Agrarisch natuurbeheer werkt meestal niet. Artikel Trouw

Gestart door maurice.lahaye, maart 06, 2013, 21:44:00 PM

Vorige topic - Volgende topic

lucasn

En waarom niet een voorbeeld nemen aan landen waar het nog wel goed lijkt te gaan zoals in de oost-bloklanden.
Groet,
Lucas Nieuweboer

maurice.lahaye

Hmmm, heb je cijfers over het agrarisch (natuur)beheer in de Oostbloklanden en hoe het daar gaat met de agrarische biodiversiteit? De hamster zit daar bijvoorbeeld in een vrije val.... en vermoedelijk ook allerlei akkervogeltjes.... Het gebrek aan goede informatie is echter de bottle-neck om daar echt zicht op te hebben.


Maurice
2015 is het jaar van de das! www.zoogdiervanhetjaar.nl

Oenanthe

Cijfers over de biodiversiteit in Oost Europa heb ik ook niet maar toen in in 2006 voor de tweede maal oost Polen bezocht viel mij op hoe hard de soortenrijkdom in het agrarisch gebied achteruit gegaan was in vergelijking met 1996. In 1996 overal paapjes, grauwe klauwieren en orchideeën in het boerenland. In 2006 vrijwel geen meer. Misschien toeval en systematische tellingen heb ik uiteraard niet gedaan. Een voorbeeld nemen aan het ouderwetse agrarische beheer in oostbloklanden is overigens een garantie dat je als gesprekspartner over dit onderwerp niet serieus genomen wordt. In 1996 werkte men nog hoofdzakelijk met paard en wagen, werd vrijwel geen kunstmest toegepast en was sprake van slechte ontwatering. Allemaal achterhaalde begrippen bij de agrarische bedrijfsvoering.
Veel succes allemaal,

Maarten Verrips

arjan.kop

#34
Citaat van: maurice.lahaye op maart 20, 2013, 22:10:34 PM
http://www.wageningenur.nl/nl/Expertises-Dienstverlening/Onderzoeksinstituten/Alterra/show/Agrarisch-natuurbeheer-is-in-zijn-huidige-vorm-weinig-effectief.htm


Behoeft verder geen uitleg  ;D .


Maurice

Voor als je niet verder leest dan de eerste regels misschien...

Voor de volledigheid een link naar het artikel zelf: http://www.rli.nl/sites/default/files/u61/david_kleijn_-_de_effectiviteit_van_agrarisch_natuurbeheer.pdf

Het kan zijn dat ik te beperkt ben om zo'n stukje te lezen en te begrijpen, maar volgens mij zegt auteur in hoofdstuk 2, paragraaf 5 dat de gemeten effectiviteit helemaal afhankelijk is van het doel:

Citeer
De meest gangbare vormen van agrarisch natuurbeheer in Europa richten zich op reguliere
landbouwgebieden. In dit soort gebieden komen nauwelijks nog zeldzame of bedreigde soorten voor
(Kleijn et al. 2006) en uit oogpunt van bescherming van kwetsbare soorten van het agrarische
landschap is deze invulling van agrarisch natuurbeheer weinig effectief. Als gekeken wordt naar het
gemiddeld effect van agrarisch natuurbeheer zoals dat uit een reeks van studies in geheel Europa
naar voren komt, blijkt agrarisch natuurbeheer wel te leiden tot een positief effect op de algemene
soorten (Batary et al. 2011).


Hij gaat in hoofdstuk 3 verder met het beschrijven van de specifiek Nederlandse situatie, waaruit blijkt dat er in Nederland nooit een expliciete doelstelling is geweest, maar dat de nadruk lag op het beschermen/behouden van toch al zeldzame soorten en dat er naar groepen die wat minder aaibaar zijn eigenlijk nauwelijks is gekeken. Er volgen wat opmerkingen over onderzoeken naar zweefvliegen en vlinders (eerste positief beïnvloed, tweede negatief), maar kennelijk is er over de effectiviteit van het beheer in Nederland, op het vlak van juist de gemeenschappen die er baat bij zouden kunnen hebben, helemaal niet zoveel bekend. Op een paar losse momentopnamen, niet eens iedere keer met betrekking op dezelfde groep zou ik me tenminste niet willen baseren. (Zie ook hoofdstuk 4, paragraaf 2, alinea 1)

Eerder wordt al verteld dat beheer juist heel veel effect heeft in landschappelijk homogene intensief beheerde gebieden, en laat dat nou net zijn waar wij vooral mee te maken hebben. Ook wordt nergens bestreden dat een toename van de omvang van populaties van algemene soorten een gunstig effect hebben juist op het landgebruik. Als er voldoende zweefvliegen, loopkevers en spinnen zijn is de behoefte aan pesticiden minder en dat effect wordt in theorie per jaar dat er minder van die meuk gebruikt wordt weer versterkt.

