Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Vlinders => Rupsen => Topic gestart door: John Bouwmans op juni 21, 2017, 20:22:12 PM

Titel: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: John Bouwmans op juni 21, 2017, 20:22:12 PM
Ik zou graag willen weten welke soort dit is. Vond op 12 juni 'n eitje op blad Geitenbaard. Heb dat elke dag gecheckt en vanmorgenvroeg (21 juni) opeens een rupsje erbij.  Terwijl ik foto's van het rupsje aan het maken was, vond ik een blad hoger nog een 2e rupsje dat net uit het ei was. Vorig jaar op 22 juni zat er een Ligusterpijlstaart in de tuin, o.a. op de Geitenbaard. Misschien dat die er dit jaar weer geweest is en eitjes heeft afgezet. Binnen een kwartier na het uitkomen was de stekel flink gegroeid. Heb dat helaas gemist. Rups begon vrijwel direct na het uitkomen met het opeten van de eischaal. Was in circa één uur vrijwel geheel op (compilatie 1). Daarna ging hij aan de wandel en kleurde zijn stekel geleidelijk donker. (compilatie 2)

Het betreft deze waarneming: https://waarneming.nl/waarneming/view/140007238 (https://waarneming.nl/waarneming/view/140007238)
onzeker Ligusterpijlstaart - Sphinx ligustri gezien op 2017-06-12 Veenendaal - West
Foto's:


rups uitgekomen 21 juni , circa 8.30 uur / compilatie 1 (Rupsje bij uitkomen circa 5 mm.)


compilatie 2: in circa 'n uur was de eischaal opgegeten


Foto vorig jaar van imago in de Geitenbaard
https://waarneming.nl/waarneming/view/120240470 (https://waarneming.nl/waarneming/view/120240470)
Ligusterpijlstaart - Sphinx ligustri gezien op 2016-06-22 Veenendaal - West
Titel: Re: Welke Pijlstaartrupsje is dit (net uit ei)?
Bericht door: belle op juni 21, 2017, 20:46:13 PM
Prachtig ! Maar welke soort...
Titel: Re: Welke Pijlstaartrupsje is dit (net uit ei)?
Bericht door: John Bouwmans op juni 21, 2017, 20:58:38 PM
Hoop nog betere foto's te hebben Tjitske, maar mijn PC is vanmorgen gecrasht. Moet het nu even doen met een noodvoorziening. Heb tientallen foto's van het opeten van het ei, maar lukt even niet om die goed te bewerken. Vond nog een leuke link van een Pauwoogpijlstaart: http://people.zeelandnet.nl/lnoens/pauwoogpijlstaart.htm Het opeten van de eischaal is dus normaal. Maar hoop z.s.m. een leuke reeks te selecteren en hier te presenteren.

Maar ik denk zelf aan een Ligusterpijlstaart, temeer daar die er vorig jaar op 22 juni ook zat.
Titel: Re: Welke Pijlstaartrupsje is dit (net uit ei)? en ontwikkeling
Bericht door: John Bouwmans op juni 23, 2017, 16:25:23 PM
Inmiddels PC weer met horten en stoten aan de gang (zal ook wel last van de warmte hebben gehad). Heb even een paar compilaties kunnen maken. (hierboven 2 en deze hieronder). Geven ontwikkeling en waardplant al 'n beetje duidelijkheid over de soort? Met lepifiorum kom ik er nog niet uit: http://www.lepiforum.de/lepiwiki.pl?Sphinx_Ligustri
Nog even geduld hebben en de verdere ontwikkeling afwachten lijkt me. Maar diverse leden van de Sphingidae (https://waarneming.nl/familie/view/1559) vallen al af als ik lepiforum bekijk. (http://www.lepiforum.de/lepiwiki.pl?Sphingidae)

Maar via deze link is Ligusterpijlstaart (Sphinx ligustri) toch een heel goede optie: http://tpittaway.tripod.com/sphinx/s_lig.htm  Beschrijving klopt, maar de opmerking "The eggshell is not eaten" gaat bij mijn rups niet op.

compilatie 3; foto's resp 4 (bovenste 2), 8 en 14 uur na uit het ei komen van de rups


foto's na 1,5 dag (status 23/6); enige tekening zichtbaar. Lengte rups intussen verdubbeld; circa 10 mm nu


