Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Libellen => Dragonflies (odonata) of the World / Observado.org => Topic gestart door: hdeheer op januari 18, 2020, 13:21:40 PM

Titel: Tweede waarneming desert skimmer van Europa, nu op Lanzorote?
Bericht door: hdeheer op januari 18, 2020, 13:21:40 PM
Tweede waarneming desert skimmer van Europa, nu op Lanzorote?
Vier van de 7 eilanden  van de Canarias hebben Andre Hospers en ondergetekende inmiddels bezocht. En op onze actuele, gezamenlijke reis naar het vijfde eiland Lanzarote zijn we op Libellengebied 2 soorten  tegengekomen. Terwijl bekend is dat er slechts 4 soorten voorkomen. Namelijk het Saharalantaarntje, de Zwervende heidelibel, de Zadellibel en de Zuidelijke keizerlibel.
Dinsdag 14  januari, na aankomst, doet Andre een rondje verkenning bij ons hotel in Teguise puerto en ziet daar 4 Zadellibellen, als ik later mee kom kijken zitten er inderdaad een 6-7 tal Zadels. Dichtst nabije observatie bedraagt 30 centimeter. Bij de rubriek Informatie staat vermeld : een grote libel, maar groot ten opzichte van wat? Het lijken mij vergeleken met de Zadels in de Camargue iets kleinere dieren. De volgende 3 dagen zijn ze allemaal verdwenen. We concluderen dat het zwerflustige dieren zijn die aggregatie en dispersie afwisselen. Misschien dat we ze de resterende dagen alsnog weer zullen zien.
Donderdag 16 januari reizen we af richting het zuiden, naar de zoutpannen van  Laguna van Janubio. Bij de noordelijke zoutwaterinlaat zien we niet veel : Geelpootmeeuw, Regenwulp en Grote Stern, echter na het bezoek aan de zuidkant, waar we de Mirador bezoeken, blijkt dit geen museumpje maar eerder een barretje te zijn. Tenslotte komen we aan  bij de zuidelijke kant van de waterinlaat: en zien daar een verbazingwekkend aantal vogels Casarca, Geoorde futen (2 grote groepen van ca. 50 dieren) tientallen Steltkluten, Bontbekplevier, Groenpootruiters, Tureluurs, Canarische Klapekster enz. plotseling vliegt er, op ca. 2 meter hoogte, een libel voorbij (grootte Groene Glazenmaker) en het is duidelijk geen lantaarntje, heidelibel, zadellibel of keizerlibel, want geen blauwe zadels). Het moet een nieuwe, vijfde soort voor het eiland zijn. (=Zoutlocatie A).
Vrijdag 17 januari, de reis gaat naar uiteindelijk het eindstation Caleta de Famara, in de El Jable. We beginnen in Munique en zien daar een boer met een trekker en een eg, na 1 rondje eggen stopt de boer er mee. Het is een duizend jarige strijd geweest voor de landbouwers hier, om ondanks de grote droogte en de zandbodem  een bestaan op te kunnen bouwen. Het landschap is een soort uitgedunde Maquis, met dominant Launaea arborescens, een stekelig, ielig struikje met een enkele gele bloem. Bij een plek onder de stad Soo zien we plotseling 3 Gekraagde trappen, wat uitgroeit tot een 6-tal aanwezig. Weer schiet een libel aan ons voorbij, (hoogte 1.meter 50, wind noord-oost, ruim 20 graden C.).  en weer geen van het viertal bekende soorten van het eiland. De Jizz is dezelfde als die van gisteren: Leigrijs en olijfgroen. Het dier is snel aan ons voorbij.(= Traplocatie B). Een eindje verder zien we een omheinde  geitenfarm! Bij het tweede informatiebord over de Majos, een mengeling van inheemse bewoners en Vikingen (reuzen met blauwe ogen) passeert de derde identieke libel. Deze  keer ook tegen de wind vliegend op 1 meter hoogte. Een vangpoging mislukt, maar duidelijk zijn de heldere, scheve strepen zichtbaar op het einde van het abdomen. (=Geitlocatie C). Hierna zien we weer een libel op 1.50 hoogte, tegen de wind in vliegend en zo te zien weer een vrouwtje (=Renvogellocatie D) De laatste loodjes wegen het zwaarst: Na een half uur ploeteren in de zandduinen komen we bijna vast te zitten, slaan bijna om, maar bereiken uiteindelijk toch de mooie badplaats Caleta de Famara.
Discussie en overwegingen:
Alle 4 libellen vliegen tegen de wind in op zeg 1 meter 50. Bij de studie van de Groene Glazenmaker viel mij al op dat excuviae zich willoos lieten meevoeren op de sterke wind. 10 dagen later kwamen enkele van de inmiddels adulte  en kleurgekenmerkte individuen  op hun geboortegrond terug. Iets dergelijks geldt misschien ook voor de Orthretum ransonetii,  Desert skimmer. In de jeugd meegevoerd worden vanuit Marokko naar Fuerta Ventura en Lanzarote, om daar op sterke volwassen vleugels weer noordwaarts te kunnen trekken. Hierdoor zou cumulatie in het Noorden van beide eilanden logisch zijn.
We vragen ons af hoe deze woestijntypes hun vochtbehoefte regelen, is dit door de inname van sappige vliegen? Is tegen de wind vliegen een manier om meer vliegen tegen te komen? Op Lanzarote is in velden nog wegen zoetwater te bekennen, veel barranco's staan leeg of moet het van de schaarse villa-tuinvijvers  komen?. Israel-Jordaan, Egypte-Nijl en Marokko hebben bovendien oases, hier niets van dit al.
Een laatste vraag die ons bezig houdt: waar vindt de ei-afzet plaats? Moet dit per se zoet water zijn, kan brak water ook?
Wij nodigen Vincent, Marcel, Klaas Douwe en Johan  expliciet uit om hierover hun licht te laten schijnen, maar natuurlijk is iedere geschoolde- of ervarings- deskundige welkom.
H. G. de Heer.
Titel: Re: Tweede waarneming desert skimmer van Europa, nu op Lanzorote?
Bericht door: JohanvantBosch op januari 20, 2020, 21:58:49 PM
Poeh.... bedankt voor het uitgebreide verhaal, Herman.
Het is natuurlijk lastig om iets over andermans waarneming te zeggen zonder foto's.

