Tickbuster project: Dermacentor teken onderzoek Universiteit Utrecht

Gestart door jvogels, maart 20, 2012, 10:45:59 AM

Vorige topic - Volgende topic

jvogels

In 2005 ging het zogenaamde Tickbusters-project van start. Hierbij worden in het bijzonder dierenartsen, maar ook huisdiereigenaren, in Nederland verzocht verwijderde teken op te sturen naar het Utrecht Centrum voor Teken-Gebonden Ziekten (UCTD). De opgestuurde teken worden gedetermineerd en indien nodig onderzocht op pathogenen (ziekteverwekkers) die ze mogelijk bij zich dragen. Vervolgens vindt terugkoppeling plaats naar de veterinaire praktijk en/of eigenaar. Directe aanleiding voor dit project was het vinden van Dermacentor reticulatus, de vector (overdrager) van o.a. Babesia canis, op honden in Nederland die het land niet hadden verlaten. In 2004 werd maar liefst 23 keer babesiosis, de ziekte die wordt veroorzaakt door B. canis, gediagnosticeerd bij honden in Nederland zonder buitenlandanamnese (voorgeschiedenis). Daar eerder werd aangenomen dat deze teek niet in ons land voorkwam, was dit een belangrijke bevinding.
Op basis van interviews met inzenders van D. reticulatus teken uit het land zijn in 2005 en 2006 een achttal locaties in Nederland ontdekt en onderzocht op aanwezigheid van deze teken. Met behulp van sleepdoeken werden D. reticulatus adulten (volwassen stadium) en nimfen (onvolwassen stadium) verzameld in zes van de acht onderzochte locaties. In gebieden in de provincies Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant werden de meeste D. reticulatus teken verzameld. Opvallend is dat D. reticulatus teken nu ook elders, bijvoorbeeld in een gebied in de provincie Utrecht, gesignaleerd worden!
De teek D. reticulatus staat bekend als de vector van de parasiet B. canis. Dit wil echter niet zeggen dat iedere D. reticulatus teek B. canis bij zich draagt. Deze parasiet vestigt en vermenigvuldigt zich in de rode bloedcellen van de hond. De infectie zal, wanneer niet tijdig een behandeling wordt ingesteld, leiden tot bloedafbraak en multi-orgaan disfunctie.
D. reticulatus teken voeden zich voornamelijk op honden, paarden, runderen en schapen.
De relevantie van onderzoek naar D. reticulatus teken in Nederland neemt toe, omdat deze teek zich binnen het land lijkt te verspreiden. Het doel is dan ook de locaties waar D. reticulatus teken in Nederland voorkomen in kaart te blijven brengen. Hierbij kunnen we de hulp van natuurliefhebbers erg goed gebruiken! Het meest opvallende aan de D. reticulatus teek is het gevlekte scutum (schild). Bij mannelijke teken is de gehele rugzijde bedekt met het scutum. Vrouwelijke teken hebben een onbedekt achterlijf. Ook Dermacentor marginatus teken hebben een gevlekt scutum. Met het blote oog zijn ze niet van elkaar te onderscheiden.
Daarnaast is het belangrijk om te onderzoeken of de in Nederland gevestigde D. reticulatus teken B. canis en andere ziekteverwekkers bij zich dragen en in welke mate. Momenteel wordt door het UCTD hier onderzoek naar gedaan met teken afkomstig uit Nederland en België.

oezenden kan ongefrankeerd naar:

 

NVWA - Centrum Monitoring Vectoren

Antwoordnummer 114

6700 VB  Wageningen

 

Graag onder vermelding van uw naam, vind-datum en vermoedelijke plek waar de teek is opgelopen

jvogels

#1
Aangezien de status van Dermacentor marginatus in Nederland nog onzeker is, en beide soorten alleen door middel van microscopisch onderzoek van elkaar onderscheiden kunnen worden, graag de waarnemingen eerst invoeren als verzamelsoort: Dermacentor reticulatus/marginatus. Als je de soort ingezonden hebt, kun je vragen of de onderzoekers de definitieve soortnaam kunnen geven, en vervolgens de waarneming wijzigen in de juiste soort.