Titel: Re: Welke Pijlstaartrupsje is dit (net uit ei)? en ontwikkeling
Bericht door: Rayan Majoor op juni 23, 2017, 18:44:56 PM
Lijkt me nu wel met enige zekerheid een ligusterpijlstaart ja :blink:
Titel: Re: Welke Pijlstaartrupsje is dit (net uit ei)? en ontwikkeling
Bericht door: Henri van Dodeweerd op juni 23, 2017, 18:51:33 PM
Heel mooi weer!
Titel: Re: Welke Pijlstaartrupsje is dit (net uit ei)? en ontwikkeling
Bericht door: John Bouwmans op juni 23, 2017, 18:57:58 PM
Citaat van: Rayan Majoor op juni 23, 2017, 18:44:56 PM
Lijkt me nu wel met enige zekerheid een ligusterpijlstaart ja :blink:

dat dacht ik dus ook, maar bij deze link is van Ligusterpijlstaart (Sphinx ligustri) http://tpittaway.tripod.com/sphinx/s_lig.htm  staat de opmerking "The eggshell is not eaten". Dat gaat voor mijn rups niet op. Ook het 2e rupsje dat ik gelijktijdig zag, at de eischaal op. Die zit nog buiten op de Geitenbaard en kan 'm (voorlopig) niet meer vinden. De andere heb ik wel terug gevonden en even binnen gezet zodat ik de ontwikkeling beter kan volgen.
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; > Ligusterpijlstaart ?
Bericht door: Rayan Majoor op juni 23, 2017, 19:37:50 PM
Misschien gaat het om deze keer waarbij dat toevallig niet is gebeurd. Volgens mij eten alle pijlstaartrupsen de eischaal vaak op.
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; > Ligusterpijlstaart ?
Bericht door: John Bouwmans op juni 23, 2017, 19:42:14 PM
Dat had ik ook gelezen in dit item over de Pauwoogpijlstaart: http://people.zeelandnet.nl/lnoens/pauwoogpijlstaart.htm. Ook een mooie fotoreeks. Hoop ik met deze ook voor elkaar te krijgen, dus net zoiets als eerder bij de Gehakkelde aurelia: https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=335113.msg1858594#msg1858594  :rolleyes:
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; > Ligusterpijlstaart ?
Bericht door: John Bouwmans op juni 25, 2017, 12:26:03 PM
Rupsje elke dag iets groter en krijgt al wat meer structuur. Eten doet hij volgens mij vooral 's nachts en bij daglicht steeds rustend op bladnerf. De lengte van de stekel blijft min of meer gelijk, dus houdt dat in gedachte bij onderstaande foto's. Scaling foto's is niet gelijk. Zal op dag 3 circa 10 mm geweest zijn en op dag 5 15-16 mm.

Van boven naar onder status 24, 25 en 26 juni, resp 3, 4 en 5 dagen na uitkomen uit ei


Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; > Ligusterpijlstaart ?
Bericht door: John Bouwmans op juni 27, 2017, 11:01:44 AM
Nog steeds geen mogelijkheid om een compilatie te maken, dus maar even zo. De stekel wordt nu een stuk lichter en het streeppatroon krijgt meer reliëf. Lengte is nu circa 17 mm.

Status 27 juni (dag 6, lengte 17 mm)
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; > Ligusterpijlstaart ?
Bericht door: Rayan Majoor op juni 27, 2017, 15:10:43 PM
Prachtig :duim:
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; > Ligusterpijlstaart ?
Bericht door: John Bouwmans op juni 28, 2017, 10:54:42 AM
Met kunst en vliegwerk wat compilaties gemaakt en hierboven ook toegevoegd. Lijkt me wat overzichtelijker. Wordt vooral wat robuuster, lengte neemt langzaam toe.

Status  28 juni (dag 7, lengte excl stekel zo'n 18-19 mm)



EDIT: Op 29 juni (dag 8 ) lengte al ruim 25 mm. Uiterlijk niet echt anders, dus geen foto toegevoegd. Vreet nu bijna doorlopend, en flinke porties blad Geitenbaard. Geen hapje meer uit het blad maar minstens 'n half blad per vreetsessie.
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; > Ligusterpijlstaart ?
Bericht door: Marco de Haas op juni 28, 2017, 11:18:45 AM
Begint alweer een mooie serie te worden! Ik volg  :blink:
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Marion5 op juli 01, 2017, 22:21:12 PM
ik ook  :lol:

Groetjes,
Marion
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 01, 2017, 22:32:30 PM
Nog maar even 2 plaatjes van vanmorgen toegevoegd aan de waarneming. Lengte nu circa 28 mm (niks extra gerekend voor "bochtje" achter kop en excl. stekel) Vreten is nu wisselend, soms vele uren geen keutels en dan in korte tijd weer 'n flinke vracht.

