Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Insecten (overig) => Topic gestart door: Andre321 op februari 17, 2006, 16:44:34 PM

Poll
Vraag: Wanneer mag je insecten verzamelen ?
Optie 1: 1) voor de verkoop stemmen: 0
Optie 2: 2) om zelf te hebben stemmen: 2
Optie 3: 3) voor het vastleggen van de vindplaats/datum stemmen: 0
Optie 4: 4) als bewijsstuk stemmen: 1
Optie 5: 5) voor de eigen referentiecollectie stemmen: 1
Optie 6: 6) voor de determinatie stemmen: 12
Optie 7: 7) om de (vermoedelijke) determinatie te bevestigen stemmen: 3
Optie 8: 8) NOOIT stemmen: 8
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Andre321 op februari 17, 2006, 16:44:34 PM
Nou,

Gelukkig toch nog wat gevonden op het internet. In veruit de meeste gevallen is verzamelen niet zinvol en dit is zeker zo in Nederland dat al goed gedocumenteerd is.
Hieronder nog iets van Theo.
En een reactie op:
http://forum.waarneming.nl/forum/index.php...indpost&p=50225 (http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=4841&view=findpost&p=50225)

Andre

http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossier...nl/i000858.html (http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i000858.html)

Hoe libellen te verzamelen (http://www.naturalis.nl/naturalis.nl/naturalis.nl/i001081.html)
 
Ethische richtlijnen voor het verzamelen van insecten  



Al zolang de mens ongewervelde dieren bestudeert, maakt hij ze dood om ze te verzamelen. Historisch gezien is dat niet zo vreemd: de veldbiologen uit vorige eeuwen maakten ook vogels en zoogdieren dood ter bestudering. Evenwel rond de eeuwwisseling (de periode Thijsse) drong in de vogelaarswereld het besef door dat dit eigenlijk niet kon en men liet snel het geweer thuis. In de entomologie is een dergelijke radicale omslag uitgebleven. Hierdoor is het op dit moment nog de gewoonste zaak dat entomologen insecten doden en verzamelen. Er zijn op dit gebied geen algemeen heersende normen en waarden. Eenieder volgt zijn eigen, al dan niet duidelijk geformuleerde, regels op het gebied van doodmaken van insecten. Bovendien schrijft de etikette voor dat men anderen niet op hun verzamel-ethiek (of vooral het ontbreken daarvan) mag aanspreken.

Dit artikel doorbreekt dit taboe door de lezer wél aan te spreken op zijn verantwoordelijkheid. Het artikel geeft spelregels voor het verzamelen.

Doel en spelregels
Een discussie over het toelaatbaar zijn van verzamelen moet gaan over twee dingen: het doel van de verzamelactiviteit en de manier waarop dit gebeurt. Eerst en vooral moet men weten, wat het doel van de verzamelactiviteit is, om vast te kunnen stellen of men dit een verantwoord doel vindt. Heeft men dit eenmaal vastgesteld, dan moet de uitvoering van de verzamelactiviteit er geheel op gericht zijn het verantwoord geachte doel zo goed mogelijk te bereiken. Deze wat abstracte inleiding lijkt me relevant, omdat men vaak een ander doel nastreeft dan men belijdt, waardoor er op een onaanvaardbare manier verzameld wordt.

Doel
Hoewel bijna elke entomoloog, gevraagd naar het doel van zijn verzamelactiviteiten, zal antwoorden met "de wetenschap", heb ik een zevental verschillende doelen geformuleerd:

1) voor de verkoop
2) om zelf te hebben
3) voor het vastleggen van de vindplaats/datum
4) als bewijsstuk
5) voor de eigen referentiecollectie
6) voor de determinatie
7) om de (vermoedelijke) determinatie te bevestigen

De doelen staan in de volgorde van minst naar meest acceptabel, zoals ik dat zie. Hoewel men hierover in detail kan twisten, hoop ik dat de lezer zich er globaal in kan vinden. Van de genoemde doelen hebben de eerste drie niks met wetenschap te maken. Zij zijn dan ook ontoelaatbaar, d.w.z. zij zijn geen gelegitimeerde reden tot verzamelen. De laatste vier doelen zijn wel wetenschappelijk en daarom eventueel toelaatbaar (d.w.z. dit is onderhevig aan privé-smaak), maar uitsluitend en alleen op de voorwaarde dat de uitvoering aan het doel aangepast is. Waarom deze indeling zo ligt en wat dan de spelregels zijn waarlangs het spel moet verlopen, zal ik nu trachten te beschrijven.

Geen wetenschap
Ik stelde dat de eerste drie doelen niet wetenschappelijk zijn. Dat een verkoper slechts geleid wordt door commerciële overwegingen, moge duidelijk zijn. Iemand die insecten verzamelt alleen maar om ze zelf te hebben, omdat ze zo mooi zijn, verschilt nauwelijks van de verkoper. Ook hij laat zich leiden door zijn eigen hebzucht. Zulke mensen moeten postzegels gaan verzamelen, geen insecten!

Tenslotte de verzamelaar, die het doet om de vindplaats vast te leggen. Deze reden is een drogreden: Wil men de vindplaatsgegevens vastleggen, dan kan dit uitstekend zonder te verzamelen.

Aan een pen en een opschrijfboekje heeft men genoeg. Bovendien kunnen zaken als biotoop, aantalsschattingen e.d. in het geheel niet vastgelegd worden in een verzameling, terwijl men dit prima aan het papier kan toevertrouwen Het verzamelen van insecten levert dus geen enkele bijdrage aan het vastleggen van de vindplaatsgegevens. In de praktijk worden de gegevens zelfs beter vastgelegd wanneer er niet verzameld wordt. Op een vel papier kan men immers veel meer informatie kwijt dan op een etiketje.

Bewijsmateriaal
Eén van de uitgangspunten van natuurwetenschappen is dat resultaten door anderen geverifieerd moeten kunnen worden. In deze zin dient het verzamelen van insecten als bewijsmateriaal een wetenschappelijk doel. Men kan hierbij twee kanttekeningen maken:

Van een boel waarnemingen is zeer de vraag of het wel de moeite waard is om de waarneming te "bewijzen".
Men kan ook op andere manieren dan verzamelen waarnemingen bewijzen (middels foto's, uitgebreide beschrijving).
Hoe dan ook, wanneer men verzamelt ter bewijs, dan dient men er ook zorg voor te dragen dat het verzamelde stuk door anderen gecontroleerd kan worden. Dit betekent dat het stuk opgenomen dient te worden in een collectie waarvan de wetenschappelijke waarde bekend en erkend is. Dit zal in veel gevallen inhouden, dat het bewijsstuk niet in de eigen collectie op zijn goede plaats is, maar alleen in een van de grotere openbare collecties.

Eigen referentiecollectie
In veel gevallen is het bezit van een eigen referentiecollectie nuttig. Toch wordt mijns inziens het belang van een referentiecollectie overschat: mijn ervaring leert dat mensen met een grote eigen referentiecollectie doorgaans pas thuis echt kijken naar wat ze gevangen hebben, niet in het veld. Ikzelf hecht minstens zo veel aan veldervaring en goede literatuur en kennis daarvan als aan een referentiecollectie.

Soorten die in een oogopslag te herkennen zijn (bijvoorbeeld de grote groene sabelsprinkhaan Tettigonia viridissima, de sluipvlieg Tachina grossa) horen niet thuis in een referentiecollectie! Met het opnemen van deze soorten leert men immers niks nieuws: ook zonder referentie-materiaal is de soort immers altijd te herkennen! Neemt men dit soort beesten wel mee, dan is men bezig de serie van een bepaalde groep compleet te krijgen, en kan men wederom beter postzegels gaan verzamelen. Het heeft alleen zin beesten voor een eigen referentiecollectie mee te nemen, als men serieus aan die groep werkt en voornemens is dit de komende jaren te blijven doen. In dat geval zal men het materiaal als vergelijkingsmateriaal kunnen gebruiken. Is men pas begonnen met de bestudering van een bepaalde groep, dan ligt het volgens mij niet voor de hand gelijk aan een referentiecollectie te gaan werken. Veeleer dient men eerst eens een jaar rond te kijken, om vast te stellen of men werkelijk serieus en langdurig aan die groep gaat werken, om dan pas aan een grootschalige referentiecollectie te gaan beginnen. Voor kortstondige belangstellingen kunnen de openbare collecties net zo goed als referentiecollectie voldoen, als een eigen collectie.

Voor de determinatie
Inderdaad is het waar dat bij veel ongewervelde dieren de determinatie in het veld niet vast te stellen is. Men zal daarom beesten ter determinatie mee naar huis nemen. Dat ontslaat de waarnemer evenwel niet van de plicht in het veld te kijken of hij daar al niet tot de zekere determinatie kan komen. Mijn ervaring leert dat een boel mensen die veel ter determinatie verzamelen, thuis gekomen constateren dat ze 80% van de determinaties eigenlijk ook al in het veld hadden kunnen doen. (Dit hangt natuurlijk wel af van de groepen die men bekijkt.)

Het meenemen van een beest ter determinatie is feitelijk een zwaktebod: men erkent dat men te ondeskundig is de determinatie in het veld te verrichten. Als men het zo bekijkt, dan zal men zijn best doen zo veel mogelijk determinaties in het veld vast te stellen. Mijn ervaring is dat men met een dergelijke instelling met veel minder beesten thuiskomt, maar dankzij de efficiënte werkwijze veel meegenomen beesten inderdaad iets aparts zijn.

Kan men een beest in het veld niet determineren, dan dient men zich eerst af te vragen of verzamelen wel nodig is om tot de determinatie te komen. Voor libellen, sprinkhanen en een boel vlinders kan men met een foto of beschrijving prima volstaan. Neemt men het beest mee, dan is men uiteraard verplicht het beest zorgvuldig op naam te brengen. Zorgvuldig, omdat men in een boel gevallen daardoor de volgende keer het beest wel in het veld al met zekerheid zal kunnen herkennen.

Ter controle van de determinatie
Dit heb ik hierboven reeds besproken: in het veld scheidt men het kaf van het koren en alleen de enkele exemplaren waarover men twijfelt neemt men mee naar huis. Deze werkwijze levert een bijzonder hoog rendement op: in de praktijk blijkt een groot percentage van de verzamelde exemplaren iets aparts te zijn.

Bovendien had men een speciale reden in het veld om het beest mee te nemen. Men kan zich goed voorstellen dat men de volgende keer hierdoor het beest in het veld kan herkennen zonder het te hoeven verzamelen. Daarom is dit doel voor mij persoonlijk het enige doel waarmee ik geen principiële problemen heb.