Meer informatie over de aanleiding van deze oproep is te vinden in dit topic en eveneens in dit topic

Foto's van Dermacentor (foto's zijn gemaakt door John Bouwmans):





Rechts een mannetje, links een vrouwtje.

jvogels

Info verzameld door John Bouwmans, maar voor de volledigheid ook in deze permanente draad:

Achtergrondinfo m.b.t. Dermacentor reticulatus en D. marginatus

Tick identification Key. Levenscyclus D.reticulatus 1-2 jaar, D. marginatus van ei tot adult 1 jaar. Meer info, zoals actieve perioden, zie link.

Studie Universiteit Utrecht: Tracking ticks in the Netherlands

Ook interessant info uit artikel Rickettsia slovaca in Dermacentor marginatus ticks, Germany
Hierin staat dat de D.marginatus een warme droge leefplek nodig heeft:
Citaat: Dermacentor spp. ticks are found in many countries in Europe, and are vectors for several pathogens, including Francisella tularensis, Coxiella burnetii, Rickettsia spp., and Babesia canis (1,2). Because Dermacentor marginatus ticks require warm dry habitats, these ticks are found in only a few areas in southern Germany, mainly in the Rhine and Main valleys (3). However, these ticks may spread northwards because of increasing temperatures. In contrast, D. reticulatus ticks are present throughout Germany."

Kom bij het zoeken op internet nog een artikel tegen van 2006 op nu.nl getiteld "Buitenlandse' teek niet zo zeldzaam". 

John Bouwmans

#3
Bij de achtergrondinfo mag ook dit rapport van de tickbustercampagne niet ontbreken:

"Teken en door teken overdraagbare pathogenen bij gezelschapsdieren in Nederland"
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

jvogels

 Info over verschil in activiteitspiek tussen Ixodes ricinus (de "gewone teek") en Dermacentor:
Dermacentor is vooral actief in voor- en najaar, Ixodes vooral tussen april en juni.

Veterinary Parasitology (2006) Volume: 141, Issue: 3-4, Pages: 377-379
PubMed: 16919880
Available from www.ncbi.nlm.nih.gov

Abstract
A survey was carried out over a 4-year period to describe the temporal distribution of three 'anthropophilic' tick species, Ixodes ricinus, Dermacentor reticulatus and Haemaphysalis concinna in Hungary. Altogether 4658 adult ticks belonging to the three species were collected from 1931 red foxes (Vulpes vulpes) killed in an area of about 70,000 km(2) representing all major climatic areas of the country. The seasonal activity of the three species was different. I. ricinus ticks were most active between April and June with an activity peak in May. A less marked increase of activity was also observed in September and October. The highest activity of D. reticulatus ticks was seen between September and November with an activity peak in October, nevertheless, a marked increase of activity could also be observed in April. Small number of I. ricinus and D. reticulatus were collected in all other months. H. concinna ticks were active from May to July with an activity peak in June and completely disappeared between October and March. The temporal distribution of the three tick species might be used for predictions on the seasonality of tick-borne diseases in Hungary.

JohanvantBosch

Ik zag het bericht op de voorpagina. Dat lijkt me een goede zet. Alleen.... het bericht verwijst voor herkenning door naar de soortinformatie. Maar in de soortinformatie staat geen woord over herkenning.... Misschien is dit het moment om dat ook toe te voegen?

Of ben ik nu te snel?  O0

jvogels

#6
Dan heb je de tekst niet goed gelezen.

"Dermacentor teken zijn wel gemakkelijk te onderscheiden van andere soorten teken  doordat zij een gevlekt scutum (schildje) hebben."

Dat, in combinatie met de foto's, waarmee mensen volgens mij meteen kunnen zien hoe deze info geinterpreteerd dient te worden lijkt toch een goeie aanwijzing voor herkenning.
maar misschien moet het wat duidelijker, los van de andere tekst vermeld, voor de luie lezers onder ons  :police: .

Edit: losse alinea met kopje "herkenning" toegevoegd.

JohanvantBosch

Citaat van: jvogels op maart 21, 2012, 18:24:22 PM
Dan heb je de tekst niet goed gelezen.

"Dermacentor teken zijn wel gemakkelijk te onderscheiden van andere soorten teken  doordat zij een gevlekt scutum (schildje) hebben."

Dat, in combinatie met de foto's, waarmee mensen volgens mij meteen kunnen zien hoe deze info geinterpreteerd dient te worden lijkt toch een goeie aanwijzing voor herkenning.
maar misschien moet het wat duidelijker, los van de andere tekst vermeld, voor de luie lezers onder ons  :police: .