Status 1 juli (dag 10; circa 28 mm)


Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: M.S.M. de Keijzer op juli 01, 2017, 22:39:46 PM
prachtige serie...
Maja
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 03, 2017, 09:59:24 AM
Op 3 juli is de rups zo'n 35 mm groot en komen langzaam maar zeker de paarse accenten langs de witte parelstrepen op de flanken.Het rupsje dat ik buiten op de Geitenbaard heb gelaten heb ik nooit meer terug gezien, terwijl ik toch dagelijks de bladen afspeur. Benieuwd of ik 'm nog een keer vind.

Status 3 juli (dag 12; circa 35 mm)
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: jfbouwmeester op juli 03, 2017, 14:31:24 PM
GEWELDIG!

Ik weet niet wat ik zie. Wat is dit leuk om te volgen. :duim:

Jan Bouwmeester
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 03, 2017, 14:53:15 PM
Citaat van: jfbouwmeester op juli 03, 2017, 14:31:24 PM
Ik weet niet wat ik zie. Wat is dit leuk om te volgen. :duim:

Leuk om te horen Jan, want ik twijfel soms toch wat om er weer een plaatje bij te zetten. Is de verandering wel groot genoeg, is het niet teveel, etc... Maar zolang er positieve reacties komen, zal het wel goed zijn.
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: jfbouwmeester op juli 03, 2017, 19:22:32 PM
Ik twijfel wel of het een ligusterpijlstaart betreft omdat zijn huid nu zo pukkelig is. Maar dat is nog niet echt van belang, het volgen van de ontwikkeling, dat maakt het zo boeiend.

Bedankt,

Jan Bouwmeester
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 03, 2017, 19:26:12 PM
Waarneming was al een keer goedgekeurd als Ligusterpijlstaart, maar door toevoegen van foto's komt hij steeds weer op "niet onderzocht" te staan. Is 100% zeker S. ligustri, zie ook deze link:
http://www.lepiforum.de/lepiwiki.pl?Sphinx_Ligustri . Betekent ook dat de rups nog mooiere wordt :blink:
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: jfbouwmeester op juli 03, 2017, 19:58:29 PM
Citaat van: john.bouwmans op juli 03, 2017, 19:26:12 PM
Waarneming was al een keer goedgekeurd als Ligusterpijlstaart, maar door toevoegen van foto's komt hij steeds weer op "niet onderzocht" te staan. Is 100% zeker S. ligustri, zie ook deze link:
http://www.lepiforum.de/lepiwiki.pl?Sphinx_Ligustri . Betekent ook dat de rups nog mooiere wordt :blink:

Verdraaid ja, als ze heel jong zijn hebben ze die pukkeltjes terwijl ze glad zijn op oudere leeftijd.

Bedankt,

Jan Bouwmeester
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 03, 2017, 20:00:10 PM
Bij mensen is het (vaak) precies andersom  ;D B)
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: H.J. Tromp op juli 03, 2017, 20:51:07 PM
Prachtige serie. Wacht in spanning op vervolg!
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 04, 2017, 09:08:21 AM
Afgelopen nacht heeft de rups de hele bladvoorraad in de kweekbak verorberd. Een hoeveelheid blad waar hij normaal 3 dagen mee toe zou kunnen of zo. Lijkt ook wat boller dan gisteren. De witpaarse strepen op de flanken worden ook steeds duidelijker.

status 4 juli, dag 13; lengte circa 35-40 mm


Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Nathalie De Somer op juli 04, 2017, 09:25:17 AM
Geweldig fenomeen John, bedankt dat je ons allemaal getuige laat zijn! Wat een indrukwekkende veranderingen gaat zo'n rups reeds door.

Vriendelijke groet
Nathalie
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 06, 2017, 09:52:43 AM
Gisteravond om 22.30u zag ik dat er geen nieuwe keutels in de kweekbak lagen. Rups was al de hele dag in rust. Blijkbaar nog aan het uitbuiken van de vreetaanval de dag ervoor. Toen ik het blad nader inspecteerde, zag ik een afgestroopt vervellingshuidje op het blad. Later vond ik ook op de bodem van de kweekbak het afgevallen "gezichtsmasker". De foto's hieronder geven een beeld. Vanmorgen had de rups wat meer kleur gekregen; die foto's volgen straks.

status 5 juli, 22.30u, direct na vervelling (dag14)






Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Nathalie De Somer op juli 06, 2017, 10:09:47 AM
Mooie details op zo'n velletje, net als bij slangen. Zelfs de stekel is goed op het velletje te zien. Deed de rups verder nog iets met het vel, recycle?

vriendelijke groet
Nathalie
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 06, 2017, 10:24:10 AM
Citaat van: Nathalie De Somer op juli 06, 2017, 10:09:47 AM
Mooie details op zo'n velletje, net als bij slangen. Zelfs de stekel is goed op het velletje te zien. Deed de rups verder nog iets met het vel, recycle?

