Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Planten => Topic gestart door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:10:53 PM

Titel: Lastige soortgroepen & veelgemaakte fouten
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:10:53 PM
Lastige soortgroepen & veelgemaakte fouten:
Dat sommige soortgroepen lastiger zijn dan andere, is ons allemaal bekend. Maar met de nieuwe influx van exoten, adventieven en tuinplanten, schiet onze plantenbijbel (Heukels' Flora) soms te kort. Dit forum topic is bedoeld om dergelijke soortgroepen nader toe te lichten. Iedereen is vrij om hier bijdragen aan te leveren. Zorg dat je onderaan je reactie je bronnen vermeldt, zodat de betrouwbaarheid van de diagnostische kenmerken nagegaan kan worden door de lezer. Als je opmerkingen of aanvullingen hebt op eerder geplaatste berichten, gebruik dan de "citaat" functie, zodat het duidelijk is op welke tekst jouw commentaar gericht is. De auteur kan vervolgens de opmerkingen verwerken in diens bericht.

Grotere groepen:
Er zijn een aantal soortgroepen die dusdanig groot zijn en dusdanig complex, dat zij op een eigen forum of zelfs website verder toegelicht worden.
Titel: Behandelde soortgroepen
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:11:04 PM
Behandelde soortgroepen:
Een link naar een sleutel gaat naar een soorttekst van een Genus op Observation.org
De andere linken gaan naar een schema/overzicht in dit topic zelf

Titel: Scutellaria - Groot glidkruid & Trosglidkruid
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:24:05 PM
Groot glidkruid & Trosglidkruid:
Trosglidkruid (Scutellaria columnae) is al in de 19e eeuw ingeburgerd, maar recent is Groot glidkruid (Scutellaria altissima) opgedoken, een nieuwe soort die gemakkelijk verwildert.

SoortGroot glidkruidTrosglidkruid
KleurBlauwpaarsRoodpaars
OnderlipWitRoodpaars
Lengte bloemkroon15-20 mm, 3-4 keer zo lang als kelk20-30 mm, 6 keer zo lang als kelk
Lengte onderlip3-4 keer zo lang als kelk6 keer zo lang als kelk

(https://waarneming.nl/media/photo/032/598/32598574.jpg)

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Geranium - Ooievaarsbek (vegetatief)
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:25:34 PM
Geranium - Ooievaarsbek (vegetatief):
Ooievaarsbek kan in rozetstadium lastig te herkennen zijn. Het type beharing op de bladsteel (dus niet de stengel of bloemsteel!), is bruikbaar om de soort vast te stellen. In onderstaande tabel staat weergegeven hoe deze soorten van elkaar verschillen.

SoortBladsteelbeharing
BermKorte, ongelijke klierharen en gewone haren tot 1,5 mm
RondeMet korte (0,5 mm), ongelijke klierharen en lange, gewone haren
ZachteKorte (0,2-0,5 mm), ongelijke klierharen, veel gewone (0,1-0,4 mm) haren en  lange (tot 1,5 mm) rommelige, gewone haren
KleineKorte, gewone (0,2 mm) haren, soms ook met klierharen
SlipbladigeSchuinafstaande (naar beneden gerichte) gewone beharing

(https://waarneming.nl/media/photo/032/599/32599169.jpg)

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Viburnum - Sneeuwbal
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:28:17 PM
Viburnum - Sneeuwbal:
Viburnum heeft drie sterk gelijkende soorten met rimpelig blad met hierop sterharen.

SoortViburnum rhytidophyllumViburnum x rhytidophylloidesViburnum lantana
Lengte/breedte verhoudingMeer dan 3 keer zo lang als breedMinder dan drie keer zo lang als breedMinder dan twee keer zo lang als breed
Bladkleur bovenzijdeDonkergroen, sterk glimmendGroen, matGroen, mat
Bladkleur onderzijdeWitte nerven met wit bladWitte nerven met groen bladWitte nerven met groen blad
Sterharen bovenzijde bladWeinigVeelVeel
Nervatuur bovenzijde bladZeer diep ingezonkenIntermediair ingezonkenOndiep ingezonken
BladrandVrijwel gaafrandigIntermediair/getandGezaagd

Referenties:

Tekst: Niels Eimers (2017)

(https://waarneming.nl/fotonew/9/13236779.jpg)
Titel: Papaver - P. orientale, setiferum & bracteatum
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:29:25 PM
Papaver - P. orientale, setiferum & bracteatum:
Er zijn drie opvallend grote Klaproos soorten met zeer grote bloemen en zeer ruig behaard blad. Papaver setiferum is bij verre de meest algemene soort. Papaver orientale en Papaver bracteatum zijn pas enkele keren verwilderd gevonden.

ReuzenklaproosOosterse klaproosReuzenpapaver
WetenschappelijkPapaver orientalePapaver setiferumPapaver bracteatum
Zwarte vlak aan basis kroonbladAfwezig tot zwak aanwezigBreder dan lang, niet voorbij midden van kroonblad reikendLanger dan breed, voorbij midden van kroonblad reikend
BloemknoppenKnikkendRechtopRechtop
Stempelstralen8-159-1912-24
VruchtGloeilamp/kegelvormig, meestal hoger dan breedRond, meestal breder dan hoogGloeilamp/kegelvormig, meestal hoger dan breed
StempelschijfBolPlatBol
SchutbladenAfvallend, 0-4Afvallend, 0-4Lang blijvend, 3-8
StengelbladenOok in bovenste 1/3e deel van de stengel aanwezigTot 2/3e van de stengel aanwezigOok in bovenste 1/3e deel van de stengel aanwezig
HelmknoppenGeel of lichtpaarsPaarsPaars
KroonbladenLichtoranjeOranjeroodDonkerrood

Opmerkingen:

Refenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Arum - Aronskelk in vruchtstadium
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:31:13 PM
Arum - Aronskelk in vruchtstadium:
Italiaanse en gevlekte aronskelk zijn in vruchttijd vrij lastig te onderscheiden. Er zijn enkele verschillen, maar die tonen overlap. Meet daarom bij twijfelgevallen de diameter van de bessen op.

GevlekteItaliaanseBetrouwbaarheid
Lengte vruchtaar3-6 cm7-20 cmBeperkt
Houding 'vruchtaar'RechtopstaandVaak gekniktBeperkt
Kleur bessen bij rijpheidOranje tot roodOranjeBeperkt
Diameter bessen bij rijpheid0,5 cm1,0 cmVrij betrouwbaar

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Erodium - Reigersbek
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:32:47 PM
Erodium - Reigersbek:
Erodium is een complex geslacht met sterk gelijkende ondersoorten. Er worden veel fouten gemaakt tussen Duin-, Gewone en Kleverige reigersbek.

Gewone reigersbekDuinreigersbekKleverige reigersbek
Diameter bloem12-14(-17) mm8-14 mm6-8 mm
Lengte kroonbladenOngelijkOngelijkGelijk
Grijs vlekje op twee kleinste kroonbladenAanwezigAfwezigAfwezig
Kleur kroonbladenPaarsRoze tot licht paarsRoze tot licht paars
KlierharenBeperkt aanwezig, maar weinig tot niet op bovendzijde bladBeperkt aanwezig, maar weinig tot niet op bovenzijde bladSterk aanwezig, veel op bovenzijde blad
Aantal bloemen/vruchten per bloeiwijze5-7(-9)3-52-3(-5)
Lengte snavel25-35 mm22-28 mm15-24 mm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Carduus - Langstekelige distel vs. kruldistel
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:34:07 PM
Langstekelige distel vs. kruldistel:
In het rivierengebied komt Langstekelige distel voor, een soort die sterk op Kruldistel lijkt. De lengte van de naalden is geen betrouwbaar kenmerk, aanvullende kenmerken dienen bekeken te worden.

KruldistelLangstekelige distelBetrouwbaarheid
Lengte stekelsMeestal tot 5 mmMeer dan 5 mmLaag
Beharing onderzijde bladSpinnenwebachtigBijna afwezigVrij betrouwbaar
BloemhoofdjesIn kluwens van 1 tot 5Vaak alleen, soms tot 3 bijeenLaag
BloemhoofdjesVaak gekniktMeestal rechtopstaandBeperkt
Steel bloemhoofdjesMeestal geheel gevleugeldMeestal bovenste deel ongevleugeldBeperkt
Breedte omwindsel1,5-1,8 cm1,8-2,5 cmBetrouwbaar
Nerf middelste omwindselblaadjesOnderste 1/3e deel onopvallendOver hele lengte opvallendVrij betrouwbaar

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Plantago - Ruige weegbree & Smalle weegbree
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:35:17 PM
Ruige weegbree & smalle weegbree:
Ruige weegbree en Smalle weegbree lijken in eerste instantie niet op elkaar. Jonge exemplaren van Smalle weegbree kunnen echter vrij breed en vooral ruig behaard blad hebben en dan sterk op Ruige weegbree lijken. Vooral de lengte van de beharing en de aan/afwezigheid van dwarsnerven zijn harde kenmerken om de twee soorten te onderscheiden.

Smalle weegbreeRuige weegbree
BeharingLang (>1 mm) en slank (0.05 mm)Kort (< 1 mm) en dik (0,2 mm)
DwarsnervenAfwezigAanwezig
Hoofdnerven3-5(-7) hoofdnerven, licht doorschijnend (tegen licht in houden)3-5(-7)(-9) hoofdnerven, niet doorschijnend (tegen licht in houden)
HoofdnervenDiep ingezonken aan bovenzijdeOndiep ingezonken aan bovenzijde
BladrandGaafrandig, soms met kleine tandjesGaafrandig of getand
StengelGegroefdRond

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Veronica - Ereprijs: Akker-, Grote, Gladde & Doffe
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:37:48 PM
Veronica - Akker-, Grote, Gladde & Doffe ereprijs:
Deze groep soorten kan vrij sterk op elkaar lijken, maar is met voldoende ervaring goed op naam te brengen. Bij twijfelgevallen zullen de harde kenmerken bestudeerd moeten worden. Onderstaande tabel geeft hier een overzicht van.

AkkerereprijsGrote ereprijsGladde ereprijsDoffe ereprijs
Beharing op vruchtEnkel klierharenGewone & klierharenGewone & klierharenGewone & klierharen
Vrucht(lobben)HartvormigWijd uitstaandHartvormigHartvormig
Kelkbladen tijdens vruchttijdNiet bedekkendElkaar bedekkend bij basisElkaar bedekkend bij basisNiet bedekkend
Beharing basis kelkbladenZwak behaardZwak behaardZwak behaardSterk behaard
Lengte stijlZéér kortZéér langVoorbij vruchtlobben uitstekendNiet tot weinig buiten vruchtlobben uitstekend
BladkleurLichtgroenDonkergroenDonkergroen, vaak glanzendDonkergroen, vaak dof
BladvormLanggerektRond tot ovaalEirond tot langwerpigVrijwel rond tot langwerpig
Lengte bloemsteel t.o.v. schutbladMinder dan 1,52-3 keer zo langMinder dan 1,5Minder dan 1,5
Bloemkroon5-8 mm8-15 mm5-8 mm3-4(-7) mm
Vorm kelkslippenEirond tot langwerpig, stompEirond tot langwerpig, stompBreed eirond, spits tot toegespitstLangwerpig spatelvormig, stomp
BladrandOndiep tot diep gekarteldDiep gekarteldDiep gekarteld/gezaagdOndiep gekarteld
Aantal zaden per vruchthok2-75-107-9(-15)5-6(-7)
BloemkleurOverwegend wit, vaak met blauwLicht blauw tot blauwLicht paarsblauw tot blauwLicht paarsblauw tot blauw

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Plantago - Grote weegbree s.s. & Getande weegbree
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:39:38 PM
Grote weegbree s.s. & Getande weegbree
Grote weegbree - Plantago major bestaat uit twee ondersoorten: Getande weegbree (subsp. intermedia) en Grote weegbree s.s. (subsp. major). Enkel de aanwezigheid van bladtanden aan de bladrand is niet voldoende om de ondersoort mee vast te stellen. Bij Getande weegbree ontbreken de tanden vaak en bij Grote weegbree s.s. zijn ze ook vaak aanwezig. In onderstaande tabel staan aanvullende kenmerken genoemd.

Getande weegbreeGrote weegbree s.s.
BladpuntVrij puntigAfgerond
BladvoetGeleidelijk in bladsteel versmaldVrij plotseling in bladsteel versmald
Aantal hoofdnerven3-5(-7)(3-)5-9
BladbeharingFijn behaardNagenoeg kaal
BladkleurMeestal donkergroenMeestal bleekgroen
HabitatMeestal vrij vochtigMeestal droog
BloeiaarMeestal minder dichtbloemig, vooral onderaanMeestal dichtbloemig
Deksel doosvruchtOnderaan door toppen van kelkslippen bedektNiet door toppen van kelkslippen bedekt
Aantal zaden per doosvrucht(12-)15-18(-26)(4-)8-10(-15)

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Linum - Vlas
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:40:52 PM
Linum - Vlas:
In Nederland en België worden 9  soorten vlas aangetroffen. De soorten met blauwe kroonbladen zijn erg lastig. Het helpt om hier een tweedeling in te maken.

1. Bloemen donkerblauw, meeldraden en stijlen niet samenneigend, helmknoppen wit, kelkblaadjes smal:
Zonder vruchten kan je binnen deze groep het beste voor de verzamelsoort kiezen: Linum perenne agg, maar naar alle waarschijnlijkheid komt alleen Linum austriacum voor in Nederland en België.

Linum leoniiLinum perenneLinum austriacum
Grootte plant5-15 cm30-80 cm30-80 cm
Aantal bloemen per plant1-65-255-25
Hoogte meeldraden t.o.v. stijlEven langOngelijkOngelijk
Lengte kroonbladen8-14 mm15-20 mm15-20 mm
StengelSlank, opstijgendStevig, rechtopStevig, rechtop
Hoogte vruchtdoosn.v.t.5-7 mm3-5 mm
Stand vruchtsteeln.v.t.Recht tot schuin naar bovenHorizontaal tot teruggeslagen
Kleur kroonbladenn.v.t.Net iets donkerder dan austriacumNet iets lichter dan perenne


2. Bloemen lichtblauw, meeldraden en stijlen samenneigend, helmknoppen blauw, kelkblaadjes breed.

Linum bienneLinum usitatissimum
Stengelbladen0,5-1,0 mm breed2-3 mm breed
Aantal bloemenWeinigVeel
Lengte kelkbladen4-5 mm6-9 mm
Rand kelkbladenNiet vliezig, niet gewimperd, niet toegespitstVliezig, gewimperd, toegespitst aan top
Middennerf kelkbladenSterk opvallendWeinig opvallend
Kleur kroonbladenZeer licht witblauwLicht blauwpaars of volledig wit

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Matricaria & Tripleurospermum - Echte kamille & Reukeloze kamille
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:43:59 PM
Echte kamille & Reukeloze kamille:
Echte kamille en Reukeloze kamille lijken sterk op elkaar, maar zitten in verschillende plantengeslachten (Matricaria & Tripleurospermum) en verschillen vele kenmerken. Probeer bij fotowaarnemingen altijd de dwarsdoorsnede van een bloemhoofdje te laten zien.
Echte kamilleReukeloze kamille
Geur bloemenZeer zoetMuf
BloemhoofdjeHol, hoger dan breed.Gevuld, even hoog als breed
Rand omwindselbladenAlleen aan de top of helemaal niet bruinvliezigLangs groot deel bruinvliezig
Diameter bloem1-2,5 cm3-4 cm
Vorm bloemhoofdjeBol tot kegelvormigPlat tot bol
LintbloemenVlak tot teruggeslagenVlak
BloeitijdMei-herfstJuni-augustus


Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers, toevoeging Nathalie De Somer dec2022
Titel: Echium - Slangenkruid & Weegbreeslangenkruid
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:45:08 PM
Echium - Slangenkruid & Weegbreeslangenkruid:
Slangenkruid (Echium vulgare) is een inheemse soort. Weegbreeslangenkruid (Echium plantagineum) is een niet-inheemse soort die ingezaaid wordt. Voor zekere determinatie is een foto van de bloem in zij-aanzicht noodzakelijk.

SlangenkruidWeegbreeslangenkruid
StengelMeestal rood gevlektMeestal ongevlekt
Lengte bloem10-20 mm18-30 mm
Buiten bloem uitstekende meeldraden4-52
Beharing buitenzijde bloemEgaal behaardVoornamelijk op randen en nerven
RozetbladenLancetvormig, zijnerven niet zichtbaarOvaal, zijnerven duidelijk zichtbaar

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Helianthus - Aardpeer & Stijve zonnebloem
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:46:11 PM
Helianthus - Aardpeer & Stijve zonnebloem:
Er is een groot scala aan "kleinbloemige" zonnebloemen, waarbij aardpeer en stijve zonnebloem de meest algemene zijn. Voor determinatie is een foto van het omwindsel noodzakelijk, fotograaf daarom de bloem in zij-aanzicht.

AardpeerStijve zonnebloem
OmwindselbladenTeruggeslagenTegen omwindsel aanliggend
Lengte omwindselbladen10-20 mm, langer dan breedte omwindsel6-12 mm, korter dan breedte omwindsel
WortelsKnollen vormendGeen knollen vormend

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Calendula - Goudsbloem $ Akkergoudsbloem
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:47:36 PM
Calendula - Goudsbloem & Akkergoudsbloem:
Om Goudbloem te determineren, is een foto van het omwindsel het meest betrouwbaar, maar er zijn enkele aanvullende kenmerken.

GoudsbloemAkkergoudsbloem
BloemkleurMeestal oranjegeel, soms geelMeestal geel, soms oranjegeel
Diameter bloemhoofdje3-7 cm1-2 cm
Lengte omwindselbladen t.o.v. stralende lintbloemenMinstens twee keer zo langMinder dan twee keer zo lang
Lengte omwindselbladen onderlingVerschillend in lengteOngeveer gelijk
Stralende lintbloemenVaak meer rijenÉén rij
BuisbloemenGeel of roodbruinGeel
Beharing omwindselbladenRuigKlierachtig
StengelbeharingKortpluizigRuig
Vorm stengelbladenBoven midden het breedstBij midden het breedst
Punt stengelbladenVaak stompVaak puntig
VruchtenWrattig aan rugzijdeMet kam van stekels op rugzijde

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Veronica - Klimopereprijs ondersoorten
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 14:49:12 PM
Veronica - Klimopereprijs ondersoorten:
Klimopereprijs heeft drie ondersoorten Bosklimopereprijs, Akkerklimopereprijs en Drielobbige ereprijs. In Nederland beschouwen we deze als ondersoorten, maar in het buitenland worden dit ook wel soorten beschouwd. Recent is Schijnklimopereprijs waargenomen in Nederland, een soort die hier vrij sterk op lijkt.

Akker-Bos-DrielobbigeSchijn-
Wetenschappelijke naamsubsp. hederifoliasubsp. lucorumsubsp. trilobacymbalaria
ZeldzaamheidZeer algemeenAlgemeenVerwachtZeer zeldzaam
HabitatOveral, vooral in open biotopenBossen en zomen, meer beschaduwdAdventief met potgrondAdventief met potgrond
BloemkleurLichtblauw met wit hartLicht paarsroze tot bleekblauw zonder wit hartDonkerblauw met wit hartWit
Midden v.d. kelkbladenMin of meer kaalMin of meer kaalBehaardKaal
VruchtenKaalKaalKaalLang behaard
Aantal bladlobben(3-)5(-7)3 tot 5Meestal 35 tot 9
BladIets vlezig, lichtgroenVrij dun, lichtgroenIets vlezig, donkergroenVrij dun, lichtgroen
BladbreedteBreder dan langMeestal langer dan breedOngeveer rondOngeveer rond
Breedte middelste bladlobBreder dan langMeestal langer dan breedEven breed als langBreder dan lang
Lengte vruchtsteel7-14 mm, 2-4 keer zo lang als kelk10-18 mm, 3,5-7 keer zo lang als kelk4-8 mm, 1-2,5keer zo lang als kelk?, veel langer dan kelk
Breedte bloem6-9 mm4-6 mm4-6 mm6-10 mm
Beharing kelkrand0,7 mm>1 mm??
Stijl0,7-1 mm0,3-0,5 mm0,7-1,1 mm1,5 mm
Beharing vruchtsteelÉén rij korte harenRondom behaard (lange én korte)Één rij korte harenRondom lang behaard
ZaadGeelachtigRoodachtig bruin tot bleekrossigGeelachtig?

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Melilotus - Citroengele honingklaver vs. Goudgele honingklaver
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 15:10:55 PM
Citroengele honingklaver vs. Goudgele honingklaver:
Citroengele honingklaver (Melilotus officinalis) en Goudgele honingklaver (Melilotus altissimus) lijken sterk op elkaar. De meest betrouwbare kenmerken zitten in de vruchten, maar met enige ervaring zijn de soorten ook op basis van bloemen (en soms op bladvorm) te onderscheiden. De bloemen bestaan uit vier kroonbladen, het bovenste kroonblad heet de vlag, de twee zijdelingse kroonbladen heten de zwaarden en de onderste (ligt tussen de zwaarden in) heet de kiel.

Citroengele honingklaverGoudgele honingklaver
VruchtbeharingKaalAanliggend behaard (loep)
KelkbeharingKaal of spaarzaam behaardBehaard, later kaal wordend
Vruchtvorm3-4 mm lang, dwars gerimpeld5-6 mm lang, netnervig
Zaden per vruchtmeestal 1meestal 2
Kleur rijpe vruchtenBruinZwart
Lengte zwaarden t.o.v. kielDuidelijk langerIets langer tot even lang
Deelblaadjes hogere stengelbladenOvaalSmal en min of meer rechtzijdig

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Aira caryophyllea - Zilverhaver ondersoorten
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 15:11:21 PM
Aira caryophyllea - Zilverhaver ondersoorten:
In Nederland en België wordt Akkerzilverhaver als ondersoort (subsp. plesiantha) van Zilverhaver (Aira caryophyllea) gezien, maar in het buitenland ook wel als aparte soort (Aira multiculmis). De enige bekende groeiplek van Akkerzilverhaver is een akker in Mook. In België is de soort ook zeer zeldzaam, maar wel wijder verspreid. Het onderscheid met Zilverhaver is zeer minimaal en is daarom omstreden.

ZilverhaverAkkerzilverhaver
Aartje2,5-3,0 mm2,2-2,6 mm
Zaad1,2-1,6 mm1,1-1,5 mm
Helmknop0,3-0,45 mm0,3-0,5 mm
AarsteeltjeSommige meer dan 5 mmAlle minder dan 5 mm
Bloeiwijze asKnikkend heen en weer gebogenNiet knikkend heen en weer gebogen
Onderste kelkkafjeHoek van meer dan 80 graden met aarsteelHoek van minder dan 80 graden met aarsteel

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Scilla & Puschkinia - Streephyacint & Buishyacint
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 15:23:22 PM
Scilla & Puschkinia - Streephyacint & Buishyacint:
Streephyacint en Buishyacint lijken sterk op elkaar met hun witte kroonbladen met een blauwe middennerf, maar zijn niet voor niets in verschillende geslachten ingedeeld.

BuishyacintStreephyacint
Wetenschappelijke naamPuschkinia scilloidesScilla mischtschenkoana
BloeitijdApril t/m meiFebruari t/m april
BloemMet buisvormige binnenkroon (paracorolla)Zonder binnenkroon
MeeldradenAan binnenzijde binnenkroon ingeplant, kort (2-3 mm)Op kelkbladen ingeplant, lang
Bloeiwijze4-12 bloemen, dichte tros2-6 bloemen, losse tros
KroonbladenOnderste 1/3e-1/4e deel vergroeidNiet vergroeid
Lengte kroonbladen10-20 mm lang, 6-7 mm breed7-11 mm lang
BloemsteelTot 6 mm lang (tot 15 mm in vruchttijd)3-15 mm lang
Aantal grondbladen1-2(-3)2-3(-5)
Bladafmetingen7-18(-24) mm breed, even lang als stengel4-20 mm breed, 5-15 cm lang
ZadenLichtbruinZwart met wit olielichaam (halve ringvormig)

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Anemone - Blauwe anemoon & Oosterse anemoon
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 15:41:49 PM
Anemone - Blauwe anemoon & Oosterse anemoon:
Blauwe anemoon en Oosterse anemoon zijn in talloze cultivars beschikbaar en kunnen wit, roze, blauw en paars zijn. Ze zijn op basis van de bloem erg lastig te onderscheiden. Fotografeer daarom altijd de bladeren en de bloemsteelbeharing.

Blauwe anemoonOosterse anemoon
Beharing bloemsteelAangedrukt behaardLang afstaand behaard
Deelblaadjes grondbladenLang gesteeldZittend tot kort gesteeld
Bloemsteel na bloeiRechtopstaandKnikkend
Onderzijde bloemdekbladenZéér licht behaardKaal

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Papaver - Bleke klaproos, Grote klaproos en hun hybride
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2017, 23:16:39 PM
Papaver - Bleke klaproos, Grote klaproos en hun hybride
Grote klaproos en Bleke klaproos zijn op basis van diverse kenmerken gemakkelijk te onderscheiden. De kruising is volledig intermediair en is steriel (slecht ontwikkelde zaden).

Grote klaproosHybrideBleke klaproos
VruchtbaarheidFertielSterielFertiel
Kleur kroonbladenMeestal rood, soms oranjeOranje of roodAltijd oranje
Beharing bloem/vruchtsteelMeestal afstaand, soms aanliggendAfstaand of aanliggendAanliggend
Zwarte vlek op kroonbladenMeestal aanwezig, soms afwezigAanwezig, wazig of afwezigAltijd afwezig
Aantal stempelstralen(6-)8-13Intermediair5-9
VruchtvormIets hoger dan breedIntermediairVeel hoger dan breed
StempelschijfKegelvormigBolvormigPlat
Kleur jonge stempelstralenGeheel purperPurper aan uiteindes, verder geelGeheel geel
StempelstralenVerdwijnend onder twee naastgelegenVerdwijnend onder twee naastgelegenElkaar pas in het midden rakend
BladkleurGroenIntermediairBlauwgroen
BladvormGrote, gezaagde eindlobHoogst variabelEindlob niet veel groter dan overige lobben, ongezaagd
ZaailingGrote eindlobBladlobben afwijkend van vormGeen grote eindlob

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Vinca - Kleine maagdenpalm & Grote maagdenpalm
Bericht door: RutgerB op februari 25, 2017, 07:52:28 AM
Vinca - Maagdenpalm:

1 Bladeren sterven af in de winter, minstens enkele bladen 3-4 keer zo lang als breed - Vinca herbacea *
1 Bladeren groenblijvend in de winter, bladeren maximaal 3 keer zo lang als breed  - 2
2 Korte kelktanden (3-4 mm), bladrand kaal - Kleine maagdenpalm - Vinca minor
2 Lange kelktanden (6-18 mm), bladrand kaal of behaard - 3
3 Bladen nooit langer dan 3,5 cm - Vinca balcanica *
3 Bladen tot 9 cm groot - 4
4 Bladrand duidelijk behaard (bekijk meerderen bladeren), haren op de kelk 0,5-1 mm - Grote maagdenpalm - Vinca major
4 Bladrand kaal, kale kelk of haren op de kelk 0,2 mm of minder - Vinca difformis *

* Vinca herbacea, V. difformis en V. balcanica zijn nog niet verwilderd gevonden in Nederland en België.

Kleine maagdenpalm vs. Grote maagdenpalm
De bladrand van Grote maagdenpalm is behaard, bij Kleine maagdenpalm is de bladrand kaal (van dichtbij bekijken!). Na even oefenen met dit harde kenmerk zie je het verschil (bladgrootte, bladvoet, bloemgrootte, ook de wat matte kleur van Grote) van een afstand.

Grote maagdenpalm - Vinca major:
(https://waarnemingen.be/fotonew/0/5942180.jpg)

Referenties:
Tekst: Rutger Barendse
Titel: Galanthus - Sneeuwklokje
Bericht door: nielseimers op februari 25, 2017, 09:07:41 AM
Galanthus - Sneeuwklokje:
Sneeuwklokje kunnen vrij lastig op naam te brengen zijn. Het is belangrijk om de bladontplooiing goed in beeld te brengen voor zekere determinatie. Door het bestaan van hybriden en het cultivars is de determinatie niet altijd met zekerheid te doen.

Sleutel:
1 Blad groen, bladontplooiing ineengerold (fig.C) - 2
1 Blad grijs- of blauwgroen (tenminste aan de onderzijde), bladontplooiing ineengerold (fig. C) , vlak (fig. A) of met de randen naar beneden gevouwen (fig. B ) - 3
2 Bladtop kapvormig. Groene vlek tenminste half zo lang als de binnenste bloemdekbladen - Galanthus ikariae
2 Bladtop vlak. Groene vlek minder dan half zo lang als de binnenste bloemdekbladen - Galanthus woronowii
3 Bladontplooiing ineengerold (fig.C) - 4
3 Bladontplooiing vlak (fig. A) of met de randen naar beneden gevouwen (fig. B ) - 5
4 Binnenste bloemdekbladen alleen aan de top met een groene vlek. Bladen 0,5—2,2(—2,5) cm breed, recht, tijdens de bloei kort en nog niet volledig volgroeid. Galanthus caucasicus
4 Binnenste bloemdekbladen aan de top en aan de basis met een groen vlek, deze soms met elkaar verbonden; soms (cultuurvorm) met alleen een vlek aan de top. Bladen 2—3,6 cm breed, recht of om de as gedraaid, tijdens de bloei volledig volgroeid. - Galanthus elwesii
5 Blad 1—2 cm breed. Bladontplooiing met de randen naar beneden gevouwen (fig. B ). Binnenste bloemdekbladen met een groene vlek aan de top en/of de basis (deze soms met elkaar verbonden) - Galanthus plicatus
5 Blad 0.6—1 cm breed. Bladontplooiing vlak (fig. A). Binnenste bloemdekbladen met een groene vlek aan de top - Galanthus nivalis

(https://waarneming.nl/fotonew/6/12848436.jpg)
(uit: Davis, 1999; op dwarsdoorsnede van buiten naar binnen: bladschede, blad, stengel, blad)

Referenties:
Tekst: Leni Duistermaat (2014)
Titel: Muscari - Blauwe druifjes & Langbladige druifhyacint
Bericht door: nielseimers op februari 25, 2017, 17:52:59 PM
Muscari - Blauwe druifjes & Langbladige druifhyacint:
Blauwe druifjes is in Nederland en België een zeldzame stinsenplant. Het is in Nederland onduidelijk of de soort oorspronkelijk inheems is. Blauwe druifjes komt wild voor in het Middellandse Zeegebied en Klein-Azië. In tuincentra wordt veelal Langbladige druifhyacint aangeboden, een niet inheemse soort die gemakkelijk verwildert. In onderstaande tabel is weergegeven hoe Blauwe druifjes te onderscheiden is van de sterk gelijkende Langbladige druifhyacint.