Edit: losse alinea met kopje "herkenning" toegevoegd.

en ja.... nu zie ik het wel.... O0 ;D

John Bouwmans

Heb voor de duidelijkheid de gewone teek (Ixodes ricinus) in een overzichtje gezet met de Dermacentor.
De gewone teek is iets kleiner, en heeft een egaal zwart schildje. Zit ook vaak met de poten kort bij het lijf, terwijl de Dermacentor vaak 2-of 3 paar poten gespreid heeft als hij "op wacht zit". Bij het mannetje is het hele rugschild gevlekt, bij het vrouwtje slecht 'n deel. Hopelijk maakt dit overzicht het helemaal duidelijk.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Frank van de Putte

Zijn die "Tickbusters" ook nog geïnteresseerd in "gewone" teken, of gaat het momenteel vooral om die Dermacentor soorten?
Hier in Zeeland zijn een paar bekende teken- "hotspots", in de zomer kom ik wekelijks thuis met meerdere exemparen  :-\

Ondanks veelvuldig gebruik van DEET en zonnebrandcreme blijft het lastig om die beesten van je lijf en kleding te houden.
Ik kwam gister de eerste van dit jaar tegen, maar dat is er volgens mij één uit het Ixodes-geslacht;






groeten,
Groetjes,

Frank van de Putte

John Bouwmans

Dit is inderdaad een Ixodes-teek, volgens mij de I. ricinus Frank.  Mooie foto's trouwens, zo gedetailleerd heb ik ze nog niet gezien.
Het onderzoek gaat met name om het vinden van nieuwe vindplaatsen van de Dermacentor-teek. Weet dat er in Zeeland enkele vindplaatsen van de Dermacentor reticulatis bekend zijn sinds 2004. Als je die tegen komt dan graag als waarneming invoeren, of nog beter verzamelen, maar dan liever in een potje dan op je lijf.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Frank van de Putte

Citaat van: john.bouwmans op maart 26, 2012, 10:29:44 AM
Als je die tegen komt dan graag als waarneming invoeren, of nog beter verzamelen, maar dan liever in een potje dan op je lijf.
Dat zal ik zeker doen, ik ga op zoek, helaas zijn teken beter in het waarnemen van mij dan andersom  ;)
En ik weet nu ook waarom ze zo ellendig lastig te verwijderen zijn, ze hebben tamelijk effectieve weerhaakjes.

groeten,
Groetjes,

Frank van de Putte

John Bouwmans

#12
Teken zijn hot op dit moment:
  En nog een oudere bron met o.a. lokaties waar Dermacentor-teken in NL zijn aangetroffen. Volgens deze bron uit 2007 waren toen bekende vindplaatsen van de Dermacentor-teek:

" Er zijn al zes locaties ontdekt in Nederland waar de Dermacentor teek in grote aantallen in de begroeiing voorkomt. Dit zijn de Dintelse Gorzen, St.Philipsland, Slikken van de Heen, natuurgebied de Piet aan het Veerse meer in Zeeland, de Maashorst in Brabant en St. Maartenszee in Noord Holland. Opvallend daarbij is dat deze teken voornamelijk actief zijn tussen september en april, terwijl de voorheen 'Nederlandse' teken tot nu toe vooral in de periode tussen april en oktober actief waren."
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Vandaag ontving ik van de Universiteit Utrecht het volgende bericht: De teken die we gevonden hebben in Veenendaal-Kwintelooijen zijn gedetermineerd en het zijn Dermacentor reticulatus teken.

Er is nog geen verder onderzoek gedaan naar de mogelijke ziekteverwekkers in deze teken. We zijn nog steeds bezig met het verzamelen van teken van verschillende locaties, dus het is goed om te weten dat ze nog steeds actief zijn.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

jvogels

Vandaag een waarneming incl foto van D. cf reticulatus in de Dintelse gorzen. Ze zitten daar dus nog steeds (voor het eerst in 2006 aangetroffen).