Nee Nathalie, het velletje en het gezichtsmasker lagen vanmorgen beiden onaangeroerd onder in de kweekbak. Dus geen recycling zoals bij de eischaal.

vervellingshuidje, 6 juli
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Rayan Majoor op juli 06, 2017, 10:44:48 AM
prachtige serie dit weer :duim:
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 06, 2017, 10:53:52 AM
Het is ook een prachtige ontwikkeling die zo'n rups doormaakt. Leuk om daar getuige van te zijn. Benieuwd hoe het verder gaat. Lengte blijft zo'n 35-40 mm (beetje lastig meten). Maar de rups is zo'n 10 uur na de vervelling een stuk kleurrijker geworden.

status 6 juli, 8.15u (dag 15), een nacht na vervelling





Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: jfbouwmeester op juli 06, 2017, 14:35:31 PM
Nog steeds :duim:

Jan Bouwmeester
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 07, 2017, 08:31:11 AM
Het leek of de rups ook na de vervelling nog even een rustpauze had ingelast. Was gistermorgen niet echt actief, maar gisteren tegen het einde van de middag is de rups weer echt gaan vreten. En was daar vanmorgen ook nog druk mee. Lengte is nu zo'n 50 mm. Was bij eerdere metingen misschien ook wel wat langer dan de 35-40 mm, maar was nu meer uitgestrekt. In ruim 15 dagen dus van 5 mm naar 50 mm. Omdat het begin nu op een andere pagina staat heb ik de start er nog even onder gezet.

status 7 juli, 7.45u (dag 16). lengte circa 50 mm


eitje gevonden 12 juni, rupsje uitgekomen 21 juni.  lengte rupsje circa 5 mm
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: belle op juli 07, 2017, 08:45:43 AM
Schitterend John !  :duim:

Overigens, de vervelling van gisteren, was dat inderdaad de eerste vervelling?
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 07, 2017, 08:59:43 AM
Heb nooit sporen van een eerdere vervelling gezien Tjitske. Kan 's nachts geweest zijn en dan vervellingshuidje opeten, net zoals de eischaal. Maar vermoed zelf eigenlijk dat er wel eerdere vervellingen zijn geweest, alleen heb ik daar niks van mee gekregen terwijl ik er wel steeds alert op ben geweest. Misschien dat Jeroen Voogd of Rayan daar meer van kunnen zeggen.

Had trouwens op verzoek van Jeroen ooit een rupsje in het veld verzameld en toen hij het op kwam halen liet hij me foto's zijn van zijn rupsenkweekprojecten. Dat was zo indrukwekkend dat ik een tijdje daarna ook ben begonnen met uitkweken. Weliswaar met name van bladwesplarven, maar als je toevallig een rupsje tegen komt en je hebt voldoende vers voedsel onder handbereik, dan is dat ook wel een keer leuk om te doen. In feite spectaculairder dan van bladwespen, maar blijf me daar toch in hoofdzaak op richten.

Maar ik maak hier nog maar even reclame voor deze Gehakkelde aurelia die ik eerder uitweekte: https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=335113.msg1858594#msg1858594
en voor meer boeiende topics kun je hier terecht: https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618  (deze link staat ook in mijn handtekening  ;))
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Marion5 op juli 07, 2017, 14:43:10 PM
Konden wij dames ook maar af en toe zo'n gezichtsmaskertje nemen  :lol:
en zo'n bodyscrub  ;D

Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 07, 2017, 14:46:18 PM
Citaat van: Marion5 op juli 07, 2017, 14:43:10 PM
Konden wij dames ook maar af en toe zo'n gezichtsmaskertje nemen  :lol:
en zo'n bodyscrub  ;D


Marion, misschien lukt het met een dieet van alleen maar Geitenbaard (https://waarneming.nl/soort/info/6379). Misschien het proberen waard.. ;D  ;)
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Marion5 op juli 07, 2017, 14:54:38 PM
Het laatste deel van die naam is wel veelzeggend.... ik ga het toch maar niet proberen  ;)
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: belle op juli 07, 2017, 15:02:34 PM
 ;D
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Rayan Majoor op juli 07, 2017, 18:16:11 PM
Citaat van: belle op juli 07, 2017, 08:45:43 AM
Schitterend John !  :duim:

Overigens, de vervelling van gisteren, was dat inderdaad de eerste vervelling?
op de foto van 23 juni zie je dat de rups klaar zit om te vervellen, de nieuwe kop is al achter de oude zichtbaar. Zoals de rups nu is, lijkt hij mij in het laatste stadium te zijn en ergens tussen 24 juni en nu vermoed ik dat er nog een vervelling zou zijn geweest... maar ik heb helaas nauwelijks ervaring met het opkweken van pijlstaarten (en alleen van dat ik laatste stadium rupsen vond). Ik durf er dan ook niets met zekerheid over te zeggen.
Ik merk trouwens wel dat meestal niet erg harige rupsen als jong rupsje hun vervellingshuidje nog wel opeten en later gebeurt dat steeds minder... maar ook hier weer, dat zijn mijn ervaring en zo enorm veel ervaring heb ik op zich nog niet :rolleyes:
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 08, 2017, 10:18:36 AM
Zoals gezegd, ik neem ook aan dat er meer vervellingen zijn geweest, maar heb daar geen sporen van gevonden.  En wat je aangeeft over de foto van 24 juni, dus dat de nieuwe kop al zichtbaar is, ik zie het niet. Rupsje zat de eerste dagen/week overdag meestal bewegingsloos op een bladnerf. Rups vreet nu doorlopend en is sinds gisteren zo'n 1,5-2,0 cm gegroeid (strekt zich de ene keer wat meer uit dan de andere keer, dus de exacte lengte is een "rekbaar" begrip.). Maar ik vermoed ook dat de rups nu vrijwel volgroeid is en de verpopping niet heel lang meer op zich zal laten wachten. Maar nu nog volop aan het vreten.

status 8 juli, 8.15u (dag 17), lengte 65-70 mm




Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: jfbouwmeester op juli 08, 2017, 14:30:03 PM
Prachtig mooi om dit avontuur te volgen, de rups ziet er nu echt uit zoals ik de ligusterpijlstaart ken. Nu met een glad huidje.

Jan Bouwmeester
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 11, 2017, 09:48:33 AM
De rups blijft bijna de hele dag stofwisselen. De dagelijkse hoeveelheid verorberd blad en geproduceerde keutels neemt nog steeds elke dag toe. Zal onderhand wel helemaal volgroeid zijn zou je denken. Lengte nu zo'n 75-80 mm. Heeft sinds 2 dagen wel kleine zwarte sproet bij de stekel. Al het blad dat in de kweekbak gaat controleer ik nauwkeurig op parasieten en heb met het blote oog niks gevonden. Dus lijkt me niet zo waarschijnlijk dat de rups is aangeprikt door een parasiet. Geen idee hoe ik de sproet moet verklaren.

Het 2e rupsje dat tegelijk met deze uitkwam en dat ik buiten op de Geitenbaard heb laten zitten, heb ik ondanks herhaald intensief speurwerk nooit meer terug gezien. Ik vermoed eigenlijk dat de andere rups slachtoffer is geworden van de mussen. Sinds er vorig jaar op een gegeven moment 'n paar honderd larven van een bladwesp (Nematus spiraeae) zaten, komen de mussen regelmatig in de struik op zoek naar voedsel (https://waarneming.nl/foto/view/11297636). Dus ik vermoed eigenlijk dat de 2e rups het niet heeft gehaald.
(voor de liefhebbers hier link topic Nematus spiraeae: https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=319456.msg1799311#msg1799311)

Benieuwd hoeveel dagen het nog duurt voordat deze rups ondergronds gaat en gaat verpoppen.

status 11 juli (dag 20), lengte 75-80 mm
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Marion5 op juli 11, 2017, 12:27:17 PM
Hij/zij heeft een goed kosthuis bij jou John  :duim:
Erg charmant zo'n "tache de beauté" !
Laten we hopen dat het inderdaad een onschuldig sproetje is  :blink:

Groetjes,
Marion
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 12, 2017, 10:44:31 AM
Rups is vanmorgen al in een soort rustfase lijkt het. Vrij bewegingsloos en lijkt wat te verstijven. Helemaal rond gegeten en ogenschijnlijk klaar om te verpoppen. Als hij inderdaad echt gestopt is met vreten, doe ik in de loop van de dag wat grond in de kweekbak zodat hij ondergronds kan verpoppen. Het is in 3 weken tijd een hele knaap geworden.

status 12 juli, dag 21 en circa 75 mm
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 13, 2017, 09:06:39 AM
Zoals ik gisteren al verwachtte, was de rups klaar om ondergronds te gaan om te verpoppen. Was een deel van gedag vrij onrustig door de kweekbak aan het lopen, dan weer ondergronds en later weer bovengronds. Tijdens het lopen is de lengte wel 85-90 mm. (weet niet hoe men "officieel" de lengte bepaald, in een rusthouding of voortbewegend).

