Ontwikkeling Iepenzigzagbladwesp en verschil voorjaars- en zomergeneratie

Gestart door John Bouwmans, juli 03, 2015, 10:34:54 AM

Vorige topic - Volgende topic

John Bouwmans

Op 21 juni vond ik in Iepenopslag op nog geen 40 meter van mijn huis een aantal zigzagvraatpatroontjes van de Iepenzigzagbladwesp. (deze waarneming: http://waarneming.nl/waarneming/view/103599717)





Om het proces te volgen knipte ik wat blad af en bewaarde dat thuis in een pot. Volgroeide larven op 30 juni.





De eerste larve was op 30 juni al verpopt. Ze maken dan een netje aan de onderkant van een blad waarin de rups zich verder ontwikkelt. In een artikel in Entomologische Berichten van Ad Mol en Dik Vonk wordt de ontwikkeling ook stapsgewijs beschreven.
(http://waarneming.nl/download/Mol_Vonk_2015_Aproceros_leucopoda_Nederland_EB75.pdf)
Maar zelf bekijken en volgen is zeker zo leuk. Op 3 juli heb ik van een pop die verdonkerd was (dat gebeurd kort voor het uitkomen), het netje opengemaakt. Verwacht dat dit beestje binnen 24 uur een volgroeid imago is.













Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

belle

Wat weer een mooie reportage en wat een kunstenaars zijn die rupsjes. Ik ga gauw hier eens de iepen inspecteren!  :blink:
Alle waarnemingen gedaan op Domaine de la Fontouret, Indre, Midden-Frankrijk, tenzij anders vermeld is.

Met vriendelijke groet,
Tjitske Lubach

http://observado.org/user/view/2721

John Bouwmans

#2
Is ook echt heel leuk om te volgen Tjitske en de snelle omlooptijd (4 tot 6 generaties per jaar, van ei tot imago in 26-30 dagen) maakt het wel makkelijk.

Info m.b.t. pop (citaat uit artikel Ad Mol en Dik Vonk): " De pop van Aproceros is een zogenaamde vrije pop waarbij kop,borststuk, achterlijf, poten, antennen en vleugelscheden al meteen zichtbaar zijn. Aan deze pop zijn de opvallende drieledige antennen van de Argidae al goed herkenbaar. Direct na de verpopping is de pop van Aproceros nog geheel groen en alle extremiteiten zijn halfdoorzichtig en witachtig (figuur 20). Binnen enkele dagen wordt de pop grotendeels zwart (figuur 21). In de zomer duurt het popstadium drie tot vijf dagen. Vastgesteld kon worden dat de tijd die Aproceros in de zomercocons doorbrengt (prepop- plus popstadium) zes tot tien dagen bedraagt."

Naast het genoemde artikel van Ad Mol en Dik Vonk is er ook in het Natuurbericht een paar keer aandacht besteed aan deze invasieve exoot, die van oorsprong uit Azië komt
artikel 10 febr. 2014: http://www.natuurbericht.nl/?id=12191
artikel 15 mei 2015: http://www.natuurbericht.nl/?id=13634
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

belle

#3
Hmm, de informatie had ik nog niet gelezen... invasieve exoot klinkt weer niet zo leuk, maar het blijft wel een mooi beestje.

Nog even gezocht naar waarnemingen in Frankrijk, maar die kan ik zo gauw niet vinden. 
Alle waarnemingen gedaan op Domaine de la Fontouret, Indre, Midden-Frankrijk, tenzij anders vermeld is.