John Bouwmans

Die waarneming is dan niet op waarneming.nl ingevoerd zeker. Kan 'm niet vinden. Zag wel een foto van een mijt onbekend, die erg veel lijkt op een vrouwtje D, reticulatus, alleen het schildje is (nog?) niet zichtbaar. Inderdaad een mijt? Op stam eik en grootte ruim mm, dus dat wijst niet echt op een Dermacentorteek.
Zodra het weer een dag wat beter weer is zal ik nog eens in Kwintelooyen gericht gaan zoeken. Door aangepast begrazingsbeheer is "het kerngebied" helemaal dicht gegroeid met grassen en struiken van 60-90 cm hoog. Maar zal het binnenkort toch nog eens proberen.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

jvogels

Citaat van: john.bouwmans op oktober 04, 2012, 09:39:31 AM
Die waarneming is dan niet op waarneming.nl ingevoerd zeker. Kan 'm niet vinden. Zag wel een foto van een mijt onbekend, die erg veel lijkt op een vrouwtje D, reticulatus, alleen het schildje is (nog?) niet zichtbaar. Inderdaad een mijt? Op stam eik en grootte ruim mm, dus dat wijst niet echt op een Dermacentorteek.
Zodra het weer een dag wat beter weer is zal ik nog eens in Kwintelooyen gericht gaan zoeken. Door aangepast begrazingsbeheer is "het kerngebied" helemaal dicht gegroeid met grassen en struiken van 60-90 cm hoog. Maar zal het binnenkort toch nog eens proberen.

De waarneming staat nu automatisch op "verborgen"omdat ik deze op status "in behandeling" heb gezet.

de waarneming van de mijt is m.i inderdaad gewoon een mijt, en geen dermacentor.

John Bouwmans

Vanmiddag tussen de buien door even naar het "kerngebied" geweest van de Dermacentor reticulatus. Alleen langs de randen kunnen kijken. Daar in korte tijd 4 stuks verzameld, 3 * man, 1* vrouw. Deze waarneming. De laatste zat aan de rand van een stuk dat onlangs door schapen is begraasd.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Kreeg zojuist het volgende bericht van de Tickbusters:

"De eerste Dermacentor reticulatus teken afkomstig van de Kwintelooijen zijn getest en de voorlopige resultaten daarvan zijn bekend. Een aantal van de geteste teken bevat Theileria equi-like, dit is een pathogeen dat mogelijk ziekteverschijnselen kan veroorzaken bij paarden. Om meer zekerheid te krijgen zullen er meer teken getest moeten worden.

Verder wilde ik u melden dat er afgelopen week in Zeeland een nieuwe locatie is ontdekt waar Dermacentor teken aanwezig zijn. We kunnen hieruit opmaken dat de D. reticulatus weer actief begint te worden. Mocht u weer Dermacentor teken vinden op de Kwintelooijen of op een andere locatie, dan horen we dat graag."

En de Dermacentor-teken zijn dus inderdaad weer actief  in Kwintelooyen, zie mijn waarneming van vandaag.



Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

JohnvR

Zijn ze nog steeds geïnteresseerd bij tickbuster? Ik vond vandaag deze in het Noordhollands Duinreservaat (nou ja, eigenlijk vond ie mij, liep over mijn broek).



John Bouwmans

Ik zal even contact met ze opnemen en informeren of ze nog belangstelling hebben John. Zodra ik antwoord heb, laat ik het hier weten. Bedankt voor de melding in elk geval. Ben ze hier (Kwintelooyen) dit jaar nog niet tegen gekomen. Vorig jaar was het al veel minder dan in 2012. De begrazing is ook gewijzigd van Schotse Hooglanders zijn ze omgeschakeld naar drukbegrazing door schapen, precies langs het gebied waar ze massaal zaten. Misschien zijn ze met de schapen mee verhuisd naar elders. Ben dit jaar ook maar 2 keer 'n half uur of zo echt op zoek gegaan, maar slechts een enkele I. ricinus gevonden en geen Demacentor-teken.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

JohnvR

Dank je! Ik wacht het af, de teek staat zo lang in de koelkast. Er liepen Schotse hooglanders vlak bij waar ik de teek tegenkwam. Ze doorkruisen grote delen van het duin en er lopen ook paarden. Ik had ook nog een paar andere teken in mijn netje, vanavond maar even goed controleren.

jvogels

Citaat van: john.bouwmans op april 22, 2014, 16:37:44 PM
Ik zal even contact met ze opnemen en informeren of ze nog belangstelling hebben John. Zodra ik antwoord heb, laat ik het hier weten. Bedankt voor de melding in elk geval. Ben ze hier (Kwintelooyen) dit jaar nog niet tegen gekomen. Vorig jaar was het al veel minder dan in 2012. De begrazing is ook gewijzigd van Schotse Hooglanders zijn ze omgeschakeld naar drukbegrazing door schapen, precies langs het gebied waar ze massaal zaten. Misschien zijn ze met de schapen mee verhuisd naar elders. Ben dit jaar ook maar 2 keer 'n half uur of zo echt op zoek gegaan, maar slechts een enkele I. ricinus gevonden en geen Demacentor-teken.

Leuk, dit is exact de strategie die een herder in Noord Nederland voorstelt om tekenproblemen te bestrijden (Schapen inzetten als "teken stofzuigers").

John Bouwmans

Ik weet niet of het zo is Joost, maar sinds die schapen er gegraasd hebben, ben ik eigenlijk alleen nog Ixodes ricinus tegengekomen en nog slechts een verdwalde Dermacentor.  Dus de strategie van de herder kan kloppen. Tekenstofzuigers vind ik prima, maar het is wel jammer dat veel voorjaarsbloeiers daar nu ook verdwenen zijn en de vlinderstand ook dramatisch gekelderd is op en rondom die begrazingsplek. Elk voordeel heeft zijn nadeel blijkbaar.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

jvogels

En hoe ziet het er uit, een jaar later als de schapen er niet meer hebben gegraasd...?

John Bouwmans

Sinds medio 2012 wordt er elk jaar minstens 2-3 keer per jaar begraasd door een kudde schapen. Soorten al Mi-vlinder, Oranje berkenspanner, Sint Jakobsvlinder, veel grasmotten, maar ook Icarusblauwtje en Vuurvlinder zie je hier nog amper. Nu fluctueren sommige soorten altijd wel wat, maar dit is vrij extreem. Heb er geen andere verklaring voor dan de schapenbegrazing. Nu heb je wel grotere plekken met Hondsdraf gekregen waar weer meer bijen en hommels fourageren.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#26
Meer info over het Tickbusterproject op de Site Tickbusterproject van Universiteit Utrecht, o.a. de vindplaatsen
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

JohnvR

Hoi John, bedankt voor je hulp, email richting tickbuster project is onderweg. Groeten, John

John Bouwmans

Citaat van: jvogels op april 23, 2014, 15:52:02 PM
Citaat van: john.bouwmans op april 22, 2014, 16:37:44 PM
Ik zal even contact met ze opnemen en informeren of ze nog belangstelling hebben John. Zodra ik antwoord heb, laat ik het hier weten. Bedankt voor de melding in elk geval. Ben ze hier (Kwintelooyen) dit jaar nog niet tegen gekomen. Vorig jaar was het al veel minder dan in 2012. De begrazing is ook gewijzigd van Schotse Hooglanders zijn ze omgeschakeld naar drukbegrazing door schapen, precies langs het gebied waar ze massaal zaten. Misschien zijn ze met de schapen mee verhuisd naar elders. Ben dit jaar ook maar 2 keer 'n half uur of zo echt op zoek gegaan, maar slechts een enkele I. ricinus gevonden en geen Demacentor-teken.

Leuk, dit is exact de strategie die een herder in Noord Nederland voorstelt om tekenproblemen te bestrijden (Schapen inzetten als "teken stofzuigers").

En nu ook in praktijk wordt gebracht, getuige dit bericht. "Lokschapen gaan op tekenjacht"
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

jvogels

Citaat van: john.bouwmans op mei 22, 2014, 09:55:26 AM
Citaat van: jvogels op april 23, 2014, 15:52:02 PM
Citaat van: john.bouwmans op april 22, 2014, 16:37:44 PM
Ik zal even contact met ze opnemen en informeren of ze nog belangstelling hebben John. Zodra ik antwoord heb, laat ik het hier weten. Bedankt voor de melding in elk geval. Ben ze hier (Kwintelooyen) dit jaar nog niet tegen gekomen. Vorig jaar was het al veel minder dan in 2012. De begrazing is ook gewijzigd van Schotse Hooglanders zijn ze omgeschakeld naar drukbegrazing door schapen, precies langs het gebied waar ze massaal zaten. Misschien zijn ze met de schapen mee verhuisd naar elders. Ben dit jaar ook maar 2 keer 'n half uur of zo echt op zoek gegaan, maar slechts een enkele I. ricinus gevonden en geen Demacentor-teken.

Leuk, dit is exact de strategie die een herder in Noord Nederland voorstelt om tekenproblemen te bestrijden (Schapen inzetten als "teken stofzuigers").

En nu ook in praktijk wordt gebracht, getuige dit bericht. "Lokschapen gaan op tekenjacht"

Dat gaat inderdaad over deze herder, icm wetenschappers uit Wageningen