuks konden worden geteld.
Deze herfst is opnieuw een nauwgezette telling gehouden (wat niet zo moeilijk is, daar de vogels in koppels plegen voor te komen) en toen heeft men niet meer dan 75 kunnen tellen, een achteruitgang dus met niet minder dan veertig procent.
"

Is er iemand die meer weet over die tellingen in de Friese zuidoosthoek van 1951 en 1955?


Wat dat uitsterven betreft vind ik het toch merkwaardig dat aan het eind van de zestiger jaren en misschien nog wel later nog steeds op korhoenders gejaagd mocht worden, ook al werd daar door de jagers misschien weinig gebruik van gemaakt. Terwijl al heel lang duidelijk was dat de soort sterke achteruitging en lokaal verdween.
De wetgever maakte zich kennelijk meer zorgen om de 'rechten' van jagers dan om die van de korhoenders.
Herman van der Meer

OlivierO

Citaat van: HPM op september 18, 2016, 11:06:22 AM
De wetgever maakte zich kennelijk meer zorgen om de 'rechten' van jagers dan om die van de korhoenders.

Ik vind het vreemd dat je daar zo verbaasd over bent. Dat is nog steeds zo en het gaat niet snel veranderen (in België).
Olivier Olyslaegers

Wil je een vraag stellen? Kijk dan eerst even hier.

HPM

De ruimtelijke ontwikkeling van het Korhoen op basis van wat er in Waarneming is ingevoerd. Weergegeven is het aantal bezette uurhokken (5x5km) per 25 jaar, vanaf het jaar 1800 tot en met 18 september 2016.


Er is ongetwijfeld invloed van de berichtgeving in vroeger jaren , maar ik denk dat de grote lijn wel zo'n beetje zal kloppen. Een flinke uitbreiding in het begin van de 20e eeuw, gevolgd door een geleidelijke afname, en instorting in het begin van de 21e eeuw.
Door gebrek aan informatie is niet te zeggen hoe de situatie vóór 1875 was, maar ik heb geen aanwijzingen dat er daarna een explosieve uitbreiding is geweest op een schaal die de grafiek suggereert.

Op de cumulatieve kaart van de periode van '225' jaar staan op dit moment 373 uurhokken en dat zullen er wel niet meer worden. Deze hokken zijn waarschijnlijk nooit allemaal tegelijk bezet geweest. Zo verdwenen de korhoenders uit het noorden terwijl ze verschenen in het zuiden. Maar ik veronderstel dat het maximum van 180 hokken in de grafiek te laag is.
http://waarneming.nl/soort/maps/15?from=1800-01-01&to=2024-12-31&count_ex=1&grid=5000
Herman van der Meer

Rijswijk †

Hallo Herman,

Ik volg je onderzoek met belangstelling! Ben zelf niet ter zake deskundig en mijn belangstelling gaat ook weer niet zo ver dat ik me daar zelf in ga verdiepen. Ik consumeer dus......

Er van uitgaand dat je onderzoekgegevens (met de nodige voorzichtigheid, bijvoorbeeld mbt de berichtgeving/informatie in het verleden tot circa 1875)) betrouwbaar zijn, zat ik me wat af te vragen. Misschien voor jou niet al te interessante gedachten, maar wil er toch wel wat van je over horen.

Als we het hebben over toename en afname van de populatie zullen we het niet hebben over klimatologische factoren. Dus over de ontwikkeling van de gang van de natuur en hoe die beinvloed is door de mens???? Er is al veel gezegd over de oorzaken van de afname van de populatie: uitbreiding van de bevolking versus afname van ongerepte natuur, toename van bewerking van land (meer verbouw van gewassen, houden van dieren) versus afname van ongerepte natuur. Het reguleren van de natuur, ook in natuurgebieden. Het verbreken van overgangen tussen natuurgebieden (dus isoleren). Het gebruik van chemische middelen etc. Kan ik me allemaal wat bij voorstellen.......

Maar wat ik me toch afvraag: hoe moet je dan die toename van de populatie in de jaren 1900-1925 zien? Intensivering van het gebruik van onze natuur was toen toch ook al wel, op een niveau, begonnen? Welke factoren waren daar dan van invloed op die toename?


Groet, Minke.
Groet, Minke.

HPM

Citaat van: Rijswijk op september 18, 2016, 19:59:17 PM
...
Maar wat ik me toch afvraag: hoe moet je dan die toename van de populatie in de jaren 1900-1925 zien? Intensivering van het gebruik van onze natuur was toen toch ook al wel, op een niveau, begonnen? Welke factoren waren daar dan van invloed op die toename?

Ik vermoed dat er toen, vooral in het noorden, gunstiger omstandigheden waren ontstaat door het deels in cultuur brengen van het eerder grotendeels al afgegraven veen. De korhoenders hadden daardoor niet alleen (natte) hei en berken maar ook akkers waar wat te eten viel. Ook de nieuwe naaldbossen waren aanvankelijk gunstig omdat ze zowel voedsel als dekking boden. Later werd er meer van de hei in akkers omgezet en sloten de bossen zich, waardoor de omstandigheden weer verslechterden.ze hebben het nog vrij lang uitgehouden op blauwgraslanden op de grens van Drenthe en Friesland.
Hetzelfde heeft zich in Noord-Brabant voorgedaan, maar dan wat later. Op de Veluwe zal de afname vooral door de bebossing veroorzaakt zijn.
Over de natuurlijkheid van de uitbreiding naar midden en zuid Nederland heb ik nog steeds mijn twijfels.
Herman van der Meer

Rijswijk †

Oke, dat is duidelijk en goed voorstelbaar!

De eerste effecten van het in cultuur brengen verbetering in de de leefomstandigheden van de populatie. Als deze ontwikkelingen zich voortzetten en uitbreiden leidt het tot verslechtering van de leefklimaat voor de korhoenders. Dus eigenlijk is het proces van vernietiging van de biotoop van de hoenders al in de eerste 25 jaar van de 20e eeuw begonnen... en daarna alleen in een stroomversnelling gekomen door de verdere intensivering van het in cultuur brengen?

Dank je voor je uitleg!

Groet, Minke.
Groet, Minke.

HPM

Wat we missen is een idee van de verspreiding in het onafgegraven hoogveen en daarna in het afgegraven veen. Dat is iets waar we nooit achter zullen komen.
Herman van der Meer

Rijswijk †

#534
Nou, ik heb je opmerking over het onafgegraven en afgegraven hoogveen aanvankelijk ter kennisgeving gelezen.......

Gaandeweg de avond begon ik wat in mijn herinneringen te zoeken. Van de oude stempel zijnde heb ik nog op school geleerd dat het hoogveen in het oosten is afgegraven. Maar wanneer en waar? Lees op internet dat dit in de 19e eeuw in het noorden, oosten en zuiden zou hebben plaatsgevonden. En dat er in het westen en midden ook sprake was van hoogveen. Hier zouden ze het water erboven verwijderd hebben, waardoor het veen verotte,

Bedoel je te zeggen dat het hoogveen mogelijk de oorspronkelijke biotoop van de korhoenders moet zijn geweest en dat ze dus in een heel groot deel van Nederland moeten zijn voorgekomen, tot aan de westkust?  En dat hun voorkomen daarna als een aanpassing aan een gewijzigd biotoop moet worden gezien, die mogelijk tot gevolg had dat alleen de sterkste beesten overleefden? En dat dat met gegevens niet meer te staven (of ontkennen) is?



Groet, Minke.

Edit: en kwamen ze daarna niet meer voor in het midden en westen, omdat het hoogveen daar niet is afgegraven?
Groet, Minke.

hiskodevries

Herman, compleet experimenteel
http://waarneming.nl/korhoen.html
een timelapse per jaar vanaf 1880
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

jeroenroelofsen

Citaat van: hiskodevries op september 30, 2016, 16:05:38 PM
Herman, compleet experimenteel
http://waarneming.nl/korhoen.html
een timelapse per jaar vanaf 1880
Ziet er goed uit :)
Kleine tip;
kaart iets kleiner, bij mij valt het jaartal net buiten het scherm (aan de onderkant)
Met vriendelijke groet
Jeroen Roelofsen
Mijn waarnemingen
Mijn website
Recente blog; Zuidpier IJmuiden
Nieuwe vogel soorten; Zeekoet, Kleine Rietgans, Strandleeuwerik, Waterral, Witgatje   (185 totaal)

hiskodevries

Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

Bart van Hoogstraten

Citaat van: jeroenroelofsen op september 30, 2016, 16:24:09 PM
Citaat van: hiskodevries op september 30, 2016, 16:05:38 PM
Herman, compleet experimenteel
http://waarneming.nl/korhoen.html
een timelapse per jaar vanaf 1880
Ziet er goed uit :)
Kleine tip;
kaart iets kleiner, bij mij valt het jaartal net buiten het scherm (aan de onderkant)

Als je een Mac hebt -> probeer eens cmd - (op een IBM waarschijnlijk ctrl - )
Vriendelijke groet! Bart van Hoogstraten

De toekomst van Waarneming is onzeker. Draag bij aan het voortbestaan en betaal gewoon jaarlijks € 25,- abonnementskosten!
https://waarneming.nl/donate/

Arjan Broekhuizen

Nieuwe poging van SBB en NM:

Maatregelen voor diversiteit op Sallandse Heuvelrug
Om de biodiversiteit op de Sallandse Heuvelrug intact te houden, treffen Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer maatregelen. Zo wordt een flink deel van de Sallandse Heuvelrug gesnoeid en zullen er kuddes schapen gaan grazen.

Meer: http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=266232&cat=1
Met vriendelijke groet,
Arjan Broekhuizen