Algemene richtlijnen voor het verzamelen
Naast de speciale richtlijnen die ik boven gegeven heb, gelden voor de verzamelaar de volgende algemene richtlijnen:

Al het materiaal moet zeer zorgvuldig geprepareerd, geëtiketteerd en gedetermineerd worden.
De vanger moet er vervolgens zorg voor dragen dat het materiaal deugdelijk bewaard wordt.
Per soort per vangplek hooguit 1 paartje meenemen.
Bij het verzamelen zo min mogelijk andere dieren verstoren en de vegetatie zo veel mogelijk ontzien.
Het doden van dieren dient zo te geschieden dat dit geen onnodig lijden veroorzaakt (dus bijvoorbeeld niet verdrinken in water).
auteur: Th. Zeegers

http://www.museumkennis.nl/nnm.dossiers/mu...is/i000858.html (http://www.museumkennis.nl/nnm.dossiers/museumkennis/i000858.html)

http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossier...nl/i000858.html (http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i000858.html)

Een reactie op:
http://forum.waarneming.nl/forum/index.php...indpost&p=50225 (http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=4841&view=findpost&p=50225)
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Robert Heemskerk op februari 17, 2006, 17:59:44 PM
Ikzelf ben voorstander van; zoveel mogelijk laten leven.
Het hangt natuurlijk wel een beetje van de soort af.
Een steekmug of horzel moet het soms ontgelden omdat ie niet met me wil meewerken.

Wat ik soms doe, is het insekt in een potje op die plek fotograferen.
Dat levert dan vaak ook meer informatie op, zodat ie soms toch nog gedetermineerd kan worden.
Daarna laat ik het weer vrij dan.
Maar met sommige soorten is dat natuurlijk zeer lastig.

groet, robert heemskerk
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: han.endt op februari 17, 2006, 18:09:42 PM
Er zijn bij de ongewervelden erg veel soorten die of alleen door microscopische kenmerken of alleen door genitaalonderzoek te determineren zijn.
Verder is het nog altijd zo dat bv. bij nachtvlinders en vliegen bij een zeldzaam exemplaar of bij een algemeen, maar lastig te determineren exemplaar om bewijs gevraagd wordt d.m.v. een verzameld exemplaar.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op februari 17, 2006, 19:20:30 PM
CiteerEr zijn bij de ongewervelden erg veel soorten die of alleen door microscopische kenmerken of alleen door genitaalonderzoek te determineren zijn.
Verder is het nog altijd zo dat bv. bij nachtvlinders en vliegen bij een zeldzaam exemplaar of bij een algemeen, maar lastig te determineren exemplaar om bewijs gevraagd wordt d.m.v. een verzameld exemplaar.
Precies, en daarom is gericht verzamelen van groot belang. Bedenk dat
- voor de meeste soorten geldt dat de verzamelde dieren afgerond 0% van de populatie uitmaken en afgerond 0% van het aantal exemplaren dat die dag opgegeten wordt door vogels, zoogdieren etc of tegen een auto of trein vliegt;
- daar duidelijke uitzonderingen op zijn, zoals kleine, geisoleerde populaties (bv zoals bij libellen als beekrombout, dagvlinders als gentiaanblauwtje of boktorren als de aardbok), deze kunnen wel degelijk schade ondervinden;
- het verzamelen een (in mijn persoonlijke mening niet commercieel) doel moet dienen: identificatie van de soorten (soms alleen op genitaal of poothaartjes te doen) en opbouwen vergelijkingsmateriaal.

Soms kan een foto afdoende bewijs zijn (mijn Noordse glazenmaker vloog weer rustig door na defotosessie), soms moet het dier verzameld worden (mijn kleine Sphaerophoria's [langlijfzweefvliegen] vliegen niet meer door).
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: han.endt op februari 17, 2006, 20:26:02 PM
CiteerOverigens vraag ik me wel af hoeveel insekten die je alleen microscopisch kunt determineren je moet doden om statistisch gezien uit te sluiten dat die ene soort niet tussen de andere zit wanneer ze op habitus helemaal niet te onderscheiden zijn.
Van het zweefvliegje Sphaerophoria batava kan je hier op de Noordwest-Veluwe tientallen per dag zien. Ik heb er heel wat genitaal onderzocht en slechts één keer kwam ik op S. taeniata en twee keer (zelfde plaats, ander jaar) op S. virgata (zeldzaam).

Anders is het weer bij de nachtvlinders Vierbandspanner (Xanthorhoe ferrugata) en Bruine Vierbandspanner (X. spadicearia) die allebei algemeen zijn. Andere voorbeelden zijn de epirrita's of de Psi-uil en de Drietand.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Andre321 op februari 22, 2006, 22:58:20 PM
Ls,

Er schijnt  in de Nieuwsbrief van EIS (nr. 21, april 1992) over bovenstaande gesproken te zijn.
Heeft iemand dit nog ergens in de kast staan ?

Waarschijnlijk gaat het om

Th. Zeegers 1992. Prikkebeen kan niet meer. 21: 11-12.

P.L.Th. Beuk 1992. Kan prikkebeen niet meer? Over de noodzaak van het verzamelen. 21: 13-16.

Wat betreft mijn mening:
Verzamelen mag op kleine schaal voor een openbaar toegankelijke referentie collectie mits het geen kwetsbare populatie betreft.



http://forum.waarneming.nl/forum/index.php...indpost&p=47674 (http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=4841&view=findpost&p=47674)
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Jeroen Nagtegaal op februari 25, 2006, 18:36:47 PM
Ik denk dat het geen kwaad kan om dode dieren op te prikken en als lesmateriaal oid. te gebruiken. Om een moelijk te determineren soort op te prikken en om daarmee de determinatie van te bevestiggen door te vergelijken kan denk ik ook geen kwaad, zolang niet iedereen een eigen colectie heeft, mensen kunnen contacten ook goed gebruiken en zijn materiaal lenen.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op februari 25, 2006, 19:30:22 PM
Een soortgelijk verhaal is hier te vinden;
http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=4541 (http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=4541)

Overigens heb ik een eigen (vlinder)collectie en doe dit om verschillende redenen om i.p.v. foto's ook een museumexemplaar te hebben als bewijs, die weer gebruikt kunnen worden voor verschillende doeleinden als een website als Vlindernet en eventuele gidsen. Daarnaast ook als determinatie en vergelijkingsmateriaal (wat heel handig is bij een moeilijke groep van de Pterophoridae).
Een opgeprikt beest heeft veel meer inhoud dan bijv. een foto, je hebt allemaal details als onderkant, voelsprieten, poten en genitalia die je op een foto e.d. (als het beest in rusthouding zit) lang niet allemaal kunt vastleggen.
Met activiteiten als excursies en de Nachtvlindernacht kun je mensen ook aantonen wat voor soorten er allemaal in Nederland rondvliegen en kunnen ze ook goed 'in het echt' zien wat de afmetingen zijn etc.
Ik persoonlijk vind het verzamelen in Nederland voor commerciële doeleinden of voor de mooiigheid best meevallen, dit gebeurd wel heel veel in landen als pakweg Indonesië en Latijns-Amerika..

Vanuit mijn opinie vind ik het een wat overdreven verhaal, hoe dan ook kan het geen kwaad om een tweetal exemplaren van een soort te prepareren voor een collectie, landelijk zal de soort er heus niet door afnemen.
Vooralsnog zijn er ook vogels die wel eens een insect lusten, maar hoe dan ook zie je de populatie niet afnemen.
Ik zelf neem van elke soort 1 a 2 exemplaren, soms meer bij soorten als Agriopis leucophaearia en Erannis defoliaria die je soms snel zou verwarren met andere soorten door de kleurvariatie. Dan zie ik dat wel als een soort wetenschappelijk doel.

Dankzij de preparatie hebben we nu geweldige nachtvlinderliteratuur als o.a. Skinner, de series Microlepidoptera of Europe, Parenti en Razowski deel 1 & 2.

Tymo
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: grunsven op februari 25, 2006, 20:45:39 PM
Dat lijkt me inderdaad een typisch geval van niet acceptabel (bovendien strafbaar want een beschermde soort).

Naar mijn mening zijn er twee aspecten die door elkaar spelen. Aan de ene kant zijn mensen tegen verzamelen omdat je een dier moet doden. Dit gaat dus over het individu. Aan de andere kant kan verzamelen een effect op de populatie hebben. Dat is een argument op een heel ander niveau.

Het individu argument vind ik niet zo van belang. Ik vind het niet zielig of onethisch om een dier te doden als ik daar een reden toe heb.
Het populatie argument vind ik veel belangrijker en zal dus zeker geen Aardbok of Grote vuurvlinder verzamelen.

Roy
 
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op februari 25, 2006, 21:28:21 PM
CiteerIk zoek nog twee exemplaren van de grote vuurvlinder. heb jij die ook ?

Acceptabel ?



Elmar
Ten eerste verzamel ik geen dagvlinders, ten tweede geen beschermde cq. bedreigde soorten..
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Robert Heemskerk op februari 28, 2006, 13:34:44 PM
Op zich lijkt het mij geen probleem op kleine schaal voor 'een goed doel' te verzamelen maar het is volgens mij net als bijvoorbeeld bij vogels (verhandelen) erg moeilijk te controleren. Als er vraag naar is, is er ook handel.. en veelal door mensen die er niet veel verstand van hebben. En dat kan zeer rendabel zijn want de kans dat iemand gepakt wordt en de daarbij gekregen bekeuring staan niet in verhouding tot elkaar.
Zo kan je via het internet allerlei soorten dieren kopen, ook op beursen.  Ook insecten..
Daar ben ik geen voorstander van dus..
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op februari 28, 2006, 15:33:23 PM
CiteerIk zoek nog twee exemplaren van de grote vuurvlinder. heb jij die ook ?

Acceptabel ?



Elmar
Strafbaar!!

Als je beschermde soorten vangt of doodmaakt ben je gewoonweg strafbaar, als je ze verhandelt ook.

Overigens interessant dilemma. In Duitse bundeslaendern krijgen rode lijst soorten vaak de status van wettelijk beschermde soort. Zo hebben er in Baden-Wuertemberg veel bijen een beschermde status. Die mag je niet meer vangen en/of doden. Gevolg is dat er geen kennis meer over die soorten verzameld wordt, zeker waar het soorten betreft met lastige determinatiekenmerken (die je dus eigenlijk moet verzamelen, maar dat mag niet). De beschermde status gaat zo tegen de soort werken: omdat er geen kennis over de soort verzameld wordt, kan met de soort geen rekening gehouden worden (niemand weet meer waar de soort voorkomt, om een klein probleem aan te geven). Ik ken inderdaad duitsers die hun bijenwaarnemingen niet meer volledig publiceren met als argument dat ze anders strafbaar zijn.

Naar mijn mening weegt de kennisopbouw die met het doden van een (tov van de populatie) zeer klein aantal exemplaren gepaard gaat op tegen het doden van de dieren op zich. Voor mij geen Duitse toestanden!
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: grunsven op februari 28, 2006, 16:14:36 PM
Ik neem aan dat Elmar dit als duidelijk voorbeeld gaf.