Blauwe druifjesLangbladige druifhyacintBetrouwbaarheid
Vorm volwassen bloemenBolrondLangwerpig ovaalBeperkt
BloemkleurMeestal blauw, soms paarsblauwMeestal paarsblauw, soms blauwBeperkt
Aantal grondbladen2-3(-4)4-10Hoog
Blad breedte5-12 mm, het breedst nabij de top1-6 mm breed, naar de top toe steeds smallerHoog
Blad habitusKort, breed, rechtopstaand, stijfLang, smal, liggend/overhangend, slap, rommelig, gedraaidHoog

Opmerkingen:

Refenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Urtica - Zuidelijke brandnetel
Bericht door: nielseimers op februari 26, 2017, 11:05:05 AM
Zuidelijke brandnetel:
Zuidelijke brandnetel komt voor in het Middellandse Zeegebied, maar wordt met potgrond aangevoerd en kan vervolgens verwilderen. In het stedelijk gebied weet de soort zich te vestigen. Zuidelijke brandnetel valt vooral op door de bovenaan mannelijke, lange, hangende bloeiwijzes en onderin vrouwelijke, korte, afstaande bloeiwijzes. Vegetatief is de soort echter ook gemakkelijk te onderscheiden van Kleine en Grote brandnetel.

Grote brandnetelZuidelijke brandnetelKleine brandnetel
BloemenTweehuizigEenhuizig, eenslachtigEenhuizig, tweeslachtig
Steunblaadjes4, tot 8 mm2, meer dan 2 mm4, ongeveer 1 mm
WortelWortelstok, MeerjarigPenwortel, eenjarigPenwortel, eenjarig
BladvoetHartvormigHartvormigWigvormig

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Cardamine - Aziatische, Kleine en Bosveldkers
Bericht door: nielseimers op februari 26, 2017, 11:28:58 AM
Aziatische veldkers:
Aziatische veldkers (Cardamine occulta) is een soort die adventief met potgrond hier is gekomen. Inmiddels is Aziatische veldkers overal te vinden, mits je op de juist locaties zoekt (tuincentra, begraafplaatsen, plantsoenen, plantpotten, etc.).

Kleine veldkersAziatische veldkersBosveldkers
BladrozetAanwezigAfwezigAanwezig
Beharing bovenzijde bladAanwezigAfwezig (soms aan rand)Aanwezig
Eindlob deelblaadjesRond tot licht gegolfdSterk drielobbigSterk gegolfd
Aantal meeldraden4(-5)66
Voet van de stengelMeestal kaalAltijd kaalMeestal behaard

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Polystichum - Naaldvaren
Bericht door: bhendrikx op februari 28, 2017, 09:16:14 AM
Polystichum - Naaldvaren:

1 Bladen enkel geveerd – 4
1 Bladen dubbel veerdelig tot dubbel geveerd – 2
2 Pinnae worden naar beneden toe korter, onderste pinnae duidelijk smaller dan de breedste. Pinnules nabij de rachis aflopend zittend (zonder duidelijke steel) met een min of meer wigvormige voet. Blad vrij hard,  donkergroen. Bladsteel kort  (1/5 van de bladschijf) - Stijve naaldvaren - Polystichum aculeatum
2 Pinnae worden naar beneden toe weinig korter, onderste pinnae niet of slechts weinig smaller dan de breedste - 3
3 Blad sterk glanzend, leerachtig. Pinnules niet of nauwelijks gesteeld, veelal zittend. De onderste pinnae veelal opvallend naar binnen gedraaid. Planten vaak opvallend sterk beschubd met smalle schubben, zowel op rachis als op spil pinnae. - Glansschildvaren - Polystichum polyblepharum
3 Blad vrij zacht en dof, pinnules nabij de rachis duidelijk gesteeld, recht afstaand  t.o.v.  de pinnae spil. Bladsteel duidelijk langer dan 1/5 van de bladschijf. - Zachte naaldvaren - Polystichum setiferum **
4 Pinnae worden naar beneden toe korter, onderste pinnae duidelijk smaller dan de breedste. Bladschijf altijd korter dan 50 cm. - Lansvaren - Polystichum lonchitis*
4 Pinnae worden naar beneden toe weinig korter, onderste pinnae niet of slechts weinig smaller dan de breedste. Bladschijf veelal langer dan 50 cm. - Polystichum munitum


Referenties:
Tekst: Bart Hendrikx
Titel: Sorbus - Lijsterbes
Bericht door: rapunzel op maart 02, 2017, 11:38:52 AM
Sorbus - Lijsterbes:
Bekijk de bladen aan kortloten in de zon, want langloten en schaduwbladen kunnen op cruciale kenmerken afwijken. Controleer meerdere bladen aan een plant.

Sleutel:
    1a. Blad zonder een vrij deelblaadje. Onderzoek het blad aan een kortlot dat direct zonlicht vangt 2
    1b. Blad met tenminste één vrij deelblaadje. Onderzoek het blad aan een kortlot dat direct zonlicht vangt 4
    2a. Blad met duidelijke lobben, onderzijde (geelgroen-)grijsviltig behaard 3
    2b. Blad niet ingesneden, onderzijde dicht witviltig behaard Sorbus aria
    3a. Blad eirond, c. 1,3 x zo lang als breed, met 9—11 paar zijnerven, onderzijde grijsviltig behaard. Vrucht kogelrond. Sorbus austriaca *
    3b. Blad langwerpig, c. 1,5 x zo lang als breed, met (5—)6—9 paar zijnerven, onderzijde geelgroengrijsviltig behaard. Vrucht langer dan breed. Sorbus intermedia **
    4a. Blad onregelmatig geveerd met een eindblaadje dat veel groter is dan de andere 1—10 deelblaadjes 5
    4b. Blad regelmatig geveerd, met (9—)11—19 deelblaadjes en het eindblaadje ten hoogste zo groot als de overige deelblaadjes Sorbus aucuparia
    5a. Vrucht langer dan breed of rolrond, helderrood. Blad met 14—27 nerven en 1—9 deelblaadjes 6
    5b. Vrucht breder dan lang, donkerrood. Blad met 14—23 nerven en 1—5 deelblaadjes Sorbus hybrida
    6a. Blad aan de onderzijde aanvankelijk groenachtig viltig behaard, tegen het eind van de zomer kaal wordend; met 14—20 nerven en 4—8 deelblaadjes
         Sorbus x liljeforsii ***
    6b. Blad aan de onderzijde blijvend grijswit viltig behaard; met 16—27 nerven en 1—5 deelblaadjes. Sorbus x thuringiaca (Sorbus x pinnatifida) ****

Opmerkingen:
* Schriftelijke mededeling T.Rich: uit aanplant op grote schaal verwilderend in Denemarken, nog zeldzaam in UK. Om die reden in Nederland te verwachten.
** Langlot- en schaduw-bladen van Sorbus intermedia hebben soms deelblaadjes!
*** Hybride van S. aucuparia x intermedia
**** Hybride van S. aria x aucuparia

(https://waarneming.nl/fotonew/1/12848731.jpg)

Soorten niet in de sleutel maar wel gevonden in België (opmerkingen door Rutger Barendse, 2014):
   
Referenties:
Tekst: Leni Duistermaat, Koos Ballintijn & T. Rich (2014)
Titel: Lemna - Eendenkroos
Bericht door: Wim Langbroek op maart 03, 2017, 12:01:28 PM
Lemna - Bultkroos, Klein kroos, Dwergkroos & Knopkroos:
Voor het determineren van kroos is het van belang dat er naar de boven- en onderkant van het plantje wordt gekeken. Veel van de bijgevoegde foto's van kroos laten een groene massa zien. Deze waarnemingen zijn niet of nauwelijks te valideren, zeker omdat verschillende kroossoorten door elkaar voorkomen. In veel watergangen zijn de bovengenoemde soorten gezamenlijk te vinden.
DwergkroosKlein kroosKnopkroosBultkroos
WetenschappelijkLemna minutaLemna minorLemna turioniferaLemna gibba
Aantal nerven13(-5)3(4-)5(-7)
KleurBleekgroen tot donkergroen glanzend(Licht)groen (zelden rood getint)Groen tot roodachtig (vaak een combi), wortelaanhechting paarsLicht- tot donkergroen, vaak rood aangelopen
CellenKlein tot grootKleinKlein tot grootGroot tot zeer groot
DiktePlatPlat, maximaal een hele kleine welvingPlatPlat tot opgeblazen, boven zwak gewelfd, onder zwak tot sterk gewelfd
Vorm omtrekLangwerpigOmgekeerd eirondOmgekeerd eirondOmgekeerd eirond, ietwat driehoekig/zadelvormig
Lengte1-3 mm1,5-5,5 mm2-4 mm2-6 mm

Opmerkingen

Referenties & handige site:
Tekst: Wim Langbroek
Titel: Eragrostis pilosa s.l.
Bericht door: nielseimers op maart 03, 2017, 13:22:03 PM
Eragrostis pilosa s.l.
Straatliefdegras - Eragrostis pilosa s.l. bestaat uit drie soorten. In België worden deze soorten al lange tijd zonder al te veel problemen onderscheiden. In Nederland doen we dit sinds kort ook. Zeker 99,9% van de waarnemingen betreft Stijf straatliefdegras - Eragrostis multicaulis. De overige 0,1% behoort tot Elbe-liefdegras - Eragrostis albensis en Bochtig liefdegras - Eragrostis pilosa s.s..

Stijf straatliefdegrasElbe-liefdegrasBochtig straatliefdegras
WetenschappelijkEragrostis multicaulisEragrostis albensisEragrostis pilosa s.s.
ZeldzaamheidZeer algemeenVrij zeldzaamZéér zeldzaam
Grootte bloeiende plantKlein, 5-20 cmGroot, 10-60 cmGroot, 10-30 cm
Lengte bloeiwijzeKort tot lang, tot 16 cmLang, 10-27 cmLang, 8-16 cm
Laagste vertakkingen in bloeiwijzeAlleenstaand tot 2 bij elkaarAlleenstaand tot 2 bij elkaarIn kransen van 3-4 bij elkaar
Beharing bij overgang tussen bladschede en bladschijfBovenste én onderste stengelbladen zonder lange harenBovenste bladen meestal kaal, lagere bladen vaak met lange harenBovenste én onderste stengelbladen met enkele lange haren
Langste bloeiwijze vertakkingenIn onderste 1/4e deel van aar, tot 5 cmIn midden van aar, tot 12 cmOnbekend
Vorm bloeiwijzePiramide- tot eivormig, vertakkingen afstaandRuitvormig, vertakkingen afstaandZeer smal, vertakkingen weinig afstaand
AarsteelGladRuw??
Aarsteel t.o.v. aartjeKorter (0,2-1,5 mm)Langer tot even lang, (1,8-)2,5-5(-7) mmIets korter tot iets langer, 1-2,5(-4,5) mm
Aartjes4-7 bloemen4-7 bloemen6-10 bloemen

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Juncus tenuis - ondersoorten
Bericht door: nielseimers op maart 05, 2017, 10:35:20 AM
Juncus tenuis - ondersoorten:
Tengere rus (Juncus tenuis) komt uit Noord-Amerika en is al in de 19e eeuw ingeburgerd. Tengere rus is morfologisch en genetisch zeer divers en wordt als een aggregaat beschouwd; een complex waartoe meerdere taxa behoren. Recent zijn in Nederland en België drie nieuwe taxa uit dit complex aangetroffen. De taxonomische status is nog onduidelijk, maar in België beschouwt men deze taxa als ondersoorten van Tengere rus. In Nederland inmiddels als soorten, net als in Amerika. Ze zijn over het algemeen een heel slag groter en hebben een heel ander habitus. In tegenstelling tot de meeste adventieve soorten, zijn deze ondersoorten niet te vinden in het stedelijk gebied, maar voornamelijk in natuurgebieden. Vaak samen met Tengere rus. In onderstaande determinatiesleutel worden de vier ondersoorten onderscheiden.

1a. Oortjes bij overgang bladschede naar bladschijf membraanachtig tot leerachtig, veel breder dan lang (0,1-0,5 mm lang), rond aan het uiteinde. 2
1b. Oortjes bij overgang bladschede naar bladschijf doorschijnend, langer dan breed, (2-6 mm lang), meestal spits aan het uiteinde (soms afgerond. 3
2a. Oortjes membraanachtig, witachtig, niet doorschijnend. Bloemdekbladen niet tot weinig uitstaand in vruchttijd. subsp. dichotomus
2b. Oortjes leerachtig en stevig, geelachtig tot oranjebruin, klein. Bloemdekbladen uitstaand in vruchttijd. subsp. dudleyi
3a. Bloeiwijze lang en breder (erg wijd vertakt) met veel ruimte tussen de bloemen (internoden veel langer dan bloemdekbladen). Plant meestal meer dan 70 cm hoog. Vruchten 2-2,5(-3) mm lang, bijna rond, meestal minder dan 3/4e zo lang als de bloemdekbladen. Langste vertakkingen van de bloeiwijze 30 tot 50 mm lang. subsp. anthelatus
3b. Bloeiwijze kort en slank (weinig wijd vertakt), bloemen in kluwens bij elkaar (internoden zelden langer dan bloemdekbladen). Plant meestal veel kleiner dan 70 cm. Vruchten meestal meer dan 3 mm lang, weinig kleiner dan bloemdekbladen. Langste vertakkingen van de bloeiwijze 10-20 mm lang. subsp. tenuis

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Amsinckia
Bericht door: nielseimers op maart 05, 2017, 12:50:46 PM
Amsinckia:
Bij waarnemingen van Amsinckia, gaan we tegenwoordig automatisch uit van Kleinbloemige amsinckia (Amsinckia micrantha). Vroeger werden echter meerdere Amsinckia soorten onderscheiden, maar vanwege onduidelijkheid over de soorten destijds (veel synoniemen en onduidelijke soorten), is de kennis hiervan weggezakt. Inmiddels zijn nieuwe sleutels opgesteld op basis van herbariummateriaal, dus wellicht is het interessant om weer eens te kijken welke soorten we kunnen vinden, zeker nu we met DNA analyses meer duidelijkheid kunnen creëren! Alle aangetroffen soorten zijn afkomstig uit het westen van Noord-Amerika.
Determinatiesleutel:
1a.Bloemen groot (2 cm lang, 1,5 cm breed) met opvallende oranje tot rode vlekken in de bloemkeel.Amsinckia eastwoodiae
1b.Bloemen klein (ongeveer 5-10 mm lang) zonder of met weinig opvallende, oranje vlekken in de bloemkeel.2
2a.De vijf kelkslippen vergroeid tot 3 (soms 4) kelkslippen, bloemkroonbuis onder de aanhechting van de meeldraden met 20 nerven.Amsinckia tessellata
2b.De vijf kelkslippen niet vergroeid, bloembuis onder de aanhechting van de meeldraden met 10 nerven.3
3a.Bloemen met behaarde plooien in de keel, aanhechting van de meeldraden onder het midden van de bloemkroonbuis.Amsinckia lycopsoides
3b.Bloemen zonder behaarde plooien in de keel, aanhechting van de meeldraden in of boven het midden van de bloemkroonbuis.4
4a.Meeldraden op ongelijke hoogte ingeplant, bovenste deel stengel naast lange, afstaande haren, tevens met dichte, fijne, zijde-achtige, teruggeslagen beharing, bloemen zonder schutbladen.Amsinckia retrorsa
4b.Meeldraden op gelijke hoogte ingeplant, bovenste deel stengel enkel met met korte en lange, stijf afstaande beharing, bloemen zonder schutbladen of onderste bloemen met schutbladen.5
5a.Onderste bloemen met schutbladen, bloemen lichtgeel, 5(-7) mm, bloembuis niet boven kelkslippen uitstekend, nootjes 2-2,5 mm, kelk weinig verlengd na de bloei (van 4-5 naar 5-7 mm).Amsinckia micrantha
5b.Bloemen zonder schutbladen, bloemen oranjegeel, (5-)7-10 mm, bloembuis duidelijk boven kelkslippen uitstekend, nootjes 2,5-3,5 mm, kelk verlengd na de bloei (van 5-7 naar 8-12 mm).Amsinckia intermedia

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Hyacinthoides & Hyacinthus
Bericht door: nielseimers op maart 05, 2017, 13:20:44 PM
Hyacinthus vs. Hyacinthoides
Er os veel onduidelijkheid over het voorkomen van Wilde hyacint (Hyacinthoides non-scripta), Spaanse hyacint (Hyacinthoides hispanica) en hun kruising, Basterdhyacint (Hyacinthoides x massartiana). In België is Wilde hyacint inheems, maar in Nederland zijn alle drie de taxa geïntroduceerd. Er zijn verschillende opvattingen over het voorkomen van de drie taxa, op waarneming.nl en waarnemingen.be onderscheiden we ze wel. Een andere opvatting is dat de oudersoorten niet in zuivere vorm voorkomen in Nederland en dat alle dergelijke planten toch opgevat moeten worden als de uiterste vormen van de H. x massartiana hybride zwerm.
Allereerst het onderscheid tussen Hyacint (Hyacinthus) en de Boshyacint (Hyacinthoides):
HyacinthusHyacinthoides
KroonbladenHalverwege vergroeidAan de voet vergroeid
Schutbladen bij bloemÉén kleineTwee ongelijke



Hyacinthoides:
H. non-scriptaH. x massartianaH. hispanica
BloeiwijzeVrij sterk naar één zijde hangendLicht naar één zijde hangendRecht overeind
BloemenAan één zijde van de stengel ingeplantRondom de stengel ingeplantRondom de stengel ingeplant
BloemvormBuisvormigOpen klokjeWijd open klokje
KroonbladenSterk omgekrulde topLicht omgekruldMeestal niet omgekruld
MeeldradenBinnenste 3 max ¾ zo lang als buitenste 3¾ zo langEven lang
Buitenste meeldradenBuitense meer dan 70% met kroonbladOngeveer 70% vergroeidMinder dan 70% vergroeid
HelmknoppenZacht geel/crème kleurigZacht geel tot bleek groen-blauwBleek blauw tot blauw
Bloemsteel3-10 mm8-20 mm10-20 mm
BloemkleurDiep-blauw, soms lichterBleek tot donker blauw, roze of witLicht blauw tot blauw, wit of roze
Lengte blad20-45 cm20-5020-50
Breedte blad7-25 mm10-3010-35
GeurVooral op warme dagenZwak geurendGeen geur

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Bolboschoenus - Oeverbies & Heen
Bericht door: nielseimers op maart 05, 2017, 13:24:28 PM
Bolboschoenus:
Bolboschoenus is een genus met enkele nauw verwante soorten die lastig uit elkaar te houden zijn, en dat geldt in het bijzonder voor het Bolboschoenus maritimus complex waartoe de soorten in Noordwest-Europa behoren. In Nederland zijn Heen (Bolboschoenus maritimus) en Oeverbies (Bolboschoenus laticarpus) vrij algemeen. In onze buurlanden zijn ook Bolboschoenus yagara en Bolboschoenus planiculmis aanwezig. Van die twee soorten is B. planiculmis ook al aangetroffen in Nederland, maar is (nog) erg zeldzaam.

Determinatie op basis van de doorsnede van de nootjes:
De meest betrouwbare diagnostische kenmerken zijn te vinden in de morfologie van de drie lagen van de nootjes (de vruchten). De buitenste laag heet het exocarp, de tweede laag heet het mesocarp en de binnenste laag heet het endocarp. Deze drie lagen zitten om het daadwerkelijke zaadje.
1a. Nootjes driehoekig, exocarp dunner dan mesocarp.2
1b. Nootjes niet driehoekig, exocarp dikker dan of even dun als mesocarp.3
2a. Nootjes smal (1.6-1.8 mm) driehoek gelijkzijdig, exocarp erg dun.(B. yagara)
2b. Nootjes breed (2.0-2.4 mm), driehoek ongelijkzijdig (meer afgeplat), exocarp vrij dun.B. laticarpus
3a. Nootjes lensvormig, exocarp twee keer zo dik als mesocarp, stijl meestal driedelig.B. maritimus
3b. Nootjes plat tot ingedeukt, exocarp even dik als mesocarp, stijl meestal tweedelig.(B. planiculmis)

Determinatie op basis van bloeiwijze:
Wanneer de nootjes nog niet ontwikkeld zijn, is determinatie op basis van de bloeiwijze ook mogelijk. Dit wordt enigszins bemoeilijkt door de vele vormen van Heen, maar is (met enige ervaring) aardig te doen. Bolboschoenus yagara en Bolboschoenus planiculmis lijken qua bloeiwijze meer op Heen, met een meer compacte bloeiwijze, waarbij de steel van de aartjes maximaal twee keer zo lang als de aartjes. Bij Oeverbies is bij enkele aartjes de aarsteel minstens twee keer zo lang als de aartjes.

(https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?action=dlattach;topic=306434.0;attach=767382;image)

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Asplenium trichomanes - Steenbreekvaren ondersoorten
Bericht door: nielseimers op maart 05, 2017, 13:26:19 PM
Asplenium trichomanes - Steenbreekvaren ondersoorten:
Steenbreekvaren kent vier ondersoorten, in Nederland en België behoren bijna alle exemplaren tot subsp. quadrivalens. Vroeger is subsp. trichomanes waargenomen, of deze soort nog aanwezig is, is niet duidelijk. Recent is subsp. pachyrachis ontdekt op een klein aantal plaatsen (Gilze, Katwijk, Rijen en Haarlem). De ondersoort subsp. hastatum is nog niet aangetroffen in Nederland.
1a. Bladveren relatief lang, afstaand tot overhangend, deelblaadjes meestal niet overlappend, deelblaadjes meestal 1-2 keer zo lang als breed.2
1b. Bladveren relatief kort en gedrongen, tegen substraat aanliggend, deelblaadjes meestal overlappend, deelblaadjes meestal 1,5-4 keer zo lang als breed.3
2a. Op zure bodem (bosgreppel, boomvoet), middelste deelblaadjes min of meer rond, sporen 29-35 um, lichtbruin.subsp. trichomanes
2b. Kalkminnend (soms op basisch tot zuur substraat), middelste deelblaadjes eirond tot langwerpig, sporen 34-42 um, donkerbruin.subsp. quadrivalens
3a. Bovenzijde blad meestal blauwgroen, deelblaadjes met aan weerszijden 2-6 duidelijk tanden, sporen 31-42 um, barnsteenkleurig, onder binoculair doorschijnend.subsp. pachyrachis
3b. Bovenzijde blad meestal geelgroen, deelblaadjes met veel kleine tandjes, sporen 36-42 um, bruin, onder binoculair niet doorschijnend.subsp. hastatum

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Trifolium - Akkerklaver, Uitstaande klaver & Liggende klaver
Bericht door: nielseimers op maart 11, 2017, 11:40:56 AM
Akkerklaver, Uitstaande klaver & Liggende klaver:
Akkerklaver (Trifolium aureum) en Uitstaande klaver (Trifolium patens) zijn relatief onbekende dubbelgangers van Liggende klaver (Trifolium campestre). De soorten komen wild voor in Europa, en Akkerklaver komt zelfs wild in het zuiden van België voor. In de rest van België en in Nederland komt Akkerklaver adventief voor. Uitstaande klaver is adventief in België aangetroffen, maar nog niet in Nederland.
Liggende klaverAkkerklaverUitstaande klaver
Grootte plant10-60 cm met dunne stengel10-60 cm met stevige stengel10-60 cm met vrij dunne stengel
Middelste deelblaadjeDuidelijk gesteeldZittendLicht gesteeld
Vorm steunblaadjesBreed eivormig, vaak stengelomvattendLang lancetvormig, niet stengelomvattendBreed eivormig, vaak stengelomvattend
Lengte steunblaadjesKorter dan bladsteelLanger dan bladsteelKorter dan bladsteel
Bloeiwijze0,7-1 cm met 20-30 bloemen1-1,5 cm met 20-40 bloemen1-1,5 cm met 12-20 bloemen
Bloemgrootte4-5 mm5-7 mm5-7 mm
Bloemkleurlichtgeel tot geelgeeloranjegeel
BladZwak gezaagd met afgeknotte of uitgerande topZwak gezaagd met afgeknotte of uitgerande topScherp gezaagd met spitse top
Stijl<0,8 mm, korter dan de vruchtHoogstens 1/3e zo lang als de vrucht>0,8 mm, even lang of langer dan de vrucht
PeulenMet 1 zaadjeMet 1-2 zaadjes?

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Symphytum - Smeerwortel
Bericht door: nielseimers op maart 13, 2017, 12:20:56 PM
Symphytum - Symphytum:
In Nederland en België komt alleen Gewone smeerwortel wild voor. Er zijn echter diverse andere soorten, kruisingen en cultivars in omloop, waardoor er inmiddels 9 taxa verwilderd aangetroffen zijn. Samen met Duitsland en Engeland zitten we inmiddels op 12 taxa. Onderstaande determinatiesleutel is een gecombineerd werk van verschillende determinatiesleutels (zie referenties).

Determinatiesleutel:
1a. Bloemen met blauw of paars. 2
1b. Bloemen eenkleurig wit of geel. 7
2a. Kroonslippen en kroonbuis ofwel verschillend van kleur (resp. wit en blauwig wit) ofwel eenkleurig blauwachtig wit. S. x hidcotense
2b. Kroonslippen en kroonbuis duidelijk eenkleurig blauw of paars. 3
3a. Stengelbladen niet langs stengel aflopend. 4
3b. Stengelbladen langs stengel aflopend. 5
4a. Kelk meer dan 2/3e ingesneden. Symphytum asperum
4b. Kelk minder dan 3/5e ingesneden. Symphytum x norvicense
5a. Bloemen paars. S. officinale subsp. officinale
5b. Bloemen blauw, maar in knop vaak paarsrood. 6
6a. Plant 40-60 cm hoog, kelk maximaal tot halverwege ingesneden. S. caucasicum
6b. Plant 80-150 cm hoog, kelk meer dan de helft ingesneden. S. x uplandicum
7a. Rozetbladen met diep hartvormige bladvoet Symphytum cordatum
7b. Rozetbladen zonder of met ondiep hartvormige bladvoet. 8
8a. Stengelbladen langs stengel aflopend. S. officinale subsp. bohemicum
8b. Stengelbladen niet langs stengel aflopend. 9
9a. Slippen aan binnenzijde kroonbladen buiten bloemkroon stekend. S. bulbosum
9b. Slippen aan binnenzijde kroonbladen niet buiten bloemkroon stekend. 10
10a. Bloemkroon volledig wit, kelk minder dan 1/2e ingesneden. S. orientale
10b. Bloemkroon (vooral de slippen) bleekgeel tot geel, kelk meer dan 1/2e ingesneden. 11
11a. Stengel sterk vertakt, middelste stengelbladen met bladsteel, bovenste zittend en niet aflopend. S. tauricum
11b. Stengel niet tot weinig vertakt, middelste stengelbladen zittend of met bladsteel, bovenste zittend tot licht aflopend. 12
12a. Losse exemplaren, met knollen, knoppen meestal groen, middelste stengelbladen zittend, bovenste stengelbladen licht aflopend, kroonschubben toegespitst, vrij deel meeldraad korter dan helmknop. S. tuberosum
12b. Zodenvormend, geen knollen, knoppen meestal roodachtig, middelste stengelbladen gesteeld, bovenste stengel bladen zitten, kroonschubben afgerond, vrije deel meeldraad langer dan helmknop. S. grandiflorum

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Poa annua, Poa infirma & Poa supina
Bericht door: nielseimers op maart 17, 2017, 10:43:37 AM
Poa annua, Poa infirma & Poa supina:
Poa infirma is inheems in Europa, maar wordt voorlopig nog niet als inheems gezien in België en Nederland. De soort wordt sinds 2016 waargenomen in Nederland en België en wordt op steeds meer locaties gevonden, maar nagenoeg alleen op campings. De soort is hier als adventief uit Zuid(west)-Europa is terecht gekomen via caravans en tenten. De standplaatsen van caravans verkeren in een zichzelf constant resettend pioniersstadium, waarop de soort lijkt te gedijen. Poa infirma lijkt sterk op Straatgras (Poa annua), maar is (vooral in het voorjaar) herkenbaar een de bleekgroene kleur, de sterker gedrongen bloeiwijze (zonder terugstaande vertakkingen), de kleinere lemma's en vooral de kleinere helmknoppen. In onderstaande tabel wordt weergeven hoe de soort te onderscheiden is van Poa annua, maar ook van Poa supina. Deze laatste soort schijnt gebruikt te worden voor tuinzoden. In Nederland en België is deze soort nog niet bekend.
Poa annuaPoa infirmaPoa supina
LevensvormEenjarigEenjarigTweejarig
WortelsZonder onder/bovengrondse worteluitlopersZonder onder/bovengrondse worteluitlopersMet bovengrondse worteluitlopers
BloeiwijzeDichtbloemig, 1-7(-10) cm, 1,2-1,6 keer zo lang als breedDichtbloemig, 1-6 cm, 1,5-3 keer zo lang als breedLosbloemig, 2,5-5 cm, 1-2 keer zo lang als breed
VertakkingenAanliggend tot afstaand tot teruggeslagenAanliggend tot 45 graden afstaand.Aanliggend tot afstaand tot teruggeslagen
Stengel2-20(-45) cm, opstijgend tot rechtopstaand2-15 cm, opstijgend tot rechtopstaand8-12(-20) cm, liggend
Tongetje0,5-3(-5) mm0,5-3 mm0,6-1 mm
BladtopLicht bootvormigSterk bootvormigSterk bootvormig
Lemma2,5-4 mm2-2,5 mm1,7-4 mm
Helmknoppen0,6-1,1 mm0,1-0,6 mm(1.25)-1,5-2,5 mm
PloïdieTetraploïd (2n=28)Diploïd (2n=14)Diploïd (2n=14)

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Pulmonaria - Gevlekt longkruid & Italiaans longkruid
Bericht door: nielseimers op april 04, 2017, 11:02:45 AM
Pulmonaria - Gevlekt longkruid & Italiaans longkruid:
Er is weer een dubbelganger opgedoken en wederom is het niet altijd even gemakkelijk om deze te onderscheiden. Gevlekt longkruid (Pulmonaria officinalis) is hier inheems, maar wordt ook al zeer lang als tuinplant toegepast. Italiaans longkruid (Pulmonaria saccharata) is inheems in Frankrijk en Italië en wordt recent als tuinplant toegepast.
Gevlekt longkruidItaliaans longkruid
BladbeharingBultjes met stekelharen aanwezig, ten minste aan onderzijdeBultjes met stekelharen afwezig
Vlekken op bladVaak geïsoleerdVaak samenvloeiend
Bladvoet grondstandige bladenAfgeknot tot hartvormigVrij geleidelijk in bladsteel overgaand
Binnenzijde bloemenVolledig kaalMet ring van haren
Bloemkleur (zie ook opmerkingen)Roze en al gauw blauw wordendVrij lang roze blijvend,maar uiteindelijk blauw

