Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Paddenstoelen => Topic gestart door: Martijn van Sluijs op november 30, 2020, 19:31:10 PM

Titel: Status Claviceps purpurea en Claviceps microcephala
Bericht door: Martijn van Sluijs op november 30, 2020, 19:31:10 PM
Op waarneming.nl worden Claviceps purpurea en Claviceps microcephala als aparte soorten onderscheiden. Echter wordt op bladmineerders.nl (die doorgaans accurate informatie levert aangaande dit soort kwesties) aangegeven dat er geen basis (meer) is om C. microcephala als aparte soort te beschouwen. Dat maakt het een synoniem van C. purpurea.

De situatie op GBIF ondersteunt dat, waarbij C. microcephala inderdaad als synoniem voor C. purpurea wordt beschouwd. Op zich is het geen probleem als de Nederlandse situatie het anders interpreteert, maar ik vraag mij dan wel af welke afgrenzingen worden gehanteerd (en dus wat ik als welke soort moet invoeren).

Bij het commentaar van een in 2017 goedgekeurde waarneming van C. microcephala zie ik staan: "Echt moederkoren groeit alleen op graansoorten en kennelijk ook op Glanshaver. Op andere grassen is het Pijpenstrootjemoederkoren." Oke;  daar kan ik wel wat mee dacht ik. Vervolgens zag ik echter dat deze waarneming (https://waarneming.nl/observation/126453634/) goedgekeurd was onder C. microcephala, terwijl moederkoren op Engels slijkgras tegenwoordig gevalideerd wordt onder Claviceps purpurea var. spartinae, wat dus een ondersoort is van C. purpurea, en zodoende niet onder C. microcephala valt. Zie bijvoorbeeld https://waarneming.nl/observation/203336438/.

Lang verhaal kort: ik snap het niet meer  :rolleye:. Kan een validator mij uitleg geven over de Nederlandse opvattingen m.b.t. deze twee soorten, toelichten waarom die afwijkt van internationale opvattingen, uitleggen wanneer ik welke soort moet gebruiken, en aan de hand van die splitsing ten minste de tot nu toe gevalideerde waarnemingen nog eens langs lopen?
Titel: Re: Status Claviceps purpurea en Claviceps microcephala
Bericht door: Martijn van Sluijs op december 09, 2020, 16:26:34 PM
Niemand? Of staat het topic misschien niet op de juiste plek?
Titel: Re: Status Claviceps purpurea en Claviceps microcephala
Bericht door: Sonneke op december 11, 2020, 23:23:28 PM
Hallo Martijn
Ik las je commentaar en 'smeekbede'! ;-)
Deze week heb ik een gelijkaardig bericht gezonden ivm met Pijpenstrootjemoederkoren. Op iNaturalist kreeg ik dit bericht:
http://dx.doi.org/10.1016/j.funbio.2014.10.003 this suggests (Claviceps microcephala)
is a nomen dubium, and so should not be used until clarified, but they apparently doubt the name even refers to a Claviceps.
The paper says that the original author described Kentrosporium microcephalum (= Claviceps microcephala) from insect pupae on the ground. A later author, without looking at specimens, decided that the original author had made a mistake identifying the things it was growing on, and that instead it was a sclerotium formed from a grass. The modern authors disagree with that, but were not able to find any specimens from the original author to resolve the question. They think that microcephala refers to a species on insects, though, so it is not a Claviceps. The species on Molinia caerulea, thus, did not have a name, so they published C. arundinis for it.

Groet, Sonja




Titel: Re: Status Claviceps purpurea en Claviceps microcephala
Bericht door: Rob Koelman op december 12, 2020, 15:06:49 PM
Interessant artikel. Helaas wel alleen het abstract...

Hieronder de tekst van dit abstract. De (Tsjechische) onderzoekers komen tot de conclusie dat Claviceps purpurea uit drie cryptische taxa/soorten bestaat. Daarnaast ook nog de soort die nu nog Claviceps microcephala wordt genoemd, maar die volgens hen hernoemd zou moeten worden tot Claviceps arundinis. Als ik het goed begrijp suggereert de tekst dat determinatie van de in totaal vier soorten enkel op grond van gastheer mogelijk is.

In Nederland hebben we dan - als de conclusies van het Tsjechische onderzoek standhouden - in ieder geval:
- Claviceps purpurea s.l.
- Claviceps microcephala / Claviceps arundinis

Moederkoren op Engels slijkgras (Spartina) behoort dan in ieder geval niet tot Claviceps microcephala maar, afhankelijk van de definitie als soort of als lager taxon, tot Claviceps purpurea var. spartinae of Claviceps purpurea s.l.