Als je moeilijk te herkennen soorten hebt en je mag ze niet verzamelen kun je ze niet monitoren/inventariseren en dus niet beschermen.

Op een paar uitzonderingen (zoals genoemd) na zal het verzamelen van een paar individuen weinig invloed hebben op populatie niveau. Goed beheer echter wel.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op februari 28, 2006, 16:30:52 PM
CiteerGoed beheer echter wel

En vooral slecht beheer ook......

Daarbij komt dat op basis van inventarisaties beheer uitvoeren nogal dubieus is. Je zal dan toch echt de biologie van de soorten moeten kennen om iets te kunnen doen. Daar gaat het weleens mis, neem bijvoorbeeld de nachtvlinders, de meeste kennis over waardplanten e.d. komt uit de boeken (dus veelal de buitenlandse situatie die klakkeloos vertaald wordt).

Nog concreter een voorbeeld aan de hand van een soort, Drymonia velitaris; waardplant eik!

Als je dan niet weet dat Drymonia velitaris graag op kleine eiken zit (niet perse jonge eiken) met een warme standplaats, zoals bijvoorbeeld op heidegbeiden, en men de eiken met het dennenscheren ook gewoon verwijderd.... Tja dan is het niet zo vreemd dat velitaris zo zeldzaam is en op sommige lokaties plotseling verdwenen lijkt te zijn. Opvallend is dat andere bijzondere soorten met eik als waardplant veelal ook voorkomen op dezelfde plekken als Drymonia velitaris, bijvoorbeeld Minucia lunaris en Catocala sponsa.

Kortom al dat inventariseren is leuk maar op basis van stippen gaan beheren is dom want zonder de biologie te kennen kan je het beheer niet op soorten af stemmen.

Wel is het belangrijk dat men besteft dat een inventarisatie veelal slechts de eerste stap is, zonder meer heel erg belangrijk.

Verzamelen heb ik overigens geen moeite mee, heb zelf ook een redelijke referentie collectie van inheemse nachtvlinders.

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op februari 28, 2006, 19:07:37 PM
Citeer
CiteerGoed beheer echter wel

En vooral slecht beheer ook......
Daar noem je zoiets...

Ik merk dat er veel gesnoeid wordt in de verkeerde periode plus daarnaast nog té veel gemeenten niet letten op de insectenfauna en dus ook maaien wanneer ze willen.
Brandnetelbermen of bermen met massaal bloeiende planten van pinksterbloem worden weggemaaid...precies in de periode dat de 1e rupsengeneratie van een groot aantal dagvlinders begon.
Na die tijd heb ik in de hele omgeving geen landkaartje meer gezien!

Ook de sleedoornpage komt eigenlijk niet meer in Friesland voor, omdat een overgroot deel van alle sleedoornstruwelen weggehaald zijn.
In de omgeving ken ik nog maar twéé struiken..

Wie richt hier dan meer schade aan? Het beheer die zonder erbij stil te staan meteen een hele populatie naar knoppen laat gaan of een entomoloog met een collectie met enkele exemplaren?
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op februari 28, 2006, 19:25:13 PM
Daar zie ik geen reden voor om dat te doen.

Wat ik aan wil geven is dat de afname van een soort vrijwel niets te maken heeft met een verzamelaar.
Weet jij een inheemse soort die zeldzaam of uitgestorven geworden is door invloed van verzamelaars?
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op februari 28, 2006, 20:22:42 PM
Citeer
CiteerWeet jij een inheemse soort die zeldzaam of uitgestorven geworden is door invloed van verzamelaars?
De grote vuurvlinder !!!!

Nu beschermd, maar de populatie van de nederlandse grote ondersoort is zo goed
als zeker negatief beinvloed door verzamelaars. Dit lijkt mede te blijken uit de prijzen die daar 100 jaar geleden voor betald werden.

Elmar
Rond die tijd stond men nog niet stil bij de inpackt die massaverzamelaars konden hebben deze vlindersoort. De dagvlindersoorten zijn meestal het meest geliefd puur voor de mooie kleur, maar goed..qua nachtvlinders kan ik geen in Nederland bedenken welke nou zo extreem afgenomen is door verzamelaars.
Qua dagvlinders zijn er genoeg te noemen, vooral 100-200 jaar geleden werd er heel veel verzameld, enkele soort afgenomen zijn Ornithoptera-soorten en de spaanse soort Graellsia isabellae. Tegenwoordig komt massaverzameling in Europa en Noord-Amerika maar zelden meer voor, in tropische delen van de wereld zijn het veel arme inwoners die proberen vlinders te verkopen en zelfs hele schilderijen van vlindervleugels te maken om zo nog wat geld in het laadje te krijgen!

Het idem beheer werd al eerder genoemd, ik geef een mening vanaf mijn kant.
Ik weet donders goed waar ik mee bezig ben en zal geen beschermde dagvlinders verzamelen, hoogstens micronachtvlinders en talrijke nachtvlindersoorten waarvan ik weet dat ik geen schade aan kan richten bij een populatie (bijv. wijfjes eerst uit te laten leggen). Dagvlinders heb ik overigens niet eens genoemd, wel vedermotten, en moeilijke soorten Geometridae en Noctuidae waar men vaak nog wel moeite mee heeft. Dit heeft helemaal niets uit te staan met een grote vuurvlinder..
Jouw uitspraak "Zelf kan/wil ik dieren die mij niet aanvallen niet doden, ook insekten niet. Dat de populatie groot genoeg is en er duizenden opgegeten worden door vogels e.d. maakt dat niet anders voor mij." is ook een mening. Als 90% van de grote vuurvlinders batavia ook ter prooi vallen aan vogels laat dat mij niet koud maar jou blijkbaar wel.
Het lijkt me het beste hier een einde aan te brijen, er bestaan verschillende meningen over dit verhaal en toch zul je er maar genoegen mee moeten nemen dat ik aangeef dat ik me erge zorgen maak over het beheer tov van de vlinders net zoals ik jou ook respecteer om je mening waar ik ook niet bij kan aansluiten.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op februari 28, 2006, 20:58:30 PM
Het lijkt me dat de op het forum aanwezige insektenverzamelaars dat zeer zorgvuldig doen. De afweging of je uberhaupt insekten wil doodmaken voor determinatie en studie is een ethische, die afweging moet iedereen voor zich maken.

De ondergrens bij die ethiek lijkt mij de zorgvuldigheid te zijn. Die tref ik aan! Laten we elkaar daarom niet met allerlei voorbeelden virtuele schuldgevoelens aan gaan praten. Het is niet zo dat je insekten mag doden omdat ze anders toch wel weggemaaid worden, het argument is dat het vangen en doden van een paar exemplaren in het niet valt bij de geboorte/sterfte-processen van een beetje insektenpopulatie. Waar dat niet zo is: zie zorgvuldigheid hierboven.

Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Northwinds op februari 28, 2006, 21:19:33 PM
De Grote Vuurvlinder is zo zeldzaam door een combinatie van verlies van habitat en het feit dat de vlinders een groot territorium nodig hebben. Je hebt dus grote oppervlaktes nodig om een populatie van enige betekenis te kunnen huisvesten.
Het verzamelen toendertijd zal mischien een kleine invloed hebben gehad maar heeft de vlinder niet zeldzaam gemaakt, dat is gekomen door verlies aan leefomgeving. In feite is Nederland gewoon te klein voor deze vlindersoort geworden.

Heb zelf ook een kleine referentiecollectie van dag en nachtvlinders en zie daar geen enkel probleem in.

Peter


Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op februari 28, 2006, 21:31:41 PM
CiteerHet is niet zo dat je insekten mag doden omdat ze anders toch wel weggemaaid worden, het argument is dat het vangen en doden van een paar exemplaren in het niet valt bij de geboorte/sterfte-processen van een beetje insektenpopulatie. Waar dat niet zo is: zie zorgvuldigheid hierboven.
Nu begrijp ik hoe mijn stukje opgevat is, zo bedoelde ik het dus niet, meer welke factor meer invloed heeft op het verdwijnen van soorten. Het komt namelijk net zo over alsof een verzamelaar tot de hoofdfactoren behoort en als verantwoordelijk gezien wordt voor het afnemen en verdwijnen van soorten, wat ik niet helemaal correct vind, zeker in deze tijd niet.
Men kan ons niet aanrekenen dat een stelletje malloten van 100 jaar geleden de halve populatie van de grote vuurvlinder uitgeroeid heeft, tegenwoordig denk ik dat alle entomologen dié een collectie hebben extra op hun hoede zijn en ook beter nadenken over de consequenties die het kan hebben.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op februari 28, 2006, 21:38:05 PM
Tymo, ik beschouw jou dan ook als een zorgvuldig verzamelaar. Maar de ethiek rond verzamelen ligt gevoelig, zie de discussie hier. En eigenlijk is dat maar goed ook, want dat houdt je scherp op de (al dan niet) noodzaak tot verzamelen.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op februari 28, 2006, 22:20:20 PM
Ik sluit mij bij Mark aan maar wil toch ook nog iets kwijt. Elmar, ik zou willen dat je gelijk had en dat het verdwijnen van soorten aan de verzamelaars ligt, dan was de oplossing ook een stuk makkelijker!

Voor wat betreft de grote vuurvlinder is ook verzamelen niet de oorzaak van de sterke achteruitgang. Het zou prettig zijn als mensen zich eerst verdiepen in een onderwerp en dan pas zaken als waar op een forum schrijven. Een grappig detail is natuurlijk dat de Nederlandse ondersoort van de grote vuurvlinder (eitjes e.d.) nog steeds gekocht kan worden in Engeland (allemaal nakweek). Ik heb het geluk gehad om regelmatig Frits Bink te spreken; ook over de grote vuurvlinder...

Daarbij komt dat ik er van overtuigd ben dat de huidige verzamelaars hun verstand gebruiken en geen grote vuurvlinders zullen verzamelen.

Dat er helaas ook veel vlinders gevangen en verhandeld worden vind ook ik een kwalijke zaak.

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: marcel123 op februari 28, 2006, 22:39:12 PM
Zie ook hier: http://forum.waarneming.nl/forum/index.php...wtopic=1674&hl= (http://forum.waarneming.nl/forum/index.php?showtopic=1674&hl=)

niet tegen als het
-niet in natuurgebieden is
-kleine aantallen voor een referentiecollectie (en niet voor verkoop bijv.)
-goed geetiketteerd en zorgvuldig bewaard.

Kortom niets nieuws.