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Stellaria - Duinvogelmuur & Vogelmuur
Bericht door: nielseimers op april 22, 2017, 10:41:30 AM
Stellaria - Duinvogelmuur & Vogelmuur:
Een rode stengel in combinatie met een bleekgroene bladkleur is NIET voldoende om iets Duinvogelmuur te noemen. Bij droge en/of schrale omstandigheden zal Vogelmuur dit beeld ook vertonen. Dit mag enkel als zoekbeeld gebruikt worden, maar verdere determinatie vereist toch echt een loepje. Zoek naar openstaande kelkbladen totdat je ergens stijl en meeldraden nog ziet zitten.
DuinvogelmuurVogelmuur
KroonbladenAfwezig tot zeer klein (<3 mm)Aanwezig (>3 mm)
KlierharenAfwezigAl of niet aanwezig op kelkblaadjes
Meeldraden(1-)33(-9)
StijlDirect na ontspringen uit vruchtbeginsel omkrullendEerst omhooggericht, daarna omkrullend
Zaden<0.8 mm, lichtbruin>0.8 mm, donker roodbruin

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Capsella - Herderstasje vs. Rood herderstasje
Bericht door: nielseimers op april 23, 2017, 17:00:47 PM
Capsella - Herderstasje & Rood herderstasje:
Rood herderstasje (Capsella rubella) lijkt sterk op Herderstasje (Capsella bursa-pastoris) en wordt in het buitenland onderscheiden. In Nederland is er discussie of Capsella rubella wel een eigen soort is en het voorkomen van een hybride tussen beide taxa maakt het determineren nog iets lastiger.
Capsella rubellaCapsella bursa-pastoris
GrootteKlein, 5-30 cmFors, 5-50 cm
Kroonbladen1,5-2,0 mm, weinig langer dan kelkbladen>2 mm lang, langer dan kelkbladen
VruchtvormEven lang als breed, met holle zijdenLanger dan breed, met rechte tot bolle zijden
VruchtrandVerdikt aan de topOnverdikt aan de top
KelkblaadjesVolledig kaalBehaard
Kleur vruchten en kelkMeestal roodMeestal groen
Kleur kroonbladenWit met zéér lichte rode tintWit
ZadenWeinigVeel

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Viola - Bleeksporig bosviooltje & Donkersporig bosviooltje
Bericht door: nielseimers op april 29, 2017, 10:00:51 AM
Viola - Bleeksporig bosviooltje & Donkersporig bosviooltje:
Bleeksporig bosviooltje en Donkersporig bosviooltje hebben zijn op basis van alleen de kleur van de spoor niet betrouwbaar te onderscheiden, die is te variabel. De determinatie wordt bemoeilijkt door het voorkomen van een kruising tussen beide soorten. Volgens Heukels' Flora en Stace is deze kruising, (Viola x bavarica), grotendeels onvruchtbaar, dus als je een populatie aantreft met min of meer dezelfde morfologische kenmerken, zul je toch te maken hebben met een van de oudersoorten. Bij de kruising zou je hoogstens enkele exemplaren aan mogen treffen, en in nabijheid van de oudersoorten. De kruising is intermedair in alle kenmerken. Aangezien de oudersoorten sterk op elkaar lijken, is de kruising daarom lastig te identificeren. Vooral bij exemplaren met een spoor die dezelfde kleur heeft als de kroonbladen, is het noodzakelijk om zo veel mogelijk andere kenmerken te bestuderen.
Bleeksporig bosviooltjeDonkersporig bosviooltje
WetenschappelijkViola rivinianaViola reichenbachiana
Kleur spoorWit tot licht paars, lichter dan de kroonbladenDonkerpaars, donkerder dan de kroonbladen
KelkaanhangselLanger dan 1 mm, de ondersten na de bloei uitgroeiendKorter dan 1 mm, niet uitgroeiend
Groeve op spoorAanwezigAfwezig
Vorm spoorVerbreed knotsvormigSmal blijvend
Kleur kroonbladenNeigend naar paarsblauwNeigend naar paarsrood
Zijdelingse kroonbladenBreder, bovenste kroonbladen aan voet bedekkendSmaller, bovenste kroonbladen niet bedekkend
Onderste franjes van steunblaadjesKorter dan breedte van steunbladLanger dan breedte van steunblad
StengelbladenSmaller dan grondbladenEven smal als grondbladen

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Geranium tuberosum agg.
Bericht door: nielseimers op mei 14, 2017, 11:03:00 AM
Geranium tuberosum agg.
Dit complex omvat drie sterk gelijkende soorten.
Geranium tuberosumGeranium malviflorumGeranium macrostylum
Kroonbladen8-15 mm, even lang als breed17-22 mm, langer dan breed12-17 mm, even lang als breed
Kelkbladen4-7 mm, niet beklierd8-10 mm, niet beklierd8-11 mm, beklierd
Stijl in vruchttijd18-22 mm25 mm16-18 mm
Breedte grondbladen6-8 cm5 cm6-8
Bladlobben grondbladen5-955-9
Zijlobben 2e orde3-6 paar3-4 paar3-6
Rhizoom/knolRondEivormigOnregelmatig gelobd
Nervatuur in kroonbladen5-7, middelste vertakt3-5, meestal onvertakt5-7, middelste drie vertakt
Stengelbladen1-2 bladenGeen1 paar

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Malva - Vegetatieve kaasjeskruiden
Bericht door: nielseimers op mei 14, 2017, 11:17:32 AM
Malva - Klein, Rond, Groot, Kleinbloemig kaasjeskruid & Dessertbladen:
Deze groep aan Kaasjeskruiden onderscheidt zich van Muskuskaasjeskruid en Vijfdelig kaasjeskruid doordat de rozetbladen niet diep ingesneden zijn, maar vrij oppervlakkig gelobd.
RondGrootKleinKleinbloemigDessertbladen
Wetenschappelijke naamM. pusillaM. sylvestrisM. neglectaM. parvifloraM. verticillata
Beharing bladsteelDicht, merendeels afstaandDicht, merendeels afstaandDicht, merendeels aangedruktSpaarzaam, merendeels aangedruktDicht, merendeels afstaand
Rozetbladen insnijdingOndiepOndiepOndiepOndiepDiep
BladtandenVrij langBreedBreedBreedBreed
Paarse vlek in midden bladAfwezig tot enkel op nervenAfwezig tot ook op bladAfwezig tot enkel op nervenAfwezig tot enkel op nervenAfwezig tot ook op blad
BladKleinGroot: 5-10 cmKlein: (1,5-)3-7 cmKleinGroot
StengelLiggendErectLiggendErectErect

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Trifolium & Medicago - Kleine, Liggende en Hopklaver
Bericht door: nielseimers op mei 14, 2017, 11:51:03 AM
Trifolium & Medicago - Kleine, Liggende en Hopklaver:
Er zijn drie zeer algemene, geelbloemige klavers. Ze lijken in eerste instantie vrij sterk op elkaar, maar verschillen in veel opzichten.
Kleine klaverLiggende klaverHopklaver
Lengte bloemen2,5-3 mm4-5 mm2-3 mm
Bloemhoofdje5-20 bloemen20-30 bloemen10-50 bloemen
KelkKaalKaalbehaard
VruchtEivormig, klein, verborgen in kroonbladenEivormig, klein, verborgen in kroonbladenIngerold, groot, zichtbaar
Kroonbladen na bloeiBruin, niet opgezwollenBruin, sterk opgezwollenAfvallend
BladtopUitgerand of afgerondUitgerand of afgerondMet een uitstekend topspitsje
Middelste deelblaadjeIets langer gesteeldDuidelijk langer gesteeldDuidelijk langer gesteeld
Blad en stengelbeharingMeestal vrij kaalMeestal vrij kaalVrij sterk behaard in jong stadium
SteunblaadjesLengte is meer dan de helft van de bladsteelLengte is minder dan de helft van de bladsteelLengte is de helft van de bladsteel
StengelRondRondVierkantig

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Pinguicula grandiflora
Bericht door: nielseimers op mei 19, 2017, 18:39:26 PM
Pinguicula grandiflora:
Pinguicula grandiflora, een lookalike van ons inheemse Vetblad (Pinguicula vulgaris) wordt aangeboden als tuinplant en wordt sporadisch aangetroffen. Dit lijkt altijd terug te leiden te zijn tot introducties.
Pinguicula vulgarisPinguicula grandiflora
Lengte bloem15-2520-40 mm
Lengte spoor3-6 mm, minder dan de helft v/d rest v/d bloem9-24 mm, meer dan de helft v/d rest v/d bloem
KroonbladenNiet geaderdDonker geaderd
SpoorNaar beneden gekromdRecht
BovenlipWeinig teruggeslagenDuidelijk teruggeslagen


Opmerkingen:

Referenties:Tekst: Niels Eimers
Titel: Rhinanthus - Grote ratelaar & Kleine ratelaar
Bericht door: nielseimers op mei 28, 2017, 12:29:11 PM
Rhinanthus - Grote ratelaar & Kleine ratelaar:
Ratelaars zijn over het algemeen vrij goed op naam te brengen, maar aan het eind van de bloei en bij foto's van te grote afstand is het erg lastig. De kruising Rhinanthus x fallax is zeldzaam en is erg lastig aan te tonen. Probeer bij twijfelgevallen de bloem uit te trekken en naast een meetlatje te fotograferen.
Grote ratelaarKleine ratelaar
Bovenste schutbladenBleekgroen, lichter dan de stengelbladenDonkergroen, even donker als de stengelbladen
Onderste bladrandtanden van schutbladenMeer dan 3 keer zo lang als breedMinder dan 3 keer zo lang als breed
Lengte bloemkroon1,5-2,5 cm1-1,5 cm
Vorm kroonbuisVerbreed naar de basisRecht
Lengte kroonbuisLanger dan kelkKorter dan kelk
BloemkeelGeslotenOpen
Tand op bovenlip2 mm, langer dan breed, wit of paarsmaximaal 1 mm, wit, paars of blauw

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Dipsacus - Kleine kaardenbol & Slanke kaardenbol
Bericht door: nielseimers op juni 03, 2017, 08:41:45 AM
Dipsacus - Kleine kaardenbol & Slanke kaardenbol:
Kleine kaardenbol (Dipsacus pilosus) is een inheemse soort, maar recent is Slanke kaardenbol (Dipsacus strigosus) opgedoken en die is inmiddelsingeburgerd is. Probeer altijd de breedte van het bloemhoofdje op te meten wanneer deze niet langer in bloei staat.
Dipsacus pilosusDipsacus strigosus
Breedte uitgebloeid hoofdje15-20 mm30-40 mm
HelmknoppenPaarsGeelgroen
KelktandenNauwelijks tot niet buiten bloemen stekendDuidelijk buiten bloemen stekend
BloemkleurWitLichtgeel

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Onopordum - Echte wegdistel & Tuinwegdistel
Bericht door: nielseimers op juni 11, 2017, 23:53:12 PM
Onopordum - Echte wegdistel & Tuinwegdistel:
In 2017 kwamen we er achter dat onze Wegdistel (Onopordum acanthium) niet één soort betreft, maar dat er tevens een kruising met Onopordum illyricum bestaat: Onopordum x beckianum. Deze kruising is net zo algemeen voorkomend als onze inheemse Wegdistel die we Echte wegdistel Onopordum acanthium s.s. hebben genoemd. De gevallen waar de diagnostische kenmerken niet goed zichtbaar zijn, hebben we Onopordum acanthium agg. genoemd.
Onopordum acanthium s.s.Onopordum x beckianum
OmwindselKaal tot zwak wollig behaardSterk wollig behaard
BladenGrijsgroen, licht wollig behaardWitgroen, sterk wollig behaard

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Oenothera - Teunisbloem
Bericht door: wetzels op september 08, 2017, 08:43:45 AM
Oenothera - Teunisbloem
Deze determinatiesleutel is vertaald uit "The genus Oenothera (Onagraceae) in Belgium" (zie referenties).

1 Kroon wit of roze    - -> 2
1 Kroon (bleek)geel    - -> 3
2 Bloemen tweezijdig symmetrisch. O. lindheimeri
2 Bloemen alzijdig symmetrisch. O. rosea
3 (1) Bloemen openen's ochtends. Vruchtbeginsel aan de top verbreed en gevleugeld. O. fruticosa subsp. glauca
3 Bloemen openen's avonds    - -> 4
4 Zaden rond. O. stricta
4 Zaden hoekig    - -> 5
5 Stijl langer dan meeldraden. Kroonblad groter dan 30 mm (tot 55mm)    - -> 6
5 Stijl tot even lang als de meeldraden. Kroonblad kleiner dan 30 mm     - -> 9
6 Kelk (geel)groen. Stengel heeft geen haren met rode basis. O. oehlkersii
6 Kelk rood gestreept. Stengel heeft haren met rode basis    - -> 7
7 Blad vlak, tot 25 mm breed, ongetand. Bovenkant blad en (vrucht)knop behaard. O. hirsutissima
7 Blad gegolfd, tot 40 mm breed. (Vrucht)knop beklierd    - -> 8
8 Kelk egaal intens rood O. rubricalyx
8 Kelk gestreept of vaag rood O. glazioviana
9 (5) Jonge (vrucht)knoppen met witte lange haren. Bovenkant stengelbladen viltig. Vruchtkapseltanden stomp of uitgerand    - -> 10
9 Jonge (vrucht)knoppen met vrij veel klierharen. Vruchtkapseltanden spits of afgerond    - -> 12
10 Stengel met (veel) haren met rode basis en gegolfd blad O. depressa
10 Stengelbladeren vlak    - -> 11
11 Vruchtkapseltanden uitgerand O. canovirens
11 Vruchtkapseltanden stomp O. villosa
12 (9) Stengelbladen smal. Bloeiwijze bij aanvang gebogen. Kroonbladen tot 20 mm. Kelktoppen uiteenwijkend    - -> 13
12 Stengelbladen elliptisch tot lancetvormig. Bloeiwijze recht. Kelktoppen parallel eindigend    - -> 15
13 Kelktoppen 2-3 mm., U-vormig uiteenwijkend. Kroonblad 6-12 mm. O. parviflora
13 Kelktoppen 2-9 mm., V-vormig uiteenwijkend. Kroonblad 10-20 mm.    - -> 14
14 Stengel (beneden) donkerrood. O. subterminalis
14 Stengel groen of beneden rood aangelopen. [O. biennis × oakesiana] O. issleri
15 (12) Stengel boven zonder haren met rode basis. Bloeiwijze uniform groen    - -> 16
15 Stengel boven met haren met rode basis. Bloeiwijze groen tot rood aangelopen    - -> 20
16 Plant vrijwel kaal O. nuda
16 Plant dichtbehaard deels met klierharen    - -> 17
17 Kroonblad 20-30 mm [O. biennis]    - -> 18
17 Kroonblad 10-20 mm    - -> 19
18 Stengelblad lancetvormig. Kroonblad zo breed als lang. Vruchten kaal O. cambrica var. impunctata
18 Stengelblad breder Kroonblad langwerpig. Vruchten beklierd O. biennis
19 (17) Kroonblad 9-12 mm. Kelkbuis tot 30 mm. Kelktoppen 3-4 mm. O. deflexa
19 Kroonblad 10-20 mm. Kelkbuis tot 40 mm. Kelktoppen 5-7 mm. O. victorinii
20 (15) Stengelbladrand gegolfd. Kelk rood gestreept. Kroonblad 25-30 mm. [O. biennis × glazioviana] O. fallax
20 Stengelblad vlak. Kelk groen of wat rood overlopen. Kroonblad 10-28 mm.   - -> 21  Nb. O. ersteinensis heeft ook vaak een rood gestreepte kelk.       
21 Bloeiwijze-as bij aanvang bloei rood    - -> 22
21 Bloeiwijze-as bij aanvang bloei groen    - -> 24
22 Haarbasis cilindrisch: hoger dan breed. Stengel rood. [O. biennis] O. ersteinensis
22 Haarbasis conisch: even hoog als breed. Stengel (onderaan) groen.    - -> 23
23 Kelkbuis tot 15-25 mm. Kroonblad 10-20. O. rubricaulis
23 Kelkbuis tot 25-35 mm. Kroonblad 20-28. O. rubricauloides
24 (21) Kroonblad 6-12 mm. O. royfraseri
24 Kroonblad 15-30 mm    - -> 25
25 Stengelblad lancetvormig met rode hoofdnerf. Stengel (onderaan) rood. Bloeiwijze ijl. O. pycnocarpa
25 Stengelblad elliptisch-lancetvormig met witte of rode hoofdnerf. Stengel geheel groen. Bloeiwijze dicht. O. cambrica var. cambrica

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Peter Wetzels
Titel: Malva - Vijfdelig kaasjeskruid & Muskuskaasjeskruid
Bericht door: nielseimers op september 10, 2017, 14:22:44 PM
Malva - Vijfdelig kaasjeskruid & Muskuskaasjeskruid:
Vijfdelig kaasjeskruid en Muskuskaasjeskruid zijn op habitus en bladvorm lastig tot niet te onderscheiden. Probeer altijd de aan/afwezigheid van beharing op de deelvruchtjes (kelk openvouwen) te fotograferen. De beharing in de bloeiwijze en de vorm van de bijkelkblaadjes is vaak lastig te beoordelen van foto's en zijn ook minder harde kenmerken.
Vijfdelig kaasjeskruidMuskuskaasjeskruidBetrouwbaarheid
Beharing op deelvruchtjesAfwezig (zeer zelden aanwezig)AanwezigBetrouwbaar
Beharing in bloeiwijzeSterharenVoornamelijk afstaande, gewone harenBetrouwbaar
BijkelkbladenVrij breedVrij smalBetrouwbaar
Breedte bladslippen bovenaanRelatief breedRelatief smalLaag

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Digitaria - Harig vingergras & Glad vingergras
Bericht door: nielseimers op september 10, 2017, 16:40:11 PM
Digitaria - Harig vingergras & Glad vingergras
In het stedelijk gebied en op kleiige, voedselrijk grond wordt bijna uitsluitend Harig vingergras gevonden, op de voedselarme zandgronden daarentegen (Veluwe, De Kempen) wordt vrijwel uitsluitend Glad vingergras gevonden. Er zijn echter uitzonderingen, daarom is het belangrijk om altijd te letten op de diagnostische kenmerken.

De soorten worden vaak slecht gedetermineerd, omdat er enkel naar de aan/afwezigheid van beharing gekeken wordt. Dit is echter geen betrouwbaar kenmerk. Glad vingergras heeft vaak nog enkele haartjes (vooral bij de bladvoet en aan de bladranden) en Harig vingergras kan met het verkeerde licht en onder de verkeerde hoek volledig kaal lijken. Dit maakt het valideren van de foto's erg lastig. Om deze reden is het noodzakelijk om naar de aartjes te kijken, dit lijkt lastig, maar is het zeker niet.
Harig vingergrasGlad vingergras
Beharing bladAanwezigBijna volledig afwezig
Lengte aartjes2,5-3,5 mm2,0-2,5 mm
Onderste kelkkafjeKleinZéér klein of afwezig
Bovenste kelkkafjeHalf zo lang als aartjeEven lang als aartje

(https://waarneming.nl/fotonew/7/14899187.jpg)

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Colchicum & Crocus - Herfsttijloos, Droogbloeier en herfstbloeiende krokussen
Bericht door: RutgerB op september 12, 2017, 08:54:47 AM
Herfsttijloos, Droogbloeier en herfstbloeiende krokussen:
Op basis van foto's van de bloem zin zij-aanzicht, is het vrijwel ondoenlijk om Herfsttijloos, Droogbloeier en herfstbloeiende krokussen te onderscheiden. Probeer te allen tijde een foto van de stijl te maken en bij twijfel gewoonweg een knol uit te graven. Tenzij het een wild exemplaar van Herfsttijloos betreft uiteraard.
HerfsttijloosDroogbloeierKrokus
Kleur stijlEenkleurig wit of rozeWit, boven donkerder roze of paarsGeel tot oranje
Aantal bloemen per knolMeestal 1, soms tot 35-20Variabel
Stijlen3, onvertakt3, onvertakt1, bovenaan sterk vertakt
Meeldraden663

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Rutger Barendse.
Titel: Sagina - Vetmuur
Bericht door: nielseimers op september 14, 2017, 11:08:05 AM
Vetmuur - Sagina:
Dit geslacht heeft vier zeer sterk gelijkende soorten die met Heukels' Flora lastig te determineren zijn. Om waarnemingen goed te kunnen beoordelen, is het noodzakelijk om onderstaande diagnostische kenmerken goed te fotograferen.
Liggende vetmuurZeevetmuurDonkere vetmuurUitstaande vetmuur
StengelsWortelend op de knopenNiet wortelendNiet wortelendNiet wortelend
Bovenste bladenMet stekelpuntjeZonder stekelpuntjeMet stekelpuntjeMet stekelpuntje
Kelkbladen tijdens vruchttijdAfstaandAanliggendAanliggendAfstaand
KelkbladenAlleen witgerandWit en/of paars gerandAlleen witgerandPaarsgerand en witgerand
Top kelkbladenStompBuitenste 2 soms met kort stekelpuntjeBuitenste 2 spits tot toegepitstBuitenste 2 stomp of iets kapvormig
StengelbladenKaalKaalKaalMet lange wimpers

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Myosotis - Moeras, Zomp- en Weidevergeet-mij-nietje
Bericht door: nielseimers op september 14, 2017, 11:44:34 AM
Myosotis - Moeras, Zomp- en Weidevergeet-mij-nietje
Met enkel een foto van de gehele plant is de soort vaak lastig vast te stellen. Bloemgrootte is lastig in te schatten en aan het eind van de bloei zijn de bloemen kleiner. Probeer daarom altijd de kelk in vruchtstadium in zij-aanzicht te fotograferen.

Zompvergeet-mij-nietjeMoerasvergeet-mij-nietjeWeidevergeet-mij-nietje
Wetenschappelijke naamMyosotis laxa subsp. caespitosaMyosotis scorpiodes subsp. scorpiodesMyosotis scorpiodes subsp. nemorosa
Diameter bloem2-5 mm4-8 mm4-5(-6) mm
Kelk tijdens vruchttijdTot de helft ingesneden1/5e tot 2/5e ingesneden1/5e tot 2/5e ingesneden
Schutbladen onderaan bloeiwijzes1 of meerMeestal geenMeestalg geen
Stijl van net uitgebloeide bloemen1-1,5 mm1,6-2,8 mm1,6-2,8 mm
StengelRolrondRolrond tot stompkantig, meestal matScherpkantig, glanzend
StengelbeharingAanliggend, naar de top gericht, later kaalAfstaand en aanliggend, naar de top gericht, later kaalOnderaan teruggeslagen, later kaal
Bladtop onderste stengelbladenAltijd stompSpits of stompSpits
Beharing onderop onderste stengelbladenAanliggende, naar de bladtop gerichte harenAanliggende, naar de bladtop gerichte harenNiet aanliggende, naar de bladvoet gerichte haren
UitlopersNooit aanwezigLater in het seizoen meestal aanwezigLater in het seizoen meestal aanwezig

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Euphorbia - Liggende wolfsmelk soorten
Bericht door: nielseimers op september 18, 2017, 21:30:18 PM
Euophorbia - Liggende wolfsmelk soorten
Mogelijk hebben we een stuk meer taxa in Nederland dan voorheen aangenomen werd, des te meer reden om hier wat intensiever naar te kijken. In België en Duitsland zijn onderstaande soorten reeds gevonden. De huidige opvatting is dat deze groep aan liggende Wolfsmelk soorten tot het geslacht Chamaesyce behoort. Enkele soorten zijn direct op habitus te onderscheiden (zie opmerkingen), maar andere soorten zijn een stuk lastiger te onderscheiden.

Determinatiesleutel:

Ondersoorten Euphorbia canescens:

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Consolida - Ridderspoor
Bericht door: nielseimers op september 22, 2017, 11:18:22 AM
Consolida - Ridderspoor:
Consolida is een geslacht met in Nederland en België drie soorten. Wilde ridderspoor is een zeer zeldzame akkerplant. Valse en Oosterse ridderspoor zijn sporadisch verwilderende tuinplanten. Er worden veel fouten gemaakt in de determinatie, voornamelijk omdat men schutbladen en steelbladen met elkaar verwart. Schutbladen zijn in dit geval de bladen direct onder de aanhechting van een bloemsteel, steelbladen zijn de blaadjes op de bloemsteel.

Opmerking: Ik heb het hier over kroonbladen, maar eigenlijk zijn dit gekleurde kelkbladen.
Wilde ridderspoorValse ridderspoorOosterse ridderspoor
VruchtKaalDicht, aanliggend behaardDicht, aanliggend behaard
Zijdelings kroonbladenLanger dan breed, geleidelijk in punt versmaldEven lang als breed, plots in punt versmaldEven lang als breed, plots in punt versmald
Schutbladen onderste bloemen1-3 lijnvormige slippenGeveerdGeveerd
Lengte spoor12-25 mm13-18 mm(8-)10-12 mm
Lengte steelblaadjesKortKortLang
Plaatsing steelblaadjesVer van de voet van de bloem, voet niet bereikendVer van de voet van de bloem, voet niet bereikendDicht bij de voet van de bloem geplaatst, voet bereikend
Kleur zadenZwartZwartRoodbruin
Bloeiwijze5-8 bloemen8-20 bloemen8-20 bloemen
Overgang van vrucht naar snavelZeer geleidelijk versmaldGeleidelijk versmaldPlots versmald
Bloemsteel2-3 cm3-4 cm0,5-2 cm
BloemkleurLicht paars tot licht paarsblauwMeestal donker paarsblauwMeestal donker paars

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Centaurea - Centaurie
Bericht door: nielseimers op september 26, 2017, 10:53:56 AM
Centaurea - Centaurie:
Centaurea kent een aantal goed herkenbare soorten, maar kent ook een zéér complexe groep met soorten, ondersoorten en kruisingen. De taxonomische status van de soorten binnen dit complex, is nog onduidelijk. Onderstaande determinatiesleutel gaat uit van de aanwezigheid van bloemen, omdat de omwindselbladen essentieel zijn om de soort vast te stellen.

Determinatiesleutel tot de soorten:

Vereenvoudigde determinatiesleutel voor het Centaurea jacea complex:
Centaurea jacea is een complex van complexen (no joke). Wij beschouwen de complexen van Centaurea jacea als ondersoorten: subsp. nigra, subsp. nigrescens, subsp. pratensis, subsp. jacea en subsp. phrygia. Frustrerend genoeg vormen deze vijf taxa elk weer een complex met soorten...

Uitgebreide determinatiesleutel voor het Centaurea jacea complex:
Veel van deze (onder)soorten zijn nog niet gevonden of komen überhaupt niet voor in Nederland en België. Aangezien enkele van deze taxa geactiveerd zijn op waarnemingen.be, kan de rest niet genegeerd worden. Het is absoluut niet de bedoeling om al deze taxa te gaan onderscheiden, maar wanneer je dit wel wil doen, moet je in ieder geval weten hoe.

Opmerkingen:

Referenties:

Tekst: Niels Eimers (2017).
Titel: Parthenocissus - Vijfbladige wingerd & Valse wingerd
Bericht door: nielseimers op oktober 08, 2017, 23:46:32 PM
Parthenocissus - Vijfbladige wingerd & Valse wingerd:
Deze twee soorten zijn erg lastig te onderscheiden. Probeer daarom altijd op zoek te gaan naar de aan/afwezigheid van hechtschijfjes. Deze hechtschijfjes vormen alleen in aanraking met een hard substraat.
Vijfbladige wingerdValse wingerd
HechtschijfjesAanwezigAfwezig
Ranken5-83-5
Bloeiwijze25-200, alle takken even stevig10-60, met stevige centrale as
Vrucht diameter5-7 mm8-10 mm
BladrandScherp gezaagdEnigszins stomp gezaagd
BladtopLang toegespitstScherp tot kort toegespitst
BladBoven mat en onder duidelijk bleker (soms zeegroen)Glimmend en onder nauwelijks (of niet) bleker
Bladbeharing (boven)Enigszins ruw (prikhaartjes op nerven)Voelt glad aan

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Eurybia - E. macrophylla, schreberi, divaricata & cordifolia
Bericht door: Ton Denters op oktober 13, 2017, 09:24:29 AM
Eurybia - E. macrophylla, schreberi, divaricata & cordifolia
Het geslacht Eurybia is recent afgesplitst van het geslacht Aster. Soorten in het geslacht Eurybia hebben een hartvormige bladvoet. Eurybia cordifolia kan je vinden onder de naam Symphyotrichum cordifolium, deze wordt vermoedelijk spoedig ook omgezet naar Eurybia.

