Forum van Waarneming.nl

Overige natuuronderwerpen => Excursieverslagen => Topic gestart door: Pim op januari 27, 2006, 20:51:31 PM

Titel: Parelduiker en Ringsnavelmeeuw (24-27 jan.)
Bericht door: Pim op januari 27, 2006, 20:51:31 PM
Vandaag (27 januari 2006) een bezoek aan diverse natuurgebieden in Gelderland/Utrecht bezocht waar ik door een Wagenees (inwoner van Wageningen) werd rondgeleid. Toen de zon als een grote oranje bal uit de Nederrijn omhoog rees stonden we al fris en fruitig in het uitgestorven rivierreservaat "De blauwe kamer" te Rhenen – Utrecht.

In 1992 is een deel van de zomerdijk afgegraven waardoor het gebied een stuk dynamischer is geworden, bij hoge waterstanden kan het namelijk overstromen. Door deze overstromingen ontstaat op diverse plekken ooibos (moerasbos), het heeft vooral een grote invloed op de vegetatie en vervolgens ook op de unieke vogelsoorten die je hier kunt aantreffen, in de zomer o.a. zwarte ooievaar, kwartelkoning en lepelaar.

Op een koude winterdag als vandaag ligt het gebied in een diepe winterrust. Op het eerste gezicht zijn de kuddes konikpaarden en Gallowayrunderen de enige tastbare levensvormen in de wijde omtrek. Als je beter kijkt zie je ook nog wel vogels, waaronder een overvliegende sperwer. Ook trok een luid babbelende groep putters (circa 45 exemplaren) langs die in de ruige vegetatie plaatsnam, in de groep ook een enkele vink en groenling. Deze plek is ook uitermate geschikt om de ijsvogel tegen te komen, maar als zoals vandaag bijna al het water in ijs is overgegaan trekken ze naar elders. Op een plas met nog wat open water zwom een man brilduiker. Met de ijskoude wind gaf zelfs de steenuil die hier regelmatig is te bewonderen niet thuis! Op de Nederrijn zwom een groep smienten.

Vervolgens reden we richting het Utrechtse dorp Amerongen. Voordat je in het dorpje in de gemeente Utrechtse heuvelrug aankomt heb je aan je linkerhand de Amerongse Bovenpolder met fraai uitkijkplatform (zie: www.vogelkijkhut.nl). Wederom een dor en uitgestorven landschap, maar in het voorjaar een kakofonie van vogelgeluiden. We hoorden in de verte de lachende roep van een groene specht, bij de kasteeltuin van Kasteel Amerongen wonen diverse exemplaren. Op de weilanden foeragerende kramsvogels, nijlganzen en zwarte kraaien.

Vervolgens brachten we een bezoek aan het Amerongse bos, onderdeel van het Nationale park De Utrechtse heuvelrug. Normaliter een gebied waar je opvallende waarnemingen doet, maar op een januaridag is het andere koek. Enkele roepende kuifmezen, zwarte mezen en goudhaantjes zorgden ervoor dat we bij de les bleven en niet in slaap sukkelden.

Het Amerongse bos is het oudste deel van de Utrechtse heuvelrug (wat bosgebied betreft), delen dateren van 1770. De bomen zijn dan ook van flinke afmetingen en zeer geliefd bij o.a. zwarte specht en boommarter. Het bos ligt op circa zeventig meter hoogte en dan spreken we in Nederland al van een berg (De Amerongse berg), in andere landen zou zelfs de betiteling puist nog te veel van het goede zijn.

Tenslotte brachten we een bezoek aan een bedevaartsoord onder vogelaars, namelijk de Waalkade in Tiel. Ingewijden weten dan meteen wat we hier zochten; inderdaad een patatje mayonaise bij de plaatselijke patatboer. Na deze zoute sensatie besloten we ook maar een blik te werpen op de aanwezige meeuwen. We zagen kokmeeuwen, enkele zilvermeeuwen en stormmeeuwen. Plotseling zagen we ook de beroemde dwaalgast van deze locatie, namelijk een volwassen ringsnavelmeeuw!

Van te voren dacht ik dat de vogel heel erg op een stormmeeuw zou lijken, dat klopt ook wel, maar de vogel heeft ook wel wat van een zilvermeeuw in zich. In Noord-Amerika een zeer algemene verschijning, maar in West-Europa een meeuw die sommige harten sneller doet slaan. De brede zwarte snavelband waar de ringsnavelmeeuw zijn naam aan ontleend, is duidelijk afgescheiden, dit in tegenstelling tot de zwarte snavelbanden die stormmeeuwen kunnen hebben. Vooral de gele iris is een zeer duidelijk en niet te missen kenmerk (bij stormmeeuw donker / bruin). De poten waren licht, geelachtig. De vogel maakte geen ongelukkige indruk en trekt ook veel op met de aanwezige kokmeeuwen.