PS:
Zien we het resultaat van deze discussie nog in een verslagje?
Want dan kan ik misschein mijn richtlijnen ook wel vervangen door een knip-en plak actie.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op februari 28, 2006, 22:45:44 PM
CiteerZien we het resultaat van deze discussie nog in een verslagje?
Want dan kan ik misschein mijn richtlijnen ook wel vervangen door een knip-en plak actie.
De gedragsregels van waarneming.nl (zie onderaan menu bij openingspagina) lijken me duidelijk genoeg en deze discussie ook. Zie geen noodzaak tot verslagje.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 01, 2006, 18:14:02 PM
Elmar verdiep je eerst in je onderwerp meer kan ik niet zeggen, de wereld omdraaien en anderen met bewijzen laten komen getuigt al niet van veel onderbouwing van je eigen beweringen. Ik zou je willen vragen kom eens met insectensoorten die puur door verzamelaars uitgestorven of lokaal verdwenen zijn?

En qua grote vuurvlinder, ondersoort batava, lees onderstaande eerst eens door:

http://www.synbiosys.alterra.nl/natura2000...groep=2&id=0006 (http://www.synbiosys.alterra.nl/natura2000/hoofdpagina.aspx?subj=veldgids&groep=2&id=0006)

De soort is in Nederland gebonden aan een cultuurlandschap dat alleen met uiterst intensief beheer in stand gehouden kan worden... daar is men wat laat mee begonnen omdat de biologie van de inheemse grote vuurvlinder onvoldoende bekend was. Men is pas verder gaan kijken toen de situatie enorm verslechterd was, dus alle inventarisaties lieten zien dat de soort achteruit ging en toen pas is men gericht naar de biologie / ecologie van deze soort gaan kijken en komen er langzaam beheersadviezen en -plannen op tafel.

Cijfers ga ik niet voor je opdiepen neem zelf eens contact op met de Vlinderstichting of Alterra...  

Groeten,

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op maart 01, 2006, 18:38:20 PM
CiteerZelf kan/wil ik dieren die mij niet aanvallen niet doden, ook insekten niet.
Dat de populatie groot genoeg is en er duizenden opgegeten worden door vogels e.d. maakt dat niet anders voor mij. 

En dat spijt me ook wel weer want het is inderdaad onmogelijk ombepaalde groepen die ik wel heel interessant vind zonder ze te vangen en te doden op naam te brengen.

Dus misschien ga ik de drempel nog wel een keer over, maar nu nog niet.


Overigens vraag ik me wel af hoeveel insekten die je alleen microscopisch kunt determineren je moet doden om statistisch gezien uit te sluiten dat die ene soort niet tussen de andere zit wanneer ze op habitus helemaal niet te onderscheiden zijn.


Elmar
Vorige pagina, Elmar...
Heb jij dit niet gezegd?

Ik trek geen onterechte conclusies, ik word er door jou ook van beschuldigd dat ik me probeer vrij te pleiten? Hier moet nu ook eens een eind aan komen, nu wordt het meer een kat-en-muisspelletje en laat ik het hierbij.

Jeroen heeft verstand van zaken en jij kennelijk niet als ik je verhaal zo lees, probeer je verhaal te ondersteunen door feiten..
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op maart 01, 2006, 18:54:01 PM
CiteerJe geeft gewoon geen antwoord op mijn vraag, je weerlegt mijn uitspraken niet, en speelt de bal simpel terug.

Wat vroeger gebeurde is niet nu, nu zijn we zo veel wijzer !!!!!!!!!

En wat ik het ergste vind (zie vorige bericht) is dat je mij dingen in de mond legt die ik niet gezegd heb !!! En dat gaf ik al aan en je reageert er niet op.


Dus wat mij betreft : zoek het maar lekker uit.


lmar
Ik neem aan dat dit voor mij bedoeld is.

Welke vraag heb je gesteld, ik geef telkens antwoord maar dat ontken jij telkens.
Uit welke bron heb je dat de afname van L. dispar vroeger te danken is aan verzamelaars? Hoeveel procent betreft die daling?
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: laatvlieger op maart 01, 2006, 19:12:24 PM
Hoe het ook zij, het is waarschijnlijk wel zo dat genetiche verarming van een toch al kwetsbare populatie op de korte termijn kan leiden tot allerlei nadelige gevolgen door bijvoorbeeld inteelt en op de lange termijn kan leiden tot een verminderd evolutionair aanpassingsvermogen, waardoor er een grotere kans tot uitsterven bestaat.

Met andere woorden, verzamelen van soorten in kwetsbare populaties kan wel degelijk de laatste druppel zijn waardoor een soort plaatselijk uitsterft (bij endemen extra vervelend omdat dat plaatselijk vaak inhoud dat de soort wereldwijd uitsterft)

Ik voel me dan ook erg schuldig dat ik het laatste exemplaar van de aardbok in Nederland vond en verzamelde tijdens een flora en fauna excursie van biologie in Limburg. Waar jij ook bij was Roy, dus de volgende quote gaat niet helemaal op:
CiteerHet populatie argument vind ik veel belangrijker en zal dus zeker geen Aardbok of Grote vuurvlinder verzamelen.
We hadden destijds geen goede fotoapparatuur bij ons, geen juiste literatuur en we wisten niet wat we hadden. Wel dat het waarschijnlijk een of andere bijzondere boktor was. Hij is meegegaan naar naturalis, waar men niet kon geloven dat die nog op de Brunsummerheide gevonden was. Zover ik weet is er daarna nooit meer eentje in Nederland gezien.  Dus wat dat betreft heb je helaas waarschijnlijk gelijk roy, je zal geen aarbok in Nederland verzamelen... omdat ze er waarschijnlijk niet meer zijn..

Ook bij nachtvlindervangen kun je moeilijk voorspellen wat je vangt en mijn ervaring is, dat als iets onbekend is, of alleen thuis te determineren is, het toch vaak mee naar huis gaat. Thuis kan het dan wel iets heel bijzonders blijken.


Ik vind het moeilijk om een standpunt te kiezen, maar ben het wel grotendeels eens met wat tot nu toe hier op het forum is vermeld. Met zorgvuldigheid verzamelen mag wat mij betreft en een collectie zou moeten openstaan voor iedereen die daar onderzoek aan zou willen doen. Ook persoonlijke referentiecollecties kunnen toch op internet geplaats worden??  
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: laatvlieger op maart 01, 2006, 19:33:47 PM
jullie hebben beide gelijk dat er feiten op de tafel moeten komen, maar hou alsjeblieft beide op met moddergooien!

 :wub: Handjes schudden en weer verder  ;)


(p.s. speel het niet op de man, maar maak er bijvoorbeeld een meer algemeen voorbeeld van, dan worden de discussies niet erg gemeen en wordt er toch zinnig gesproken)  
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 01, 2006, 19:55:55 PM
Gevraagd een reactie.... en nu denk je echt dat "jij" het beest lokaal hebt laten uitsterven door mogelijk het laatste exemplaar gevangen te hebben?

Jeroen

Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Northwinds op maart 01, 2006, 20:03:16 PM
Ach, als het werkelijk de allerlaatste Nederlandse aardbok was is dat een ongelooflijk toeval.
Voor hetzelfde geval is er een roofdier die hem naar binnenschrokt of vliegt hij zich te pletter tegen een autoruit.
Zou me er toch niet te schuldig om voelen. Wel erg jammer dat zo'n mooi groot insekt het in Nederland niet meer kan redden.

Peter

(lees net ergens dat het beestje niet kan vliegen, dus die autoruit wordt wat moeilijk:))
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 01, 2006, 20:18:13 PM
Met het verzamelen van insecten heb ik totaal geen moeite, mits het op een verantwoorde wijze gebeurt. Daarbij weet, neem ik aan, iedereen dat het gewoon bij wet verboden is om beesten te verzamelen uit (natuur)gebieden ook onbeschermde soorten. Alle verzamelaars die ik ken werken netjes met vergunningen en geven de vangstgegevens door aan op zijn minst de vergunningverlenende instantie. Om uitsterven van soorten op verzamelaars af te schuiven is heel erg makkelijk en bovendien zijn er geen bewijzen voor... Ik laat dan even het verzamelen voor commerciële doeleinden buiten beschouwing; dan zijn er inderdaad voorbeelden te vinden van insecten die lokaal verdwenen zijn.

Veel erger is dat veelal alleen een endemische ondersoort zoveel aandacht krijgt terwijl er veel meer soorten verdwenen zijn uit Nederland of op zijn minst erg hard achteruit gaan, gelukkig zijn er ook soorten waarmee het beter lijkt te gaan. Hierbij is het, in mijn ogen, heel erg belangrijk om te beseffen dat tegenwoordig er teveel bureaubiologie gemaakt wordt van veldbiologie. Daarmee bedoel ik dat er met de gegevens verkregen door inventarisaties heel hard gerekend wordt en dat men daar allerlei conclusies aan verbindt..... Daarbij wordt bij vlinders bijvoorbeeld veelal vergeten om naar de "behoeftes" (voor zover daarvan gesproken kan worden bij vlinders) van de rupsen te kijken. Dat terwijl de vlinder toch eigenlijk slechts de rups zijn manier is om zich voort te planten en te verspreiden, evolutionair gezien niet eens zo'n vreemde gedachtegang.

Pas de laatste jaren is men echt bezig om vanuit inzicht in de biologie van soorten te proberen soortspecifiek beheer toe te passen. Bij de grote vuurvlinder is men daarmee misschien wel te laat... wat als we twee keer een zomer als in 2003 achter elkaar hebben en dan ook nog een paar keer -20 eind maart zoals vorig jaar..... Dat kan dan de druppel zijn voor sommige soorten als er dan in zo'n jaar ook nog verzameld wordt..... Zelfs dan is verzamelen wat mij betreft niet de hoofdoorzaak....

Er is duidelijk sprake van dat veel soorten achteruitgaan en dat bij veel soorten men niet precies kan aangeven wat de oorzaak van deze achteruitgang is. In Engeland is onlangs een rapport verschenen (http://www.butterfly-conservation.org/support/britains_moths/index.html)  waarbij men aan de hand van vangresultaten met speciale vallen voor nachtvlinders gedurende enkele tientallen jaren op dezelfde lokaties heeft aan kunnen tonen dat maar liefst 60 % van de inheemse nachtvlinders daar ernstig achteruit gaat.... En mij maak je niet wijs dat dat door verzamelaars komt of door verzamelaars die een eeuw geleden actief waren. Kortom ik blijf erbij dat heel makkelijk verzamelen als oorzaak van achteruitgang of uitsterven aangewezen wordt maar dat er geen harde cijfers beschikbaar zijn.

Ik ben ervan overtuigd dat biotoopvernietiging en versnippering de echte boosdoeners zijn ook bij de grote vuurvlinder en kleine heivlinder en......

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 01, 2006, 20:21:30 PM
Citeerhouding van jullie dat jullie absoluut geen bedreigde en zeker geen beschermde soorten vangen.

Heb ik nooit gezegd en ik heb meerdere voor Nederland zeldzame tot zeer zeldzame soorten in de collectie zitten...

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op maart 01, 2006, 20:39:41 PM
Helaas, dit loopt uit de hand. Ik zet de discussie op slot.