Eurybia macrophyllaEurybia schreberiEurybia divaricataSymphyotrichum cordifolium
Klierharen in bloeiwijzeAanwezigAfwezigAfwezigAfwezig
Breedte bloemhoofdjes3-4 cm1,8-2,51,8-2,51-1,6
OmwindselbladenSmal (1,25-1.75 mm)Smal (1,25-1.75 mm)Zeer smal (<1  mm)Smal (>1 mm)
BladbreedteBreed: 6-14 cmBreed: 6-14 cmSmaller: 3-6-(7) cmSmaller: 3-6-(7) cm
BloemkleurMeestal lichtviolet, soms witMeestal wit, soms lichtvioletMeestal wit, soms lichtvioletWit, later lichtviolet verkleurend

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Ton Denters
Titel: Veronica - Aarereprijs, Lange ereprijs en hun kruising
Bericht door: nielseimers op oktober 19, 2017, 12:39:43 PM
Veronica - Aarereprijs, Lange ereprijs en hun kruising
Alle drie deze taxa zijn tuinplanten die met enige regelmaat verwilderd aangetroffen worden. De zuivere Aarereprijs is pas op twee locaties gevonden. Deze soort blijft veel kleiner en heeft veel minder diep gezaagd blad. Lange ereprijs komt wild voor op een klein aantal plekken in Nederland. De kruising wordt als tuinplant gebruikt en lijkt sterk op Lange ereprijs, maar onderscheidt zich o.a. door de aanwezigheid van klierharen in de bloeiwijze en intermediaire kenmerken.
AarereprijsLange ereprijs
Hoogtetot 40 cmTot 120 cm
Grootste bladbreedteOp 1/3e of hogerNabij bladvoet
Klieren in bloeiwijzeAanwezig op kelk en schutbladenAfwezig
BladrandGekarteld tot stomp gezaagdScherp gezaagd, aan de bladvoet dubbel gezaagd
Onderste stengelbladenAltijd tegenoverstaandTegenoverstaand of in kransen van 3 of 4
BladbeharingZacht behaardKaal tot schaars kort behaard
DoosvruchtStompUitgerand
Bladsteeltot 1 mm1-4 mm
StengelbeharingMerendeels klierharen, afstaandMerendeels gewone haren, teruggeslagen

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Erysimum - Muurbloem
Bericht door: nielseimers op oktober 31, 2017, 20:59:57 PM
Erysimum- Muurbloem
Muurbloem (Erysimum cheiri) is een zeldzame, inheemse soort in Nederland. De soort wordt echter ook toegepast als tuinplant, evenals enkele andere sterk gelijkende soorten. Om de soorten op naam te brengen, is het opmeten van de kroonbladen en een scherpe detailfoto van de stempel en van de vruchten noodzakelijk. Alle taxa hebben gaffelharen op de stengel en het blad, wat de planten een grauwe kleur geeft, maar later in het seizoen kunnen de planten door het verliezen van deze haren donkergroen worden. Alle soorten hebben gaafrandig tot licht getand blad.
Erysimum x marshalliiErysimum aureumErysimum perofskianumErysimum bicolorErysimum cheiri
StempelOnduidelijke tweelobbig tot éénlobbigOnduidelijk tweelobbig tot éénlobbigOnduidelijk tweelobbigDuidelijk tweelobbigDuidelijk tweedelig
BloemkleurEenkleurig oranjeEenkleurig geelOranjegeelPaars of rozeGeel, oranje, rood of geel met oranje strepen
Kroonbladen15-25 mm, kaal7-8(-9) mm, kaal15-18 mm?15-25 mm, behaard
Vruchten3-9 cm, vierkant2-3(-4) cm, vierkant?2,5-10 cm, rond2,5-7,5 cm, afgeplat
Kelkblad?3-4 mm7-8 mm?6-12 mm
Meeldraden??7-9?6
Bloemsteel?Tot 10 mm5-7 mm?10-15 mm
Zaden?2 mm lang1,7 mm lang, donkerbruin?2-4 mm, lichtbruin, gevleugeld

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Rumex - Veldzuring, Geoorde zuring en Tuinzuring
Bericht door: nielseimers op oktober 31, 2017, 21:58:55 PM
Rumex - Veldzuring, Geoorde zuring en Tuinzuring:
Deze drie soorten zijn hebben alle drie stengelomvattende stengelbladen en pijlvormige rozetbladen. Tuinzuring (Rumex rugosus) lijkt het sterkst op Geoorde zuring, maar heeft een vollere bloeiwijze en meer en breder blad.
VeldzuringGeoorde zuringTuinzuring
BloeiwijzeZijtakken onvertakt, ijle bloeiwijzeZijtakken vertakt, vrij volle bloeiwijzeZijtakken vertakt, zeer volle bloeiwijze
StengelbladenNiet tot zwak gekroesdSterk gekroesdZwak tot sterk gekroesd
Stengelbladen3-6 keer zo lang als breed6-10 keer zo lang als breed2-4 keer zo lang als breed
Rozetbladen2-4 keer zo lang als breed4-12 keer zo lang als breed4-8 keer zo lang als breed
Lengte vruchtkleppen2,5-3,3(-5) mm3,5-5 mm3-4 mm
Bladvoet stengelbladenMeestal met één punt per bladslip, soms tweeVaak met twee punten per bladslipMeestal met twee punten per bladslip

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Chamaecyparis & Thuja
Bericht door: nielseimers op december 24, 2017, 09:26:02 AM
Chamaecyparis & Thuja:
Chamaecyparis lawsoniana (Californische cipres), Thuja plicata (Reuzenlevensboom) en Thuja occidentalis (Westerse levensboom) worden regelmatig verwilderd aangetroffen, maar zonder scherpe foto van het blad (onder- en bovenzijde), zijn ze vegetatief erg lastig op naam te brengen.
Thuja plicataThuja occidentalisChamaecyparis lawsoniana
Afscheiding tussen bladschubbenV-vormigV-vormigX-vormig
Witte markering onderzijde bladAanwezigAfwezigAfwezig
Harsklieren bovenzijde bladAfwezigAanwezigAanwezig
KegelsLangwerpigLangwerpigRond

Referenties:

Opmerkingen:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Vicia sativa - Smalle, Vergeten & Voederwikke
Bericht door: nielseimers op december 27, 2017, 20:32:54 PM
Vicia sativa - Smalle, Vergeten & Voederwikke
In Nederland onderscheiden we drie ondersoorten van Vicia sativa (Voederwikke). Deze ondersoorten houden zich niet altijd aan Heukels' Flora (of andere literatuur), overgangsvormen worden regelmatig aangetroffen. De ondersoorten zijn ecologisch verschillend, waardoor je in de meeste gevallen de ondersoort kan benoemen. In het buitenland worden andere ondersoorten beschreven die wij (nog) niet onderscheiden (zie opmerkingen).
Smalle wikkeVergeten wikkeVoederwikke
Bovenste deelblaadjesZeer smal, lancetvormig (2-3 mm breed)Gemiddeld, langwerpig tot lancetvormig (3-5 mm)Zeer breed, elliptisch (>5 mm)
Kleur zwaardenLicht roze tot roodpaarsRoodpaarsZeer donker roodpaars tot rood
Kleur vlagZelfde als zwaardenZelfde als tot iets lichter dan zwaardenDuidelijk lichter dan zwaarden
Lengte bloemenKlein, 15-18 mmKlein, 15-18 mmLang, 20-30 mm
Lengte vruchtenKort, 2-4 cmLang, 3,5-8 cmLang, 3,5-8 cm
VruchtenWeinig ingesnoerd tussen zadenWeinig ingesnoerd tussen zadenSterk ingesnoerd tussen zaden
SteunblaadjesZonder nectarklierenMeestal met nectarklierenAltijd met nectarklieren
BladtopSpitsZwak uitgerand tot spitsUitgerand
KelktandenKorter dan kelkbuisKorter dan kelkbuisEven lang tot langer dan kelkbuis

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Pimpinella & Pastinaca - Pastinaak, Kleine bevernel & Grote bevernel
Bericht door: nielseimers op januari 03, 2018, 11:40:54 AM
Pimpinella & Pastinaca - Pastinaak, Kleine bevernel & Grote bevernel
Deze soorten blijven lastig op naam te brengen in vegetatief stadium. De volgende kenmerken hebben betrekking op de rozetbladen, niet op de stengelbladen.
Kleine bevernelGrote bevernelPastinaak
DeelblaadjesAltijd zittendOnderste deelblaadjes gesteeldAltijd zittend
Vorm deelblaadjesOvaal tot langwerpig-lancetvormigOvaal, licht hartvormige bladvoetOvaal
Beharing deelblaadjesBovenzijde spaarzaam tot dicht behaardBehaard tot kaalMeestal duidelijk behaard, soms kaal
Bladrand deelblaadjesWeinig gelobd, regelmatig getandSterk gelobd, regelmatig getandSterk gelobd, onregelmatig getand
Aantal deelblaadjes4-5 paar3 paar3-6 paar
Lengte deelblaadjesTot 2,5 cm2-5(-10) cm5-10 cm
BladsteelVaak paars, rond met ribbenGroen, kantig of driehoekigSoms paars aan basis, afgeplat
BladsteelKaal tot teruggebogen behaardGegroefd, kaal of licht behaardLicht gegroefd, kaal of behaard
HuidmondjesBoven en onderOnderOnder en boven (langs nerven)

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Veronica - Blauwe waterereprijs & Rode waterereprijs
Bericht door: nielseimers op januari 03, 2018, 12:21:00 PM
Veronica - Blauwe waterereprijs & Rode waterereprijs
Bloemkleur is geen betrouwbaar kenmerk om de twee soorten te onderscheiden. Er is al jarenlang discussie over welke kenmerken nu echt betrouwbaar zijn. Wellicht is het het beste om gewoon alle kenmerken te controleren en op basis van aantal overeenkomsten een conclusie te trekken.
Blauwe waterereprijsRode waterereprijs
BloemkleurLichtpaars tot blauw met paarse lijntjesLichtroze met donkerroze lijntjes
VruchtsteelScherpe hoek (<45 graden) met stengelStompe hoek (>45 graden) met stengel
Stengelbladen<4 x zo lang als breed (15-30 mm breed)>4 x zo lang als breed (6-15 mm breed)
Onderste stengelbladenKort gesteeldZittend
Bloemsteel en vruchtNooit beklierdSoms beklierd
VruchtIets langer dan breedEven lang als breed
BloemsteelMeestal langer dan schutbladMeestal korter dan schutblad
Vruchtsteel?Meestal langer dan schutblad

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Crocus - Gele krokus & Vroege krokus
Bericht door: nielseimers op januari 07, 2018, 22:13:13 PM
Crocus - Gele krokus& Vroege krokus
Gele krokus (Crocus x stellaris) en Vroege krokus (Crocus chrysanthus) zijn sterk gelijkende soorten. Een foto van het bolomhusels is essentieel om deze twee soorten en andere soorten betrouwbaar te kunnen determineren.
Gele krokusVroege krokus
BolomhulselVezelig, verticaal splijtendGlad, horizontaal splijtend bij basis
BloemdekbladenDonker geelLicht geel of donker geel
Bladen1-4 mm breed0,5-2,5 mm breed

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Phedimus, Vlak vetkruid - P. kamtschaticum, P. hybridum & P. aizoon
Bericht door: nielseimers op januari 12, 2018, 10:45:16 AM
Phedimus kamtschaticus, Phedimus hybridus & Phedimus aizoon:
Het geslacht Phedimus is vrij recent afgeplitst van het geslacht Sedum. Phedimus kenmerkt zich door de gele bloemen, de langwerpige, vlakke stengelbladen en de relatief grote planten. Het onderscheid tussen de drie taxa is echter zeer onduidelijk. In veel literatuur worden slechts twee soorten genoemd en verschillende bronnen geven soms tegenstrijdige informatie. Daarnaast is niet uitgesloten dat er kruisingen tussen deze drie taxa aanwezig zijn. Uit de verschillende forum topics op waarneming.nl (zie referenties) is de conclusie gekomen dat determinatie erg lastig is.

Phedimus kamtschaticusPhedimus hybridusPhedimus aizoon
GroeiwijzeLiggend tot opstijgendLiggend tot opstijgendErect
BladvormLangwerpig-eirond tot spatelvormig (vrij smal)Langwerpig-eirond tot spatelvormig (iets breder)Langwerpig-eirond tot langwerpig (vrij breed)
Bladafmetingen3-5 x 1-1,2 cm2,5 x 2 cm5-8 x 2-3 cm
DeelvruchtenHorizontaal tot schuin omhoogDuidelijk schuin omhoogHorizontaal tot schuin omhoog
StengelbladenTegenoverstaand of verspreidVerspreidMeestal verspreid
OverwinterenNiet overwinterend, nieuwe, korte scheuten vormendOverwinterend, met lange bebladerde scheuten?
Bloemdiameter>15 mm<15 mm?
StengelsOnvertaktVertaktOnvertakt

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Geum - Nagelkruid
Bericht door: nielseimers op januari 23, 2018, 20:49:31 PM
Geum - Nagelkruid
Het onderscheid tussen Geel nagelkruid en Groot nagelkruid kan erg lastig zijn en meer soorten en kruisingen maken dit niet gemakkelijker. Fotografeer altijd de rozetbladen (grondstandige bladen).


Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Sedum - S. hispanicum, S. lydium & S. pallidum
Bericht door: nielseimers op februari 11, 2018, 12:38:44 PM
Sedum hispanicum, Sedum lydium & Sedum pallidum:
Dit drietal soorten is niet inheems in Nederland. Sedum hispanicum en Sedum pallidum worden als sierplant gebruikt en kunnen gemakkelijk verwilderen. Sedum lydium is nog niet aangetroffen en is hier ook niet direct te verwachten (komt voor in Turkije). Vanwege eerdere verwarring met deze soort, heb ik deze ter volledigheid wel opgenomen. Deze drie soorten onderscheiden zich van de overige Sedum soorten o.a. door hun blauwgroene, doffe bladkleur.

Sedum hispanicumSedum lydiumSedum pallidum
Aantal kroonbladen5-9 (meestal 6)55
Beharing bloeiwijzeBeperkt beklierd, slanke klierharenKaalSterk beklierd, stevige klierharen
Middenstreep kroonbadenLichtrozeRoze tot roodRoze tot rood
Lengte kroonbladen3,5-6 mm2-4 mm (meestal 3)4-5 mm
BladkleurBlauwgroenGroen of blauwgroenBlauwgroen
BloeiwijzeWijdvertaktCompact (1-2 cm breed)Wijd vertakt
Meerjarigheidéén- tot meerjarig, weinig steriele scheutenMeerjarig, veel steriele scheutenMeerjarig, veel steriele scheuten

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Lotus: Moeras-, Gewone, Rechte en Smalle rolklaver
Bericht door: nielseimers op februari 13, 2018, 11:43:40 AM
Lotus: Moeras-, Gewone, Rechte en Smalle rolklaver:
In het veld kunnen Rolklavers soms al lastig op naam te brengen, maar op basis van foto's kan het helemaal lastig zijn! Vaak zie je slechts een deel van de kenmerken en kan je met een dichotome determinatiesleutel niet uit de voeten.
Moeras- rolklaverGewone rolklaverRechte rolklaverSmalle rolklaver
Bovenste deelblaadjesMax 3 x lang als breedMax 3 x lang als breedMax 3-4 x lang als breed5-8 x zo lang als breed
GroeiwijzeKruipend of klimmendKruipend of klimmendRechtopstaandKruipend of klimmend
Kelktanden in knopStervormig uitstaandSamenneigendSamenneigendSamenneigend
Aantal bloemen(1-)5-12(1-)3-85-81-4(-6)
StengelVaak hol, gestreeptGevuld, niet gestreeptHol, niet gestreeptGevuld, niet gestreept
BloemkleurGeel, in knop vaak roodGeel, in knop vaak roodLichtgeel, in knop zelden roodGeel, in knop vaak rood
Bloemlengte10-18 mm6-16 mmOngeveer 14 mm7-12 mm
Zijnerven (onderzijde blad)Duidelijk zichtbaarOnduidelijkOnduidelijkOnduidelijk
Beharing langs bladrandLange harenKaal of veel kortere harenMeestal kaalMeestal kaal
Beharing op bladKaalKaal of behaardMeestal kaalMeestal kaal
WortelsOndergrondse uitlopersPenwortelPenwortelPenwortel
Bovenste twee kelktandenMet scherpe insnijdingMet ronde insnijdingMet ronde insnijdingMet ronde insnijding
Beharing kelktandenMeestal veel, lange harenMeestal weinig, korte harenMeestal weinig, korte harenMeestal weinig, korte haren
KelktandenOngeveer gelijkMeestal langer dan kelkbuis, variabelMeestal langer dan kelkbuis, variabelKorter dan kelkbuis
Bovenrand kielKiel gelijkmatig gebogen, bocht stomp-afgerondKiel plots, vrijwel haaks geknikt??

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Prunus - Sleedoorn, Kerspruim & Pruim
Bericht door: dirder op april 08, 2018, 12:39:45 PM
Kerspruim (Prunus cerasifera) versus Sleedoorn (Prunus spinosa) en ook nog Pruim (Prunus domestica) tijdens de bloeitijd. Opgelet, onderstaande enkel van toepassing voor 'groene' Kerspruimen (maar de rest heeft bloemen met minstens roze tint en schietend blad is paarsbruin).

Zoals gebruikelijk bij houtige gewassen dienen meerdere bloemen aan meerdere takken bekeken te worden en dient er erg goed opgelet te worden bij wortelopslag, jonge planten (eventueel heropschietend na kap) etc.. Dergelijk spul is te herkennen aan het groot aantal doornen. Zo ligt bij jonge wortelopslag van Pruim en bij jonge exemplaren van Kerspruim het aantal meeldraden per bloem doorgaans iets lager. Let ook op voor aangesneden bomen/struiken. Met name Sleedoorn wordt vaak geraakt door klepelmaaiers etc. en kan daarna (gedeeltelijk) erg afwijkend zijn (grotere kroonbladen, groter aantal meeldraden per bloem).

Het goede nieuws: het is doorgaans zeer goed te doen. Wat vooral een probleem is: mensen geloven blindelings wat ze in de flora lezen, en blindelings mag je hier wel erg letterlijk nemen (sommige mensen geloven werkelijk alles, als het maar in een boek staat). Houtige gewassen zijn zeer slecht beschreven in de flora's. Hoe dat precies komt, weet ik niet.

Opletten voor dubbele bloemen, deze tellen niet mee voor determinatie: komen vaak voor bij alle drie de soorten, zijn dan te herkennen aan het wel érg groot aantal meeldraden, twee stijlen en groot aantal kelkslippen (7 en meer, 5 of 6 bij normale bloemen).
Controleer voldoende bloemen verspreid. Gebruik vergrootglas of loupe.

1. Kelkslippen aan de binnenkant (bovenzijde) duidelijk behaard, niet enkel ter hoogte van de keel van de bloem --> Prunus domestica. Erg variabele soort. Doorgaans hoog aantal meeldraden (vaak 25 en meer per bloem). Bloemen (kroonbladen) ook groter dan bij Kerspruim en Sleedoorn. Weinig kans op verwarring met Kerspruim, begint slechts te bloeien als Kerspruim uitgebloeid raakt. Weinig kans op verwarring met Sleedoorn: duidelijk grotere bloemen. Bij een zeer beperkt aantal Prunus domestica is de binnenkant van de kelk glad. Indien bloemstelen dan vaak over de gehele lengte behaard zijn heb je zeker geen Kerspruim en als er wimperharen te vinden zijn over de hele rand van de kelkslippen zeker geen Sleedoorn.
2. Kelkslippen aan de binnenkant (bovenzijde) kaal  (op eventueel wat beharing in de keel van de bloem na) --> cerasifera + spinosa.

Kerspruim --> Kelkslippen met 11 tot 20 (of zelfs nog meer) tanden per zijde (dus 22 - 41 in totaal) en kelkslippen vrij snel teruggeslagen, uiteindelijk helemaal tot tegen de bloembeker, zie bijvoorbeeld https://waarnemingen.be/foto/view/16201344, https://waarnemingen.be/foto/view/16198630 , https://waarnemingen.be/foto/view/16238653 . Veel bloemen met 24 en meer meeldraden.
Sleedoorn --> Kelkslippen met 0 tot 9 tanden per zijde (dus 0 - 19 in totaal), rechtsopstaand tot teruggeslagen maar nooit helemaal tot op de bloembeker teruggeslagen. Bloemen meestal met maximaal 23 meeldraden (kan evenwel meer zijn bij sterk groeiende exemplaren) . 

Bij een zeer beperkt aantal Kerspruimen is de rand van de kelkslippen ongetand, mogelijks zijn dat hybriden van variëteiten met paarsbruin blad (of exemplaren met paarsbruin blad die hun kleur om één of andere reden verloren).

Bij alledrie de soorten kunnen er klieren op de top van de tanden van de kelkslippen zitten, het vaakst bij Kerspruim minst vaak bij Sleedoorn. Bij Kerspruim hebben de kelkslippen vaak een roze rand, bij Sleedoorn af en toe en bij Pruim bij mijn weten nooit. Kelkslippen van Kerspruim zijn nooit bewimperd, soms bewimperd aan de basis bij Sleedoorn en niet zelden over de hele rand bewimperd bij Pruim.
Bij Kerspruim zijn eenjarige twijgen bijna altijd glad, maar dit kan ook bij Sleedoorn en Pruim (subsp. domestica) het geval zijn. Beharing op de twijgen is vaak zéér kort en dan heb je minstens 10 x vergroting nodig. 

Minder bruikbaar als kenmerk maar soms vernoemd: Vorm van de kelkslippen: met brede ronde top bij Kerspruim, meer driehoekig bij Sleedoorn. Evenwel is bij beide soorten de vorm van de kelkslippen erg variabel en er is overlap.

Te vermijden: al dan niet overlappende kroonbladen, grootte van de bloemen (behalve voor Pruim relevant), lengte van de bloemstelen (wegens te veel variatie).

Futiel: de befaamde groene twijgen van het vorige jaar bij Kerspruim. Absoluut onnodig tijdens de bloei. Bovendien zijn de twijgen bij Kerspruimen die echt veel zonlicht vangen gewoon bruin.

De mythes: aantal bloemen per knop. Werkt goed om pruimen van kersen te onderscheiden (max. twee bij pruimen, meer dan twee bij kersen), maar twee bloemen per knop is niet ongewoon zowel bij Kerspruim als bij Sleedoorn (is inderdaad wel couranter bij Pruim, maar zeker niet diagnostisch).
Doornen: een uiterst hardnekkige mythe. Niet uit te roeien en vaak de oorsprong van verkeerde determinaties. Doornen wijzen eerder op de sterkte van de groei, dus doornen zie je bij wortelopslag, jonge exemplaren, terug opschieten na kap etc. en dat bij alle pruimen. Kortom, doornen hebben nul komma nul waarde voor het determineren van pruimen.
Beharing van de bloemsteel, ook een zéér hardnekkige mythe. Bloemstelen behaard bij een deel van de Sleedoornen, onbehaard bij een deel van de Prunus domestica (onbehaard bij Kerspruim alhoewel soms zeer beperkte beharing aan de basis bij zeer sterk groeiende scheuten ).
Ook iets dat je vaak leest maar niet klopt: helmknoppen van Sleedoorn zouden zogezegd oranje moeten zijn.
Wordt ook vaak gebruikt in determinatiesleutels maar heeft nul waarde: moment van schieten van het blad. Varieert van exemplaar tot exemplaar is nauwelijks soortafhankelijk.

Overigens bestaan er ook hybriden tussen Kerspruim en Sleedoorn. Die zullen in de toekomst ook algemener worden: Kerspruim neemt snel toe. Verdachte exemplaren een jaar rond opvolgen is dan de boodschap (maar dat doet toch niemand). (Vermeende) Prunus x fruticans  staat vaak in aangeplante heggen, waar je ook erg vreemde Sleedoornen kunt aantreffen (dit fenomeen is in heel Europa gekend).

Na de bloei verdwijnen die pruimen zeer snel in de anonimiteit, maar tijdens de vruchttijd duikt Kerspruim niet zelden plots op als 'Kroosjes' (Kroos (meervoud: krozen) is een volksnaam voor Kerspruim in Nederland). Pruim heeft een groter, ietwat lederig blad. De aders van derde orde puilen op de bladonderzijde over hun gehele lengte uit, bij Kerspruim enkel aan het begin en het einde en zijn die daartussen verzonken in het blad.
Titel: Brassica - Raapzaad & Koolzaad
Bericht door: dirder op mei 11, 2018, 13:17:07 PM
Raapzaad & Koolzaad:
Raapzaad en Koolzaad vormen een berucht duo. Raapzaad blijkt aanzienlijk algemener te zijn dan Koolzaad, maar ze zijn niet altijd even gemakkelijk te onderscheiden.
KoolzaadRaapzaad
BloemenNiet boven knoppen uitstekendBovenste bloemen boven knoppen uitstekend
BladvoetOndiep stengelomvattend (nooit sluitend)Diep stengelomvattend (vaak sluitend)
BladkleurGehele plant blauwgroenAlleen bovenste deel blauwgroen, soms geheel groen
Snavel8-15 mm lang, 15% van totale vruchtlengte15-20 mm lang, 25% van totale vruchtlengte

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Dirk Derdeyn
Titel: Lepidium - Kleine varkenskers & Grove varkenskers
Bericht door: nielseimers op juni 10, 2018, 10:13:51 AM
Kleine varkenskers & Grove varkenskers:
In bloei- en vruchtstadium zijn Kleine varkenskers (Lepidium dydimum) en Grove varkenskers (Lepidium coronopus) vrij gemakkelijk te onderscheiden, maar vegetatief valt dit niet altijd mee. Er is grote overlap in bladvorm tussen de twee soorten, wat het beschrijven niet gemakkelijk maakt.
Kleine varkenskersGrove varkenskers
BloemsteelLanger dan bloemenKorter dan bloemen
Vruchtvorm2-3 mm lang, aan de top ingesneden1.5 mm lang, aan de top afgerond tot toegespitst
VruchtwandMet het blote oog glad, met loepje licht geplooidZeer ruw door getande plooien
KroonbladenRoomwit, tot 0.5 mm, iets korter dan kelk of ontbrekendWit, 1-1.5 mm, iets langer dan kelk
GeurSterk naar Tuinkers ruikend en smakendGeen geur?
BladsteelMet groeve, met 1(-3) vaatbundelsZonder groeve, met 3 vaatbundels
BladMeestal zonder lange eindlob, 2e orde meestal kortMeestal met lange eindlob, 2e orde meestal lang
Beharing aan top van bladlobbenAanwezig (loep)Afwezig
BladkleurLichtgroen tot blauwgroenBlauwgroen tot lichtgroen

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Persicaria
Bericht door: nielseimers op juni 10, 2018, 10:33:10 AM
Persicaria:
Soorten uit het geslacht Persicaria zijn in Nederland zeer algemeen, maar kunnen (vooral vegetatief) erg lastig op naam te brengen zijn. Fotografeer altijd (ook bij bloei) de aanwezigheid van beharing bovenop de tuitjes (stengelomvattende, vliezige steunblaadjes, direct boven de bladsteelaanhechting). Zoek een vers, gaaf tuitje, want als ze oud zijn, gaan ze rafelen en is beharing lastig te fotograferen. Fotografeer ook altijd de aan/afwezigheid van klierputjes aan de onderzijde van het blad. Kenmerken als bloemkleur en de aan/afwezigheid van een zwarte vlek op het blad zijn niet betrouwbaar. Samenvattend: wie Persicaria zegt, zegt ook tuitje!
PerzikkruidBeklierde duizendknoopZachte duizendknoopKleine duizendknoopWaterpeperVeenwortel (landvorm)
BloeiwijzeCompact, meestal roze, soms bleekgroen of witCompact, meestal bleekgroen, soms roze of witLos, roze of witLos, wit of rozeLos, roze of witCompact, altijd roze
Beharing bovenop tuitjeVeel (tot 2 mm)Afwezig tot zeer kort (0.2 mm)Veel (1-4 mm)Veel (2-3 mm)Weinig (1-2 mm)Veel (lang)
Beharing op oppervlak van tuitjeAanwezigAfwezigAanwezigAanwezigAfwezigAanwezig
Onderzijde bladSpaarzaam behaardMeestal kaal met klierputjes, soms behaardKaalKaalKaalBehaard
BladvoetWigvormigWigvormigWigvormigPlotseling afgerondWigvormigHartvormig tot afgerond
BladBreed, glimmend Breed, dofBreed, dofSmal, glimmendBreed, glimmendBreed, dof
Zwarte vlekAanwezig, zwak aanwezig of afwezigAanwezig, zwak aanwezig of afwezigZwak aanwezig of afwezigAfwezigAfwezigZwak aanwezig of afwezig

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Viola - Driekleurig viooltje, Akkerviooltje en kruising
Bericht door: nielseimers op juni 24, 2018, 15:32:40 PM
Driekleurig viooltje, Akkerviooltje en hun kruising:
Viooltjes zijn bekend om hun kruisingen en kunnen uiterst lastig op naam te brengen zijn. Er komen geregeld waarnemingen binnen van de kruising tussen Driekleurig viooltje en Akkerviooltje, maar de diagnostische kenmerken zijn vaak slecht zichtbaar. Ook Tuinviooltjes kunnen enorm op Driekleurig viooltje lijken en hier verder mee kruisen. In veel gevallen is het daarmee ondoenlijk om vast te stellen met welke soort je te maken hebt, maar met onderstaande kenmerken op de foto, kunnen we met iets meer waarschijnlijkheid het taxon vaststellen. Probeer altijd de verticale lengte van de bloem op te meten.
Driekleurig viooltjeViola x contemptaAkkerviooltje
BloemPlatPlat tot licht komvormigKomvormig
Bovenste kroonbladenDuidelijk langer dan bovenste kelkbladenGelijk in lengte met bovenste kelkbladenKleiner dan bovenste kelkbladen
BloemkleurBlauwpaars met geelCrèmegeel met blauwpaarsCrèmegeel, soms met blauwpaars
Verticale lengte bloem18-22 mmIntermediair, maar meer als Akkerviooltje8-12 mm
Boog van de bloemsteelNiet opvallend grijsblauwOnduidelijk grijsblauwGrijsblauw

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Verbascum - Zwarte toorts x Stalkaars
Bericht door: nielseimers op juli 01, 2018, 10:42:09 AM
Zwarte toorts x Stalkaars:
Van alle kruisingen binnen het geslacht Verbascum, is de kruising tussen Zwarte toorts en Stalkaars bij verre de algemeenste. In tegenstelling tot wat velen denken, is een Zwarte toorts met een vertakte bloeiwijze geen indicatie voor de hybride met Stalkaars. De kruising lijkt zelfs meer op Stalkaars dan op Zwarte toorts en valt voornamelijk op door de kleinere bloemen. Zoals met alle Verbascum soorten is een scherpe foto van de meeldraden noodzakelijk om te kunnen determineren (zie tabel en opmerkingen).
Zwarte toortsVerbascum x ambiguumStalkaars
Beharing meeldradenAlle 5 donkerpaars(zie eerste opmerking)Bovenste 3 wit, onderste 2 kaal
Grootte bloemKlein (12-25 mm)IntermediairGroot (30-50 mm)
Lengte meeldradenAlle 5 gelijkOnderste 2 iets langerOnderste 2 duidelijk langer
Onderste 2 helmknoppenDwarsgeplaatstDwarsgeplaatstSchuin langs de meeldraad aflopend
KroonbladenMet duidelijke bruinrood vlekje aan basisMet onduidelijk vlekjeZonder vlekje
StengelbladenWeinig behaard, donkergroen, niet langs stengel aflopendIntermediair qua beharing en kleur, kort aflopendSterk behaard, lichtgroen tot grijsgroen, lang aflopend
ZaadzettingFertielSterielFertiel

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers & Sipke Gonggrijp
Titel: Limonium - Lamsoor
Bericht door: nielseimers op augustus 14, 2018, 20:25:56 PM
Lamsoor - Limonium:
In Nederland komen twee sterk op Lamsoor (Limonium vulgare) lijkende soorten voor, IJle lamsoor (Limonium humile) en Kliflamsoor (Limonium binervosum). De bladnervatuur is erg belangrijk en kan je het beste in beeld brengen door een blad tegen het zonlicht in te fotograferen. Vervolgens is het noodzakelijk om de lengte van de aartjes op te meten en het aantal bloemen per cm te tellen.