Toch nog een aardig slot voor een uitermate rustig vogeldagje. Op de terugweg zag ik in de polder van Eemnes zeker hondervijftig kleine zwanen, maar het konden er makkelijk veel meer geweest zijn.

Op dinsdag 24 januari 2006 bracht ik een middagbezoek aan het natuurgebied Botshol en omliggende polders. Op een grote plas water, de Grote Wije, was de afgelopen dagen een parelduiker gezien, een relatief zeldzame gast. Deze vogel is vaker als stipje vanaf het Noordzeestrand te zien (hoewel dat meestal roodkeelduikers zijn), maar in de winter zijn vaak wel enkele exemplaren in het binnenland te vinden. Na enkele minuten turen over de plas zag ik de parelduiker ergens tussen de eilandjes achter op de plas. De vogel deed zijn naam eer aan, hij was vaker onder dan boven water!

Een leuk feitje is dat de parelduiker zeer diep duikt, tot wel vijftig meter diepte. De vogel was soms ook zeer lang onder water. Op de plas verder voornamelijk smienten, kolganzen en grauwe ganzen. De verwachte langsvliegende ijsvogel bleef uit. De omliggende polders barstte uit hun voegen van de aanwezige (voornamelijk) kolganzen. Er waren nog enkele polderslootjes waar de ijsvorming nog geen vat op had gekregen en deze vonden gretig aftrek bij grote zilverreigers, ik telde vijftien exemplaren en waande me even in Flevoland. Ook een witgat liep langs een slootje en vloog later op. Hazen genoten van het felle winterzonnetje. Ook zaten op de weilanden veel kramsvogels en koperwieken. Het Botsholgebied onder de rook van de Randstad is een uniek stukje Nederland, met de vele vervallen (en niet neurotisch onderhouden) boerderijen een soort pretpark voor steenuilen.

Voorafgaand was ik even gestopt bij de Ouderkerkerplas, er is hier een vogelkijkhut die totaal verkeerd is neergezet, je kijkt continu op riet en mist het zicht op de plas). Een nieuwe kijkheuvel biedt zicht op een plasje met oeverzwaluwwand. (zie: www.vogelkijkhut.nl). Op de plas die nog grotendeels ijsvrij was duizenden smienten!

'S morgens was ik veel te vroeg in Zandvoort, voor de verandering was de file afwezig, in de Amsterdamse Waterleidingduinen zag ik in de ochtendschemer drie vrouwtjes damhert elegant weghuppelen. Ook een ree foerageerde op een duintop.

Op donderdag 26 januari 2006 kon ik mijn middag vullen met een portie natuurbeleving en waar kan dat beter dan in de Oostvaardersplassen? Bij de Ibisweg (gemeente Zeewolde) waren twee reeën nog ontkomen aan de ziekelijke jagers die je vaak door de polder ziet gaan. Boven een akker was een man blauwe kiekendief aan het jagen, als muis zou ik alleen al door zijn uiterlijk behoorlijk geïmponeerd zijn.

Vanaf de Grote Praambult keek je op het bevroren grasland, het viel meteen op dat de er slechts enkele kieviten aanwezig waren, dat zijn echt vogels die soms de vorstgrens volgen naar het zuiden. Twee grote zilverreigers baalden duidelijk dat de sloten alweer bevroren waren. Een mannetje smelleken zat in een dode boom waar ik hem vaker zie zitten.

Vanaf de Kleine Praambult zag je een grote groep edelherten (>275) en twee vossen die soms over het ijs wandelden. Het open water werd benut door o.a. bergeenden, tafeleenden, nonnetjes, pijlstaarten (95), wintertalingen en knobbelzwanen. Bij het Oostvaardersveld zat de adulte (man) ruigpootbuizerd in de struik waar hij zeer vaak in zit. Hij vloog ook nog even een stukje, een fraaie wintergast! Twee waterpiepers konden hun naam beter omdopen in ijspiepers.

Bij de Keersluisplas (80 % bevroren) waren gisteren al twee schaatsers door het ijs gezakt. De wilde zwanen waren op twee exemplaren na verdwenen. Een witgat vloog in de lengte van de plas over het klein Siberië. Aan de overzijde zat ik een buizerd te bekijken toen een zeearend mijn kijkerbeeld in kwam vliegen, het was het subadulte exemplaar. De ganzen die verstopt tussen het riet zaten vlogen verschrikt omhoog.

Op het Bovenwater een leuk getal van minimaal honderdzesentachtig nonnetjes! Vanaf de Oostvaardersdijk zag ik een (eerste winter) bruine kiekendief. Tenslotte nog even op het Jan van den Boschpad gestaan, erg afzien met dit koude weer. Boven het rietveld drie vrouwen blauwe kiekendief. Twee vossen waren te zien op zoek naar een verzwakte vogel als bruikbare voedselbron. Een witgat zat langs het ijs en vloog later over. In een dode boom zat een man smelleken.