Mark

CiteerHet lijkt me dat de op het forum aanwezige insektenverzamelaars dat zeer zorgvuldig doen. De afweging of je uberhaupt insekten wil doodmaken voor determinatie en studie is een ethische, die afweging moet iedereen voor zich maken.

De ondergrens bij die ethiek lijkt mij de zorgvuldigheid te zijn. Die tref ik aan! Laten we elkaar daarom niet met allerlei voorbeelden virtuele schuldgevoelens aan gaan praten. Het is niet zo dat je insekten mag doden omdat ze anders toch wel weggemaaid worden, het argument is dat het vangen en doden van een paar exemplaren in het niet valt bij de geboorte/sterfte-processen van een beetje insektenpopulatie. Waar dat niet zo is: zie zorgvuldigheid hierboven.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: laatvlieger op maart 03, 2006, 10:06:06 AM
Hij is weer geopend zo te zien..

De vraag is nog steeds wel relevant, wanneer wel en wanneer niet verzamelen??

Als een soort onbekend voor je is en je hebt het vermoeden dat het iets bijzonders is, mag je dan verzamelen?? (voor een beginner zou dat betekenen dat hij in dat geval grote vuurvlinder mag verzamelen!)

Of moet er eerst een zekere kennis aanwezig zijn, voordat men mag verzamelen? (Maar dan worden er nog steeds rete zeldzame nachtvlinders e.d. verzameld!)

Of mag iedereen verzamelen wat hij/ zij maar wil. Een verzamelaar heeft toch nooit invloed op de populatie? (Is waarschijnlijk in kwetsbare populaties met een geringe genetische diversiteit niet te verdedigen. Maar misschien was er zonder echt reddingsplan toch al geen redden meer aan)

etc etc.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 03, 2006, 12:31:55 PM
Wouter naar mijn mening geef je de situatie wel heel erg simplistisch weer. De flora- en faunawet verbiedt heel duidelijk om dieren of planten mee te nemen te verstoren of te vangen. Kortom zonder vergunning is verzamelen eigenlijk al uit den boze... ook rupsen meenemen en opkweken is feitelijk al strafbaar indien je niet over een vergunning beschikt.... Daarbij komt dat beschermde diersoorten uiteraard niet verzameld mogen worden, ook niet door beginners, en veelal op bekende vindplaatsen expliciet vermeld worden op de vergunning.....

Normaal gesproken zijn terreinbeheerders heel duidelijk bij het verlenen van een vergunning en meestal willen ze ook eerst een keer kennis maken en samen het gebied verkennen.

Ik vind dan ook zonder meer dat een bepaalde basiskennis absoluut een vereiste is om te starten met verzamelen. Persoonlijk ken ik ook geen voorbeelden van mensen die "insectenstudie" begonnen zijn met verzamelen....

Jeroen  
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: laatvlieger op maart 03, 2006, 13:21:50 PM
Kijk zo'n soort reactie was ik op uit.

Er mag dus niet gevangen worden tenzij er een ontheffing is afgegeven. (door wie eigenlijk? Lijkt me niet dat een terreinvergunning voldoende is?)

Ik neem aan dat er in de praktijk weinig van terecht komt?

CiteerDaarbij komt dat beschermde diersoorten uiteraard niet verzameld mogen worden, ook niet door beginners

Volgens mij zijn er maar heel weinig insecten daadwerkelijk beschermd. Als ze niet beschermd zijn wil dat niet automatisch zeggen dat ze niet bedreigd zijn. En als je nou niet weet wat iets is? Dan verzamel je het wel (ook met vergunning)?... daar kan achteraf dus best iets beschermds/ bedreigds tussen blijken te zitten. En als je wel weet wat het is, dan is het in zeg 80% van de gevallen niet nodig om te verzamelen... Waar zit dan de grens? Hoeveel kennis moet je bezitten voordat je zelf mag verzamelen?

En welke referentiecollecties zijn er bijvoorbeeld openbaar voor een beginnend entomoloog/ autodidact/ liefhebber?


(je is hier in algemene zin gebruikt, doet er niet zoveel toe wat jij zelf specifiek doet)

Ik vraag me trouwens af hoeveel mensen thuis rupsen uitkweken en hoeveel daarvan zo'n vergunning hebben waarover jij spreekt??
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 03, 2006, 13:49:28 PM
Hmmmm veel vragen en de praktijk zal veelal anders zijn dan die ideale situatie die ook weer anders zal zijn dan de door de wet voorgeschreven situatie. Ik kan voor mijzelf spreken en voor de collega entomologen die ik ken van de NEV (Nederlandse Entomologoische Vereniging).

Dat het niet altijd gebeurd is ook ebvident het afgelopen jaar nog werd ik gevraagd om in Zoetermeer bij de Nationale Nachtvlindernacht aanwezig te zijn (de excursie daar werd georganiseerd door het IVN dacht ik), daar had men dus niets geregeld op het gebied van vergunningen. Ik heb toen netjes met de gemeente gebeld en er werd keurig een vergunning afgegeven!

Vanzelfsprekend (?) worden er ook weleens dieren verzameld op plekken waarvoor men geen vergunning heeft, daar maak ook ik mij aan schuldig.

Wel hebben eigenlijk alle verzamelaars meestal vergunning om binnen een bepaald gebied onderzoek te mogen verrichten (onderzoek=invenatriseren=vangen=evntueel doden in dit geval).

Omdat ik mij bezighoud met (nacht)vlinders heb ik een vergunning die mij toestaat om bepaalde gebieden 's nachts met de auto te betreden en dan een laken met lampen op te stellen om nachtvlinders te lokken, daarnaast vraag ik altijd expliciet om toestemming om mij buiten de paden te mogen begeven en rupsen te kloppen, slepen of op zicht te zoeken. De terreinbeheerder/-eigenaar is dan de vergunningverlenende instantie en geeft aan wat wel en niet mag, zo mag ik op de Veluwe bepaalde rustgebieden niet betreden of gedurende de bronst van de edelherten pas laat in de avond het terrein op. Veelal wordt ook expliciet in de vergunning opgenomen dat een uitgebreid verslag ingeleverd dient te worden, vergunning worden meestal voor maximaal 1 kalenderjaar afgegeven en kunnen dan wel verlengd worden.

Natuurlijk worden er ook bedreigde soorten gevangen (wat te denken van de vele vallen die geplaatst worden met vergif erin zodat alles wat erin terecht komt onherroepelijk dood is), niet mijn soort entomologie, maar het gebeurt en ik besef dat het geen kwaad kan op populatieniveau.... oftewel ben er van overtuigd dat het gebruik van dit soort vallen niet verantwoordelijk is voor het uitsterven van soorten.

Het niveau van de basiskennis kan ik niets over zeggen maar ik denk dat je pas gaat verzamelen als je daar aan toe bent en dan dus ook over de juiste basiskennis beschikt.

Hoeveel mensen rupsen opkweken, ik weet het niet, maar dat het gebeurt is natuurlijk duidelijk dat het geen kwaad kan is denk ik ook duidelijk (op populatieniveau). Dat het zelfs kan aanzetten tot een liefde voor de natuur, daar ben ik zelfs van overtuigd, ik denk hierbij aan kinderen die een rups op kweken en op die manier de metamorfose van een  vlinder te zien krijgen. Als je dat soort dingen in een klas uitvoert dan kan je er bijna zeker van zijn dat er weer een paar entomologen "geboren" zijn.


Ik hoop dat je hier wat mee kan.

Groeten,

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: laatvlieger op maart 03, 2006, 14:09:22 PM
Hoi Jeroen,

Volgens mij denken we er wel min of meer hetzelfde over, ik wilde alleen de discussie weer nieuw leven inblazen en niet laten eindigen zoals die nu geeindigd was.

Maar ik vraag me nu wel iets af (theoretisch geval hoor):
Citeer
Wel hebben eigenlijk alle verzamelaars meestal vergunning om binnen een bepaald gebied onderzoek te mogen verrichten (onderzoek=invenatriseren=vangen=evntueel doden in dit geval).

Maar op basis van de flora en fauna wet zoals jij die eerder beschreef kan een terreineigenaar toch niet zomaar beslissen over zo'n ontheffing zou je toch zeggen?? Anders mag een particuliere boseigenaar dus zomaar alles vangen en verstoren zolang het maar op zijn eigen gebied gebeurt en de soorten niet expliciet beschermd zijn. Dan lijkt het er bijna op alsof deze wilde soorten de terreineigenaar toebehoren.. vaag.

Stel ik ben AID-er en heb een hekel aan jou, mag ik jou dan aanhouden, zelfs al zou je een terreinvergunning hebben?  Misschien redeneer ik wel helemaal verkeerd hoor?
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 03, 2006, 14:13:53 PM
Geen flauw idee hoe dat zit in ieder geval geven verenigingen als Natuur Monumenten, De Lanschappen en dergelijke de vergunningen af, dat een pariculier dat niet mag en uitsluitend toestemming tot het betreden van privé terrein kan geven zou het meest logisch zijn, ik weet niet hoe dat zit..... heb dat ook nog nooit bij de hand gehad.

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: laatvlieger op maart 03, 2006, 14:40:44 PM
ja maar dat theorethische geval geldt ook voor de landschappen en natuurmonumenten e.d.

Waarom zouden zij zomaar een ontheffing af mogen geven?? Is dat bij wet geregeld? Of is het een schijnzekerheid, gedoogzone..
Oke, zonder hun toestemming mag je uiteraard niet in die gebieden komen, laat staan vangen. Maar als je toestemming hebt om er te komen, mag je dan wel vangen/ verzamelen?? Mogen zij officieel daarvoor wel een vergunning afgeven?
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op maart 03, 2006, 17:07:01 PM
Het is een misverstand dat alle planten en dieren in Nederland beschermd zijn. Zie Artikel 4 van de FF-wet (http://wetten.overheid.nl/cgi-bin/sessioned/browsercheck/continuation=17042-002/session=199197632010312/action=javascript-result/javascript=yes) en zie Artikel 3 van de Regeling aanwijzing dier- en plantensoorten Flora- en faunawet  (http://wetten.overheid.nl/cgi-bin/sessioned/browsercheck/continuation=17042-002/session=199197632010312/action=javascript-result/javascript=yes). Het komt erop neer dat alle gewervelde dieren beschermd zijn, en dat van de rest, waaronder insekten, een zeer beperkt lijstje beschermd is. Wel vereist de FF-wet dat je zogvuldig met planten en dieren omgaat, maar geeft geen ge- of verboden:
CiteerArtikel 2
1. Een ieder neemt voldoende zorg in acht voor de in het wild levende dieren en planten, alsmede voor hun directe leefomgeving.
2. De zorg, bedoeld in het eerste lid, houdt in ieder geval in dat een ieder die weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat door zijn handelen of nalaten nadelige gevolgen voor flora of fauna kunnen worden veroorzaakt, verplicht is dergelijk handelen achterwege te laten voorzover zulks in redelijkheid kan worden gevergd, dan wel alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs van hem kunnen worden gevergd teneinde die gevolgen te voorkomen of, voorzover die gevolgen niet kunnen worden -voorkomen, deze zoveel mogelijk te beperken of ongedaan te maken.