Determinatiesleutel:
1a. Zijnerven ontspringen vanuit de bladvoet, blad meestal klein. Kliflamsoor - Limonium binervosum.
1b. Zijnerven ontspringen op verschillende plekken vanuit de hoofdnerf, blad meestal groot. 2.
2a. Helmhokken geel, langste aartjes 1-2 cm, aartjes met meer dan 4 bloemen per cm, de onderste twee bloemen van de aartjes zitten 1.5-3 mm uit elkaar, buitenste schutblad 1.7-3.0 mm. Lamsoor - Limonium vulgare.
2b. Helmhokjes roodbruin, langste aartjes 2-5 cm, aartjes met minder dan 3 bloemen per cm, de onderste twee bloemen van de aartjes zitten 4-10 mm uit elkaar, buitenste schutblad 3.0-4.0 mm. IJle lamsoor - Limonium humile.

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Chenopodium probstii, C. giganteum & C. x reynieri
Bericht door: nielseimers op september 14, 2018, 17:12:32 PM
Chenopodium probstii, C. giganteum & C. x reynieri:
Er is grote onduidelijkheid over het onderscheid tussen deze drie taxa. Chenopodium x reynieri is de kruising tussen C. giganteum en C. album. De beperkte literatuur die iets over de soorten te vermelden heeft, is vaak incompleet en harde kenmerken ontbreken. Vooralsnog gebruiken we de kenmerken uit onderstaande tabel om de taxa te onderscheiden. Het kan zijn dat later nieuwe inzichten verschijnen en dat de diagnostische kenmerken anders blijken.
Chenopodium probstiiChenopodium giganteumChenopodium album x Chenopodium giganteum
GrootteMeestal kleinblijvendZéér fors, tot twee meterMeestal kleinblijvend
BladvormDuidelijk langer dan breed, als Chenopodium albumErg fors en breed (nauwelijks langer dan breed)Duidelijk langer dan breed, als Chenopodium album
BladrandVrij diep gelobdOndiep gelobdVrij diep gelobd
Jong bladAlleen bladrand rood, onderzijde en bovenzijde witgroenMidden van blad roze, onderzijde ook rozeMidden van blad roze, onderzijde ook roze
Oud bladGeheel geel, oranje of roodpaars verkleurend (vanaf bladrand)Volledig witgroenVolledig witgroen
BloeiwijzeWitgroenRozeRoze

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Conyza - Canadese fijnstraal, Hoge fijnstraal & Ruige fijnstraal:
Bericht door: dirder op oktober 11, 2018, 00:15:32 AM
Conyza canadensis, C. sumatrensis & C. bilbaona:
Hier worden nodeloos veel fouten tegen gemaakt. Het is zelfs niet nodig de lobben van de buisbloemen te tellen. Met minimale voorkennis is dit echt heel makkelijk, zelfs met het blote oog.
Opgelet: in deze tekst is C. bonariensis (Gevlamde fijnstraal) niet meegenomen.

Wat je vooraf moet weten:

Kenmerken waar té veel aandacht aan wordt besteed:

Tot slot, minimale sleutel die perfect werkt:
1a.   Vrouwelijke bloemen naast de centrale buisbloemen duidelijk met wit lint, duidelijk langer dan en dus boven de centrale buisbloemen uitstekend, deze na de bloei doorgaans naar binnen buigend en de centrale buisbloemen verbergend.   Conyza canadensis
1b.   Bloemhoofdjes zonder duidelijke lintbloemen, alle bloemen in het hoofdje min of meer even lang als de centrale buisbloemen. Centrale buisbloemen ook na de bloei altijd perfect zichtbaar.   2
2a.   Omwindsels behaard.   Conyza sumatrensis
2b.   Omwindsels hoogstens met enkele verspreide haren.  Conyza bilbaoana

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Dirk Derdeyn (2018).
Titel: Euphorbia esula agg.
Bericht door: nielseimers op oktober 11, 2018, 17:44:14 PM
Euphorbia esula aggregaat:
Euphorbia esula is een complex waarbinnen wereldwijd 60 soorten onderscheiden worden. Het is onduidelijke welke taxa hiervan in Nederland en België voorkomen. De soorten vormen fertiele kruisingen, wat het op naam brengen niet gemakkelijk maakt. Het hier geplaatste overzicht is rechtstreeks overgenomen uit New Flora of the British Isles. Zij behandelen drie soorten en hun drie kruisingen.

WetenschappelijkNederlandsBladvormBladbreedteBladvoetBladtop
Euphorbia esulaHeksenmelkGrooteste breedte voorbij het midden(3-)5-10 mmVersmald tot smal wigvormigStomp tot afgerond
Euphorbia waldsteiniin.v.t.Grootste breedte vóór het midden3-4 mmAfgerond tot breed wigvormigSpits tot toegespitst
Euphorbia cyperissiasCipreswolfsmelkBladranden evenwijdig aan elkaar<2(-3) mmNauwelijks versmaldNauwelijks versmald
Euphorbia x pseudovirgataRoedelwolfsmelkGrootste breedte bij of vóór midden4-5 mmNiet versmald of plots versmald tot afgeknotToegespitst tot stomp
Euphorbia x gayeriEuphorbia waldsteinii x CipreswolfsmelkGrootste breedt bij of vóór midden2-3 mmAbrupt versmald tot afgeknotToegespitst tot stomp
Euphorbia x pseudoesulaHeksenmelk x CipreswolfsmelkGrootste breedte voorbij midden2.6-4 mmSpits tot stompAfgerond

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Xanthium - Stekelnoot
Bericht door: nielseimers op oktober 12, 2018, 00:12:42 AM
Xanthium - Stekelnoot:
Wat wij in Nederland en België jaren lang Late stekelnooot (Xanthium strumarium) noemden, bleek meer overeenkomst te hebben met Grote stekelnoot (Xanthium orientale). Maar ook dit klopt niet helemaal. Verreweg de meeste vondsten betreffen Xanthium saccharatum en Xanthium italicum. De Xanthium soorten zijn nauwverwant en lijken sterk op elkaar. Daarom hebben wij er voor gekozen om Grote stekelnoot als complex te beschouwen en hebben de wetenschappelijke soortnaam van Grote stekelnoot gewijzigd naar Xanthium orientale s.l.

Recent zijn alle waarnemingen van Late stekelnoot omgezet naar de verzamelsoort Late stekelnoot + Grote stekelnoot. In de winterperiode gaan we deze waarnemingen opnieuw bekijken en zo veel mogelijk omzetten naar de correcte soortnaam.

Vanaf heden zijn de soorten binnen dit complex beschikbaar gemaakt op waarneming.nl en waarnemingen.be. Dit betekent dat er weer een hoop te ontdekken valt!

1a.   Stengel bij de bladvoet met doorns, stengelbladen lancetvormig.   Xanthium spinosum
1b.   Stengel zonder doorns, stengelbladen breed (nauwelijks langer dan breed).   2.
2a.   Vruchten 12-15 mm lang, doorns op vruchten kaal of met slappe beharing.   3.
2b.   Vruchten >15 mm lang, doorns op vruchten met stevige beharing.   4. (Xanthium orientale s.l.)
3a.   Vruchten tussen doorns met slappe beharing.   Xanthium strumarium
3a.   Vruchten tussen doorns kaal.   Xanthium pungens
4a.   Doorns op vruchten ver uit elkaar, doorns zeer stevig en sterk omgekruld. Vrucht sterk beklierd.   Xanthium orientale s.s.
4b.   Doorns op vruchten dicht op elkaar, doorns omgekruld en/of recht. Vrucht zwak beklierd.   5.
5a.   Stengel zonder zwarte punten strepen.   Xanthium saccharatum
5b.   Stengel met duidelijke, zwarte punten en strepen.   6.
6a.   90-100% van de doorns op de vruchten haakvormig. Doorns relatief lang.   Xanthium italicum
6b.   20-50% van de doorns op de vruchten haakvormig. Doorns relatief kort.  7. Xanthium albinum
7a.   Stengelbladen met hartvormige bladvoet, rijpe vruchten dik, eivormig, 2.5 keer zo lang als breed, doorns 40-50% met hakige top. Xanthium albinum subsp. albinum
7b.   Stengelbladen met wigvormige bladvoet, rijpe vruchten slank, ovaal, 3.5 keer zo lang als breed, doorns 10-30% met hakige top.  Xanthium albinum subsp. riparium

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).
Titel: Nepeta - N. racemosa & N. x faassenii
Bericht door: nielseimers op oktober 12, 2018, 11:00:04 AM
Nepeta racemosa & Nepeta x faassenii:
Misschien wel een van de meest lastig te onderscheiden taxa, Blauw kattenkruid (Nepeta racemosa) en Grijs kattenkruid (Nepeta x faassenii). In alle beschikbare literatuur staan tegenstrijdige kenmerken. Bij dezen een eerste poging (eigenlijk mijn 4e, de vorige keren heb ik opgegeven) om dit te bundelen. Op basis van eigen ervaring heb ik een kolom met betrouwbaarheid toegevoegd. Laat het me vooral weten als jouw ervaring anders is en gebruik een fotowaarneming om dit te ondersteunen.
Nepeta racemosaNepeta x faasseniiBetrouwbaarheid
HelmdradenBuiten bloem stekendBinnen bloem blijvendBetrouwbaar
Breedte/lengte ratio blad2/31/3Betrouwbaar
BladvoetHartvormigWigvormigBetrouwbaar
Bloemlengte9-13 mm6-12 mmOverlappend
Bovenzijde bladNauwelijks viltig behaardGrijsviltig behaardOnbetrouwbaar
BloemkleurBlauwpaarsRoodpaarsOnbetrouwbaar
Bovenste bladenZittendGesteeldOnbetrouwbaar
SchijnkransenKort gesteeldLang gesteeldOnbetrouwbaar
KroonbuisLanger dan kelkEven lang als kelkOnbetrouwbaar
VruchtbaarheidFertielSterielOnbekend

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2018).
Titel: Salix - S. euxina en S. x fragilis.
Bericht door: dirder op oktober 16, 2018, 21:48:12 PM
Salix euxina (en Salix x fragilis).
Salix euxina wordt en werd sporadisch aangeplant, als iemand dat doet/deed langs stromend water mag je er donder op zeggen dat die daar verwildert. Salix euxina is nauw verwant aan Salix pentandra en dat levert een aantal keiharde kenmerken op voor de determinatie.

Algemeen: te zoeken tussen 'breedbladige' S. x fragilis en S. pentandra - achtige wilgen, breed blad in vergelijking met een doorsnee Schietwilg. Het is nog steeds een 'smalbladige wilg', maar blad is breder dan 2 cm. Bij oudere, onbeschadigde wilgen is de tak - en twijgkleur typisch, zeker in het tweede deel van de winter (eerder op het jaar ook lichtjes olijfgroen aangelopen). Knopschubben sterven zeer snel af en velen worden dan zwart, wat in combinatie met de takkleur een typisch beeld oplevert, zie https://www.naturespot.org.uk/species/salix-euxina (https://www.naturespot.org.uk/species/salix-euxina). Kraakt zeer goed, enkel geëvenaard door struikvormen van Amandelwilg: probeer een blad af te trekken en je hebt zonder de minste weerstand een hele tak mee. Let wel op dat dit bij sterk groeiende takken (jong, gekapt, waterloten enz...) een volstrekt irrelevant kenmerk wordt. Blad is variabel en aan kortloten en het onderste deel van langloten vind je blad dat qua vorm zeer sterk doet denken aan blad van Salix x meyeriana. x meyeriana en pentandra hebben evenwel een veel donkerder bladkleur en veel fijner gezaagde bladrand. In tegenstelling tot wat vaak vermeld wordt is S. euxina niet volledig glad, maar is het jonge blad wel degelijk wat behaard (net zoals onderdelen van de katjes). Evenwel verdwijnt de beharing snel en krijg je een wilg met kaal blad, kale knopschubben en kale twijgen, bij S. x fragilis is er doorgaans nog wat beharing te vinden op knopschubben en twijgen, zelfs doorheen de winter. Euxina heeft nogal brede twijgen en de knoppen staan op een grote, zijdelings uitstekende bult (daar bestaat ongetwijfeld een botanische term voor).
Salix euxina versus Salix x fragilis:
Kenmerken waar niet te veel aandacht moet worden aan besteed: kleur bladonderzijde en bladvertanding.
Keiharde kenmerken: Gebruik een loupe (x 10 volstaat) en bekijk uiteraard meerdere takken, bladeren enz.. verspreid over de boom.
Salix euxina: Bladbovenzijde (ongeveer midden van blad) met stomata die duidelijk meer geconcentreerd zijn langs de nerven of afwezig, Salix x fragilis: stomata uniform verdeeld over de bladbovenzijde.

Voor het onderzoeken van knoppen (kan vanaf de herfst), trek eerst een knop eraf (neem grotere knoppen, dat werkt makkelijker) en gebruik dan een speld om de knopschub eraf te werken (prik niet in de delen die zich eronder bevinden).
Salix euxina: eerste blaadje onder de knopschub aan de basis rond half tot drie vierde van de volledige omtrek van de knop, randen ervan sterk overlappend (over meer dan de bovenste helft van de lengte van de knop). Met drie tot vijf evenwijdige nerven op ongeveer gelijke afstand ontspringend. Kan zeer goed zonder gepruts gezien worden tijdens het schieten van het blad en uitkomen van de katjes, eventueel versneld door een twijg tijdens de winter binnen op water te zetten. (Salix pentandra en x meyeriana horen hier ook thuis)
Salix x fragilis: eerste blaadje onder de knopschub aan de basis rond minder dan de helft van de volledige omtrek van de knop, randen ervan bovenaan niet of nauwelijks overlappend (kan door de sterke beharing moeilijk te zien zijn, druk zachtjes onderaan op de knop, zodat die zich wat opent). Nervatuur meestal met een duidelijke hoofdnerf en daaruit ontspringende zijnerven.

Het één en het ander wordt hier https://core.ac.uk/download/pdf/14527217.pdf (https://core.ac.uk/download/pdf/14527217.pdf) geïllustreerd op bladzijde 143 en 144, let wel op dat daar Salix euxina = Salix fragilis en Salix x fragilis = Salix x rubens. Zie ook nog eens https://www.naturespot.org.uk/species/salix-euxina (https://www.naturespot.org.uk/species/salix-euxina) en foto's op waarnemingen.be.

Bronnen:
Belyaeva  Nomenclature of Salix fragilis L. and a New species, Salix euxina (Salicaceae)
Lautenschalger Die weiden von Mittel - und Nordeuropa.
Titel: Chenopodium - Ganzenvoet
Bericht door: nielseimers op november 16, 2018, 17:53:34 PM
Ganzenvoet - Chenopodium:
Chenopodium is een uiterst complex geslacht met veel sterk gelijkende soorten. In het verleden werden in Nederland meer soorten gevonden/onderscheiden dan in Heukels' Flora opgenomen staan. Recent zijn een hoop van deze soorten beschikbaar gemaakt voor invoer op waarneming.nl. Sindsdien zijn er al enkele waarnemingen van binnengekomen, maar zowel voor de waarnemers als voor de validatoren is het eigenlijk niet duidelijk wat kenmerkend is voor de betreffende soorten. Probeer dus de diagnostische kenmerken goed in beeld te brengen.
Wetenschappelijke naamNederlandse naamNaam op waarneming.nl
Chenopodium album x Chenopodium giganteum
Chenopodium aristatum
Chenopodium berlandieri
Chenopodium borbasioides
Chenopodium bushianum/C. berlandieri var. bushianumTexaanse ganzenvoet
Chenopodium desiccatum
Chenopodium giganteumBoomspinazie
Chenopodium hircinum
Chenopodium leptophyllum
Chenopodium nitrariaceum
Chenopodium opulifoliumSneeuwbalganzenvoet
Chenopodium pratericolaChenopodium desiccatum var. leptophylloides
Chenopodium probstii
Chenopodium quinoaQuinoa
Chenopodium simplex
Chenopodium strictumChenopodium album subsp. striatum
Chenopodium suecicum
Chenopodium urbicumTrosganzenvoet



Korte beschrijving van de soorten:

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2018).
Titel: Ononis - Kattendoorn/Stalkruid
Bericht door: nielseimers op november 23, 2018, 13:31:13 PM
Ononis - Kattendoorn/Stalkruid:
In Heukels' Flora worden twee ondersoorten van Ononis repens onderscheiden. Het onderscheid is meestal niet gemakkelijk, de diagnostische kenmerken zijn vaak slecht bekend en niet goed zichtbaar op de aangeleverde foto's. Om de zaak nog complexer te maken, zijn er geen twee, maar vier ondersoorten. Dit kan verklaren waarom sommige exemplaren voorheen niet goed op ondersoort gebracht konden worden, maar het kan ook voor nog meer verwarring zorgen. Doe jezelf in dat geval een plezier en benoem de ondersoort lekker niet  B)
subsp. arvensissubsp. foetenssubsp. repenssubsp. spinosa
DoornsAfwezigAfwezig of weinig en slapAfwezig of weinig en slapVeel en stevig
Eindstandige bloeiwijzeDichte trosLosse trosLosse trosLosse tros
Okselstandige bloeiwijzes(1-)2(-3) bloemen1(-2) bloemen1(-2) bloemen1(-2) bloemen
Deelblaadjes15-30 mm10-30 mm3-20 mm5-15 mm
VruchtenKorter dan kelkKorter dan kelkKorter dan kelkEven lang of langer dan kelk
StengelErect of opstijgendErect tot opstijgendLiggend tot opstijgendErect of opstijgend
BladbeharingBeklierdWeinig beklierdSterk beklierdWeinig beklierd
BladtopAfgerondSpitsAfgerond, stomp of licht uitgerandSpits

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2018).
Titel: Hypericum: Sint-Janskruid, Kantig hertshooi en Frans hertshooi
Bericht door: Willemien Troelstra op december 29, 2018, 15:48:50 PM
Sint Janskruid - Frans Hertshooi (de kruising van Sint Janskruid en Kantig hertshooi) - Kantig hertshooi

Frans hertshooi (Hypericum x desetangii) is de algemeen voorkomende kruising tussen Sint Janskruid (Hypericum perforatum) en Kantig hertshooi (Hypericum maculatum). Het is lastig de kruising te onderscheiden van de stamouders, mede omdat ze terug kan kruisen met de ouders en dan bastaardzwermen vormt.
Advies: kijk naar het aantal lijsten, de kelkbladen (spitsheid en aanwezigheid tandjes) en de bladeren (veel/weinig doorzichtige puntjes, dat zijn de oliekliertjes). Komen die overeen met een oudersoort kies dan daarvoor. Zie je eigenschappen die er tussenin zitten, kijk dan of het overeen komt met Frans hertshooi. Kom je er niet uit dan kun je de combinatiesoort kiezen.  Hieronder staan nog wat meer verschilkenmerken, die niet door alle bronnen genoemd worden en waarschijnlijk minder hard zijn.
Sint Janskruid H. perforatumFrans hertshooi H. x desetangiiKantig hertshooi H. maculatumBron
Gaatjes in bladVeel Meestal weinigGeen tot weinig1 t/m 4
Kelk open bloemenLancetvormig spitsEivormig/ovaal met spitsjeEivormig stomp1 t/m 4
KelktoppenOngetandDeels met tandjes (loep)(on)Getand1 t/m 4
Aantal stengellijstenTwee Twee tot vier Vier (tot twee) 1 t/m 4
Klieren op lijstenWeinigIntermediairRegelmatig1
Zwarte bladrandklierenOnder (en boven)Boven en onderBoven en onder1
Zwart in kroonbladenWeinig (punten)IntermediairVaak (strepen of punten)2 & 4
BladnervenLicht netvormigTusseninSterk netvormig3

Bronnen:

Opmerkingen:
Tekst: Willemien Troelstra (2018).
Titel: Mentha: Watermunt, Kransmunt, Akkermunt en Polei
Bericht door: nielseimers op december 31, 2018, 11:57:41 AM
Mentha: Watermunt, Kransmunt, Akkermunt en Polei
Mentha is een berucht geslacht, de vele soorten lijken sterk op elkaar en kruisingen zijn veel voorkomend. De hier behandelde soorten kunnen alle vier door elkaar groeien en zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden. Fotografeer daarom altijd de onderste stengelbladen, de kelktanden in bloei- of vruchtstadium en de aan/afwezigheid van beharing binnenin de kelk in vruchtstadium.
Opgelet: Vegetatief zijn Kransmunt en Akkermunt niet betrouwbaar te onderscheiden.
WatermuntKransmuntAkkermuntPolei
Breedte onderste stengelbladen1,5-4 cm breed1,5-4 cm breed1-2 cm breedTot 1(-1.2) cm breed
Bladrand onderste stengelbladen7-15 tanden, vrij diep getand5-13 tanden, vrij diep getand7-9 tanden, vrij diep getand1-4(-6) tanden, erg ondiep getand
Kelktanden (bloei- of vruchtstadium)Veel langer dan breedIntermediair, langer dan breedOngeveer gelijkzijdig driehoekigOnderste 2 langer en smaller dan bovenste 3
Beharing binnenzijde kelk (vruchtstadium)KaalSpaarzaam behaardSpaarzaam behaardDichte krans van haren
Geur bladPepermuntigNaaldboom/viesZoet/fruitig muntigVies
Deelbloeiwijzes naar de top toeSteeds groterGelijk blijvendSteeds kleinerGelijk blijvend
Bovenste deelbloeiwijzeBovenin de plant, grootBovenin de plant, intermediairIn bladoksels van 2-4 bladen onder de top, kleinBovenin de plant, klein

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2018).
Titel: Bidens: Smal, Veerdelig, Knikkend, Zwart & Riviertandzaad
Bericht door: Willemien Troelstra op januari 02, 2019, 21:18:55 PM
Bidens/Tandzaad: Smal, Veerdelig, Knikkend, Zwart, Rivier & 'Afrikaantjes'
Tandzaad bloeit laat en het is daarom handig om ze ook vegetatief uit elkaar te kunnen houden. Knikkend en Zwart tandzaad zijn makkelijk vegetatief van de anderen te onderscheiden aan de bladsteel. En Riviertandzaad is te onderscheiden aan de onregelmatig geveerde bladvorm. Veerdelig tandzaad lijkt veel op Smal tandzaad en is vegetatief vaak niet met zekerheid te onderscheiden. Maar, als ze hebben gebloeid zijn er genoeg verschillen zoals blijkt uit onderstaande tabel.

Als je een foto maakt zorg dan dat behalve de bladschijf ook de bladsteel goed te zien is en de omwindselblaadjes. Als er rijpe nootjes zijn haal die dan uit het hoofdje en fotografeer ze los zodat het oppervlak en het aantal 'pappusnaalden' dat er bovenop staat te zien is.

Smal (connata)Veerdelig (tripartita)Knikkend (cernua)Zwart (frondosa)Rivier (radiata)'Afrikaantjes'* (pilosa)
Wimpers omwindselsNauwelijksGewimperdGewimperdGewimperdKort gewimperdbehaard
Omwindselblaadjes2-6 lang t.o.v. hoofdje5-8 gemengde lengtes5-8?-910-12(-14) smalle gelijkeschatting: 8-12
BladsteelGevleugeldGevleugeldZittend bladOngevleugeldGevleugeldOngevleugeld, behaard
BladvormMeestal ongedeeldMeestal gedeeldOngedeeldGedeeldOnregelmatig geveerdGeveerd met driedelige top
BladtandenGrove onregelmatige tandenNaar voren wijzende tandenStompe tandenGelijkmatige scherpe tandenGrof naar binnen gekromde tanden  Regelmatige zaagtanden
Oppervlak nootjesKnobbeligGeen knobbelsGeen knobbelsKnobbelharigGladknobbels
Pappusnaalden4-5(2-)3-43-4224

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Willemien Troelstra (2019).
Titel: Mentha: Witte munt, Wollige munt, Hertsmunt, Aarmunt, Aar x Hertsmunt & Aar x Wi
Bericht door: nielseimers op januari 03, 2019, 13:20:05 PM
Mentha: Witte munt, Wollige munt, Hertsmunt, Aarmunt, Aar x Hertsmunt & Aar x Witte munt
Mentha is een van de lastigste geslachten uit de plantenwereld. Er zijn meer kruisingen dan soorten bekend en met de vele cultivars wordt het verhaal er niet gemakkelijker op. Witte munt (Mentha suaveolens) en Hertsmunt (M. longifolia) kunnen hybridiseren en vormen de kruising Wollige munt (M. x villosa). Wollige munt is uiterst variabel en kan sterk op beide oudersoorten lijken. Om het geheel nóg complexer te maken, kan Hertsmunt tevens hybridiseren met Aarmunt (M. spicata) en vormt de kruising Mentha x villosonervata. Aarmunt lijkt vervolgens weer sterk op Pepermunt (M. x piperta). Het verhaal wordt nog veel complexer, maar daarvoor kan je beter naar de algemene Mentha determinatiesleutel (https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=384755.msg2069404#msg2069404) kijken die Rutger Barendse geschreven heeft. Om de uiteenzetting overzichtelijk te houden, beperk ik mij hier tot de behaarde soorten.



















Witte muntWollige munt (Hertsmunt x Witte munt)HertsmuntHertsmunt x AarmuntAarmuntAarmunt x Witte munt
WetenschappelijkMentha suaveolensMentha x rotundifoliaMentha longifoliaMentha x villosonervataMentha spicataMentha x villosa
Beharing op bladSterk wolligWollig tot spaarzaam wolligSpaarzaam behaardSpaarzaam behaardKaal tot spaarzaam behaard op nervenBehaard tot spaarzaam behaard
Nervatuur bladErg diepliggendIntermediairNiet diepliggendIntermediairDiep liggendDiep liggend
BladvormRond tot breed eivormigEirond tot ovaalLancetvormigLancetvormig tot ovaalLancetvormig tot breed ovaalLancetvormig tot ovaal
BladtopAfgerond tot stompStomp tot iets spitsSpitsSpitsSpits tot stompSpits tot stomp
Bladrand tandenNaar onder gebogenIntermediairToegespitstToegespitstSpitsSpits
FertiliteitFertielFertielFertielSterielFertielSteriel
BloemkleurWitWit of rozeLilaRozeWit tot roze of lilaRoze

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Zomprus - Juncus × surrejanus - Veldrus
Bericht door: Willemien Troelstra op januari 07, 2019, 23:19:22 PM
Zomprus - Juncus × surrejanus  - Veldrus

Zomprus (Juncus articulatus) en Veldrus (Juncus acutiflorus) lijken redelijk wat op elkaar. Het makkelijkste veldkenmerk is dat Zomprus bijna altijd scheef uit de grond komt, vaak in een beetje platgeslagen pol groeit en meer in open terrein staat. Veldrus staat rechtop, groeit in rijen (door korte uitlopers) en vaak tussen andere begroeiing. Een ander vegetatief verschilkenmerk is de beharing van de binnenkant van de kamertjes in het blad: kaal (Veldrus) dan wel licht viltig behaard (Zomprus). Daarnaast zijn er zijn veel kleine verschillen in blad en bloeiwijze. Er bestaat ook een kruising tussen de twee.
Dit topic gaat alleen over deze twee soorten en de kruising; in de notities staan wat opmerkingen over andere gelijkende soorten.























Zomprus - Juncus articulatus | Juncus x surrejanus | Veldrus (Juncus acutiflorus) | Bron |
GroeivormScheef uit de grondIntermediairRechtop2, 3, 4, 5
BladDof, geribd, afgeplat, soepel, vaak kromMatglans, beetje afgeplat, beetje gekromdGlanzend glad en stijf, ovaal1, 2, 5
Binnenwand kamers in bladSpinnenwebachtig behaard*IntermediairKaalVeldwijsheid
Aantal bloemenGem. 18 (3-55)Gem. 25 (3-65)Gem. 50 (11-102)1
Lengte binnen- tov buitendekbladGelijk Gelijk of iets langer Langer1, 2, 3, 4
Lengte bloemdekbladen2.3-3.5 mmIntermediair1.5-2.7 mm3, 4
Rijpe kapsuleSteekt uit bloemdek, wordt zwartSteekt nauwelijks uit, groen-bruinSteekt uit bloemdek, wordt bruin1, 3
Rijpe kapsuleStomp met topspitsjeIntermediairToegespitst1, 3, 4
Top buitenste bloemdekbladen RechtVaak recht, soms gekromdNaar buiten gekromd1, 4
BloemdekbladenEivormig spits met topspitsjeIntermediairGeleidelijk toegespitst2, 4

Bronnen:

Opmerkingen:
Tekst: Willemien Troelstra (2019).
Titel: Agastache - Dropplant & Anijsplant
Bericht door: nielseimers op februari 04, 2019, 21:46:18 PM
Agastache -  Dropplant & Anijsplant:
Anijsplant (Agastache rugosa) en Dropplant (Agastache foeniculum) zijn twee sterk gelijkende soorten die vrij gemakkelijk verwilderen. De bloemkleur is paars tot blauw, maar bij witbloemige exemplaren moet je bewust zijn van andere kandidaten (zie opmerkingen).


Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Clinopodium: Bergsteentijm & Kleine bergsteentijm
Bericht door: nielseimers op februari 08, 2019, 22:24:18 PM
Bergsteentijm & Kleine bergsteentijm:
Zowel Bergsteentijm (Clinopodium menthifolium) als Kleine bergsteentijm (Clinopodium calamintha, syn. Clinopodium nepeta) zijn in Nederland uiterst zeldzame soorten in het wild. Kleine bergsteentijm is echter ook een tuinplant die vrij gemakkelijk verwildert. De twee soorten zijn vrij lastig te onderscheiden en kunnen samen voorkomen. Ze verschillen sterk in grootte van kelk, bloem en blad, maar dit is op basis van foto's lastig te controleren. Er is een verzamelsoort beschikbaar voor de twijfelgevallen. Met uitgebreid documenteren van de diagnostische kenmerken, is het onderscheid niet al te lastig.

Kleine bergsteentijmBergsteentijm
Lengte bloem9-15 mm15-22 mm
Lengte kelk4-6 mm6-11 mm
Lengte blad1-2 cm2,5-7 cm
Aantal bladrandtanden2-5 paar en vrij ondiep6-10 paar en tamelijk diep
Onderste kelktandenIets langer (1-2 mm) dan bovenste kelktanden (0,5-1 mm)Twee keer zo lang (3-4 mm) als bovenste kelktanden (1,5-2 mm)
BloemtrossenTot 20 bloemenTot 9 bloemen
Beharing op kelk<0,1 mm>0,2 mm
Beharing in kelkUit kelk stekendNiet uit kelk stekend

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Draba/Erophila - Vroegeling
Bericht door: nielseimers op februari 11, 2019, 21:29:31 PM
Draba/Erophila - Vroegeling:
We weten al enige tijd dat wat wij Vroegeling (Erophila verna) noemen, in werkelijkheid een groter aantal soorten is. Recent is ook met Nederlands materiaal morfologisch en genetisch onderzoek gedaan. Deze soorten worden vanaf heden onderscheiden op waarneming.nl. Ook zullen deze soorten niet langer in het geslacht Erophila geplaatst worden, maar in het geslacht Draba. Voor bevestiging van de determinatie, zijn zeer scherpe macrofoto's van de bladbeharing noodzakelijk. Anders kunnen wij ze niet voldoende beoordelen.

(http://waarneming.nl/fotonew/5/19614525.jpg4/18659004.jpg)

Draba majusculaDraba verna s.s.Draba boerhaaviiDraba praecoxDraba glabrescens
Beharing op bladDicht behaardDicht behaardDicht behaardWeinig behaardWeinig behaard
Type beharingSter-, gaffel & gewone harenSter-, gaffel & gewone harenSter-, gaffel & gewone harenMerendeel gewone haren, enkele gaffelharenMinstens de helft gaffelharen, de rest gewone haren
Vruchtlengte5-10 mm(3,7-)4-8(-10) mm3-4(-5) mm2,5-6 mm4-6 mm
Lengte/breedte vrucht1,5-4(1,9-)2-4±21,3-1,8(1,8-)2-2,5
Beharing steelWel of niet voorbij eerste bloemsteel reikendWel of niet voorbij eerste bloemsteel reikendWel of niet voorbij eerste bloemsteel reikendNiet voorbij eerste bloemsteel reikendNiet voorbij eerste bloemsteel reikend
BladsteelAfwezig tot kortMatig kort tot matig langMatig kort tot matig langMatig kort tot matig langLang
BladvoetNauwelijks zichtbaarGeleidelijk tot abrupt versmald in bladsteelGeleidelijk tot abrupt versmald in bladsteelGeleidelijk tot abrupt versmald in bladsteelNauwelijks versmald in bladsteel
Grootte plant3-15 cm4-15 cm3-8 cm2-7 cmtot 18 cm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers & Leni Duistermaat (2019).

(https://waarneming.nl/fotonew/1/19788131.jpg)
Titel: Utricularia - Groot, Loos & Klein blaasjeskruid:
Bericht door: nielseimers op februari 15, 2019, 22:09:27 PM
Utricularia - Groot, Loos & Klein blaasjeskruid:
Blaasjeskruiden zijn in volle bloei soms al erg lastig op naam te brengen, maar bij het ontbreken van verse bloemen, wordt de determinatie helemaal lastig. Er zijn talloze aanvullende kenmerken, maar die zijn op foto's vaak niet goed te zien. Onderstaande tabel geeft een overzicht van alle kenmerken die gebruikt kunnen worden om onderscheid te maken.
Groot blaasjeskruidLoos blaasjeskruidKlein blaasjeskruidBetrouwbaarheid
BloemkleurDonkergeelDonkergeelBleekgeelHoog
OnderlipMet teruggeslagen randenMin of meer vlakMet teruggeslagen randenMatig
GehemelteBolBolHolHoog
BladenAlleen groene waterloten (lang vertaktAlleen groene waterloten (lang vertakt)Bleke grondloten (kort handvormig) en groene waterloten (lang vertakt)Vrij hoog
VruchtsteelNaar beneden gebogenAfstaand of tegen as aangedrukt?Hoog
VangblaasjesAlleen op de waterlotenAlleen op de waterlotenOp grondloten en waterlotenVrij hoog
BladslippenGetand, met stekelharenGetand, met stekelharenGaafrandig, aan top met één stekelhaarHoog
BladtandenMet >2borstelharenMet 1-2 borstelharenZonder borstelharenLaag
Boeiwijze3-12 bloemen3-5 bloemen2-4 mmMatig
Bloemlengte15-18 mm15-18 mm6-7 mmHoog
VangblaasjesTot 2 mm1 mm?Laag
Vorm spoorSchuin naar voren, vrij langSchuin naar voren, vrij langNaar beneden, kortHoog
Hoek bovenste en onderste kroonbladMinder dan 90 graden90 graden of meerMinder dan 90 gradenMatig
Bloemsteel15 mm, 2-3 x zo lang als schutblad18-20 mm, 3-5 x zo lang als schutbladTot 25 mmHoog
Bovenlip t.o.v. gehemelteEven lang1,5-2 x zo langKorterMatig
Klieren in spoorAlleen de bovenkantDe gehele binnenzijdeBovenkant en topHoog
Vangharen in blaasjeX-vormig met 2 kortereX-vormig met 2 kortereWaaiervormig, 2 korter of allen gelijkHoog
Stengel0,5-0,8 mm, 12 holtes0,5-0,7 mm, 12 holtes0,4-0,8 mm, 7 holtesMatig

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Eranthis - Winterakoniet: Eranthis hyemalis & Eranthis cilicica
Bericht door: nielseimers op maart 14, 2019, 15:32:20 PM
Eranthis hyemalis & Eranthis cilicica:
De meeste verwilderde planten betreffen Eranthis hyemalis (Winterakoniet), maar ook Eranthis cilicica is in omloop en hun kruising is ook al aangetroffen. Eranthis cilicica lijkt sterk op Eranthis hyemalis, maar is op enkele kenmerken te onderscheiden.











Eranthis hyemalisEranthis cilicica
BloemkleurLichtgeelGoudgeel
StengelbladenBredere slippenFijne slippen
Jonge bladenGroenBronsgroen
WortelstokOneven en knobbeligRond en glad

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers & Erik Slootweg (2019).
Titel: Atriplex - Spiesmelde & Uitstaande melde
Bericht door: nielseimers op maart 15, 2019, 16:52:35 PM
Atriplex - Spiesmelde & Uitstaande melde:
Spiesmelde (Atriplex prostrata) is in Nederland en België zeer algemeen, maar wordt vaak voor Uitstaande melde (Atriplex patula) uitgemaakt, omdat de bovenste bladen vaak erg smal en gaafrandig zijn. De bovenste stengelbladen zijn echter weinig betrouwbaar voor determinatie. Uitstaande melde is vrij algemeen, maar een heel stuk zeldzamer dan Spiesmelde.


















SpiesmeldeUitstaande melde
Bladvoet onderste stengelbladenStomp wigvormig tot afgeknot (>160 graden)Scherp tot stomp wigvormig (<145 graden)
Bladlobben onderste stengelbladenNaar achteren of opzij gerichtNaar voren gericht
Bladrand onderste stengelbladenMeestal gaafrandigLicht gegolfd/getand tot gaafrandig
Bovenste stengelbladenLijnvormig (l/b > 5:1)Lancetvormig (l/b 5:1 tot 3:1)
Vruchtkleppen>1/3e vergroeid<1/4e vergroeid
Vruchtlengte3-7(-20) mm2-6(-8) mm
VruchtvormDriehoekig tot omgekeerd vliegervormigDriehoekig

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Allium - Look (witbloeiende tuinplanten)
Bericht door: nielseimers op maart 18, 2019, 23:26:32 PM
Allium - Look (enkele witbloeiende tuinplanten):
Er wordt een groot aantal Allium (Look) soorten als tuinplant toegepast. Enkelen daarvan zijn vrij gemakkelijk te onderscheiden, maar onderstaande acht soorten zijn een stuk lastiger te onderscheiden. Bladbreedte is in de meeste geval noodzakelijk om de soort vast te stellen. De hier behandelde soorten hebben witte tot lichtroze bloemen, een half-bolvormige bloeiwijze, een ronde stengel en vlak tot gekield blad.

A. subhirsutumA. trifoliatumA. ramosumA. roseumA. nigrumA. neapolitanumA. zebdanense
Bladbreedte2-10 mm3-15 mm1,5-8 mm4-12 mmtot 80 mm5-20 mm5-20 mm
BladLicht gekield, bladrand behaardLicht gekield, Blad geheel behaardGekield tot vlak, kaalLicht gekield, kaalGekield, kaalVlak, kaalVlak, kaal
Aantal bladen3-63-64-92-43-61-21-2
Aantal bloemen5-205-206-305-3075-1006-204-10
Bloemsteel3-4 keer zo lang als bloem1,5-3 keer zo lang als bloemTot 6 cm2-4 keer zo lang als bloem2,5-4,5 cm1,5-3 keer zo lang als bloemNauwelijks langer dan bloem
BloemkleurWitWit tot lichtrozeWitLichtroze tot witWit of rozeWitWit
Kroonbladen7-9 mm7-9 mm4-7 mm7-12 mm6-9 mm7-12 mm7-12 mm
MiddenstreepWit of rozeWit of rozeRoze of groenRozeGroen of rozeWitWit
StengelRondRondRond, gevleugeldRondRondLicht driehoekigRond

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Apium, Berula & Sium - Grote watereppe, Kleine watereppe & Groot moerasscherm
Bericht door: nielseimers op maart 29, 2019, 21:32:50 PM
Helosciadium (voorheen Apium), Berula & Sium - Groot moerasscherm, Kleine watereppe & Grote watereppe:
Kleine watereppe, Grote watereppe en Groot moerasscherm lijken vegetatief zeer veel op elkaar. Er zijn echter enkele kenmerken waarmee dit trio te onderscheiden is. Vooral het aantal dwarsschotten in de bladsteel (onder de deelblaadjes) is een erg nuttig kenmerk. Het ezelsbruggetje hierbij is A (Apium): 0 dwarsschotten, B (Berula): 1 dwarsschot & C (Sium): >1 dwarsschotten.
Sinds Apium gewijzigd is in Helosciadium is de ezelsbrug veranderd van de ABC(=S) regel in de HBS-regel.























Groot moerasschermKleine watereppeGrote watereppe
WetenschappelijkApium nodiflorumBerula erectaSium latifolium
Dwarsschotten in bladsteel01>1
EinddeelblaadjeEen- of drielobbigDrielobbigEenlobbig
Ondergedoken bladenEnkel geveerd3-4 voudig geveerd2-3 voudig geveerd
Basis deelblaadjesVaak met zwarte vlekjesOngevlektOngevlekt
Omwindselbladen0(-2)Talrijk (vaar driedelig)2-6
Omwindselblaadjes5-6Talrijk (vaak driedelig)2-6
Scherm3-1510-20 stralen20-30 stralen
Schermpjes3-1510-2020-30
Deelblaadjes(2-)3-6 paar5-10 paar3-7 paar


Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Anethum & Foeniculum - Dille & Venkel
Bericht door: nielseimers op maart 30, 2019, 12:04:48 PM
Anethum & Foeniculum - Dille & Venkel:
Dille (Anethum graveolens) en Venkel (Foeniculum vulgare) zijn voedselgewassen die qua geur en smaak sterk verschillen, maar erg sterk op elkaar kunnen lijken. Beide soorten hebben grote schermen van gele bloemen en 3-4 maal geveerde bladen met haarfijne bladslippen. Omwindselbladen en omwindselblaadjes zijn meestal afwezig en het aantal schermen en schermpjes zijn ook min of meer gelijk.

















DilleVenkel
GrootteTot 60(-90) cm80-200 cm
Stengel onderaanNooit verdiktVaak verdikt
StengelMet opvallende, witte lengtestrepenMet onopvallende, witte lengtestrepen
Bladslippen10-20 mm bij 1 mm5-50 mm bij 0,5 mm
BladschedeTweetoppigStomp
Vruchten3-5 mm lang, sterk afgeplat4-5 mm lang, halfrond
VruchtenDriehoekige ribben, gevleugeldAfgeronde ribben, niet gevleugeld


Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Cardamine graeca
Bericht door: RutgerB op april 03, 2019, 13:43:01 PM
Cardamine graeca:
Cardamine graeca is een nieuwkomer voor Nederland en België en valt op door de grote bloemen en de diep ingesneden deelblaadjes. De soort wordt net als Aziatische veldkers (C. occulta) via potgrond in plantenpotten aangevoerd. Cardamine graeca verschilt van het trio Kleine veldkers, Aziatische veldkers en Bosveldkers door de grotere kroonbladen, de diep ingesneden deelblaadjes, de stengelomvattende bladvoet en de afgeplatte, gevleugelde vruchten. Op de grotere kroonbladen na, deelt Cardamine graeca al deze kenmerken met Springzaadveldkers (Cardamine impatiens). Onderstaande tabel ligt de onderscheidende kenmerken verder toe.















Cardamine graecaCardamine impatiens
Kroonbladen(3-)4-6 mm lang, zuiver wit2-3 mm lang, bleekwit tot gelig
Stengelomvattende bladvoetKaalLang gewimperd
Aantal deelblaadjesOnderste bladen met 4-5 paar, bovenste met 2-3 paarOnderste bladen met 5-9 paar, bovenste met 5-9 paar
Deelblaadjes van stengelbladNauwelijks langer dan breedDuidelijk langer dan breed
Vruchten35-50 mm lang, (2,5-)3-4 mm breed20-30 mm lang, 1 mm breed
VruchtenWeinig (5-10)Veel (10-50)

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Rutger Barendse & Niels Eimers (2019).
Titel: Carex - Oeverzegge, Moeraszegge, Scherpe zegge & Stijve zegge
Bericht door: timvdv op april 06, 2019, 23:42:21 PM
Carex  - Oeverzegge, Moeraszegge, Scherpe zegge & Stijve zegge:
Nu het zeggeseizoen weer bijna aanbreekt wil ik enkele algemene grote zeggen onder de aandacht brengen. Er wordt in veel gevallen weinig aandacht besteed aan de documentatie van detailkenmerken, waardoor veel waarnemingen voor admins moeilijk of niet zijn te beoordelen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van enkele handige kenmerken die meestal gemakkelijk zijn te controleren.

OeverzeggeMoeraszeggeScherpe zeggeStijve zegge
GroeiwijzeZodenZodenZodenPol
Aantal stempels33 (soms 2)22
Mannelijke aren3-62-3(1-)2-41-3
Vrouwelijke aren1-52-42-42-3
Onderste schutbladLanger dan bloeiwijzeLanger dan bloeiwijzeLanger dan bloeiwijzeTot half zo lang als bloeiwijze
TongetjeBoogvormig, even lang als breedSpits toelopend, langer dan breedKort, afgerond of iets spitsSpits en even lang als breed
Dwarsnerven in bladschedeZeer opvallend ("bakstenen")OnopvallendOnopvallendOnopvallend
Bladescheden onderaan stengelLichtbruinLichtbruin, vaak paarsrood aangelopenLichtbruinGeelbruin
Bladescheden onderaan stengelVrijwel niet rafelendRafelendNiet rafelendRafelend

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Tim van de Vondervoort (2019).
Titel: Prunus - Zoete kers & Zure kers
Bericht door: dirder op april 13, 2019, 22:24:56 PM
Prunus - Zoete kers & Zure kers
Zoete kers (Prunus avium) versus Zure kers (Prunus cerasus).

Bloeitijd:
Het is duidelijk dat Zure kers toeneemt (een erg leuk plantje) en dat hier erg veel fouten mee gemaakt worden. Zoals gewoonlijk wordt dit niet goed beschreven in de flora's (alhoewel de Heukels dat prima doet). Er zijn veel misverstanden over die 'blaadjes, 'bladachtige aanhangsels' die aan sommige knopschubben hangen. In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, doet dit fenomeen zich voor bij beide soorten (weliswaar meer frequent bij Zure kers, maar ook erg vaak bij jonge Zoete kers en het is net daarmee dat Zure kers verward wordt, ook al omdat die vaak kleinere bloemen hebben), zie bijvoorbeeld Zoete kers
(https://observation.org/fotonew/4/20207994.jpg?w=500&h=375)(https://waarnemingen.be/media/photo/020/204/20204697.jpg).

Een belangrijke bron voor verwarring in België en Nederland zijn de wel zeer slecht gekozen namen. Wilde vormen van Zoete kers hebben zuur smakende kersen. De meest algemene vorm van Zure kers heeft bitter smakende kersen (smaak pompelmoesachtig).

Eerst moet je zeker zijn dat je het onderscheid kent tussen vegetatieve en bloemknoppen: Bij een exemplaar zonder bloemen zijn het allemaal vegetatieve knoppen, indien er bloemen zijn, volg gewoon de bloemstelen tot de basis. Vaak zitten die twee soorten knoppen zeer dicht bij elkaar gepropt, dus goed opletten is de boodschap. In tegenstelling tot wat in de flora's beweerd wordt zijn het juist de vegetatieve knoppen en niet de bloemknoppen die een nuttig kenmerk leveren.

Kijk naar geïsoleerde vegetatieve knoppen, die dus niet omringd zijn door bloemknoppen.
Uiteraard moeten, zoals altijd, verspreid meerdere knoppen/bloemen bekeken worden en een gemiddelde gemaakt worden.
Dit is zeer belangrijk!
1a. Teruggeslagen kelkslippen met duidelijk gekartelde rand met 3 - 7 (-8) tanden per zijde (dus 6 - 14 (-15) in totaal) --> Zure kers
(https://waarnemingen.be/media/photo/020/267/20267351.jpg)(https://waarnemingen.be/media/photo/020/179/20179286.jpg)
1b. Teruggeslagen kelkslippen niet met duidelijk gekartelde rand --> 2.
2. a. Enkele van de binnenste knopschubben van vegetatieve knoppen snel teruggeslagen, de buitenste knopschubben zo aan het zicht ontrekkend . --> Zoete kers.
(https://observations.be/fotonew/3/10474193.jpg)
(https://observations.be/fotonew/6/20204736.jpg)  (https://observations.be/fotonew/5/20204695.jpg)


2.b. Knopschubben van vegetatieve knoppen rechtopstaand tot afstaand, de buitenste knopschubben niet aan het zicht ontrekkend --> Zure kers.
(https://observations.be/fotonew/1/20207861.jpg)(https://observations.be/fotonew/8/20204778.jpg)



Bij de meeste (maar niet alle!) Zoete kersen is het merendeel van de klieren te vinden op de bladsteel, bij de meeste (maar niet alle!) Zure kersen is het merendeel van de klieren te vinden op de bladrand nabij de bladbasis en zijn deze klieren minder opvallender en ronder dan vaak het geval bij Zoete kers.

Bij Zoete kers is het jong blad vaak rood aangelopen, bij Zure kers is dit veel minder vaak het geval.

Bij Zure kers zijn de bladaanhangsels aan knopschubben van bloemknoppen indien aanwezig meestal (maar niet altijd!) eerder rond, bij Zoete kers zijn ze dan eerder langwerpig. Hetzelfde geldt voor blaadjes die uit de bloemknoppen groeien.

Knopschubben van Zoete kers zijn groter dan die van Zure kers (je moet dat niet beginnen meten, kijk gewoon een paar Zoete kersen na) en ook de bloemen (kroonbladen) van Zoete kers zijn doorgaans groter dan bij Zure kers.

Bij Zure kers is de calyx van de bloemen doorgaans minder ingesnoerd aan de top dan bij Zoete kers (er zit daar wel wat variatie op), dit is het best te zien bij bloemen die nog moeten opengaan.

Zure kers maakt van zeer jongsaf duidelijk wortelopslag en ouder is dat dan vaak een heus haagje. In deze vorm is Zure kers makkelijk herkenbaar. Indien een zeer grote recht opgaande boom, dan is het altijd Zoete kers.

Vegetatief:
(http://www.soortenbank.nl/BIS/flora_nl_v2/pictures/page%202477.jpg)
Bladrand gezaagd eerder dan getand, tanden min of meer rond aan de top, grotendeels max. 1 mm lang -----> Zure kers.
Bladrand getand eerder dan gezaagd, vele tanden driehoekig en minstens 2 mm lang --------> Zoete kers.
Bij Zure kers heeft blad (zowel bovenzijde als onderzijde) een duidelijk neiging om te glanzend (enkel relevant tijdens de zomer bij volgroeid blad).

bronnen: alle grote flora's voor Europa + eigen observaties.
Titel: Vereenvoudigde vegetatieve grassentabel voor algemene soorten
Bericht door: wetzels op mei 08, 2019, 22:32:48 PM
Vegetatieve grassensleutel algemene soorten:
Deze determinatiesleutel is voornamelijk opgesteld op basis van algemene soorten in Amsterdam en omgeving. Tussen haakjes staat het aantal km-hokken vanaf 1990 in Groot-Amsterdam (van 815 hokken totaal). In de tekst zijn enkele symbolen gebruikt: (S) Bladspruit samengevouwen; (P) Plant polvormig; (Z) Plant zodevormend.

1  In water of aan oever; tongetje vliezig en accoladevormig --> Liesgras - Glyceria maxima (331)
1  In water of aan oever; tongetje uit haren bestaand --> Riet – Phragmitis australis (788)
1  Niet aan water gebonden --> 2
  2  Schede met dwarsnerven; blad van voorgaand jaar lang aanwezig --> Rietgras - Phalaris arundinacea (691)
  2  Spruiten omringd door verweerde bladscheden; blad ruw --> Duinriet - Calamagrostis epigejos (395)
  2  Niet aldus --> 3
    3  Blad borstelvormig --> 4
    3  Blad vlak of V-vormig --> 6
      4  Schede gesloten; blad op doorsnede rond (P/Z) --> Rood zwenkgras - Festuca rubra (758)
      4  Schede gespleten --> 5
        5 Blad op doorsnede afgeplat tot ovaal (Z) --> Hard zwenkgras - Festuca brevipala (128)
        5 Blad op doorsnede rond; niet op klei/veen (P) --> Fijn schapengras - Festuca filiformis (218)
      6  Tongetje ontbreekt --> Hanenpoot - Echinochloa crus-galii (359)
      6  Tongetje uit haren bestaand --> 7
      6  Tongetje vliezig --> 10
        7  Blad smaller dan 2,5 mm --> 8
        7  Blad breder dan 2,5 mm; middennerf extra breed --> 9
        . 8  Bladschede behaard; bladrand met klierputjes --> Klein liefdegras - Eragrostis minor (77)
        . 8  Bladschede kaal; bladrand gaaf--> Straatliefdegras - Eragrostis pilosa (237)
        . 9  Bladschederand bovenaan gewimperd--> Groene naaldaar - Setaria viridis (164)
        . 9  Bladschederand kaal--> Geelrode naaldaar - Setaria pumila (108)
        10 Bladen met oortjes --> 11
        10 Bladen met kleine oortjes niet bij elke blad aanwezig (S) --> Engels raaigras - Lolium perenne (787)
        10 Bladen zonder oortjes --> 16
          11 Oortjes gewimperd --> 12
          11 Oortjes kaal --> 13
          . 12 Tongetje 0,5 mm (P) --> Rietzwenkgras - Festuca arundinacea (558)
          . 12 Tongetje groter dan 1,5 mm; blad 6-15 mm breed (Z) --> Reuzenzwenkgras - Festuca gigantea (62)
          . 12 Tongetje groter dan 1,5 mm; blad tot 6 breed (Z) --> Reukgras - Anthoxanthum odoratum (522)
          .   13 Plant in een pol --> 14
          .   13 Plant niet in een pol; oortjes lang en kruisend --> 15
          .     14 Oortjes korter dan 2 mm --> Beemdlangbloem - Festuca pratensis (329)
          .     14 Oortjes lang en kruisend --> Italiaans raaigras – Lolium multiflorum (212)
          .     15 Bladbovenkant met verspreide lange haren --> Kruipertje - Hordeum murinum (504)
          .     15 Bladbovenkant kaal --> Kweek - Elytrigia repens (413)
          16 Blad met een skispoor --> 17
          16 Blad zonder skispoor --> 19
          . 17 Plant eenjarig --> Straatgras - Poa annua (783)
        .   17 Plant meerjarig --> 18
      .     18 Tongetje korter dan 2 mm aflopend --> Veldbeemdgras - Poa pratensis (694)
    .       18 Tongetje langer dan 5 mm--> Ruw beemdgras - Poa trivialis (767)
  19 Blad in knop samengevouwen --> 20
  19 Blad in knop ineengerold --> 23
  . 20 Spruiten rond --> 21
  . 20 Spruiten afgeplat --> 22
  .   21 Blad breder dan 3 mm; bladbovenkant en bladranden zeer ruw (S)(P) --> Deschampsia cespitosa (288)
  .   21 Blad tot 3 mm breed; niet ruw (S) --> Kamgras - Cynosurus cristatus (258)
  .   22 Blad breder dan 5 mm tong gerafeld (S) --> Kropaar - Dactylus glomerata (779)
  .   22 Blad smaller dan 5 mm tong lang en spits (S) (Z) --> Mannagras – Glyceria fluitans (668)
  23 Onderste stengelleden knolvormig (S)--> Timoteegras - Phleum pratense (755)
  23 Geen knollen --> 24
      24 Stengel alleen op de knopen behaard --> Gladde witbol - Holcus mollis (188)
      24 Bladscheden behaard --> 25
      24 Bladschede kaal --> 29
      . 25 Bladschede met rode strepen --> Gestreepte witbol - Holcus lanatus (374)
      . 25 Bladschede ongestreept --> 26
      .   26 Bladschede dicht behaard met korte en lange haren --> 27
      .   26 Bladschede met weinig maar lange haren; soms alleen op de schederand --> 28
      .     27 Jong blad stijf rechtop; schede en bladtoppen vaak rood --> IJle dravik - Anisantha sterilis (532)
      .     27 Jong bladtop gedraaid; hoofdwortels vertakt --> Zachte dravik - Bromus hordeaceus (778)
      .     28 Alleen haren op de schederand --> Glad vingergras - Digitaria ischaemum (166)
      .     28 Haren op schede en bladbovenkant --> Harig vingergras - Digitaria sanguinalis (191)
      29 Bladbovenkant met verspreide lange haren (P)--> Glanshaver - Arrhenatherum elatius (773)
      29 Blad merendeels ingerold --> Gewoon langbaardgras - Vulpia myuros (309)
      29 Blad vlak --> 30
          29 Liggende spruiten aanwezig --> 31
          29 Spruiten rechtopstaand --> 32
            31 Tongetje stomp; bladtop vaak roodachtig; liggend blad --> Fioringras - Agrostis stolonifera (758)
            31 Tongetjes spits; knopen rood- -> Geknikte vossenstaart - Alopecurus geniculatus (615)
            32 Tongetje korter dan 3 mm --> Hoog struisgras - Agrostis gigantea (200)
            32 Tongetje korter dan 3 mm --> 33
              33 Blad smaller dan 3 mm--> Gewoon struisgras - Agrostis capillaris (548)
              33 Blad breder dan 3 mm; al in april bloeiend --> Grote vossenstaart - Alopecurus pratensis (540)

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Peter Wetzels (2019).
Titel: Lamiastrum galeobdolon subspecies - Gele dovenetel ondersoorten
Bericht door: nielseimers op mei 16, 2019, 22:23:36 PM
Lamiastrum galeobdolon subspecies - Gele dovenetel ondersoorten:
In Heukels' Flora (23e druk) staan twee ondersoorten van Gele dovenetel beschreven, Bonte gele dovenetel (subsp. argentatum) en Gele dovenetel s.s. (subsp. galeobdolon). Er zijn echter vier ondersoorten in Nederland te vinden.
subsp. argentatumsubsp. flavidumsubsp. montanumsubsp. galeobdolon
IndeginiteitTuinplantTuinplant?InheemsInheems
BladkleurGroen met zilverwitte tekeningenGroenGroenGroen
BovenlipGeelBleekgeelGeelGeel
Bovenste stengelbladenBreed eirondLancetvormig, toegespitstLancetvormig, toegespitstBreed eirond
Bladrand tandenStompSpitsSpitsStomp
Beharing onderaan stengelVerspreid behaardKaal of behaardVerspreid behaardAlleen op hoeken behaard
Aantal bloemen4-8 bloemen10-16 bloemen<8(-9) bloemen (1e t/m 3e krans)>(7-)10 bloemen (vanaf 4e krans of hoger)
Kelk in vruchttijd>12 mm?<12 mm<12 mm
Bovenlip>12 mm breed?<8 mm breed<8 mm breed
Lengte bloemkroon20-26 mm14-17 mm8-23 mm17-21 mm
UitlopersAanwezigAfwezigAanwezigAanwezig

Referenties:

Opmerkingen:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Crepis - Paardenbloemstreepzaad & Groot streepzaad
Bericht door: dirder op mei 20, 2019, 20:46:43 PM
Crepis - Paardenbloemstreepzaad & Groot streepzaad:
Paardembloemstreepzaad (Crepis vesicaria) en Groot streepzaad (Crepis biennis) zijn vaak lastig te onderscheiden zonder rijpe nootjes (beide soorten hebben erg variabel blad). Bij Groot streepzaad zijn de zwarte borstelharen op de kiel van de omwindsels doorgaans erg opvallend en grof en vrijwel altijdonbeklierd. Bij Paardenbloemstreepzaad zijn diezelfde borstelharen veel minder opvallend, fijner en vooral, ze dragen gele klieren aan de top.
PaardenbloemstreepzaadGroot streepzaad
NootjesLang gesnaveldNiet tot kort gesnaveld
Zwarte borstelharen op kiel omwindselbladenFijn, met gele klierharen aan topGrof, vrijwel altijd onbeklierd
Onderzijde randstandige lintbloemenMet rode middenstreepGeheel geel
Binnenste en buitenste lintbloemenNagenoeg gelijk van grootteBuitenste duidelijk langer dan binnenste
Kleur stijlGeelVuilgeel
Hoogte plantTot 0,8 mTot 1,2 m


Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Dirk Derdeyn (2019) met aanvullingen van Rutger Barendse en Nathalie De Somer.
Titel: Gehoornde klaverzuring - Oxalis corniculata variëteiten
Bericht door: nielseimers op juni 02, 2019, 21:22:23 PM
Gehoornde klaverzuring - Oxalis corniculata variëteiten:
Binnen Gehoornde klaverzuring (Oxalis corniculata) worden drie variëteiten beschreven. Deze variëteiten verschillen morfologisch, ecologisch en genetisch en betreffen vermoedelijk aparte soorten.
var. atropurpureavar. corniculatavar. microphylla (Oxalis exilis)
BladPaars, groot (7,5 mm diameter)Groen, groot (7,5 mm diameter)Groen, klein (4,5 mm diameter)
Bloeiwijze2-8-(12) bloemig2-8-(12) bloemig1-bloemig
KroonbladenGeel met oranje vlek bij basisGeel zonder oranje vlek bij basisGeel zonder oranje vlek bij basis
Vrucht(4-)8-20 mm, >4 per vruchthok(4-)8-20 mm, >4 per vruchthok3-4,5 mm, 2-4 zaden per vruchthok
Meeldraden10 met helmknoppen10 met helmknoppen5 met helmknoppen, 5 zonder helmknoppen

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers & Rutger Barendse (2019)
Titel: Rosa - Egelantier, Schijnegelantier & Kleinbloemige roos
Bericht door: nielseimers op juni 10, 2019, 09:46:32 AM
Egelantier, Schijnegelantier & Kleinbloemige roos:
Egelantier (Rosa rubiginosa) wordt door de meeste floristen gemakkelijk herkend door de typerende zoete appelgeur. Dit kenmerk is echter niet uniek voor Egelantier. Ook Kleinbloemige roos (Rosa micrantha) en hun kruising Schijnegelantier (Rosa x gremlii, synoniem: Rosa henkeri-schulzei) hebben deze geur. Het belangrijkste onderscheid zit in de diameter van de stijlopening, een opening aan de bovenzijde van de bottel waar de stijl door heen steekt.
EgelantierSchijnegelantierKleinbloemige roos
Diameter stijlopening1,2-2 mm±1 mm0,5-0,8 mm
BottelschijfZwak concaaf, vlak of zwak convexIntermediairDuidelijk convex
StempelsHoedvormigIntermediairBoeketvormig
StijlWollig tot viltig behaardIntermediairKaal tot zwak ruwharig
Kelkbladen (rijpende bottels)OpgerichtAfstaandTeruggeslagen
Kelkbladen (rijpe bottels)Nog steeds aanwezigLater afvallendAfgevallen
Vorm rijpe bottelsEllipsoidisch tot kogelvormigIntermediairEllipsoidisch, eivormig of flesvormig
Kleur rijpe bottelsOranjeroodIntermediairDonkerrood
Stekels op tweejarig houtGrof en fijnGrof en fijnGrof

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers & Sipke Gonggrijp (2019).
Titel: Vicia villosa - Bonte wikke ondersoorten
Bericht door: dirder op juni 12, 2019, 16:53:33 PM
Vicia villosa - Bonte wikke ondersoorten:
Ik zie dat in Nederland nu ook de ondersoorten van Vicia villosa beschikbaar zijn (in Frankrijk worden Vicia varia en Vicia villosa als verschillende soorten beschouwd), dus misschien tijd om er eens werk van te maken. Moet ook minstens met Vicia cracca vergeleken worden (daar worden bizar veel fouten tegen gemaakt, er is dus een goede afbeelding nodig om het verschil te tonen ipv. een woordelijke beschrijving) en wellicht ook met Vicia tenuifolia (die laatste is kennelijk nogal mysterieus). Tip voor de ondersoorten van Vicia villosa: probeer de bloeiwijzen van voldoende dichtbij in beeld te brengen (zodat de beharing goed zichtbaar is) en trek bij enkele bloemen de kroon uit, daardoor zie je beter de lengteverhouding tussen de kelkbuis en de onderste kelktanden.
Zachte wikke (subsp. villosa)Bonte wikke s.s. (subsp. varia)
Onderste kelktandenEven lang of langer dan kelkbuisKorter dan kelkbuis
Stengel, bladeren en bloeiwijzeSterk behaardKaal of spaarzaam behaard

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Dirk Derdeyn (2019).
Titel: Odontites vernus subspecies - Rode ogentroost ondersoorten
Bericht door: nielseimers op juni 26, 2019, 17:25:42 PM
Odontites vernus subspecies -  Rode ogentroost ondersoorten:
In Heukels' Flora (23e druk, 2005) staan twee ondersoorten van Rode ogentroost opgenomen: Late ogentroost (subsp. serotinus) en Akkerogentroost (subsp. vernus). In onze buurlanden wordt echter een derde ondersoort onderscheiden: Vroege ogentroost (subsp. litoralis). Recent zijn hier diverse fotowaarnemingen van binnengekomen, maar men lijkt niet goed te weten wat de verschillen nu eigenlijk zijn.
Late ogentroostVroege ogentroostAkkerogentroost
VerspreidingBinnenland, open graslandenKust, open graslanden en kweldersBinnenland, akkers
GrootteKlein, tot 25 cmKlein, tot 20 cmGroot, tot 50 cm
Zijtakken(0-)2-8 paar(0-)1-4 paar(0-)1-4 paar
Hoek van zijtakken t.o.v. stengel>50°<50°<50°
Laagste bloemen8e-14e knoop4e-9e knoop4e-9e knoop
Kelktandenn.v.t.Driehoekig, minder scherp tot stomp, korter dan kelkbuisSmal driehoekig, scherp, even lang als kelkbuis
StijlBuiten bloem stekend tijdens bloeiIn bovenlip blijvend tijdens bloeiBuiten bloem stekend tijdens bloei
Intercalary leaves2-7 paar0-1 paar0-1 paar

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Eupatorium - Gevlekt leverkruid & Purper leverkruid
Bericht door: nielseimers op juni 30, 2019, 18:39:30 PM
Eupatorium - Gevlekt leverkruid & Purper leverkruid:
Koninginnekruid (Eupatorium cannibinum) heeft als enige soort binnen het geslacht handvormig blad. Alle andere soorten hebben ongedeeld blad. In onze buurlanden worden 10 soorten uit het geslacht aangetroffen, al worden deze vaak in andere geslachten geplaatst (Eutrochium, Conoclinium & Ageratina). Drie van deze soorten zijn ook al in Nederland aangetroffen, waarvan Eupatorium rugosum zich onderscheidt door de tegenoverstaande stengelbladen en de witte bloemen. Gevlekt leverkruid (Eupatorium maculatum) en Purper leverkruid (Eupatorium purpureum) onderscheiden zich door de in kransen staande stengelbladen. Dit duo is echter een stuk lastiger te onderscheiden.
Gevlekt leverkruidPurper leverkruid
Bloemhoofdjes8-22 bloemen4-7 bloemen
BloeiwijzeVlak schermGewelfd scherm
Bladkransen3-6 bladen3-4(-5) bladen
StengelPaars gevlekt (of geheel paars)Ongevlekt (groen of paars)
BloemenPaars tot licht blauwpaarsLichtroze tot paars
BladvormEilancetvormig tot lancetvormig, 6-20 cmLancetvormig tot eivormig, 5-15 cm
Bladsteel0,5-2 cmTot 2 cm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Hypericum - Hertshooi (houtig)
Bericht door: nielseimers op juli 22, 2019, 19:09:46 PM
Hypericum - Hertshooi (houtig):
De struikvormige Hertshooi soorten zijn niet-inheemse soorten die als tuinplant geïntroduceerd worden en met enige regelmaat verwilderen. Door de vele kruising is het op naam brengen vrij lastig. In tegenstelling tot wat velen denken, betreffen vrijwel alle verwilderingen niet Mansbloed, maar Hypericum x inodorum. Onderstaande tabellen geven een overzicht van de diagnostische kenmerken.

Bloemen klein (2-3 cm)

Hypericum androsaemumHypericum x inodorumHypericum hircinum
KroonbladenKleiner tot even groot als kelkGelijk of iets groter dan kelkDuidelijk groter dan kelk
Oude vruchtenZwart wordendZwart wordendRood wordend
StijlenDuidelijk korter dan de vruchtKorter tot even lang als vruchtLanger dan de vrij langwerpige vrucht
Kelkblaadjes bij oude vruchtenBlijvendBlijvendAfvallend, iets langwerpiger
StengelTwee ribbenTwee ribbenVier ribben
Bloemdiameter1,5-2,5 cm2,5-4 cm2,5-4 cm
MeeldradenEven lang als kroonbladenIets langer dan kroonbladenIets langer dan kroonbladen

Bloemen groot (4-8 cm)

Hypericum calycinumHypericum x hidcoteenseHypericum x moserianum
Hoogte plant20-60 cmTot 175 cmZelden hoger dan 50 cm
Kleur helmknoppenOranjegeelOranjegeelRoodachtig
Meeldraden t.o.v. kroonbladen3/4e zo lang1/4e-1/2e zo lang> 1/2e zo lang
StengelbladenAfgerondMeestal met topspitsjeAfgerond
Bloemdiameter5-8 cm3,5-8 cm?
Kroonbladen2,5-4 cm?2-3 cm
Kelkbladen10-20 mm?7-10 mm
Stengelbladen4,5-10,4 x 1,5-4,5 cm?2,2-6 x 0,7-3,6 cm
StengelMet 4 lijnenMet 4 lijnen?
Stijlen t.o.v. vrucht1,5-3 keer zo lang?1-1,5 keer zo lang

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019) met aanvullingen van Rutger Barendse.
Titel: Cornus - Kornoelje (vegetatief)
Bericht door: RutgerB op juli 24, 2019, 11:28:58 AM
Cornus - Kornoelje (vegetatief):
Kornoeljes zijn vegetatief lastig uit elkaar te houden. Rode kornoelje (Cornus sanguineus) kent drie ondersoorten: subsp. australis, subsp. hungarica en subsp. sanguinea. Deze zijn te onderscheiden aan de beharing op de onderzijde van het blad: subsp. australis heeft rechtere haren (vaak dubbele) die in één richting staan, subsp. sanguinea heeft gekromde haren die in meerdere richtingen staan en subsp. hungarica (ook te beschouwen als de kruising tussen beide andere ondersoorten) heeft qua beharing iets wat het midden houdt daartussen. Canadese kornoelje (Cornus sericea s.l.) is van Rode kornoelje te onderscheiden doordat deze meer zijnerven heeft (5-7 paar t.o.v. 3-5 paar) en een wittige bladonderzijde (geen groene).  De felrode kleur van de twijgen is juist opvallend bij Cornus sericea s.l.. In de winter wordt dit veel voor Rode kornoelje gehouden die vaak donkerdere rode twijgen heeft. Gele kornoelje (Cornus mas) heeft gemiddeld kleiner blad dan Rode en Canadese kornoelje. Het blad is langer gepunt en van boven aangedrukt behaard. De jongste twijgen zijn (licht) gekant.

De kleur van de twijgen is bij Kornoelje vaak geen duidelijk onderscheidend kenmerk. Die kleur is afhankelijk van de hoeveelheid opvallend licht, standplaats en groeistadium.

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Rutger Barendse (2019) met aanvullingen van Niels Eimers.
Titel: Lepidium - Kruidkers
Bericht door: nielseimers op juli 31, 2019, 12:03:39 PM
Lepidium - Kruidkers:
Lepidium is in bloeitijd relatief gemakkelijk op naam te brengen, dan zijn de stengelbladen en de kroonbladen nog zichtbaar. Na de bloeitijd zijn alleen de vruchten en groeivorm nog zichtbaar, om de soort in dit stadium betrouwbaar vast te stellen, kan het noodzakelijk zijn om de vruchten en zaden op te meten.

SteenkruidkersAmerikaanse kruidkersVergeten kruidkersDichtbloemige kruidkers
WetenschappelijkLepidium ruderaleLepidium virginicumLepidium neglectumLepidium densiflorum
KroonbladenAfwezigLanger dan kelkbladenKorter dan kelkbladenAfwezig of korter dan kelkbladen
RozetbladenEnkel tot dubbel veerdelig, verdroogd in vruchttijdLiervormig, verdroogd tijdens bloeiLiervormig, verdroogd in vruchttijdLiervormig, verdroogd in vruchttijd
Onderste stengelbladenEnkel tot dubbel veerdeligMet grote tandenMet grote tandenGezaagd
Bovenste stengelbladenGaafrandigGezaagd/getandZwak gezaagd/getandZwak gezaagd/getand
VertakkingenOnderaanBoveninBoveninOnderaan
GeurAanwezig, als Tuinkers/Kleine varkenskersAfwezigAfwezigAfwezig
VruchtenOvaal, 1,5-2 mm breedRond, 2,5-3,5 mm breedRond, 2,3-3 mm breedOvaal, 2-2,5 mm breed
Zaden1,3 x 0,6 mm, niet gerand1,5 x 1,1 mm, aan één zijde breed gerand1,8 x 1,2 mm, aan één zijde breed gerand1,2 x 0,7 mm, aan één zijde smal gerand
Stengel en bladenKorte, rechte of iets gebogen, stompe harenSlanke, meestal naar boven gebogen, spitse harenKorte, rechte of iets gebogen, stompe harenKorte, rechte of iets gebogen, stompe haren

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019) met toevoegingen van Rutger Barendse.
Titel: Cochlearia - Lepelblad
Bericht door: nielseimers op juli 31, 2019, 20:03:38 PM
Cochlearia - Lepelblad:
Lepelblad is met enige ervaring goed op naam te brengen, maar op basis van foto's kan dit goed lastig zijn. Hopelijk kan onderstaande tabel hierbij helpen.

Deens lepelbladEcht lepelbladEngels lepelblad
WetenschappelijkC. danicaC. offinicalis subsp. officinalisC. offinicalis subsp. anglica
Bladvoet rozetbladenHartvormigHartvormigAfgerond tot wigvormig
RozetbladenTot 1,5 cm lang, nier- of klimopbladvormigTot 5 cm lang, ovaal?? cm lang, ovaal tot omgekeerd eivormig
Bovenste stengelbladenKort gesteeldStengelomvattendStengelomvattend
Vorm vruchtenBol tot ovaal, niet afgeplat, 3-6 mm langOvaal, niet afgeplat, 3-7 mm langOvaal, afgeplat, 8-15 mm lang
Vliezige tussenschot in vrucht<2 keer zo lang als breed1,5-3 keer zo lang als breed5-12 keer zo lang als breed
Kroonbladen3 mm4-5,5 mm5,5-7 mm
Zaden?? per hok, 1-1,5 mm breed2-4(-6) per hok, 1,5-2,5 mm breed5-6 per hok, 1,5-2,5 mm breed
BloeitijdApril-juniMei-juniMei-juni

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019) met aanvullingen van Rutger Barendse.
Titel: Hirschfeldia incana & Brassica nigra - Grijze mosterd & Zwarte mosterd
Bericht door: nielseimers op augustus 02, 2019, 19:49:11 PM
Hirschfeldia incana & Brassica nigra - Grijze mosterd & Zwarte mosterd:
Grijze mosterd wordt vaak niet goed herkend, de soort is vermoedelijk veel algemener dan momenteel bekend. Grijze mosterd wordt vaak voor Zwarte mosterd aangezien, maar blijft over het algemeen lager en is lager in de plant vertakt. De echte kenmerken zitten echter in de vruchten. De verdikte snavel is bij velen reeds bekend als onderscheidend kenmerk van Grijze mosterd, maar in jong stadium is de snavel nog niet verdikt. Kijk daarom vooral naar de dikte van de vruchtsteel en eventueel naar de relatieve lengte van de snavel (zie bijlage ter illustratie).











Grijze mosterdZwarte mosterd
VruchtsteelBovenin net zo dik als de vrucht, groen blijvendVeel smaller dan de vrucht, rood wordend
SnavelRelatief lang, bovenin pas versmaldRelatief kort, direct versmald
SnavelAfgeplatRond
VruchtRondVierkant

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019) met aanvullingen van Rutger Barendse en Willemien Troelstra.
Titel: Centaurium - Duizendguldenkruid
Bericht door: Willemien Troelstra op augustus 23, 2019, 23:45:06 PM
Centaurium  - Duizendguldenkruid:
Echt duizendguldenkruid (Centaurium erythrea), Strandduizendguldenkruid (Centaurium littorale) en Fraai duizendguldenkruid (Centaurium pulchellum) kunnen vanaf foto's erg lastig te beoordelen zijn. Probeer altijd een foto van de lagere stengelbladen en van de bloeiwijze in zij-aanzicht te maken.
EchtStrandFraai
Kroonbuis/kelkkroonbuis gelijk/langer dan kelk kroonbuis ongeveer gelijk kelk kroonbuis gelijk/langer kelk & versmald boven vrucht
Vruchtlengtevrucht 1,5-2 x kelkvrucht = kelkvrucht = kelk
Kroonslippenlicht tot middelroze 4-6 mmintens roze 4-6 mmdieproze 2,5-4 mm (<50% kroonbuis)
Bloemsteel0-1 mm0 mm1-4 mm
Stengelbladbreed (l<4b) spitssmal (l>5b)eirond
Stengelbladnerven3 0-1 3-5
BladrozetBreed blad + 3-5 nervensmal blad + 0-1 nerfgeen rozet tijdens bloei
Stengellijstenkantiglicht kantigkantig-gevleugeld
Hoogte15-50 cm7-25 cm<20 cm met >50% bloeiwijze
Top van de stijlSmal afgerond tot kegelvormigBreed afgerond tot bijna platn.v.t.
KelkslippenMet geen tot weinig papillenMet veel papillenn.v.t.

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Willemien Troelstra (2019).
Titel: Crataegus - Meidoorn (ongelobd)
Bericht door: nielseimers op september 03, 2019, 21:37:26 PM
Crataegus - Meidoorn (ongelobd):
Het geslacht Crataegus kent soorten met gelobd blad, zoals Eenstijlige meidoorn en Tweestijlige meidoorn, maar ook soorten met weinig tot niet gelobd blad. In Heukels' Flora (23e druk, 2005) staat momenteel alleen Hanendoorn (Crataegus crus-galli) opgenomen, maar er zijn meer soorten en kruisingen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de onderscheidende kenmerken. Niet alle velden zijn gevuld, deze informatie staat niet benoemd, maar is hopelijk ook niet relevant om tot een correcte determinatie te komen.
C. crus-galliC. succulentaC. x lavalleeiC. persimilisC. submollisC. coccinioidesC. coccinea
Stijlen en steenvruchten(1-)2-3(1-)2-3(1-)2-3(1-)2-3(3-)4-5(3-)4-5(3-)4-5
Beharing onderzijde bladAfwezigOp nervenOp nervenOp nervenOp blad, later alleen op nervenOp nerven, later kaalOp nerven, later kaal
Beharing bloeiwijzetakkenAfwezigBehaardSpaarzaam behaardSterk behaardViltig behaardSpaarzaam, later afwezigSpaarzaam, later afwezig
Bladvoet?>90 graden<90 graden<90 graden???
VruchtenBijna rond, 10 mm, roodRond, 12-15 mm, roodBreed elliptisch, 12-20 mm, oranjeroodFel rood, 10 mm, afvallend tijdens winterPeervormig, 15-20 mm, roodBijna rond, 15-20 mm, roodElliptisch tot peervormig, 15-20 mm, rood
BladNiet gelobdOndiep gelobd aan topNiet gelobdNiet gelobdGelobdGelobd?
Meeldraden10 of 2020?10-15(-20)102010
Bloemen12-17 mm12-17 mm?12-17 mm20-22 mm>2 cm<2 cm
Doorns3-8 cm3-5 cm?, spaarzaam4-7 cm5-7 cm3-5 cm3-5 cm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Brassica - Kool (adventieven)
Bericht door: nielseimers op september 07, 2019, 10:41:58 AM
Brassica - Kool (adventieven):
Naast Zwarte mosterd, Koolzaad, Raapzaad en Kool s.l. worden er nog diverse andere soorten uit het geslacht aangetroffen in Nederland en België. De meeste soorten zijn adventief, maar er wordt mogelijk ook mee gekweekt.
Brassica junceaBrassica carinataBrassica elongataBrassica tournefortiiBrassica fruticulosa
Onderste bladeren1-3 paar zijlobben0-1 paar zijlobben? paar zijlobben5-10 paar zijlobben2-8 paar zijlobben
SnavelOnduidelijk verschillend van vruchtDuidelijk verschillend van vruchtDuidelijk verschillend van vruchtOnduidelijk verschillend van vrucht?
Lengte snavel(4-)5-9(-12) mm, 0 zaden2,5-6(-7) mm, 0 zaden0,5-3 mm, 0 zaden10-16(-20) mm, 0-1(-3) zaden2-7 mm, 0-1 zaden
Kroonbladen9-14 mm13-20 mm6-8,5(-10) mm4-7 mm6-10 mm
Kelkbladen4,5-7 mm7-10 mm?2,5-4,5 mm3-8 mm
Vruchten2-6 cm2,5-6 cm1-4 cm, 1,5-2,5 mm breed3-7 cm, 3-9 mm breed1,5-4 cm
Carpofoor*10-12 mm?(1-)1,5-5,5 mm<1 mmTot 1,5 mm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019) met aanvullingen van Antoon.
Titel: Barbarea - Barbarakruid
Bericht door: nielseimers op september 07, 2019, 15:37:33 PM
Barbarea - Barbarakruid:
In Nederland en België worden vier soorten Barbarea aangetroffen, ze zijn relatief gemakkelijk op naam te brengen, mits goed gekeken wordt naar de diagnostische kenmerken. Op basis van overzichtsfoto's kan het echter vrij lastig zijn.
Rozetstadium:
Gewoon barbarakruidStijf barbarakruidBitter barbarakruidVroeg barbarakruid
Zijlobben1-2(-3) paar1-3 paar3-5(-6) paar6-10 paar
Laatste paar zijlobbenKorter dan breedte van eindlobGelijk aan breedte van eindlobLanger dan breedte eindlobLanger dan breedte eindlob
Lengte eindlobKorter dan rest van het bladLanger dan rest van het bladKorter dan rest van het bladKorter dan rest van het blad
Vorm eindlobRond met (meestal) hartvormige voetOvaal-langwerpig met niet-hartvormige voetOvaal met hartvormige voetOvaal met hartvormige voet



Bloeiend:
Gewoon barbarakruidStijf barbarakruidBitter barbarakruidVroeg barbarakruid
Lagere stengelbladenMet 2-4 paar zijlobbenMet 0-2 paar zijlobbenMet 3-6 paar zijlobbenMet 6-10 paar zijlobben
Bovenste stengelbladen0 zijlobben0 zijlobben>2 zijlobben>2 zijlobben
BloemknoppenKaalBehaardKaalKaal
Vruchten1,5-3 cm, wijd afstaand1,5-3 cm, stijf tegen stengel aan1-3 cm, omhoogstaand3-7 cm, wijd afstaand
Stengelomvattende bladvoetGeen tot weinig wimpersGeen tot weinig wimpersWeinig tot veel wimpersWeinig tot veel wimpers
Kroonbladen5-7 mm, geel tot zelden lichtgeel3,5-6 mm lang, lichtgeel<5,6 mm, lichtgeel>5,6 mm,
Snavel2-3 mm, spits1-1,5 mm, stomp1-1,5 mm, stomp0,5-2 mm, stomp


Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Re: Lastige soortgroepen & veelgemaakte fouten
Bericht door: dirder op september 07, 2019, 19:51:57 PM
Boslathyrus versus Brede lathyrus, zo eenvoudig mogelijk en zonder de twijfelachtige kenmerken die vaak vernoemd worden:

Grijp een paar deelblaadjes vast. Onder de deelblaadjes bevindt zich de bladsteel. Als je langs de bladsteel naar beneden gaat kom je uit bij de stengel (daar zitten ook stipulen) van de plant. Bladsteel en stengel moeten gevleugeld zijn (indien niet heb je iets anders beet).
Leg de bladsteel bovenop de stengel (doe dit voor alle zekerheid voor enkele bladeren en maak een gemiddelde).
Bladsteel even breed als stengel ---> Lathyrus latifolius.
Bladsteel duidelijk smaller dan stengel ---> Lathyrus sylvestris.

Titel: Gypsophila muralis & Petrorhagia saxifraga - Gipskruid & Kleine mantelanjer
Bericht door: nielseimers op september 10, 2019, 22:05:28 PM
Gypsophila muralis & Petrorhagia saxifraga - Gipskruid & Kleine mantelanjer:
Ondanks dat deze twee soorten in verschillende geslachten zitten, lijken ze erg veel op elkaar. Ze worden dan ook constant door elkaar gehaald. De vele cultivars die in omloop zijn, maken het onderscheid er niet gemakkelijker op. De twee soorten verschillen o.a. in de aanwezigheid van een bijkelk (gemodificeerde schutbladen) bij Kleine mantelanjer. Bij Gipskruid ontbreekt deze bijkelk (epicalyx).
GipskruidKleine mantelanjer
BijkelkAfwezigAanwezig
Stengelbladen3-32 x 0,2-2 mm5-20 x 1-2,5 mm
Kroonbladen3-5 mm5-10 mm
Kelkbladen3-5 mm4-6 mm
Zaden0,3-0,5 mm0,8-1,3 mm

Opmerkingen:
Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).

Foto: Kleine mantelanjer met een rij kelkblaadjes en een rij bijkelkblaadjes.
(https://waarneming.nl/media/photo/021/920/21920173.jpg)
Titel: Euonymus - Kardinaalsmuts
Bericht door: nielseimers op september 14, 2019, 12:05:54 PM
Euonymus - Kardinaalsmuts:
Wilde kardinaalsmuts (Euonymus europaeus) is in Nederland en België inheems, al wordt de soort ook zeer veel aangeplant. Er worden echter diverse andere soorten geïntroduceerd die sporadisch verwilderd aangetroffen worden. Vooral Euonymus fortunei wordt erg vaak aangetroffen, de meeste gevallen betreft het tuinafvaldump, maar eenmaal gevestigd, kan de plant lang standhouden.

1a. Jonge twijgen met opvallend brede kurklijsten, bladeren ongeveer zittend. Euonymus alatus
1b. Jonge twijgen niet gevleugeld, hoogstens kantig, bladeren zittend tot lang gesteeld.  2
2a. Bladeren niet afvallend, dik en glanzend, soms met witte kleurpatronen. 3
2b. Bladeren afvallend in de winter, niet dik en niet glanzend, nooit met witte kleurpatronen. 4
3a. Plant kruipend of klimmend, wortelend op de knopen, bladeren meestal minder dan 5 cm lang, vaak met witte kleurpatronen, soms met bont blad, vruchten 6-8 mm breed, met vier afgeronde lobben, wit. Euonymus fortunei
3b. Plant rechtopstaand, bladeren meestal meer dan 5 cm lang, zelden met witte kleurpatronen, vruchten 6-10 mm breed, met vier afgeronde lobben, roze. Euonymus japonicus
4a. Bloemen met vijf (soms vier) kroonbladen en helmdraden, vruchten roze, 15-25 mm breed, met vijf (soms vier), stompe lobben, bladeren 8-16 cm lang en tot 7 cm breed. Euonymus latifolius
4b. Bloemen met vier kroonbladen en helmdraden, vruchten roze, 8-15 mm breed, met vier, gevleugelde lobben, bladeren 3-10 cm lang en tot 3,5 cm breed. Euonymus europaeus

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Dianthus - Anjer (balbisii, carthusianorum & giganteus)
Bericht door: nielseimers op september 15, 2019, 09:12:13 AM
Dianthus - Anjer (balbisii, carthusianorum & giganteus):
Karthuizer anjer (Dianthus carthusianorum) is in 1972 het wild uitgestorven in Nederland, maar wordt tegenwoordig vaak ingezaaid met uitheems materiaal. In deze inzaaimengsels zitten soms sterk gelijkende soorten die vaak voor Karthuizer anjer uitgemaakt worden. Dit is meestal Dianthus giganteus (Hoofdjesanjer), maar ook Dianthus balbisii is te verwachten. De soorten zijn alleen te onderscheiden op basis van de schubben aan de buitenkant van de kelk. Deze schubben lijken sterk op kelkblaadjes en worden daarom ook wel buitenkelkblaadjes genoemd.
Dianthus balbisiiDianthus carthusianorumDianthus giganteus
Kleur buitenkelkblaadjesGroen, bovenin roodVaak geheel roodVaak geheel rood
Vorm buitenkelkblaadjesHalverwege geleidelijk en erg lang toegespitstAan de top plotselijk en lang toegespitstAan de top geleidelijk spits tot kort toegespitst
BloeiwijzeRijkbloemig (>5)Armbloemig (3-4)Rijkbloemig (>4)
StengelbladenTot 6 mm breedTot 5 mm breedTot 8 mm breed
GrootteTot 80 cmTot 60 cmTot 100 cm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Hylotelephium/Sedum - Hemelsleutel
Bericht door: nielseimers op september 22, 2019, 20:52:43 PM
Hylotelephium/Sedum - Hemelsleutel:
Hemelsleutel werd in Nederland en België eerder in het geslacht Sedum opgenomen, maar is met de 24ste editie van Heukels' Flora in het geslacht Hylotelephium geplaatst. In Heukels' Flora is Hemelsleutel (Hylotelephium telephium), Roze hemelsleutel (Hylotelephium spectabile) en hun kruising Bastaardhemelsleutel (Hylotelephium 'Herbstfreude') opgenomen. Een derde soort, Hylotelephium anacampseros wordt ook als tuinplant aangeboden, maar is nog niet verwilderd aangetroffen. Ten slotte kent Hemelsleutel (Hylotelephium telephium) drie ondersoorten. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de diagnostische kenmerken.
Hylotelephium telephiumHylotelephium 'Herbstfreude'Hylotelephium spectabileHylotelephium anacampseros
MeeldradenKorter dan kroonbladenKorter dan kroonbladen, vaak slecht ontwikkeldDuidelijk langer dan kroonbladenEven lang als kroonbladen
KelkbladenBreed driehoekig, 1,5 x 1,2 mm, groenIntermediairSmal driehoekig, 2-2,5 x 0,8 mm, gelig groen2,5-3,5(-4) mm lang
Kroonbladen3-5 mm, roze, paarsrood of geelgroenIntermediair, roze of paarsrood6,5 x 1,5 mm, roze4-5 mm, witrozerood
Vorm & kleur stengelbladen2-8 cm, eirond tot omgekeerd eirond-lancetvormig, groenIntermediair4-10 cm, elliptisch, blauwgroen berijpt1,5-2,5 cm, ovaal tot eivormig, lichtgroen tot geelgroen
BladrandOver gehele lengte getandGaafrandig aan basis, aan de top getandGaafrandig aan basis, aan de top getandGaafrandig
Stand stengelbladenVerspreid staandMeeste stengelbladen verspreid staandTegenoverstaand of in kransen van 3Meestal verspreid staand, vaak alleen bovenin stengel
BladvoetSmal of breed wigvormig of afgerondSmal wigvormigBreed wigvormig tot afgerondHalf stengelomvattend

Hylotelephium telephium ondersoorten:
Hylotelephium telephium kent drie ondersoorten die met enige oefening goed te onderscheiden zijn. Bloei is vaak niet noodzakelijk, de bladvorm en bladvoet dient wel goed zichtbaar te zijn.

subsp. telephiumsubsp. fabariasubsp. maximum
BloemkleurRozeRozeGroenwit
BladvoetBreed wigvormigSmal wigvormigHalfstengelomvattend of zittend
BladvormBreed eivormig, getandSmal tongvormig, getandOvaal tot breed eivormig, getand of gaafrandig

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019). Nathalie De Somer (2022)
Titel: Elaeagnus - Olijfwilg
Bericht door: nielseimers op oktober 06, 2019, 21:23:52 PM
Elaeagnus - Olijfwilg:
Olijfwilg is een uiterst lastig geslacht, alle soorten die in Nederland en België aangetroffen worden, zijn verwilderd vanuit cultuur. Onderstaande tabel geeft een beperkt overzicht van de onderscheidende kenmerken. Onder de tabel worden de eerste drie taxa en laatste drie taxa meer gedetailleerd beschreven.