Met vriendelijke groet,
Tjitske Lubach

http://observado.org/user/view/2721

John Bouwmans

Imago heeft zich gisteren inderdaad ontwikkeld, maar het beestje heeft een probleem aan de linkerzijde. Linkervleugel werd daar pas later en misschien ook niet volledig opgepompt. Lijkt nu ook wat verschrompeld. Hoop niet dat dit komt doordat ik de zomercocon heb geopend want dan is het beestje slachtoffer van mijn nieuwsgierigheid.  Zal bij de andere 3 cocons het natuurlijke proces afwachten.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#5
De ontwikkeling van de andere poppen verloopt goed. Vanmorgen was er al één uitgekomen en de andere 2 poppen staan ook op uitkomen  De donkere pop (uiterst links) was het onderwerp van de bijdragen hierboven en was 30 juni verpopt. De 3 lichtgroene zijn op 2 juli verpopt en de eerste daarvan is dus op 6 juli al uitgekomen. Inderdaad een razendsnelle levenscyclus dus.
(edit: de laatste 2 zijn in de nacht van 6 op 7 juli uitgekomen).







Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618


John Bouwmans

Graag gedaan Johan  8) . Beestje was paar uur na het uitkomen al eitjes aan het leggen in de randen van Iepenbladeren. (zie foto)


Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#8
Omdat de vindplaats van de Iepenzigzagbladwesp op zo'n 40 meter van mijn huis is, ben ik afgelopen tijd regelmatig gaan kijken of er nog steeds "activiteit" was.

Diverse blaadjes met vraatpatroon, maar geen larve of lege pop in de buurt. Veel Iepenopslag kort bij elkaar, maar slechts één plek met vraatpatronen. Op een niet aangevreten blad nog 'n lege pop gevonden.
Op 2 augustus verzamelde ik  nog 'n larve. (deze waarneming). Verpopte op 5 augustus in een zomercocon (foto hieronder). Vijf dagen later op 10 aug kwam dit imago uit. Dat was een hele klus voor het beestje. Heb het 1,5 uur gevolgd, maar zij had nog geen doorgang kunnen maken. Moest weg en toen ik 3 uur later weer thuis was, liep het imago vrij rond.









Ging op 10 augustus nog even vers Iepenblad halen voor dit beestje. Wilde kijken of ik de eileg en ei-ontwikkeling zou kunnen volgen. Wel eileg, maar geen larven zien ontwikkelen.

Vond op 10 augustus nog wel onderstaande 2 grote larven.  Vanwege grootte dacht ik in eerste instantie aan andere soort, maar de "zwarte T op de voorpoten is onmiskenbaar. Beide larven waren de volgende ochtend al verpopt op bodem kweekbak. Pop was een dichter "netje" dan anders, maar leek me geen wintercocon. Larve/prepop wel in overwinteringsmodus.
EDIT: Misschien is de nachtvorst die er in juli is geweest van invloed geweest op "de keuze voor winterpop". (al bij de eileg dan?). Zijn volgens mij ook daarna nog een paar koude nachten geweest.

Situatie 24 aug. 2015. Larven/prepoppen in cocons zijn gewoon groen gebleven en niet uitgekomen. Cocon is een dicht netje, veel dichter dan bij de eerdere cocons. Die waren ook steeds vastgehecht aan Iepenblad; dit keer waren de larven binnen 'n dag verpopt en op de bodem van de kweekbak. In het artikel in Entomologische berichten wordt gemeld dat larven verzameld vanaf 19 september meteen een wintercocon maakten.Deze 2 dus al op 11 augustus. Larven waren ook groter dan de larven die ik eerder verzamelde en toen ze volgroeid waren. Blijkbaar is dit dan toch een wintercocon of er is iets anders misgegaan. Kijken of ze volgend voorjaar (2016) uitkomen.

http://waarneming.nl/waarneming/view/105375090
Iepenzigzagbladwesp - Aproceros leucopoda gezien op 2015-08-10 Veenendaal - West
Foto's:










Ben net nog even naar dezelfde vindplaats terug geweest. Zaten meer larven dan ik daar eerder bij elkaar gezien heb. Op 1,5 meter breedte van de Iepenopslag al meer dan 20 stuks. Heb er een aantal verzameld om te kijken of ze meteen in wintercocon gaan (deze waarneming).




Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

gbeersma

Hoi John,

prachtige serie! Wat ik niet helemaal snap: je schrijft  'Beestje was paar uur na het uitkomen al eitjes aan het leggen in de randen van Iepenbladeren'. Doen deze dieren aan ongeslachtelijke voortplanting, heb je de paring niet gezien/vastgelegd of zijn die eieren niet uitgekomen omdat ze niet bevrucht waren?
Vriendelijke groeten, Gerard Beersma

https://waarneming.nl/users/104779/photos/?

John Bouwmans

#10
Inderdaad Gerard, ongeslachtelijke voortplanting en een levenscyclus van in totaal 26-30 dagen. Maar liefst 4 tot 6 generaties per jaar in de periode eind april tot half september. Zie dit artikel van Ad Mol en Dik Vonk:
http://waarneming.nl/download/Mol_Vonk_2015_Aproceros_leucopoda_Nederland_EB75.pdf

Boeiend om te volgen en dan besef je ook waarom het een invasieve exoot is. Razendsnelle vermeerdering. Staat nu nog te boek als "zeer zeldzaam", maar neem aan dat deze snel algemeen is in NL.


Heb nog even de foto's van de zomer- en wintercocon uit bovengenoemd artikel ter illustratie bijgevoegd.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Gerrit Reitsma

Hallo John,

In een woord fantastisch, en ook allemaal mooie foto's, ben een beetje jaloers zo gezegd.

Groet Gerrit Reitsma

John Bouwmans

Bedankt voor het compliment Gerrit  :) . Maar ik ben eigenlijk altijd jaloers op jouw foto's. Zo mooi krijg ik ze meestal niet in het veld! Dus de complimenten terug!
Voorbeeld: de vervelling van deze cicade: Super!!! http://waarneming.nl/waarneming/view/105720271?_popup=1

Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Gerrit Reitsma

Hallo John,

Ik moet er haast van blozen, maar jij ook bedankt voor het compliment.
Laten we elkaar maar in de gaten houden, kunnen nog veel van elkaar leren om het zo maar te zeggen.

Groet Gerrit Reitsma

John Bouwmans

#14
Toen ik 2,5 uur geleden vers Iepenblad in de kweekbak wilde doen en de keutels even verwijderde, zag ik dat er al 2 van de 6 larven die ik op 24 aug verzamelde in cocon waren gegaan. Een 3e ging net van start, tegen de cocon van haar zusje (was plaats genoeg, dus weet niet waarom juist op die plek). In 2 uur tijd was de klus geklaard (hoewel ze nu nog bezig is met de afwerking). Leuk om te volgen. Spinsel maakt ze met de monddelen als ik het goed zie.

De larven die op 11 aug in cocon zijn gegaan, zijn NIET uitgekomen en zijn waarschijnlijk in winterrust. Blijft een fascinerend beestje de Iepenzigzagbladwesp! Misschien dat de nachtvorst in juli hier van invloed op is geweest.










Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Gerrit Reitsma

Hallo John,

In een woord grote klasse, misschien er nog eens een mooi naslagwerkje van maken?

Groet Gerrit Reitsma

John Bouwmans


Citaat van: Gerrit Reitsma op augustus 30, 2015, 15:29:16 PM
Hallo John,

In een woord grote klasse, misschien er nog eens een mooi naslagwerkje van maken?

Groet Gerrit Reitsma


Ach, dit topic is al naslagwerk genoeg. Heb hier zo'n beetje alle zaken bij elkaar staan van de Iepenzigzagbladwesp. Vind het voor mezelf wel handig en hopelijk ook voor andere belangstellenden. Het is wel een uitdaging om dit met een compactcamera voor elkaar te krijgen, maar het kan net.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#17
Op 29/8 zijn 3 larven in cocon gegaan, op 30/8 2 en op 31/8 de laatste. Twee cocons waren goudbruin (winterkleur). Op 4 sept. kwam 1e imago uit een goudbruine cocon. Een foto van de 2 cocons (verpopt 30 aug) van hierboven heb ik apart bijgevoegd. Verwacht dat die binnen 24 uur uitkomen.

EDIT: Op 5 september waren er 's middags al 4 uitgekomen en vliegen weer buiten rond. 1 larve is al zwart en komt spoedig en de laatste die op 31/8 is verpopt is nog groen.
Op 6 september is nr 5 uitgekomen en op 8 september de laatste van de 6.



Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#18
Vorig jaar publiceerde Ad Mol in het Entomologische berichten dit uitgebreid artikel over de Iepenzigzagbladwesp. Later in het jaar kwam daar nog deze aanvulling op, vooral handelend over het verschil in uiterlijk van de voorjaarsgeneratie ( de 1e generatie van het jaar) en de volgende generaties, meestal aangeduid met de zomergeneratie. Hij merkte op dat dat m.b.t. tot de witte kleur van de dijen (femur) "Inmiddels is echter gebleken dat Aproceros leucopoda van april 2015 zwarte femora heeft (figuur 2). Dit geldt zowel voor de uitgekweekte dieren, als voor de in het veld waargenomen exemplaren."

In hetzelfde artikel staat ook dat m.b.t. het uitkweken van in 2014 verzamelde poppen " tussen 12 en 24 april 2015 tien vrouwtjes uitgekomen. Zes daarvan hadden een wintercocon gesponnen en vier hebben de winter als losliggende prepop doorgebracht." Ik had zelf nog 2 poppen liggen dus ik was alert op verandering van status. Mijn poppen zijn nog niet uitgekomen. Van een prepop heb ik in februari de status bekeken, foto's vind je hier.

Gisteren liep ik langs de Iepenopslag waar ik vorig jaar de larven vond en tot mijn verbazing zat er een imago op. De eerste die ik "in het wild zie". Heb het beestje verzameld om te kijken of de dijen inderdaad zwart zijn. En dat is inderdaad het geval. Meer foto's bij de waarneming. Hieronder zie je de voorjaarsvariant met zwarte femurs. Onderzijde is in zijn geheel zwarter dan bij de zomergeneraties die ik tot nu toe heb gezien. Daar was steeds veel meer groen aanwezig, maar dat waren ook steeds verse exemplaren. Misschien waren die nog niet helemaal uitgekleurd.

Ben benieuwd of de 2 poppen die ik nog heb liggen nog uitkomen. Maar de voorjaarsvariant heb ik in lek geval al gevonden. :)
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Gerrit Reitsma

Hallo John,

Goed dat je dit vermeld, ga ook eens kijken op de vaste plaatsen van vorig jaar.
Bedankt voor de tip en succes met de jacht op insecten.

Groet Gerrit Reitsma

John Bouwmans

#20
Gisteren al heel wat larven gezien. Meer dan 50 stuks op paar twijgen bij elkaar. Vaak zelfs 3 tot wel 6 larven per blad. Vorig jaar vaak maar 1 en soms 2 per blad. Ook andere Iepen vlakbij nagelopen, maar daar niks gevonden. Alle larven van nu en vorig jaar bij elkaar op een stukje van amper een meter breed. Vond ik ze vorig jaar dus ook steeds. En vanavond een heel jong larfje van amper 2 mm groot. Vermoed dat deze net uit het ei komt. Opvallend de grote kop en nog een miniem lijfje.


Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Josee

Vanwege mijn vraag over een gevonden popje https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,504123.new/topicseen.html#new dat lijkt op die uit deze serie, verwees Rayan mij hierheen. Dat is echt weer een waar feest. Hartelijk dank Rayan en jij John voor het ons steeds weer deelgenoot maken van jouw prachtige series  :duim:  :duim:  :duim:
°¨¨°º~.gevleugelde groet.~º°¨¨°

josée van oers