Aangezien er geen nachtvlinders op de lijst staan, had een vergunning voor het vangen van dieren voor de nachtvlindernacht niet aangevraagd hoeven te worden.

Mijns inziens heb je te maken met de volgende twee beschermingsregiems:
- de FF-wet definieert beschermde soorten, en verbiedt vangen en verstoren;
- een terreineigenaar kan (en zal) voorwaarden verbinden aan betreding van zijn terrein, bijvoorbeeld het niet vangen en verstoren van dieren. Om dat op zijn terrein toch te doen heb je toestemming nodig.


NB de gegeven links blijken tijdelijk te zijn. Volg de volgende en je komt bij de info uit als je op de betreffende links op de LNV site klikt. Beetje puzzelen, maar moet lukkeen.
-Flora- en faunawet (1e) op LNV site (http://www9.minlnv.nl/servlet/page?_pageid=354&_dad=portal30&_schema=PORTAL30): zie artikel 4.
-Vergunningen FF-wet. (http://www9.minlnv.nl/servlet/page?_pageid=1040&_dad=portal30&_schema=PORTAL30)
-Beschermde soorten (http://www9.minlnv.nl/pls/portal30/docs/FOLDER/MINLNV/LNV/STAF/STAF_DV/DOSSIERS/MLV_NPVN/SOORTEN_GEBIEDSBESCHERMING/MLV_NPVN_NATUURWETGEVING_DOCUMENTEN/106946.PDF)
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 03, 2006, 17:25:30 PM
Mark, het is niet toegestaan dieren te vangen in welke wet dat staat weet ik niet maar bijvoorbeeld staat het op ieder bordje van een natuurterrein dat je wilt betreden. Als je een beschermd gebied betreedt dan mag je daar geen enkel organisme meenemen of vangen.... ook geen onbeschermde soorten.

Daarnaast is wel degelijk een vergunning nodig voor dergelijke activiteiten, ook voor het vangen van dieren.  Bijvoorbeeld alleen al dat je buiten de paden een opstelling neerzet met een generator etc.  Los van de flora en fauna wet!

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op maart 03, 2006, 17:35:06 PM
Ik neem dan aan als je op een openbaar zandpad staat met een opstelling je daar verder geen vergunning voor nodig hoeft te hebben dan?
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 03, 2006, 17:35:47 PM
Ik heb hier onlangs nog over gesproken met Theo Verstrael en zal hem vragen om duidelijkheid in de duisternis te scheppen.... Of in ieder geval bronnen aan te voeren.

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: acherontia op maart 03, 2006, 17:37:57 PM
CiteerIk neem dan aan als je op een openbaar zandpad staat met een opstelling je daar verder geen vergunning voor nodig hoeft te hebben dan?

Ik denk dat je dan een zeikerd tegen kan komen die aangeeft dat een weg daar niet voor bedoeld is..... Zo heb ik eens gesmeerd (stroop op boomstammen) langs een openbare weg en "behoorlijk" last gehad met de politie....

Jeroen
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Northwinds op maart 03, 2006, 20:44:24 PM
Buiten natuurgebieden is het vrij om insekten te vangen op openbare terreinen.
Bij particuliere terreinen heb je uiteraard toestemming van de eigenaar nodig.
In je eigen achtertuin (of zoals in mijn geval op je balkon) mag je zoveel vangen als je wilt.
Vergunningen heb je alleen nodig voor vangen in natuurgebieden.

Peter
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op maart 03, 2006, 20:52:18 PM
CiteerMark, het is niet toegestaan dieren te vangen in welke wet dat staat weet ik niet maar bijvoorbeeld staat het op ieder bordje van een natuurterrein dat je wilt betreden. Als je een beschermd gebied betreedt dan mag je daar geen enkel organisme meenemen of vangen.... ook geen onbeschermde soorten.

Daarnaast is wel degelijk een vergunning nodig voor dergelijke activiteiten, ook voor het vangen van dieren.  Bijvoorbeeld alleen al dat je buiten de paden een opstelling neerzet met een generator etc.  Los van de flora en fauna wet!

Jeroen
Wat jij bedoeld valt onder mijn streepje "de terreineigenaar kan voorwaarden verbinden aan het betreden van het terrein". Als de eigenaar als voorwaarde stelt dat je geen dieren mag vangen, dan mag dat op zijn terrein niet. Wil je dat wel, dan moet je de terreineigenaar toestemming vragen. Dat staat niet in de wet, dat staat in de voorwaarden (en op het bordje bij de ingang).

Als je in gedachten op de grens van zo een terrein staat (links van de eigenaar met dergelijke voorwaarden, rechts van de gemeente zonder dergelijke voorwaarden) dan mag je het (niet in de Flora- en Faunawet beschermde) vlindertje links niet vangen, maar rechts wel.  Zowel links als rechts kan de politie je met dat vlindertje in de handen niet staande houden: links moet de eigenaar eerst aangifte doen (of zelf bijzonder opsporingsambtenaar zijn, zoals de meeste boswachter) rechts bega je geheel geen strafbaar feit.

De kennis van dit soort wetten is bij politie en gemeente slecht. Ik ben zelf wel eens door de politie aangesproken of ik geen beschermde soorten ving (liep op een kalkgrasland in Zuid-Limburg). Dat was in de tijd dat geloof ik alleen de Grote Vuurvlinder en het Vliegend Hert beschermd waren. Met mijn nee namen ze overigens onmiddelijk genoegen. Ook weet ik van mensen die een vogel als verkeersslachtoffer vinden en dan willen laten opzetten, dat de politie niet weet wat ze ermee aanmoeten. Dat terwijl ze een vergunning moeten afgeven om een vogel te laten vervoeren en te laten opzetten. Vogels zijn namelijk allemaal beschermd door de Flora- en Faunawet.
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op maart 03, 2006, 22:18:30 PM
De links in mijn eerdere mail bestaan niet meer. Hier meer stabiele links naar de  teksten waarin soorten beschermd worden.

Flora- en faunawet op LNV site (http://www9.minlnv.nl/servlet/page?_pageid=354&_dad=portal30&_schema=PORTAL30): zie artikel 4.

Vergunningen FF-wet. (http://www9.minlnv.nl/servlet/page?_pageid=1040&_dad=portal30&_schema=PORTAL30)

Beschermde soorten (http://www9.minlnv.nl/pls/portal30/docs/FOLDER/MINLNV/LNV/STAF/STAF_DV/DOSSIERS/MLV_NPVN/SOORTEN_GEBIEDSBESCHERMING/MLV_NPVN_NATUURWETGEVING_DOCUMENTEN/106946.PDF)
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op maart 09, 2006, 22:12:17 PM
http://www.vlindervangclub.nl (http://www.vlindervangclub.nl)
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Mark van Veen op maart 10, 2006, 08:46:05 AM
Duidelijk: vlinders op laag water (http://www.vlindervangclub.nl/upload/big/1035319.jpg).  :D  
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Elachista op maart 10, 2006, 14:16:24 PM
rare lui hoor, gisteren stonden er nog geen foto's
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: grunsven op maart 10, 2006, 15:06:43 PM
maar in het kort komt het hier op neer:

Je mag insecten zoeken, verstoren, vangen, verzamelen, doden etc. tenzij:

-Het een wettelijk beschermde soort is

-De eigenaar van het gebied waar je je bevindt dit heeft verboden (alle natuurgedieden)

Roy

(nee ik zeg hiermee niks over de wenselijkheid of de veldkennis van de nederlandse politie)
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Andre321 op maart 10, 2006, 21:16:49 PM
Goed, ondertussen (Met dank aan Sjoerd en de NEV) is het artikel van Prikkebeen ook boven water.
Hieronder een weergave.


Nieuwsbrief European Invertebrate Survey Nederland, 21 (1992)

Invertebrate Survey Nederland 21:: 13-16
Kan Prikkebeen niet meer ?[/size]
Over de Noodzaak van verzamelen

P.L.Th. Beuk

Abstract
About the necessity of collecting:
A reply is given to Zeegers (1991/1992) who gives his opinion on what is acceptable while collecting insects. His plea is for moderation and he gives directives for collecting in general.
In this article it is stressed that collecting often may be useful or even necessary because of the scientific value of collected material:
•   Collected material is a first basis for systematics, faunistic and ecological research;
•   Collected material enables one to compare specimens to confirm an identification and to form a search image
•   Evidence of reference in literature can be checked

Based on his sense of responsibility the entomologist should draw his own limits of what is acceptable while collecting.

SAMENVATTING

Zeegers (1991/1992) geeft aan wat in zijn ogen toelaatbaar is bij het verzamelen van insecten. Kort gezegd pleit hij er voor terughoudenheid bij het verzamelen en geeft hiervoor enige richtlijnen. In dit artikel wordt aangegeven, dat verzamelen soms nuttig kan zijn, omdat collectiemateriaal op verschillende manieren waardevol is:

a)   Collectie materiaal is een eerste basis voor systematisch, faunistich en oecologisch onderzoek.
b  )   Collectie materiaal maakt als vergelijkingsmateriaal bevestiging van een determinatie mogelijk en kan dienen voor het vormen van een zoekbeeld.
c)    Meldingen in de literatuur


meldingen en literatuur kunnen later gecontroleerd worden aan de hand van bewijs materiaal.
De entomoloog moet vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid besef grenzen trekken voor wat  hij toelaatbaar acht en niet.

AANLEIDING

In de Veelpoot verscheen enige tijd geleden een artikel van de hand van Zeegers (1991/1992) waarin hij de verzamel-ethiek van entomologen aan de kaak stelt: Er zijn geen algemene normen en waarden voor het verzamelen en iedereen volgt zijn eigen al dan niet duidelijk geformuleerde regels. Er zou een taboe rusten op het aanspreken van entomologen op hun verzamelethiek of juist het ontbreken daarvan.
Centraal in zijn discussie stelt Zeegers het 'doel' van de verzamelactiviteit. De diverse 'doelen' bespreekt hij, geeft punten van kritiek en geeft aan wat in zijn ogen wel en niet acceptabel is. Hij sluit af met enkele algemene richtlijnen voor het verzamelen.
Ik vond het nodig een nuancering te geven van een aantal van Zeegers' argumenten en gevolgtrekkingen. In dit artikel wordt een poging gedaan een andere kijk op het verzamelen van insecten te geven.

INLEIDING
De vraag die Zeegers zichzelf stelde is ' Waarom neemt een entomoloog een gevangen beest mee naar huis?'. Dit resulteerde in een lijst van zeven mogelijke 'doelen' van het verzamelen. Ik wil het verzamelen op een andere manier benaderen, namelijk vanuit de vraag ' Waarom bedrijft iemand de entomologie?' Hierbij denk ik aan drie mogelijke drijfveren:
a)   ten eerste het puur recreatieve tijdverdrijf
b )   ten tweede het onderzoek (door zowel amateurs als beroeps)
c)   ten derde de handel in 'entomologische objecten'.

Hierbij moet worden opgemerkt, dat entomologie als recreatieve bezigheid ongemerkt kan overgaan in onderzoek en dat voor menig onderzoeker de entomologie ook zeer ontspannend kan zijn.
De categorie onderzoek behelst een flink aantal soorten van onderzoek, maar daarover later.

ENTOMOLOGIE ALS ONTSPANNING

In deze categorie kunnen twee groepen worden onderscheiden. Als eerste zijn er de 'natuurgenieters'. Zij gaan op excursie , zijn uitgerust met populaire veldgidsen en zijn al tevreden als ze ongeveer een naam op een beestje hebben kunnen plakken. Ze hebben geen wetenschappelijke pretentie; het is gewoon leuk om in de natuur te zijn. Voor deze categorie is er praktisch  geen enkele reden tot verzamelen over te gaan.

Als tweede zijn er de mensen , waarvan Zeegers zegt dat ze beter postzegels kunnen gaan verzamelen. Zij verzamelen insecten (meestal opvallende insecten als vlinders) alleen om ze te hebben.  Ook hier is geen enkele wetenschappelijke pretentie. Met dit doel bijeengebrachte collecties zijn soms dan ook niet bruikbaar voor wetenschappelijk pretentie. Met dit doel bijeengebrachte collecties zijn soms dan ook niet bruikbaar voor wetenschappelijk onderzoek, omdat het materiaal slecht of niet is geëtiketteerd. Net als Zeegers ben ik van mening dat dit laatste geen goede zaak is.
Desondanks bouwt een deel van de 'postzegelverzamelaars' wel een toegankelijke collectie op die voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt kan worden. Ook de entomologen, die voor hun onderzoek streven naar een volledige referentiecollectie kunnen als 'postzegelverzamelaars' betiteld worden. Op een volledige referentiecollectie kom ik later nog terug.

ENTOMOLOGIE ALS ONDERZOEKSVELD

Er zijn veel verschillende soorten van entomologisch onderzoek en afhankelijkheid van het soort onderzoek kan het noodzakelijk zijn om te verzamelen. De redenen hiervoor heeft Zeegers genoemd in zijn doelen 3 tot en met 7, maar het is niet altijd mogelijk deze goed van elkaar gescheiden te houden. Ik wil ze langs lopen aan de hand van een aantal soorten onderzoek. Het moge duidelijk zijn, dat de soorten onderzoek ook in elkaar overlopen: faunistische gegevens kunnen bruikbaar zijn bij ecologisch onderzoek; ecologische gegevens kunnen van belang zijn voor systematieken de systematiek is in feite de basis waarop alle onderzoek wordt uitgevoerd.

ONDERZOEK EN VERZAMELEN

Vaak is het niet mogelijk onderzoek uit te voeren zonder daarbij ook te verzamelen. Veel groepen invertebraten zijn te klein of lijken met het blote oog te veel op elkaar om in het veld tot een betrouwbare determinatie te komen. Het kan noodzakelijk zijn series te verzamelen, omdat in het veld niet duidelijk is of  enkele op elkaar gelijkende soorten naast elkaar voorkomen.
De mogelijkheid tot het doen van onderzoek zonder daarbij te verzamelen is niet alleen afhankelijk van de grote van de onderzoeken dieren , maar ook van de kennis bij donderzoeker. Deze kennis wordt opgebouwd door een ruime veldervaring en de beschikbaarheid van goede literatuur, voor zweefvliegen bijvoorbeeld het boek van Van der Goot (1981). Het grootste deel van de soorten kan in het veld worden gedetermineerd. Bij een aantal genera levert dit problemen op, omdat ze bestaan uit een complex van soorten, die allen op microscopische kenmerken van elkaar onderscheiden worden. Afhankelijk van het doel van het onderzoek kan dan besloten worden om tot het verzamelen over te gaan..of niet.
Onderzoek aan groepen groter insecten is eerde mogelijk zonder over te gaan tot verzamelen. Niet toevallig zijn dit vaak de groepen , waar relatief veel literatuur over beschikbaar is, tegenwoordig zelfs in de vorm van p populaire, kwalitatief goede veldgidsen. Ook als insecten opvallende 'kenmerken' hebben is het mogelijk onderzoek te doen zonder de insecten te verzamelen. Sprinkhanen kun je altijd aan hun zang herkennen en hoef je dus niet perse te vangen. Dergelijke groepen zijn bij een brede laag in de bevolking populair. Het gaat dan bijvoorbeeld om grootschalige inventarisatieprojecten (vergroting van kennis over de verspreiding op de levenswijze) met als vervolg daarop de meer specifieke monitor projecten. Deze trend is ingezet bij de vogels en wordt nu ook gevolgd bij bijvoorbeeld dagvlinders. Groepen als sprinkhanen en libellen lenen zich tot op zekere hoogte ook voor dergelijk onderzoek, maar er zijn niet veel andere groepen ongewervelden waarvoor zo'n soort onderzoek goed mogelijk is.

SYSTEMATISCH ONDERZOEK
Systematisch onderzoek is de basis voor al het onderzoek dat gedaan wordt : de soorten moeten herkend kunnen worden en er moet een referentiekader (naam) zijn om met elkaar over groepen  te kunnen communiceren. Systematisch onderzoek is tevens het soort onderzoek dat geheel niet zonder verzamelen kan. De basis voor dit onderzoek ligt altijd in collectiemateriaal.  Na een gedegen voorstudie aan de hand van dit materiaal kan er in het veld gericht verwerkt worden. Voor gedetailleerde studie worden beesten verzameld en om variaties te kunnen bestuderen zullen ook series worden verzameld. Uit wetenschappelijk oogpunt is het vereist om bewijsmateriaal beschikbaar te hebben, bijvoorbeeld type exemplaren van nieuwe soorten.
Systematisch onderzoek is niet zelden afhankelijk van door derden verzameld materiaal. De meeste onderzoekers hebben namelijk niet de mogelijkheid alle interessante gebieden te bezoeken. In dat geval zijn vaak door amateurs verzamelde exemplaren van groot belang. Het gaat hierbij ook vaak om toevallig verzamelde exemplaren. De taxonomie staat niet stil. Regelmatig worden nog nieuwe soorten beschreven en zonder verzameld materiaal is het niet mogelijk later na te gaan op welke soort eerdere meldingen in de literatuur betrekking hadden. Collectie exemplaren maken het mogelijk deze meldingen te controleren. (Van der Linden, 1986 en 1991).

FAUNISTISCH ONDERZOEK
Faunistisch onderzoek kent ruwweg twee kanten: onderzoek naar de verspreiding van soorten in de ruimte en onderzoek naar de verspreiding van soorten in de tijd. In beide gevallen kan collectie materiaal waarde volle informatie leveren en in beide gevallen is het soms noodzakelijk bewijsmateriaal te verzamelen.
Bewijsmateriaal is nodig om waarnemingen eventueel later te kunnen controleren. De reden kan zijn dat bepaalde waarneming anders in twijfel wordt getrokken (Zie Renema, 1990) of dat het een groep betreft waarbij in het veld makkelijk determinatie fouten worden gemaakt. De betrouwbaarheid van een veldwaarneming is afhankelijk van een aantal zaken. Het hangt bijvoorbeeld af van de groep, de beschikbare literatuur, de ervaring van de waarnemer, etc.
Zoals boven ook al opgemerkt kunnen taxonomische ontwikkelingen controle van literatuurvermeldingen noodzakelijk maken. Zo zou bij het opstellen van fauna lijsten eigenlijk van alle soorten ergens een bewijsexemplaar in een collectie aanwezig moeten zijn. Daarom is het mijn inziens noodzakelijk van een soort, die voor de eerste maal uit een fauna gebied wordt gemeld, materiaal te verzamelen. Ook in het geval van een uitzonderlijke vindplaats (geografisch of qua biotoop) of datum verdient het de aanbeveling bewijsmateriaal te verzamelen.
Zeegers suggereert, dat het verzamelen van exemplaren geen enkele bijdrage levert aan het vastleggen van vindplaatsgegevens. Dit is mijn inziens niet waar. Zeegers heeft gelijk als hij zegt dat je in een excursieboekje veel meer gegevens kwijt kunt dan op de vindplaats etiketten. Het probleem is echter dat veel van de excursieboekjes (zeg maar de papieren collectie) uiteindelijk niet op een plaats terecht komen waar ze bestudeerd kunnen worden. Dit in tegenstelling tot gewone collecties.
Met etiket gegevens van een collectie-exemplaar heb je op zijn minst een vindplaats, een datum en een verzamelaar. Deze samen maken het mogelijk de papieren verzameling van een verzamelaar gericht te raadplegen. Zonder dat exemplaar ben je bij het bestuderen van excursieboekjes soms veroordeeld tot het zoeken naar een naald in een hooiberg. Belangrijk is de waarde van verzamelde exemplaren als zodanig. De gegevens kunnen worden gebruikt bij het opvullen van 'witte plekken op de kaart' en het is mogelijk iets te zeggen over het voorkomen van een soort in de tijd. De auteur houdt zich op dit moment bezig met een herziening van het Nederlandse materiaal van het genus Rhamphomyia (Diptera, Empidae). Bestudering van collectiemateriaal levert zowel een aanvulling op de kennis van de vroegere en huidige verspreiding in Nederland al nieuwe soorten voor de Nederlandse fauna. Dit op basis van oud en recent collectiemateriaal. Deze informatie had nooit uit het opschrijfboekje gehaald kunnen worden omdat weinigen zich met die groep bezig hielden en niet alle soorten herkend werden.