Bij de soortinformatie staat de volgende opmerking over de poepjes van deze rups " Het schijnt dat rupsen zoeken onder sering het eenvoudigst is omdat de op handgranaten lijkende poepjes van de rups, goed zichtbaar zijn op de bodem onder deze sering."
Voor de volledigheid heb ik daarom deze poepjes nog even vastgelegd. Bleek achteraf de een na laatste stoelgang.Deze poepjes waren nog vrij nat en krimpen  nog iets bij het indrogen. De laatste dagen produceerde de rups zo'n 25-35 keutels per etmaal. Zal over een paar dagen kijken of de rups is verpopt en wat de lengte van de cocon is. Heb eerder bij een Populierenpijlstaart gemerkt dat dit proces wel enkele dagen kan duren, dus wil het proces niet verstoren. (https://waarneming.nl/waarneming/view/107400890?_popup=1)

Status 12/13 juli;(dag 21/22); "granaatvormig poepje"; rups ondergronds gegaan
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 14, 2017, 11:39:10 AM
Gister aan het begin van de avond bleef ik een knagend/knarsend geluid horen in de kweekbak. Rond 20.00u kwam de rups even boven, klom wat in het blad en ging weer ondergronds. Leek of hij wat blad mee on de grond nam. Benieuwd of dit de laatste keer was dat hij bovengronds kwam. Plaatje rechts is door het plastic gefotografeerd, dus kwaliteit niet optimaal.

Kwam 13 juli, rond 20.00u nog even bovengronds
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: Marion5 op juli 14, 2017, 13:48:05 PM
Lekker comfortabel toedekken met een dekentje... :blink:
Titel: Re: Pijlstaartrupsje (net uit ei) en ontwikkeling; >> Ligusterpijlstaart
Bericht door: John Bouwmans op juli 18, 2017, 12:34:12 PM
Afgelopen nacht (17 op 18 juli) is de rups verpopt. Zat al paar dagen op de bodem van de kweekbak en kon zo min of meer het stadium volgen. Leek langzaam te "krimpen".  Meest opvallende was dat de rups ondergronds voor of tijdens het verpoppen nog is verveld. Vond bij de pop dit vervellingshuidje. Was in elk geval nieuw voor mij en ook wel apart. Lengte pop is circa 50 mm. Nu wachten tot er volgend jaar een imago uitkomt.

verpopping 17/18 juli (dag 26/27)




vervellingshuidje in de grond bij de pop
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: jwj1976 op juli 24, 2017, 17:07:03 PM
Hallo John,

Leuk om het proces te volgen in jouw topic. Onder welke omstandigheden ga je de pop nu bewaren?
Ik neem aan dat als hij binnen staat, dat deze veel te vroeg uit gaat komen?

Groeten Wim
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: John Bouwmans op juli 24, 2017, 17:13:42 PM
Kweekbak met zand staat nu nog binnen, maar die zet ik binnenkort in de schuur. Dan haal ik 'm volgend jaar  rond 15 maart weer naar binnen. Kan ook zijn dat ik 'm gewoon buiten in de tuin zet. Zit op dit moment nog een larve die bijna volgroeid is op de Geitenbaard. Zet ik de bak onder die plant. Alleen wat lastiger te zien volgend jaar als hij uitkomt. Moet nog even bekijken wat het beste is. Tips welkom.

"Vrije uitlooprups  ;)":  https://waarneming.nl/waarneming/view/141459879?_popup=1
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: Marion5 op juli 24, 2017, 20:21:29 PM
Leuk nog eentje onderweg :blink:

Met uitkweken heb ik niet zo veel ervaring, maar het lukte wel bij de Grote groenuil https://waarneming.nl/waarneming/view/68733103en ook bij een Incurvaria masculella https://waarneming.nl/waarneming/view/62722886, die toen het winter
werd nog in z'n zakje rondkroop. Ik probeerde elke dag even in het bakje te kijken. Gelukkig was ik toen in die periode niet op vakantie
en zag ik het zakje nog zitten. Na bijna een jaar dacht ik dat het mislukt was, totdat ik het piepkleine vlindertje tegen het gaas aan zag zitten!
Dit is wel een hele leuke soort om te volgen!

Bij een Gelduil is het mislukt, die zat in een cocon aan een takje in een ruime bak met zand op de bodem buiten onder de veranda.
Bij vorst zette ik hem even in de garage. De vochtigheidsgraad is dan heel belangrijk. Omdat het zand erg droog was af en toe een beetje gegoten of geneveld in het bakje. Waarschijnlijk een poosje toch iets te nat geweest. Na het voorjaar en in de zomer is hij toen toch verschimmeld
o.i.d. en daardoor helaas niet uitgekomen. Bij de volgende Gelduil is het wel gelukt, maar dat was ook geen overwintering, dat scheelt.
Dus ik wens je veel succes. Aangezien je de boel niet 24 uur per dag in de gaten kunt houden zal je wel niet alles mee kunnen krijgen.