Samenvattend: de titel van het stukje "Agrarisch natuurbeheer is in zijn huidige vorm weinig effectief" zou moeten zijn:
"Agrarisch natuurbeheer is in zijn huidige vorm weinig effectief als het gaat om het behoud of herstel van toch al zeldzame soorten"

Dat er wel degelijk een effect is dat we ook nog positief kunnen noemen laat men volledig buiten beschouwing, wat jammer is. Dat "Alterra Wageningen UR" auteur is stemt mij derhalve niet vrolijk. Vroeger leerden we nog lezen en werd er tenminste nog wel eens een poging gedaan niet teveel aan populisme te doen. Dat hoeft kennelijk niet meer als je gestudeerd heb?

maurice.lahaye


Ha Arjan,


Altijd mooi als je geen doelen stelt, dan kan je vervolgens altijd de positieve effecten (of de effecten die je vanuit je persoonlijke visie belangrijk vindt) eruit halen en presenteren als succes.


Kleijn schrijft: "In tegenstelling tot veel andere landen in Europa, waar agrarisch natuurbeheer zich richt op milieu aspecten of tegengaan van de leegloop van het platteland (Kleijn & Sutherland 2003) is agrarisch natuurbeheer in Nederland sterk gericht op het behoud van natuurwaarden in het agrarisch landschap. Hoewel nooit specifieke doelstellingen zijn geformuleerd wat agrarisch natuurbeheer in Nederland zou moeten bereiken was van begin af aan duidelijk dat het behoud van vooral weidevogels en hogere planten een belangrijk doel was (zie bijvoorbeeld Buker et al. 1984, Sprangers et al. 1989)"

Natuurlijk kan het effect op zweefvliegen en ander grut positief zijn, maar daar was het niet voor bedoeld. Lijkt mij dat Kleijn hier gewoon een punt heeft.

Maurice
2015 is het jaar van de das! www.zoogdiervanhetjaar.nl

arjan.kop

Kleijn schreef een heel leesbaar en nuttig artikel. Daarop heb ik dan ook niet veel commentaar. Het door jou geciteerde stukje tekst is eigenlijk het enige vreemde. Auteur spreekt zichzelf hier tegen. Er was geen doel, maar vanaf het begin was er wel een doel? Ik vermoed, maar dat blijft gissen, dat er iets had moeten staan als: "Echt een doel had niemand, maar vogels en zaadplanten hebben wel vaak meer aandacht gekregen dan andere groepen".
Het stukje op de site van de universiteit van Wageningen heeft als titel: "Agrarisch natuurbeheer is in zijn huidige vorm weinig effectief"

Dat is onjuist. Kleijn maakt duidelijk dat er juist wel sprake is van een effect, alleen niet op de populaire groepen bestaande uit dieren met kraaloogjes en een zachte lichaamsbedekking en planten met mooi gekleurde voortplantingsorganen. Dat is natuurlijk jammer, maar omdat er geen doel was dat stelde dat die groepen moesten profiteren kan er nog niet gesteld worden dat je de boel net zo goed kunt afschaffen. Dat agrarisch natuurbeheer niet bedoeld was voor het bevorderen van de populatiegrootte van verschillende soorten die we verder niet voor ogen hadden klopt, maar er was ook geen duidelijk plan met een andere inhoud.

De enige conclusie die je mag verbinden aan het onderzoek is eigenlijk dat agrarisch natuurbeheer als beleid niet kon slagen of falen omdat er geen rechtvaardiging was om het te gaan toepassen. Zonder doelstelling hoef je ook niets uit te voeren. Het nogal tendentieuze stukje op de site is in feite een mooi voorbeeld van een stropopredenering: er wordt een situatie geschetst (agrarisch natuurbeheer was bedoeld om vogels te helpen) die niet overeenkomt met hoe de situatie werkelijk was (agrarisch natuurbeheer was er, maar zonder duidelijke doelstellingen). Vervolgens wordt de geschetste situatie getoetst en wordt er geconcludeerd dat de vogels niet veel baat hebben bij ongemaaide slootkanten. Als er iets objectiever was gekeken naar wat er eigenlijk onderzocht is had de conclusie moeten zijn dat er wel soorten zijn die baat hebben bij de huidige vorm van beheer. Vervolgens had men zich zelfs nog af kunnen vragen of de gemeten effecten voldoende zijn om voortzetting te rechtvaardigen.