Ik ben dan - evenals Martijn - wel benieuwd op grond waarvan de sites bladmineerders.nl en GBIF C. microcephala toch als synoniem voor C. purpurea beschouwen en niet als aparte soort.


ABSTRACT

Delimitation of cryptic species inside Claviceps purpurea

Claviceps purpurea is an ovarian parasite infecting grasses (Poaceae) including cereals and forage plants. This fungus produces toxic alkaloids and consumption of contaminated grains can cause ergotism in humans and other mammals. Recent molecular genetics studies have indicated that it included three cryptic species (G1, G2, G3). In this study, reproductive isolation amongst these groups and among material from Phragmites and Molinia was tested using gene flow statistics for five polymorphic loci, and to support these data, phylogenetic affiliations based on gene trees and a multigene phylogeny were used. The four recognized species are characterized based on morphology and host spectrum and formal taxonomic names are proposed. Claviceps purpurea sensu stricto (G1 group) represents a typical rye ergot, but infects various other grasses. Typical hosts of Claviceps humidiphila (new name for G2 species), like Phalaris arundinacea, belong to grasses preferring humid locations. Claviceps spartinae (G3) is specific to chloridoid grasses from salt barches. The material from Phragmites and Molinia can be authenticated with the species Claviceps microcephala for which the new name Claviceps arundinis is proposed here. The divergence time between species was estimated and the tools for species identification are discussed.

Bron: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1878614614001561
Titel: Re: Status Claviceps purpurea en Claviceps microcephala
Bericht door: Sonneke op december 12, 2020, 17:18:52 PM
Voer voor wetenschappers! ;-) Die krijgen vast de hele publicatie te pakken.
Ik wacht af wat wn.be en wn.nl beslissen.
Groet, Sonja

Titel: Re: Status Claviceps purpurea en Claviceps microcephala
Bericht door: Martijn van Sluijs op december 12, 2020, 17:20:48 PM
Dit maakt het er allemaal niet makkelijker op haha.

Voor zover ik kan zien redeneert bladmineerders.nl vanuit deze bron (http://ergotism.info/en/sylvie_pazoutova_claviceps_evolutionary_strategy_2002.pdf). Het is niet onwaarschijnlijk dat GBIF zich direct of indirect baseert op bladmineerders.nl of op ook op deze bron, maar dat weet ik niet zeker. Gezien hoe GBIF werkt zullen ze in ieder geval een database gekopieerd hebben, en dus een taxonomische opvatting van elders hebben overgenomen (en niet zelf een opvatting hebben gemaakt). Wat de bron van zulke taxonomische keuzes op GBIF is, is lastig te achterhalen. Het systeem wat ze gebruiken werkt wel aardig, want ze zitten niet vaak naast de actuele situatie.

Voor wie trouwens het hele paper, en niet alleen de abstract, van "Delimitation of cryptic species inside Claviceps purpurea" wil lezen; hier de link naar het hele paper (https://sci-hub.st/10.1016/j.funbio.2014.10.003).

Het is trouwens mogelijk dat bladmineerders.nl simpelweg verouderd is, gezien het paper wat daar als bron wordt gehanteerd uit 2002 is, en het artikel wat in dit topic aan wordt gehaald uit 2014 is.
Titel: Re: Status Claviceps purpurea en Claviceps microcephala
Bericht door: Rob Koelman op december 12, 2020, 17:48:25 PM
Wat volgens mij in ieder geval belangrijk is dat bij waarnemingen van moederkoren ALTIJD de waardplant wordt opgegeven. Daarbij de waardplant benoemen op soortniveau - dus niet 'groeit op gras'.

Als de taxonomische status van de diverse Claviceps-taxa in ons land eenmaal uitgekristalliseerd is kan je dan (in theorie althans) iedere goed gedocumenteerde waarneming automatisch toekennen aan één van de onderscheiden taxa....
Titel: Re: Status Claviceps purpurea en Claviceps microcephala
Bericht door: Martijn van Sluijs op december 12, 2020, 19:19:05 PM
Citaat van: Rob Koelman op december 12, 2020, 17:48:25 PM
Wat volgens mij in ieder geval belangrijk is dat bij waarnemingen van moederkoren ALTIJD de waardplant wordt opgegeven. Daarbij de waardplant benoemen op soortniveau - dus niet 'groeit op gras'.

Als de taxonomische status van de diverse Claviceps-taxa in ons land eenmaal uitgekristalliseerd is kan je dan (in theorie althans) iedere goed gedocumenteerde waarneming automatisch toekennen aan één van de onderscheiden taxa....
Een groot deel wel, echter verwacht ik wel dat enkele taxa op verschillende waardplanten voor zullen kunnen komen (evt bij uitzondering), waardoor waarschijnlijk niet altijd uitsluitsel gegeven kan worden.