Groetjes,
Marion
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: Rayan Majoor op juli 30, 2017, 11:16:50 AM
Mooi vastgelegd hoe de rups onder de grond zich tot pop ontwikkelde! Ik weet trouwens niet hoe het bij bladwespen precies gaat, maar in ieder geval is de verpopping bij rupsen ook gewoon een vervelling waarbij altijd een duidelijk vervellingshuidje achterblijft (bij hangende poppen en gordelpoppen vaak op de grond gegooid na de verpopping) en waar een pop in plaats van een volgende stadium rups uitkomt. Het 'vervellen voor of tijdens het verpoppen' is dus gewoon het verpoppen zelf ;)
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: John Bouwmans op juli 30, 2017, 11:38:32 AM
Citaat van: Rayan Majoor op juli 30, 2017, 11:16:50 AM
Mooi vastgelegd hoe de rups onder de grond zich tot pop ontwikkelde! Ik weet trouwens niet hoe het bij bladwespen precies gaat, maar in ieder geval is de verpopping bij rupsen ook gewoon een vervelling waarbij altijd een duidelijk vervellingshuidje achterblijft (bij hangende poppen en gordelpoppen vaak op de grond gegooid na de verpopping) en waar een pop in plaats van een volgende stadium rups uitkomt. Het 'vervellen voor of tijdens het verpoppen' is dus gewoon het verpoppen zelf ;)

Bladwespen gaan na het larve-stadium verder als prepop. Ze doen dit in vaak in een cocon die ze dan zelf spinnen, of als prepop in een holle ruimte in de grond of een plantenstengel (of boom). Na een periode van minimaal circa 10 dagen (bij mulitivoltiene soorten), 'n jaar tot soms zelfs meerder jaren krijg je de transformatie naar imago. Een snelle transformatie zie je o.a. bij de iepenzigzagbladwesp (https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=326109.msg1824547#msg1824547), heb ook een keer wat prepoppen vastgelegd (https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=349107.msg1921200#msg1921200). Bij deze mislukte kweek van Nematus viridis zie je ook iets van de transformatie van larve>prepop>imago:  https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=373444.msg2016708#msg2016708
Er is wel altijd een laatste vervelling voordat de bladwesplarve als prepop verder gaat. Meestal is dan het uiterlijk duidelijk anders. Als voorbeeld deze Eriocampa ovata: https://waarneming.nl/waarneming/view/108901430?_popup=1

Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: Rayan Majoor op juli 30, 2017, 11:50:54 AM
Is de prepop niet het moment dat de larve klaar is om te verpoppen en alleen nog maar hoeft te vervellen om in een pop te veranderen? En voor zover ik weet hebben alle insecten met een volledige metamorfose, waar de wespen ook bij horen, een popstadium en dat zie ik ook verschillende keren in jouw series terug (zoals op de laatste foto's van de eerste post van de iepenzigzagbladwesp). Dat is het moment dat je al de poten, voelsprieten, ogen, (nog opgevouwen) vleugels en alle andere delen van het volwassen beestje kan zien. Ik zie echter inderdaad niet zo snel een vervellingshuidje bij de poppen van je bladwespseries, maar het lijkt me toch wel dat er een transformatie naar pop is, wat voor zover ik weet altijd dmv vervellen gaat... maar ik kan het ook fout hebben :rolleye:
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: John Bouwmans op juli 30, 2017, 12:16:15 PM
Ik weet niet hoe het wetenschappelijk precies zit Rayan, maar ik ging er vanuit dat de fase dat de larve niet meer eet en voor de laatste keer verveld is het "prepop-stadium" is. De larve trekt zich dan terug in een holle ruimte (cocon, plantenstengel, grond) en "krimpt" een stukje. Prepop (in mijn betekenis) is stuk compacter dan de larve. De (laatste) vervelling vindt plaats voor het opzoeken van de "rustplaats" .

Net als bij de Eriocampa ovata ( https://waarneming.nl/waarneming/view/108901430?_popup=1), die doet zijn jasje uit voordat hij ondergronds gaat; En bij deze serie zie je de larve in cocon (https://waarneming.nl/waarneming/view/109017935?_popup=1). Heb ook larven gehad die gewoon in de grond overliggen, zoals deze Monostegia abdonomalis (https://waarneming.nl/waarneming/view/122146459?_popup=1).