Eigenlijk vind ik de belangrijkste conclusie nog dat het de betrokken boeren geen donder kan schelen wat er gebeurt. Zodra een project ten einde is stoppen ze met wat ze deden om over te gaan tot de orde van de dag. Op die manier kom je natuurlijk geen steek verder. Dát zou een goede reden zijn om de boel de boel te laten en het geld dat overblijft te steken in het uitkopen van boeren om het vrijgekomen land een natuurlijker bestemming te geven.




maurice.lahaye

2015 is het jaar van de das! www.zoogdiervanhetjaar.nl

grunsven

Het ligt wel iets subtieler.
Er waren geen expliciete doelen waardoor het feitenlijk niet goed testbaar is. Maar impliciet is het overduidelijk dat agrarisch natuurbeheer gestart is omdat weidevogels (en hogere planten) achteruit gingen en niet omdat mensen bezorgd waren om de zweefvliegen. Dat is niet door David Kleijn bedacht. Het is ook niet toevallig dat nestbescherming en uitgesteld maaien twee van de belangrijkste vormen van agrarisch natuurbeheer zijn.
Uiteraard kun je geen miljoenen uitgeven zonder duidelijk doel en rechtvaardiging. Dus er zou nu een keuze gemaakt moeten worden wat het werkelijke doel is. Zijn dat weidevogels dan helpt het niet echt, zijn dat die paar toch al heel algemene zweefvliegen dan is het ook maar de vraag of dit de meest effectieve manier is om je geld te besteden.
Er zijn natuurlijk uitzonderingen, sommige boeren doen de meest fantastische dingen omdat ze het zelf belangrijk vinden. Maar veruit de meeste boeren zijn gewoon ondernemer en doen aan agrarisch natuurbeheer als dat rendabel is.
Roy van Grunsven
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)

Oenanthe

De boeren en het publiek kennende zal een beleid dat is gericht op het behoud of herstel van zweefvliegen of ander klein grut nauwelijks iemand aanspreken. Maar jullie doen net of beleid dat zich richt op weidevogels of hogere planten geen effect heeft op insecten. Het moet juist verder gaan dan enkel nestbescherming. Er moet biotoop worden gecreëerd waarin grutto's kunnen leven en jongen kunnen grootbrengen. Dat doe je door terrein te ontwikkelen waarin veel insecten voorkomen. Daar moeten jonge grutto's het namelijk van hebben. En insecten trek je aan met flora, want daar leven zij van. Dus door het beleid op de grutto te richten moet je maatregelen nemen die gunstig zijn voor allerlei organismen waar geen mens interesse in heeft.
Veel succes allemaal,

Maarten Verrips

arjan.kop

Roepen dat de hele boel gefaald heeft is gewoon te kort door de bocht. Dat er nog eens hard nagedacht moet worden over hoe je nou een project start en uitvoert en evalueert heeft Kleijn niet echt hardop gezegd, maar daar komt het eigenlijk wel een beetje op neer. De overheid heeft niet bepaald een historie van goed gecoördineerd werken op projectmatige basis.
Misschien is het tijd om de idee van zeldzaamheden beschermen een beetje los te laten. De grootste impact hebben tenslotte toch de algemenere soorten, die in grote aantallen voorkomen. Het is helemaal niet zo gek om die te beschermen of op zijn minst een handje te helpen zich te handhaven. De larven van veel van die zweefvliegen eten bladluizen en daardoor hoef je minder te spuiten. Een project dat begeleid wordt door een jaargenoot en goede vriend van mij laat zien dat akkerbouwers inderdaad best bereid zijn daar moeite voor te doen en dat het nog werkt ook.
Dat lijkt me een win-win situatie (geïnteresseerde boeren erbij, zweefvliegen en veel andere beestjes doen het goed en er wordt echt minder gespoten) die je niet de nek om moet draaien door het hele agrarisch natuurbeheer over één kam te scheren en te adviseren dat je er maar beter mee kunt stoppen. Het hoeft niet eens heel veel moeite te kosten om boeren en publiek dus wel zover te krijgen dat grut gaat aanspreken. Betrokken boeren organiseren helemaal uit eigen beweging dagen waarop het publiek mag komen kijken naar bloeiende akkerranden en waar ze zelf uitleggen dat het niet alleen esthetisch is, maar ook een praktisch nut heeft.

Scio

Scipio van Lierop
Oehoe Werkgroep Nederland

Stan.

Ze heeft nog niets geleerd hoor, er wordt in datzelfde stuk alweer gesproken over het vervangen van de ecologische hoofdstructuur door, jawel, agrarisch natuurbeheer: "Ecologisch beheerd agrarisch landschap kan de grote reservaten weer onderling verbinden. Zo ontstaat een landelijk natuurnetwerk ter vervanging van de oude Ecologische Hoofdstructuur."   :rolleyes:
Groeten,
Stan van Remmerden

GijsB

Het enige dat in de buurt zou komen van een ecologisch beheerd agrarisch landschap dat ik nog acceptabel zou vinden is schaal grasland dat extensief begraast wordt door runderen. Ik betwijfel alleen sterk of dat bedoelt wordt.


Verder ben ik wel erg blij dat er een stop wordt gezet op die landbouwsubsidie. Bij de eempolder zie je vooral ontzettend duidelijk dat agrarisch natuurbeheer niet werkt. In het weidevogelreservaat stikt het van de weidevogels, op de gronden met vrijwillig weidevogelbeheer niet meer dan 1 veldleeuwerik...



Gijs