ECOLOGISCH ONDERZOEK
Niet alle soorten ecologisch onderzoek gaat gepaard met veel verzamelen. Bij waarnemingen aan het gedrag van insecten of hun levenswijze zal het vooral gaan  om het doen van waarnemingen aan levende dieren. Op zijn hoogst zal dan een klein aantal exemplaren worden verzameld. Hoewel het nodig is om enig bewijsmateriaal te verzamelen om de determinatie te controleren, wordt dat niet eens altijd gedaan.
Informatie over het exacte habitat of de activiteitspatronen gedurende dag of gedurende het seizoen kun je verkrijgen door een aantal methoden. Er is bijvoorbeeld de grovere methode van het plaatsen van vangbakken of –tenten en het ingraven van bodemvallen. Het behoeft geen nadere toelichting, dat genoemde verzamelmethoden bijzonder aselectief zijn en er veel meer dieren gedood worden dan nodig is.
Bestudering van collectie materiaal vooraf kan al een eerste indicatie geven over habitat of activiteitsperiode. Dit is onder ander afhankelijk van hoe het materiaal geëtiketteerd is en of er achtergrondinformatie is vastgelegd in bijvoorbeeld een excursieboekje. Dit kan gevolg worden door gericht veldonderzoek.
Tegenwoordige inventarisatieprojecten maken het mogelijk ecologische informatie op te slaan(via de waarnemingsformulieren) maar voor het grootste deel van de insecten bestaan zulke projecten. Zeegers heeft helemaal gelijk wanneer hij zegt dat veel informatie over de veldomstandigheden niet op het etiket kan worden vastgelegd, maar wel heel goed in de excursieboekjes. Voor veel entomologen geldt echter dat ze maar weinig tijd voor veldwerk hebben. Dat houdt in , dat het maar voor een beperkt aantal soorten mogelijk is in het veld en de determinaties en de aanvullende waarnemingen uit te voeren. Voor overige soorten kan het mogelijk zijn de informatie af te leiden uit (series van) verzamelde exemplaren: geslachtsverhouding, leeftijd (is een exemplaar afgevlogen of niet), reproductieve fase (wijfjes met eitjes etc).

REFERENTIE COLLECTIE
Een goede referentiecollectie is onontbeerlijk bij het serieus bedrijven van entomologie. Hiermee kan het ontbreken van goed illustratie materiaal ondervangen worden en wordt het mogelijk om vooraf een zoekbeeld te vormen. Een collectie is niet alleen nuttig voor de eigenaar. Ook derden, die niet altijd in staat zijn een van de weinige natuurhistorische musea te bezoeken, kunnen deze collectie eventueel raadplegen.

Het nut van een complete referentie collectie ligt hierin, dat alle soorten naast elkaar bekeken en kleine maar duidelijke verschillen vergeleken kunnen worden. Gevolg is een beter zoekbeeld en betrouwbare determinaties in het veld en een geringere noodzaak tot verzamelen.
Ondanks het nut van een complete referentiecollectie zal het meestal niet lukken om die compleet te krijgen. De vraag is of het streven naar een complete collectie moet leiden tot expedities met dat doel. Het aanvullen van de eigen referentiecollectie door 'toevallige vangsten' moet zondermeer kunnen.

ENTOMOLOGIE ten behoeve van de HANDEL

Handel in insecten wordt in het algemeen veroordeeld. De reden daarvoor is niet zo duidelijk als die misschien wel op het eerste gezicht zou lijken. Het principe dat dieren in het geheel niet gedood zouden mogen worden, is een ethisch argument waarover moeilijk valt te discussiëren. Met is het er mee eens..of niet.
Weinigen zullen er bezwaar mee hebben als entomologen doubletten uit wisselen. Mede hierdoor zullen ze in het veld minder snel tot verzamelen over hoeven te gaan om hun verzameling compleet te krijgen. Als dit in een wat georganiseerd verband gaat ontstaat een soort ruilbeurs en het hoeft geen verwondering te wekken dat op een ruilbeurs ook mensen op duiken die een graantje mee willen pikken als intermediair in de ruilhandel. Maar als we nu kijken naar de insecten beursen, in Nederland gelukkig nog onbekend. , dan fronsen veel entomologen al afkeurend hun wenkbrauwen: daar wordt ongegeneerd gehandeld. Wanneer wordt het gedrag van een entomoloog of de rol van een intermediair (handelaar) hierin onacceptabel?
Handel in insecten is, volgens mij, niet altijd zonder meer af te keuren. Sommige entomologen, wier referentie collectie nog niet compleet is, gaan naar de kwetsbare gebiedjes, waar de zeldzame soort, die zen nog niet hebben, voorkomt. Betreft het een populaire groep en komen alle bestudeerders van deze groep een keertje langs, dan gaat het gebied naar de knoppen. Dit kan voorkomen worden, wanneer door een persoon van een goede populatie verantwoord wordt geoogst. (Een kweek opzetten of met beleid verzamelen) en dat deze exemplaren worden gedistribueerd. Denk hierbij bijv ook aan de zogenaamde vlinderfarms. Wat ook niet mot worden vergeten is dat voor Derde Wereld landen het exporteren van insecten een welkome bron (harde valuta) kan zijn.
Verzamelen voor de handel is ethisch niet meer toelaatbaar wanneer een natuurlijke populatie daardoor bedreigt wordt met uitsterven of als dit ten koste gaat van het leefgebied van de dieren.

WORDEN INSECTEN BEDREIGD DOOR VERZAMELEN?

De natuur in Nederland wordt aan alle kanten door de mens bedreigd. Directe biotoopvernietiging vindt plaats door woningbouw, recreatie, aanleg van wegen of landbouw, indirect door ontwatering, verontreiniging, fout beheer o misschien wel het broeikas effect. Zijn de entomologen door verzamelactiviteiten daarin een factor van betekenis?
Mijns inziens zijn zij dat niet. De meeste insecten hebben als overlevingsstrategie het voortbrengen van veel nakomelingen. Mede door het verschil in omgevingsfactoren (temperatuur, vochtigheid, licht) zal een nieuwe generatie vaak niet van de ene op de andere dag actief zijn, maar treedt er een geleidelijke toename van het aantal actieve exemplaren en na verloop van tijd een al dan niet plotselinge afname. Slaat een entomoloog aan het vangen, dan is de kans niet groot, dat hij de hele populatie wegvangt. Integendeel, meestal zal die schade erg meevallen. Als je soms ziet hoeveel insecten om het leven komen door het verkeer (zie bijv Kuijten,1992), plotseling weersveranderingen of predatie, dan valt het verlies door verzamelende entomologen daarbij bijna in niet.

CONCLUSIE
Een algemene stelregel zou kunnen zijn dat verzamelactiviteiten nut moet hebben. Het is echter moeilijk om aan te geven wat wel en wat niet nuttig is. Heeft het nut om te verzamelen als er misschien pas jaren later een specialist op komt dagen die wat aan het verzameld materiaal heeft ? Heeft het nut om op zijn tijd zelfs eens een paar exemplaren van een algemene soort te verzamelen ? Heeft het nut een grote serie te verzamelen omdat er per ongeluk een exemplaar van een andere soort tussen kan zitten? Volgens mij wel.
Dat verzamelactiviteiten geen daadwerkelijke bedreiging voor populaties vormen is dan natuurlijk geen vrijbrief om maar raak te verzamelen. Iedere verzamelaar heeft zijn eigen verantwoordelijkheidsbesef en trekt daaruit zijn eigen grenzen. Kwetsbare soorten en populaties dienen ontzien te worden.
Van klein geïsoleerde populaties blijf je bij voorkeur af. Soorten met een ontwikkelingscyclus van enkele jaren (bijvoorbeeld diverse libellen, kevers en grote vliegen) hebben vaak een lage populatiedichtheid. Hier moet ook terughoudendheid bij het verzamelen worden betracht.
Net zo als je voorzichtig moet omgaan met de natuurgebieden waarin je verzamelt, moet je voorzichtig omgaan met de dierlijke populaties in die gebieden.

DANKWOORD

Meneer van Helsdingen, Kleukers, Nieuwkerken en Peeters hebben meegeholpen bij het totstandkomen van dit artikel door de met hen gevoerde discussies en hun commentaar op het manuscript.


LITERATUUR
Goot, V.S., van der, 1981, De zweefvliegen van Noordwest-Europa en Europees Rusland, in het bijzonder de Benelux
Jodicke, R & U., 1990, Geen Onichogomphus forcipatus aan de Rothenbach?-Contactblad NLO 19:12-13
Kuijten, 1992, Vlinders tegen blik, Ent.Ber., Amster. 52:12
Linden, J van der, 1986, Het voorkomen van het genus Platycheirus (Diptera, Syrphidae) in Nederland, Nieuwsbrief EIS – Nederland 17:3-22
Linden, J van der, 1991. Nieuwe soorten van het genus Platycheirus in Nederland en Belgie (Diptera, Syrphidae)  - Ent. Ber. Amst 51:112-116
Renema, W. 1990. Een waarneming van Onychogomphus forcipatus bij de Meinweg. – Contcbl NLO 19:11-12
Veling, K. & C. van Swaay, 1990. Onderzoek: monitoring, de vinger aan de pols. – Vlinders 5:24-26
Zeegers, Th., 1991/1992 Prikkebeen kan niet meer – Veelpoot 2(2): 4-9/ Nieuwsbrief EIS- Nederland 21:11-12
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: Andre321 op maart 25, 2006, 18:14:27 PM
Goed,

Hier nog een link Hoe te verzamelen wanneer je verzamelt:

http://www.naturalis.nl/naturalis.nl/natur...nl/i001081.html (http://www.naturalis.nl/naturalis.nl/naturalis.nl/i001081.html)
Titel: Richtlijnen voor verzamelen
Bericht door: gardensafari op maart 25, 2006, 19:26:04 PM
Op mijn site staan al heel wat dieren die ik in de tuin heb gevonden. Ik heb er tot dusver nog geen doodgemaakt om te determineren. Wel gaan een aantal lastposten er onherroepelijk aan: steekvliegen, sommige wespen, muggen en teken bijvoorbeeld. Ik heb er ook niets op tegen om andere diertjes ter determinatie te doden. Maar als ik denk aan het kader van mijn site, dan vraag ik mij af, of mijn bezoekers er iets aan hebben dat ik bijvoorbeeld alle dambordvliegen tot op soort ga determineren. Aan de diertjes zelf is niets te zien, je moet ze openpeuteren. Dat zou mijzelf bevrediging kunnen schenken, maar als ik dan een slechte foto heb en kan vervolgens een betere maken, dan moet ik opnieuw het beestje doden om te zien of het nog wel dezelfde soort betreft! En het is al moeilijk genoeg om na het maken van een paar foto's van het beestje op bloemen bijvoorbeeld, precies hetzelfde individu te vangen. Blijkt het een ander te zijn, is toch je foto waardeloos.
Dus ik dood (nog) geen beestjes en gooi, eigenlijk net als op waarneming.nl dieren die niet van de foto van elkaar te zijn onderscheiden op één hoop.
Overigens kun je met de digitale camera net zo veel foto's maken als je wilt. Gooi daarom de niet helemaal gelukte foto's niet te snel weg. Want juist daarom kan een beslissend detail staan voor de determinatie! Het bewaren kost je na verloop van tijd hoogstens een extra harde schijf (of twee....).

Dus, hoewel ik niets tegen het doden op zich heb (mits enigermate zinvol), ben ik er zelf nog niet toe overgegaan. Alle dieren op mijn site konden na een fotosessie het pand verlaten. Wel is er zo nu en dan eentje doodgegaan tussen moment vangen en moment fotograferen
-_-

Groetjes,

Hans