Misschien dat een wetenschapper kan aangeven hoe de verschillende fasen precies benoemd worden, liefst met illustraties. Zal eens zoeken op internet of ik nog een eenduidige uitleg vindt.

EDIT: Weet wel dat in de lege cocon vaak nog een kopkapsel van de larve/prepop te vinden is, dus dat wijst wel op een vervelling vlak voor het uitkomen als imago.
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: Josee op augustus 02, 2017, 09:31:22 AM
Het is weer een feest voor het oog. Met plezier en veel waardering meegekeken en -gelezen, prachtig  :duim:
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: marijke_kanters op augustus 15, 2017, 12:28:34 PM
Een wat late reactie, maar zag de serie nu pas.
Geweldig! Ik heb in ieder geval genoten.
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: John Bouwmans op juni 29, 2018, 21:35:58 PM
Op 24 juni (2018) cocon gecheckt. Bij uit de grond halen nog steeds meteen bewegend. Benieuwd waneer er een imago uit gaat komen.

status cocon 24 juni 2018; nog steeds bewegend bij aanraken
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: Josee op juni 29, 2018, 23:01:43 PM
Spannend!!
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: John Bouwmans op mei 04, 2019, 19:40:18 PM
Citaat van: Josee op juni 29, 2018, 23:01:43 PM
Spannend!!

Een jaar later, en al bijna 2 jaar na de verpopping, nog steeds spannend! Cocon heeft de winter weer in de schuur doorgebracht en staat sinds eind maart weer binnen.  Af en toe hoor ik soms een geluid uit de kast en dan is de cocon/pop zich in de kweekbak aan het omdraaien. En dan is het weer dagen stil. Zou het imago dit voorjaar nog uitkomen? Leeft in elk geval nog, en soms is er ineens wat actie.

Gebeurt het vaker dat vlinder cocons een of meer jaren overliggen? Weet dat dit wel zo is bij bladwespen. Daarvan kunnen cocons meerdere jaren in de grond blijven alvorens er een bladwesp-imago uitkomt. Wachten op het geschikte moment.
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: Rayan Majoor op mei 04, 2019, 19:55:01 PM
Interessant dat het zo lang duurt en de pop (geen cocon, cocons bestaan niet uit levend materiaal ;)) nog steeds leeft. Zeker gebeurt het vaker dat poppen meer dan een jaar overliggen, maar dit gebeurt vooral bij soorten als houtboorders, nachtpauwogen en spinners (de nachtpauwoog kan bijvoorbeeld wel 7 jaar in het popstadium blijven). Echter van pijlstaarten had ik het nog niet eerder gehoord, maar heel erg verbaast het me ook niet. Wat me wel verbaast is dat het bij jou zo lang duurt. Het overliggen gebeurt namelijk onder ongunstige omstandigheden en in kweek zijn de omstandigheden over het algemeen wel gunstig genoeg om als vlinder tevoorschijn te komen. Bij mij heb ik alleen van mijn 40 nachtpauwoog-poppen die ik een keer 4 pas het jaar erna uitgekomen. Maar aan de andere kant zie ik bij jou weer vaker succesvolle kweek dan bij mij dus misschien vinden de vlinders te omstandigheden bij mij gunstiger, maar zijn ze eigenlijk bij jou gunstiger :rolleye:
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: John Bouwmans op mei 04, 2019, 20:08:06 PM
Weet ook niet hoe het zit Rayan. Had de pop vorig jaar al buiten willen leggen of weg willen doen, want dacht eigenlijk dat het "over" was. Maar toch maar met de bladwespkweken in de schuur gezet en het verbaasde me dus dat de pop zo af en toe dan weer aan het draaien is. Leeft dus nog steeds.

Voor bladwespen zijn de omstandigheden bij mij vast redelijk, zeker voor de multivoltiene soorten. Met de univoltiene soorten is de slagingskans kleiner, maar ook die leveren met enige regelmaat imago's op. Vaker uitkweken van soorten die ik al eerder succesvol heb uitgekweekt, doe ik eigenlijk niet. Richt me helemaal op nieuwe soorten.
Voor vlinderrupsen zijn de omstandigheden bij mij vast niet zo goed als bij jou  :rolleye: Als deze kweek toch nog een imago oplevert, dan meld ik het hier.
Titel: Re: rups Ligusterpijlstaart (net uit ei); ontwikkeling van ei tot pop
Bericht door: Josee op mei 05, 2019, 09:54:54 AM
Boeiend en leerzaam zeg. Leuk om te blijven meelezen :) Mooi weekend  :duim: