ik worstel al een flinke tijd met bijen

Gestart door hiskodevries, juni 09, 2016, 13:29:42 PM

Vorige topic - Volgende topic

hiskodevries

Zoek daarom eigenlijk een simpel startpunt waarmee je in de richting komt van het juiste genus.
Vandaag bijvoorbeeld een heel klein bijtje (<5 mm) gefotografeerd op een, voor mij onbekende, plant.
Stuifmeel aan de poot in plaats van de buik
gekleurde ringen op de buik
ik denk dat die bij het genus Andrena hoort http://waarneming.nl/familie/view/16088?genus=Andrena&s%5B%5D=S&c24246=0&c24247=0&c24248=0&c24249=0&c24250=0&c19399=0&c18663=0&c24251=0&c24252=0&c24253=0&c24254=0&c19101=0&c7747=0&c24255=0&c24256=0&c24257=0&c24258=0&c24259=0&c24260=0&c24261=0&c24262=0&c7742=0&c8717=0&c24263=0&c1947=0&c24264=0&c161731=0&c24265=0&c24266=0&c24267=0&c24244=0&c8091=0&c24269=0&c24270=0&c24271=0&c24272=0&c24273=0&c24274=0&c24275=0&c24276=0&c24277=0&c23720=0&c24278=0&c24279=0&c24280=0&c8357=0&c19099=0&c24281=0&c24282=0 maar dat is meer een wilde gok.

Het betreft deze waarneming
http://waarneming.nl/waarneming/view/119749163
Bij onbekend - Apidae s.l. indet. gezien op 2016-06-09 Utrecht - Griftpark
Foto's:










bij voorbaat dank Hisko de Vries
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

wilde

Ik vermoed dat het een vrouw Lasioglossum spec. is met duidelijke bandjes zoals L. sexstrigatum dat bijv. heeft.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Auratus

Hisko,

Als je een eenvoudig/betaalbaar startpunt wil hebben, dan kan je hier misschien eens naar kijken :http://www.jeugdbondsuitgeverij.nl/Catalogus/Insecten/bijentabel_1_2016.
Groet,

Jan

hiskodevries

Jan, ik begreep dat je om die tabel te kunnen gebruiken je de bij in je handen, opgeprikt moet hebben.
Zover ben ik nog niet.
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

fluitenier

Evenmin simpel zonder de bij in de hand te hebben, maar gratis beschikbaar:
   
     Determinatietabel voor de bijengeslachten (zie vanaf p. 7):
     http://www.solitairebijen.ugent.be/Downloaden/TabelGenus.pdf
Groeten,
Bart - validator gallen

Familieoverzicht galwespen NL - galwespen BE
Familieoverzicht galmuggen NL - galmuggen BE
Familieoverzicht galmijten NL - galmijten BE

Gebruik de Gallenzoeker!

Theo MJP

#5
Hisko, ik geef toe er is nog geen eenvoudige generatabel voor de bijen, die gebruik maakt van de huidige voortreffelijke en grote hoeveelheid foto's. Kan echter makkelijk gemaakt worden met behulp van de foto's die in de databases van Waarneming.nl en waarnemingen.be aanwezig zijn. Gewoon een 250-tal foto's op een goed manier achter elkaar zetten en je hebt alle genera van de Nederlandse en Belgische bijen te pakken. Wie geeft een voorzetje? Dan wil ik het wel inkoppen als dat nog nodig is.
Stijn?? Menno?? Jens?? Er verschijnen prachtige posters van insectengroepen. Hier kun je ook een bijendeterminatieposter van maken of een app. Komop jongens effe aan het werk!! ;-)

Als je foto's maakt van kop, vleugels en achterlijf dan kom je een heel eind. Zo is de kromme basaalader en o.a. een overdwars groefje op het eind van het achterlijf kenmerkend voor de genera van de groefbijen (Lasioglossum en Halictus).

GroeTheo

fluitenier

#6
Citaat van: Theo MJP op juni 09, 2016, 22:12:23 PM
Als je foto's maakt van kop, vleugels en achterlijf dan kom je een heel eind.