Maarrr.... de combinatie van grootte, gedrag (vlieggedrag en het feit dat ze vliegen en niet gaan zitten) en kleurbeschrijving (zonder echt opvallende kleuren of kemerken, behalve de streepjes op de achterlijfpunt), doen mij toch richting vrouwtjes Zadellibel denken. Vrouwtjes hebben vaak geen blauw op de achterlijfbasis en als ze het wel hebben is het in vlucht niet altijd gemakkelijk zichtbaar. Ze hebben wel enkele vlekjes op de achterlijfpunt, die wat mij betreft binnen jouw beschrijving vallen.
Titel: Re: Tweede waarneming desert skimmer van Europa, nu op Lanzorote?
Bericht door: Weia op januari 21, 2020, 12:44:11 PM
Citaat van: JohanvantBosch op januari 20, 2020, 21:58:49 PM
de combinatie van grootte, gedrag (vlieggedrag en het feit dat ze vliegen en niet gaan zitten) en kleurbeschrijving (zonder echt opvallende kleuren of kemerken, behalve de streepjes op de achterlijfpunt), doen mij toch richting vrouwtjes Zadellibel denken. Vrouwtjes hebben vaak geen blauw op de achterlijfbasis en als ze het wel hebben is het in vlucht niet altijd gemakkelijk zichtbaar. Ze hebben wel enkele vlekjes op de achterlijfpunt, die wat mij betreft binnen jouw beschrijving vallen.

Zadellibel klinkt heel aannemelijk. Een oeverlibel gaat zitten tussen het jagen door, een vrouwtje zadel niet.
Titel: Re: Tweede waarneming desert skimmer van Europa, nu op Lanzorote?
Bericht door: JohanvantBosch op januari 23, 2020, 15:44:50 PM
Aanvullend.... waar haal jij je info vandaan? Die komt niet overeen met wat bv in het artikel in bijgaande link staat.

https://www.researchgate.net/publication/311457019_Update_on_the_zoogeography_of_Odonata_in_the_Macaronesian_Islands
Titel: Re: Tweede waarneming desert skimmer van Europa, nu op Lanzorote?
Bericht door: arjan.kop op januari 27, 2020, 17:46:38 PM
Zadellibel is wel de waarschijnlijkste soort op dit moment. Die waaiert vanuit Subsahara Afrika uit langs de kust en komt regelmatig op de eilanden voor West Afrika terecht. Dat is een jaarlijks terugkerend fenomeen.
Het tegen de wind in vliegen is, zolang dat zo laag gebeurd als je noemt, binnen de zogenaamde Flight Boundary Zone. Onder een bepaalde hoogte is het voor insecten heel goed te doen om tegen de wind in te vliegen, en het heeft voor soorten die erop gebouwd zijn ook voordelen (lift bijvoorbeeld, een vliegtuig start en landt ook met tegenwind).
De watervoorziening is voor soorten die grote afstanden afleggen niet zo'n punt. Ze redden het ook om over te steken naar de oostkust van Zuid-Amerika.