Handleiding met tips voor het maken van determinatiefoto's:
https://www.natuurpunt.be/sites/default/files/documents/publication/artikel_-_wilde_bijen_fotograferen.pdf

Aculea, de werkgroep wilde bijen en wespen van Natuurpunt, heeft een serie handige soortenfiches gemaakt, zie:
http://aculea.be/soorten/allerlei%20soorten/soortenfiches.html
Groeten,
Bart - validator gallen

Familieoverzicht galwespen NL - galwespen BE
Familieoverzicht galmuggen NL - galmuggen BE
Familieoverzicht galmijten NL - galmijten BE

Gebruik de Gallenzoeker!

hiskodevries

#7
Citaat van: Theo MJP op juni 09, 2016, 22:12:23 PM
Hisko, ik geef toe er is nog geen eenvoudige generatabel voor de bijen, die gebruik maakt van de huidige voortreffelijke en grote hoeveelheid foto's. Kan echter makkelijk gemaakt worden met behulp van de foto's die in de databases van Waarneming.nl en waarnemingen.be aanwezig zijn. Gewoon een 50-tal foto's op een goed manier achter elkaar zetten en je hebt alle genera van de Nederlandse en Belgische bijen te pakken. Wie geeft een voorzetje? Dan wil ik het wel inkoppen als dat nog nodig is.
Stijn?? Menno?? Jens?? Er verschijnen prachtig posters van insectengroepen. Hier kun je ook een bijendeterminatieposter van maken. Komop jongens effe aan het werk!! ;-)

Als je foto's maakt van kop, vleugels en achterlijf dan kom je een heel eind. Zo is de kromme basaalader en o.a. een overdwars groefje op het eind van het achterlijf kenmerkend voor de genera van de groefbijen (Lasioglossum en Halictus).

GroeTheo

Als dat een laagdrempelig geheel wordt met niet al teveel specialisten gepraat zoals tergieten en cubitaalcellen dan ben ik daar sterk voor.
Ik stel mij zoiets voor :
Vliegt de soort in maand van waarnemen?
Bij kleiner dan honigbij ?
Bij even groot als honingbij?
Daarna op hoofdkleur
rood
grijs
zwart
etc.
kaal
behaard
etc

Voedselplant , zou dat ook nog helpen?

Dan alleen de algemene soorten.
en als je dan richting een familie of geslacht wordt gestuurd komen de echte kenmerken
(ik heb natuurlijk geen idee of deze opzet kan)
Zelf kan ik helpen door toestemming te krijgen van de fotografen.

Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

wilde

Citeerniet al teveel specialisten gepraat zoals tergieten en cubitaalcellen
Dat zijn dikwijls determinerende kenmerken. Je kunt dus niet zonder.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Theo MJP

#9
De basisstappen van de generatabel van Kees van Achterberg in het bijenboek (Peeters et al. 2012) lijken me niet slecht.
Gooi inderdaad eerst de opvallende soorten eruit. Begin bijvoorbeeld met de houtbijen (Xylocopa), honingbijen (Apis), hommels (Bombus) en sachembijen (Anthophora); laat vervolgens habitusplaatjes van de 14 (met BE 16) genera met slechts 1 soort in NL (incl. België +2) langskomen en splits daarna de rest vergelijkend uit (splits b.v. in twee groepen: 2 of 3 submarginale cellen); eerst de genera die je veel in het veld tegen komt zoals zandbijen (Andrena) en groefbijen (Lasioglossum en Halictus) en de zeldzame soorten zoveel mogelijk naar achteren schuiven. Dan heb je al een aardig raamwerk.

Of beginnen met: Wel of geen bij: maskerbijtjes (Hylaeus) als voorbeeld?

Een andere overweging: wil je alle genera die ooit gevonden zijn in NL en BE in je tabel opnemen?
Neen zou ik zeggen. Zet de zeer zeldzame (of verdwenen) soorten (Ammobates, Biastes, Dioxys, Dufourea, Rhophitoides, Rophites, Tetralonia, Thyreus) met habitusfoto's apart in de rand van de tabel.

Ik heb me verkeken op 50 foto's; denk nu dat je er toch wel een 250-tal nodig hebt; je hebt 39 genera (NL + BE) en wil naast de habitusfoto's ook wat verschillende detailopnamen van kop, poten, vleugels en achterlijf laten zien en voorbeelden van verschillen tussen mannen en vrouwen geven.

Laten we hier eens beginnen met het opsommen van genera-kenmerken (morfologie, fenologie en gedrag als ingang) die bruikbaar zijn (dan komen de foto's die we nodig hebben wellicht ook bovendrijven):

Fenologie: 'zomerbij' = soort(en) met hoofdvliegtijd in juni of later.

Met drie submarginale cellen in voorvleugels:

Honingbijen/Apis (werkster):
achterpoten met korfjes (stuifmeelklompje);
metatars achterpoten verbreed;
kleur zwart-bruinig en achterlijf bruin of soms bruin met de eerste segmenten rood-geel met dunne viltig witte beharing;
grootte 10-15 mm;
lange marginale cel in de voorvleugel;
verzameld stuifmeel, nectar of water;

Houtbijen/Xylocopa:
glanzende blauwzwarte vleugels;
antennen (verschil man/vrouw);
grootte 20-23 mm;
bij vrouw kenmerkende rij tandjes op achterschenen (moeilijk te zien tussen de beharing maar is verschil tussen de soorten in Europa);

Hommels/Bombus:
met koekoeksbijen;

Sachembijen/Anthophora:



Ertsbijen/Ceratina:
kleur: blauw;
fenologie: 'zomerbij';

Bonte vlitbijen/Epeoloides:
koekoeksbijen;
fenologie: 'zomerbij';

Groefbijen/Lasioglossum:

Groefbijen/Halictus:

Bloedbijen/Sphecodes:
koekoeksbijen;

Viltbijen/Epeolus:
koekoeksbijen;
fenologie: 'zomerbij';

Wespbijen/Nomada:
koekoeksbijen;

Langhoornbijen/Tetralonia:
fenologie: 'zomerbij';

Vlekkenbijen/Thyreus:
koekoeksbij;
fenologie: 'zomerbij';

Rouwbijen/Melecta:
koekoeksbijen;

Zijdebijen/Colletes:

Zandbijen/Andrena:

Dikpootbijen/Melitta:
laatste voetlid verdikt;
fenologie: 'zomerbij';


Met twee submarginale cellen in voorvleugels:

Pluimvoetbijen/Dasypoda:
fenologie: 'zomerbij';

Kegelbijen/Coelioxys:
koekoeksbijen;
fenologie: 'zomerbij';

Tweetandige bijen/Dioxys:
koekoeksbij;
fenologie: 'zomerbij';

Langhoornbijen/Eucera:

Tronkenbijen/Heriades:
fenologie: 'zomerbij';

Tubebijen/Stelis:
koekoeksbijen;
fenologie: 'zomerbij';

Slobkousbijen/Macropis:
fenologie: 'zomerbij';

Roetbijen/Panurgus:
fenologie: 'zomerbij';

Kleine harsbijen/Anthidiellum:
fenologie: 'zomerbij';

Wolbijen/Anthidium:
fenologie: 'zomerbij';

Grote harsbijen/Trachusa:
fenologie: 'zomerbij';

Behangersbijen/Megachile:
fenologie: 'zomerbij';

Mortelbijen/Chalicodoma:
fenologie: 'zomerbij';

Metselbijen/Osmia:

Metselbijen/Hoplitis:
fenologie: 'zomerbij';

Klokjesbijen/Chelostoma:
fenologie: 'zomerbij';

Zandloperbijen/Ammobates:
koekoeksbij;
fenologie: 'zomerbij';

Pantserbijen/Biastes:
koekoeksbij;
fenologie: 'zomerbij';

Slurfbijen/Rophites:
fenologie: 'zomerbij';

Grauwe bijen/Rhophitoides:
fenologie: 'zomerbij';

Glansbijen/Dufourea:
fenologie: 'zomerbij';

Maskerbijen/Hylaeus:
fenologie: 'zomerbij';

Zo dat was alvast een eerste voorzetje.
Wie helpt mee/vult aan? ;D

John Bouwmans

#10
We hebben natuurlijk op NL-soortenregister een aantal soortzoekers, o.a. Soortzoeker van de tuinbijen van NL, maar die is lang niet zo uitgebreid als de lijst van Theo. Maar ontsluit wel mooi info en kenmerken. Misschien in deze trant verder uitbreiden met andere soorten?
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Theo MJP

#11
Wellicht denk ik nog teveel in een ouderwetse dichitome tabelopzet die er uit zou kunnen zien zoals in de bijlage.... Maar dat zet alvast aan om de kenmerken die bruikbaar zijn nog eens op een rij te zetten. Wellicht moet dat geheel dan nog naar een matrix-tabel evolueren; de spoorzoeker van de tuinbijen van EIS is daarvan een uitwerking, maar heeft weinig genera. Kunnen we die uitbreiden naar een generatabel?

GroeTheo


hiskodevries

Theo, ik kan de pdf op de iPad niet openen. Maar zou het niet gebruikers vriendelijker worden als de beperking wordt : soorten die aan te treffen zijn in dorp,park en stad?
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

Theo MJP

#13
Citaat van: hiskodevries op juni 12, 2016, 10:41:53 AM
Theo, ik kan de pdf op de iPad niet openen.

Dan moet je je Adope Acrobat Reader vernieuwen!

Citaat van: hiskodevries op juni 12, 2016, 10:41:53 AM
Maar zou het niet gebruikers vriendelijker worden als de beperking wordt : soorten die aan te treffen zijn in dorp,park en stad?

Als je bijensoorten van die habitats op naam wil brengen dan verwijs ik je naar de spoorzoeker 'Tuinbijen van Nederland' van EIS-Nederland, zoals hierboven ook al genoemd. Daarin zijn 51 soorten van 18 genera opgenomen. Maar als je dan bijvoorbeeld een tronkenbij (Heriades), tubebij (Stelis), kegelbij (Coelioxys) of een mortelbij (Chalicodoma) in je tuin hebt kom je er niet uit. Die staan er niet bij! Soorten vind ik een moeilijke start bij bijen. Welke tuin heb jij en waar ligt die? Dat kan nogal wat verschillen wat betreft soorten.

Beginners zoals jij Hisko moeten het uit hun hoofd zetten dat ze een bloedbij (Sphecodes), maskerbij (Hylaeus) of een groefbij (Lasioglossum, Halictus) even op naam kunnen brengen. Dat vergt ervaring en is binoculairenwerk, en meestal niet een kwestie van plaatjes kijken zoals bij vogels en dagvlinders.

Ik zou voor beginners echter graag een eenvoudige, goed geïllustreerde generatabel voor de meest algemene bijen willen hebben, zodat ze de meest algemene bijen in elk geval makkelijk tot op genus kunnen leren. Daarna kunnen ze eventueel verder met het boekje Bijen op naam brengen http://www.jeugdbondsuitgeverij.nl/Catalogus/Insecten/bijentabel_1_2016

GroeTheo

P.S. Het is toch te gek dat we de genera van de bijen in NL en België nog niet op een eenvoudige wijze via een makkelijke en goed geïllustreerde tabel of app op naam kunnen brengen. Inmiddels hebben we voor allerlei onderzoekers wel zeer dure europese projecten zoals ALARM en STEP betaald en zijn er allerlei alarmbellen over bijensterfte en hommels af gegaan, maar hebben we geen eenvoudige tabel om de bijengenera op naam te brengen! Wie schrijft het volgende europese project 'Bijen op naam brengen' ? Voor de jonge europese taxonomen die we zo node missen...  ;)

Theo MJP


Stijn Schreven

op de studiedag afgelopen januari heb ik een soortgelijk idee gepresenteerd. Daar was jij toch ook bij Theo?
In België is men vanuit Natuurpunt bezig met veldkenmerken. N.a.v. die studiedag hebben we toen een soort werkgroep opgericht om kenmerken te verzamelen en die uiteindelijk in een veldgids te bundelen, of evt. als een multi-entry tabel in een app. Dat kost alleen nog veel tijd en ligt nu van mijn kant even stil omdat ik er geen tijd voor heb.
Groeten en bedankt,

Stijn Schreven.

Theo MJP

#16
Citaat van: Stijn Schreven op juni 12, 2016, 15:09:08 PM
op de studiedag afgelopen januari heb ik een soortgelijk idee gepresenteerd. Daar was jij toch ook bij Theo?

Klopt, was een prima verhaal! Ik heb me toen niet aangemeld omdat ook mij de extra vrije tijd ontbrak. Nu ben ik nog tot 1 juli vrij en kwam deze vraag langs. Die kon ik niet onbeantwoord laten.

En jou verhaal was toch ook grotendeels op soortherkenning gericht? Een complete veldgids maken tot op soort is enorm veel werk. Doe het in stapjes. Ik denk dat je moet beginnen met een eenvoudige goed geïllustreerde generatabel (en daarna per genus verder uitwerken). Daar is vraag naar en die kan alvast gemaakt worden, toch?
Beschouw dit dan maar als een bijdrage waaraan je misschien wat hebt.
Hoe ver zijn jullie gekomen met de generatabel?

GroeTheo

hiskodevries

Theo, als je de maand van de datum neemt waarop de bij gezien is. Dat moet ook schelen in het beslisschema
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

Theo MJP

Dat is wel een goede tip want de 'zomerbijen' (Heriades, Dasypoda, Megachile, etc.) zijn echt later.

GroeTheo


hiskodevries

Dan in plaats van stad, dorp en park  bijen de zeldzame soorten weg laten? Ik zal ook even aan eis vragen of ze hier mee bezig zijn.
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

hiskodevries

Citaat van: Theo MJP op juni 12, 2016, 14:49:46 PM
Stap 2 .....

GroeTheo
Theo, ik heb de pdf even bekeken, begint mij al te technisch op de 'eerste' vraag na
Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0

Theo MJP

#21
Hisko ik zal aan je opmerking denken bij de verdere uitbouw. Ik zit nog in de verzamelfase van kenmerken en ideeën....!

GroeTheo


hiskodevries

Was getekend Hisko de Vries.

Wil je een fotovraag stellen op het forum lees dan dit eerst https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=452369.0