E. pungensE. x submacrophyllaE. macrophyllaE. angustifoliaE. umbellataE. multifloraE. commutata
NederlandsStekelige olijfwilg'Bastaardolijfwilg''Brede olijfwilg'Smalle olijfwilgSchermolijfwilgLangstelige olijfwilgZilverwilg
BladBreed ovaal, dik, winterhardBreed ovaal, dik, winterhardBreed ovaal, dik, winterhardZeer smal, dun, afvallendSmal ovaal, dun, afvallendSmal ovaal, dun, afvallendSmal ovaal, dun, afvallend
BloemenWitWitWitGeelWit tot bleekgeelWit tot geelGeel
Rijpe vruchtenRoodRoodRoodOranjeRoodRoodZilverig
BloeiHerfstHerfstHerfstLenteLenteLenteLente

Elaeagnus pungens, Elaeagnus x submacrophylla & Elaeagnus macrophylla:
Elaeagnus pungens, Elaeagnus macrophylla en hun kunstmatige hybride, Elaeagnus x submacrophylla, zijn winterhard en bloeien in de herfst. Van de drie taxa is Elaeagnus x submacrophylla het meest aangeplant en wordt aangeboden als Elaeagnus 'Ebbingei'. De kruising is intermediair in alle kenmerken, maar lijkt sterker op Elaeagnus macrophylla. De kruising is deels vruchtbaar en heeft net als Elaeagnus macrophylla geen doorns.

Elaeagnus commutata, Elaeagnus umbellata & Elaeagnus multiflora:
Elaeagnus commutata verschilt van Elaeagnus umbellata en Elaeagnus multiflora doordat de bladbovenzijde blijvend zilverkleurig is (niet groen wordend) en door de zilvergroene vruchten (niet rood). De andere twee soorten zijn wat lastiger te onderscheiden. In vegetatief stadium kan dit alleen op basis van de schildharen (zie afbeelding).

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).

Illustratie: Elaeagnus multiflora met schildharen; uitstulpingen langer dan diameter van schijf.
(https://waarneming.nl/media/photo/019/521/19521027.jpg)
Titel: Fraxinus - Es (vegetatief)
Bericht door: nielseimers op oktober 26, 2019, 15:15:48 PM
Fraxinus - Es (vegetatief):
Es (Fraxinus excelsior) is de enige inheemse soort uit het geslacht in Nederland en België. Er worden echter diverse andere soorten uit het geslacht aangeplant als sierboom in parken en in de stad. Deze verwilderen sporadisch, maar blijven vrij zeldzaam. De soorten hebben sterk gelijkende bladvormen, er zitten kleine tot grotere verschillen in breedte, lengte, mate van gezaagdheid, vorm van de bladtop en kleur van het blad. Aanvullende kenmerken dienen bekeken te worden voor meer zekerheid in de determinatie.
EsSmalbladige esAmerikaanse esPluim-esPennsylvaanse es'Brede es'
Fraxinus excelsiorFraxinus angustifoliaFraxinus americanaFraxinus ornusFraxinus pennsylvanicaFraxinus latifolia
Aantal deelblaadjes9-137-1175-95-75-7
WinterknoppenZwartDonkerbruinBruinZilverbruinBruinBruin
Steel deelblaadje0-1 mm0-1 mm mm5-13 mm0-1 mm(1-)2-7 mm0-1 mm
BladrandGezaagdGezaagdGezaagdGezaagdGezaagdGaafrandig
BladvormVrij smalSmalVrij breedVrij breedVrij breedVrij breed
BladonderzijdeGroenGroenWitgroen, kaalGroen, behaard op nervenGroen, behaard op nervenWitgroen, beharing onbekend

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Potamogeton - Fonteinkruid (gemiddeldbladig)
Bericht door: nielseimers op november 24, 2019, 11:42:05 AM
Potamogeton - Fonteinkruid (gemiddeldbladig):
Potamogeton is een uiterst lastig geslacht, de verschillende fonteinkruiden lijken sterk op elkaar en kruisingen zijn veelvoorkomend. Validatie op basis van foto's is daarmee erg lastig. Onderstaande tips maken het op naam brengen in ieder geval een stuk gemakkelijker. Fonteinkruiden zijn op te delen in smalbladige soorten (0,5-2 mm), gemiddeldbladige soorten (2-5 mm) en breedbladige soorten (3-10 cm). Ik behandel hier de gemiddeldbladige Fonteinkruiden.
De nervatuur:
Om Fonteinkruid betrouwbaar op naam te brengen, is het zichtbaar maken van de bladnervatuur essentiëel. Het is wel mogelijk zonder nervatuur, maar voor betrouwbare determinatie is het bekijken hiervan noodzakelijk. In het veld is dit zeer lastig, omdat het blad snel uitdroogt en niet recht blijft zodra je het boven water haalt. De nervatuur is bovendien vaak onopvallend. Je kan daarom beter materiaal verzamelen en vochtig in een zakje, bakje of potje mee naar huis nemen. Thuis plak je dit tegen een stuk glas aan, dan blijft het blad mooi vlak. Houd het stuk glas met het fonteinkruid vervolgens half tegen het zonlicht in (kunstmatig licht werkt slecht) en maak verschillende foto's. Te veel licht of te weinig licht geeft matige kwaliteit.

Meten is weten:
Op basis van foto's is het inschatten van afmetingen vaak erg lastig, zeker wanneer de soorten grote overlap vertonen in afmetingen. Daarom is het belangrijk om de volgende zaken op te meten: bladbreedte, lengte steunbladen & lengte vruchtsteel.

Puntig fonteinkruidStomp fonteinkruidSpits fonteinkruidPlat fonteinkruid
WetenschappelijkPotamogeton mucronatusPotamogeton obtusifoliusPotamogeton acutifoliusPotamogeton compressus
Bladbreedte(1,5-)2-3 mm(1,5-)2-3 mm2-4 mm2-5 mm
Duidelijke bladnerven3-5 (zie illustratie)3-5 (zie illustratie)35
Talrijke, fijne bladnervenAfwezigAfwezigAanwezigAanwezig
Bloeiwijze3-4(-10), losbloemig6-8 bloemen, dichtbloemig4-6 bloemen10-20 bloemen
Aarsteel2-3(-6) cm1-1,5(-2) cm0,5-1(-1,5) cm, 1 mm dik2-4 cm, 2 mm dik
Vruchtzetting2 (1-3) vruchten per bloem4 vruchten per bloem3-4 vruchten per bloem0(-4) vruchten per bloem
SteunblaadjesTot 2 cm2,5-4 cmTot 2 cm2,5-4 cm
Stengel bovenaan plantAfgeplat, smaller dan bladenAfgeplat, smaller dan bladenSterk afgeplat, even breed als bladenSterk afgeplat, even breed als bladen
BladtopVrij stomp, stekelpuntigStomp, kort stekelpuntigGeleidelijk toegespitstVrij plotseling toegespitst
VruchtenZonder knobbeltje, rug glad, snavel rechtZonder knobbeltje, rug glad, snavel rechtKnobbeltje op buik, rug geribbeld, snavel kromZonder knobbeltje, rug glad, snavel recht
VruchtaarKort, weinig vruchtenKort, veel vruchtenKort, weinig vruchtenLang, veel vruchten

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).



Bij Stomp fonteinkruid zijn de buitenste bladnerven aan de top met de middennerf verbonden, de binnenste bladnerven (indien aanwezig) zijn ver onder de top met de buitenste nerven verbonden.
Bij Puntig fonteinkruid zijn de buitenste bladnerven (indien aanwezig) ver onder de top met de binnenste nerven verbonden. De binnenste nerven zijn aan de top met de middennerf verbonden.
(https://waarneming.nl/media/photo/024/150/24150657.jpg)
Titel: Tormentil, Kruipganzerik & Potentilla x suberecta
Bericht door: nielseimers op december 22, 2019, 17:36:16 PM
Tormentil, Kruipganzerik & Potentilla x suberecta:
Tormentil (Potentilla erecta) en Kruipganzerik (Potentilla anglica) kunnen sterk op elkaar lijken. De hybride van deze twee soorten (Potentilla x suberecta) is niet zeldzaam, ze groeit in Nederland altijd samen met Tormentil en naar schatting is in dergelijke populaties 30-50% de kruising (Ietswaarts & Kliphuis, 1985). In Engeland wordt gesteld dat de kruising algemener is dan Kruipganzerik. Kruipganzerik is in het verleden ontstaan uit de kruising tussen tussen Tormentil en Vijfvingerkruid (Potentilla reptans). Om de vergelijking nog complexer te maken, worden in Engeland nog twee ondersoorten van Tormentil onderscheiden. Kruisingen en terugkruisingen zijn tussen de soorten niet zeldzaam. Potentilla is een lastig geslacht met veel relatieve kenmerken die bovendien overlap vertonen. Ik probeer hier een uiteenzetting te geven van de kenmerken.
TormentilPotentilla x suberectaKruipganzerikBron
Bloemdiameter7-15 mmIntermediair12-18 mm2, 3, 6
Aantal kroonbladenVrijwel altijd 4, soms 5Meestal 4, soms 54 of 51, 2, 3, 6
Vruchten4-20<1020-502
StengelsVertakt, niet wortelendVertakt, niet wortelendZelfden vertakt, wortelend op knopen1, 2, 3, 4, 6
Lagere stengelbladenZittend, 3 deelblaadjesKort gesteeld, 3 deelblaadjesDuidelijk gesteeld, 3-5 deelblaadjes1, 2, 3, 5, 6
Bovenste stengelbladenMeestal 3, soms 1 zittend deelblaadjeSoms 3, vaak 1 zittend deelblaadjeZelden 3, meestal 1 gesteeld deelblaadje1
Vorm deelblaadjes stengelbladenSmalVrij smalVaak breder1, 2, 5
RozetAfgestorven tijdens bloeiAfgestorven of blijvendBlijvend1, 2
Rozet3 (heel soms 4 of 5) deelblaadjesIntermediair deelblaadjes(3-)5 deelblaadjes 5
RozetbladenDeelblaadjes met 2-3 paar tandenIntermediairDeelblaadjes met 4-6 paar tanden5
GroeivormErect tot opstijgend/klimmendErect tot opstijgend/klimmendKruipend1, 2

Opmerkingen:

Referenties:

Tekst: Niels Eimers (2019).

(https://waarneming.nl/media/photo/024/382/24382558.jpg)
Titel: Fumaria - Duivenkervel
Bericht door: Willemien Troelstra op december 23, 2019, 23:22:39 PM
Fumaria - Duivenkervel
In de Heukels en bij Alien Plants Belgium worden maar enkele soorten Duivenkervel beschreven. In Middeneuropa worden acht soorten onderscheiden volgens deze sleutel bij offene naturfuehrer.de (http://offene-naturfuehrer.de/web/Die_Gattung_Fumaria_L._in_Mitteleuropa_(Natalie_Schmalz)). Ik beperk me hier tot de drie uit de Heukels (23ste druk).
Gewone duivenkervel  Middelste duivenkervel Rankende duivenkervel Kleine duivenkervelRoze duivenkervel
WetenschappelijkFumaria officinalisFumaria muralisFumaria capreolataFumaria parvifloraFumaria vaillantii
BloemkleurRoze met donkere topVanaf begin roze met donkere topWit, later soms wat roze met donkere top Wit of lichtroze met donkere top Roze met donkere top
bloeitros 20-50 bloemen5-20 *5-20 *vrijwel ongesteelde tros lang gesteelde tros
Bloemgrootte 7-8 mm 7-9(-12) mm 9-14 mm 5-6 mm 5-6 mm
Vruchtsteel afstaand afstaand (meestal) gebogen schutblaadje>= vruchtsteel schutblaadje < vruchtsteel
Vruchtvorm top afgeplat of licht ingedeukt top iets afgeplat eivormig met spitsje top afgeplat zonder spitsje
Onderste kroonblad vooraan verbreed lijnvormig lijnvormig ? vooraan verbreed
Kelkblaadjes veel smaller dan bloem ongeveer zo breed als bloem zo breed als bloem klein klein
Bladslippen smal breed breed lijn- en gootvormig smal
Bladkleur boven-onder eenkleurig vaak tweekleurig vaak tweekleurig ? ?

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Willemien Troelstra (2019)
Titel: Myriophyllum - Vederkruid
Bericht door: nielseimers op december 24, 2019, 11:37:52 AM
Myriophyllum - Vederkruid
Tijdens bloei is Vederkruid vrij goed op naam te brengen. Ook de boven het water uitstekende stengelbladen zijn goed herkenbaar. De delen van de plant die altijd onder water zitten, zijn echter een stuk lastiger op naam te brengen. Onderstaande tabel behandelt deze onderwater-vorm.
Teer vederkruidAarvederkruidKransvederkruidOngelijkbladig vederkruidParelvederkruid
WetenschappelijkMyriophyllum alterniflorumMyriophyllum spicatumMyriophyllum verticillatumMyriophyllum heterophyllumMyriophyllum aquaticum
BladkransenMet 3(-4) bladenMet (3-)4 bladenMet (4-)5(-6) bladenMet 4-5(-6) bladenMet 4-6 bladen
Bladlengte1-2,5 cm1,5-3 cm3-5 cmca. 5 cm3-4,5 cm
BladenMet 6-12 paar slippenMet 11-18 paar slippenMet (12-)16-20 paar slippenMet 7-11 paar slippenMet 4-15 paar slippen
BladslippenSlap, 1 mm breedStevig, tot 3 mm breedStevig, 1 mm breedStevig, 1 mm breedSlap, 1 mm breed
BladslippenVerspreid, boven soms tegenoverstaandOngeveer tegenoverstaandTegenoverstaandVerspreidstaandVerspreid of tegenoverstaand
Stengelholtes8-109-1212-20??ca. 25

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2019).
Titel: Re: Lastige soortgroepen & veelgemaakte fouten
Bericht door: Willemien Troelstra op januari 02, 2020, 21:55:26 PM
Dirk, Jij hebt een tekst geschreven over de Conyza's. Hier ontbreekt echter Conyza (Erigeron) bonariensis. Hierdoor lijkt het net alsof die soort niet voorkomt. Zou je Gevlamde fijnstraal toe willen voegen in je tekst of mag ik of een van de anderen dat doen?
Ik zou onderstaand sleutelpaar van de Manual of the Alien plants daarvoor als uitgangspunt gebruiken.

4 Leaves narrow, less than 5 mm wide, the uppermost linear. Inflorescence often with greatly enlarged side branches overtopping the main axis. Apex of involucral bracts often purplish. Capitulae ca. 6-10 mm at anthesis. Pappus brownish === 2. E. bonariensis

4 Most leaves wider, 3-20 mm wide, never linear. Side branches of the inflorescence not overtopping the main axis. Apex of involucral bracts not purplish. Capitulae ca. 4-6 mm at anthesis. Pappus whitish === 6. E. sumatrensis
Titel: Avena - Haver
Bericht door: nielseimers op januari 03, 2020, 14:43:19 PM
Avena - Haver
Avena is een lastig geslacht om te determineren. Met ervaring zijn een aantal soorten gemakkelijk te herkennen, maar voor de meeste soorten is het open peuteren van de aartjes noodzakelijk. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijkste kenmerken voor determinatie.
OotWilde haver"Behaarde haver"Gekweekte haverEvene"Naakte haver"
WetenschappelijkAvena fatuaAvena sterilisAvena barbataAvena sativaAvena strigosaAvena nuda
Kafnaalden2-3, sterk geknikt2, sterk geknikt2, recht tot sterk geknikt0-1, vrijwel recht2, recht tot geknikt1-2, recht tot geknikt
Lemma'sOnderaan behaardOnderaan behaardOnderaan of geheel behaardKaalMeestal kaalKaal
Bloemen2-32-32-32-32-33-4
Onderste kelkkafje(15-)18-25 mm(20-)25-30(-32) mm15-30 mm17-30 mm15-26 mm?
Onderste lemma14-20 mm15-25 mm12-18 mm12-20(-25) mm10-17 mm15-20 mm
Gespleten top van lemma< 0,5 mm< 1,5 mm3-5 mm<1 mm3-9 mm<4 mm
Nerven op lemmaAfwezig of niet tot in topAfwezig of niet tot in topDuidelijk, tot in topAfwezig of niet tot in topDuidelijk, tot in topDuidelijk, tot in top
Rijpe aartjesSlankSlankSlankBreedSlankSlank
Litteken op vruchtjes*RegelmatigRegelmatigRegelmatigOnregelmatigOnregelmatigRegelmatig
Lengte kafnaalden2,5-4 cmTot 6 cm3-6 cm2,5-3,5 cm2-3,5 cm1,5-2 cm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).
Titel: Galanthus plicatus & Galanthus x valentinei - Geplooid sneeuwklokje
Bericht door: nielseimers op februari 17, 2020, 22:29:36 PM
Galanthus plicatus & Galanthus x valentinei - Geplooid sneeuwklokje
Het op naam brengen van Sneeuwklokjes is een nooit eindigende strijd. Recent zijn wat nieuwe inzichten verschenen, waarbij is gebleken dat we Geplooid sneeuwklokje vaak ten onrechte als zodanig bestempeld hebben. In de meeste gevallen betreft dit Galanthus x valentinei, de kruising tussen Geplooid sneeuwklokje en Gewoon sneeuwklokje. Deze kruising is aanzienlijk algemener dan de zuivere oudersoort Geplooid sneeuwklokje en is in alle opzichten intermediair. De kruising is algemeen in het hele land te vinden, maar wordt vaak niet herkend.
Gewoon sneeuwklokjeGalanthus x valentineiGeplooid sneeuwklokje
BladrandGeheel vlakDeels tot geheel met (on)duidelijke, smalle vouwrandenGeheel met duidelijke, brede vouwranden
Bladbreedte5-10 mm+/- 10 mm10-20 mm
BladkleurEgaal dof blauwgroenIntermediairGroener (vooral onder), boven vaak met bleke middenstreep

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).

Galanthus plicatus (Geplooid sneeuwklokje), herkenbaar aan het groene blad met brede, duidelijk gevouwen bladrand.
(https://waarneming.nl/media/photo/019/679/19679374.jpg)
Titel: Elymus - Mainzerkweek, Veldkweek & Zeekweek
Bericht door: nielseimers op februari 24, 2020, 23:39:42 PM
Elymus - Mainzerkweek, Veldkweek & Zeekweek
Met het verschijnen van de nieuwe Heukels' Flora is het geslacht Kweek - Elymus (voorheen Elytrigia) op de schop gegaan. Zandkweek (E. maritima) wordt niet langer als soort beschouwd en is samengevoegd met Zeekweek (E. atherica). Er zijn ook twee nieuwe soorten opgenomen, Veldkweek (E. campestris) en Mainzerkweek (E. arenosus). Dit is naar aanleiding van onderzoek door Gerard Dirkse. Binnenkort kunnen we een publicatie verwachten. Veldkweek, Mainzerkweek en Zeekweek hebben alle drie dof/berijpt, blauwgroen en veel stugger blad dan Kweek (E. repens), maar er is ook nog een blauwe vorm van Kweek (E. repens var. glauca) en enkele kruisingen die het algehele geslacht Elymus er niet gemakkelijker op maken. Onderstaande tabel geeft de onderscheidende kenmerken weer.
MainzerkweekVeldkweekKweek var. glaucaZeekweek
BladkleurGroen of blauwgroenBlauwgroenBlauwgroenBlauwgroen
StengelBovenin gevuldBovenin gevuldGeheel holBovenin gevuld
BladribbenAltijd afgerond, niet aaneensluitendOverwegend afgerond, niet aaneensluitendZwak, met grote afstand tussen ribbenOverwegend vlak, hoekig, vaak aaneensluitend
Stekeltjes op bladribbenDicht bezet met fijne stekeltjesAan zijkanten met fijne stekeltjes soms gladFijne stekeltjes, soms gladBovenop met platte, grove stekels of papillen, soms glad
Beharing op ribbenMet lange, buigzame harenKaal, soms met een enkele, lange haarMet lange, buigzame haren, soms kaal of papilleusKaal, soms met een enkele, lange haar
Onderzijde bladnervenVlakVlakMeestal met fijne stekels, zonder papillenVlak
Vrije bladschederandZonder wimpersZonder wimpersMeestal kaal, soms met lange wimpersMet wimpers, soms kaal
Kelkkafjes en lemma'sKort genaaldOngenaaldOngenaald tot lang genaaldVaak genaald
Helmhokken2,9-4,8 mm, zonder stuifmeel3,5-4,8 mm, zonder struifmeel+/- 4 mm, met stuifmeel6-7 mm, met stuifmeel
Kelkkafjes6,5-8 mm> 8 mm7-12 mm> 8 mm

opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).
Titel: Epilobium obscurum - Donkergroene basterdwederik
Bericht door: nielseimers op maart 12, 2020, 17:25:29 PM
Epilobium obscurum - Donkergroene basterdwederik:
Donkergroene basterdwederik is een obscure soort. Epilobium is sowieso een erg lastig geslacht met vele soorten en kruisingen. Donkergroene basterdwederik is waarschijnlijk de meest lastig te herkennen soort. Hij zal vermoedelijk vaak niet opgemerkt worden, maar veel opgaven van de soort betreffen waarschijnlijk foutieve determinaties. Het is daarmee onduidelijk hoe zeldzaam de soort nu daadwerkelijk is, maar waarschijnlijk een heel stuk zeldzamer dan op verspreidingsatlas (https://www.verspreidingsatlas.nl/0455) gesuggereerd wordt. Ik vergelijk de soort hier met Kantige basterdwederik en Beklierde basterdwederik. De overige soorten zijn gemakkelijker van Donkergroene basterdwederik te onderscheiden op tal van kenmerken (zoals een vierlobbige stempel).
Beklierde basterdwederikDonkergroene basterdwederikKantige basterdwederik
ZadenMet doorschijnend aanhangselZonder aanhangselZonder aanhangsel
UitlopersStevig, in rozetten eindigendLang, in knop eindigendZeer kort, in rozetten eindigend
Bloeiwijze-as en bovenste deel stengelMet klierharenZonder klierharenZonder klierharen
Doosvrucht en kelkbladenMet klierharenSoms met enkele klierharenZonder klierharen
Stempel?Minder dan half zo langHalf zo lang als de stijl
Bladsteel1,5-4 mm0-1 mm0-1 mm
StengelbladenLicht tot donkergroen, scherp getandDonkergroen, zwak getandLicht tot donkergroen, scherp getand
Doosvrucht?4-6 cm7-10 cm
Stengel?SamendrukbaarHard
Kroonbladen2,5-6 mm, lichtroze4-7 mm, roze4-8 mm, roze

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).
Titel: Prunus - Zoete en Zure kers t.o.v. sierkersen
Bericht door: dirder op maart 19, 2020, 21:33:45 PM
Geen idee of dit zal helpen, maar het proberen waard. Zoete kers: Calyx afgerond aan de basis en ingesnoerd aan de top, kelkslippen snel teruggeslagen
(https://waarneming.nl/media/photo/025/251/25251790.jpg)
(https://waarneming.nl/media/photo/025/214/25214283.jpg)

versus sierkersen (en er zijn meer soorten/kruisingen dan serrulata en incisa): niet zo

(https://waarneming.nl/media/photo/025/237/25237088.jpg)(https://waarneming.nl/media/photo/025/246/25246019.jpg)
Titel: Re: Lastige soortgroepen & veelgemaakte fouten
Bericht door: dirder op april 03, 2020, 13:42:19 PM
Pruimen versus kersen tijdens de bloei. Dit is niet bedoeld als een waterdichte, rigoureuze uiteenzetting, maar zou in de meeste gevallen met één snelle blik moeten in staat stellen het onderscheid te maken (meerdere bloemwijzen bekijken!). Pruimen met 1-2 bloemen per knop, kersen meestal met 3 en meer bloemen per knop (bij sierkersen hebben de bloeiwijzen soms zelfs een gemeenschappelijk steel). Bij kersen zijn de binnenste knobschubben vaak sterk vergroot, teruggebogen, groeien er kleine blaadjes/schutbladen uit de bloemknoppen, dit is bij pruimen bijna nooit het geval. Kersen krijgen ook sneller blad dan pruimen (van in het begin van de bloei) en dat blad is vaak duidelijk langer getand dan bij pruimen.
Titel: Aronia - Appelbes
Bericht door: Willemien Troelstra op april 30, 2020, 20:33:48 PM
Aronia - Appelbes:
Zwarte appelbes Aronia x prunifolia wordt in Nederland het meest aangetroffen. Dee soort kan zich in veensysteem invasief gedragen. De oudersoorten, Aronia melanocarpa en Aronia arbutifolia (Rode appelbes) worden incidenteel verwilderd aangetroffen.

De afbeelding in de bijlage is afkomstig van Paul Veenvliet. Onderstaande literatuur beschrijft de verschillen tussen de soorten. Dit moet nog bundig samengevat worden.

New Flora of the British Isles (Stace, 2019):
- Aronia arbutifolia: Suckering shrub to 3m; leaves narrowly obovate to eliptic, densely hairy on lowerside; fruits red.
- Aronia x prunifolia: Fruits purple.
- Aronia melanocarpa: Suckering shrub tot 1,5m; leaves obovate, subglabrous; fruits black.

Hybrid Flora of the British Isles (Stace, 2015):
The hybrid Chokeberry has not been recorded from the wild in the British Isles, although both parents have. However, since it is common in gardens (often misnamed as one of the parents), and is the only taxon recorded in the wild in de Netherlands, it is probably overlooked here. The two parents and hybrid have, respectively, red, black en dark purple fruits.

Blumen in Schwaben:
http://www.blumeninschwaben.de/Zweikeimblaettrige/Rosengewaechse/aronia.htm (http://www.blumeninschwaben.de/Zweikeimblaettrige/Rosengewaechse/aronia.htm)
- Aronia arbutifolia: Reife Früchte rot, 4 - 7 mm dick, Blätter spitz.
- Aronia x prunifolia: Reife Früchte schwarzpurpurn, 8 - 10 mm dick, Blätter vorne stumpf.
- Aronia melanocarpa: Reife Früchte schwarzpurpurn, 8 - 10 mm dick, Blätter meist mit aufgesetzter Spitze.

The Vegetative Key to the British Flora (Polant & Clement, 2009):
- Aronia arbutifolia: Twigs hairy. Leaves 5-8 x 4 cm, narrowly obovate to elliptic, abruptly acuminate or cuspidate, cuneate to cordate at base, with red-black glands along midrib above, densely hairy yo +/- woolly below, with 5-7 pairs of lateral veins. Petiole to 7 mm. Stipules small, green, toothed, soon falling. Twigs not thorny, densely adpressed-hairy tot sparsely woolly when young. Bugs to 6(-8) mm, acute, reddish-brown, +/- hairless. Suckering shrub to 3 m.
- Aronia melanocarpa: Twigs hairless. Leaves with red-black glands along midrib above, 3-7 x 5 cm, obovate, acute, cuneate to rounded at base, rolled when young, shiny dark green and hairless above (midrib may be strigose), paler and sparsely hairy below, serrate, with 5 pairs of lateral veins (veins turning reddish). Petiole 6 mm, reddish, hardly channelled. Stipules 8 mm, linear, glandular-fimbriate. Twigs olive-brown. Buds adpressed, to 8 mm, flattened, acute, shiny dark red, with 5 acute glandular-ciliate scales (occ with two nothes at tip). Suckering shrub to 1,5 m.

Manual of the Alien Plants of Belgium (Verloove, 2014):
http://alienplantsbelgium.be/content/aronia (http://alienplantsbelgium.be/content/aronia)
- Aronia melanocarpa: Mature leaves glabrescent to glabrous. Berry purplish-black when ripe, ca. 6-8 mm across. Twigs and inflorescence branches glabrous. Usually low shrub, rarely exceeding 100 cm.
- Aronia xprunifolia: Mature leaves more or less persistently hairy beneath. Berry purplish when ripe, 8-10 mm across. Twigs and inflorescence branches hairy. Usually taller shrub, often exceeding 100 cm.

Heukels' Flora (Duitstermaat, 2020):
- Aronia x prunifolia: Bladen en twijgen aanvankelijk wollig behaard, later kaler wordend tot vrijwel kaal. Bladschijf elliptisch tot omgekeerd eirond, 3-7 cm lang, fijn gezaagd, de middennerf aan de bovenzijde met roodachtige, meestal langgerekte klieren. Struik lange wortuitlopers vormend. Bloeiwijze tuilvormig, de assen wollig behaard tot +/- kaal. Kroonbladen wit, 4-6,5 mm lang. Kelkbladen met klieren langs de rand. Helmknoppen paarsrood. Vrucht bolvormig, 6-8 mm breed, aanvankelijk rood, later paars- tot zwartrood verkleurend. 0,40-3,00.
- Opmerking: Incidenteel verwilderend kunnen ook de stamouders aangetroffen worden. Deze onderscheiden zich als volgt: A. arbutifolia heeft rode vruchten en bladen van onderen blijvend dicht behaard. A. melanocarpa heeft zwarte vruchten en bladen ook bij aanvang +/- kaal.

Flora Be,Lux,N-Frankrijk en aangrenzend  (De Langhe 3ed, 2012):
- Aronia prunifolia 1,5-2m mei - nanofanerofyt - Natte bosjes, moerassige oevers Sierheester, soms verwilderd of ingeburgerd - Z in Kempen - N-Amerikaans
OPM
1. De taxonomie van Aronia is ingewikkeld en vormt een punt van discussie onder Amerikaanse auteurs. Sommigen beschouwen A. prunifolia als een hybride tussen A. arbutifolia en A. melanocarpa, terwijl anderen deze laatste als een variëteit van A. prunifolia beschouwen. Bepaalde planten in het gebied van de Flora worden spoedig kaal en beantwoorden goed aan deze 'A. melanocarpa'
2. Aronia arbutifolia wordt zeer zelden aangetroffen op analoge groeiplaatsen als A. prunifolia; hij is ingeburgerd in N-Mar (Zeeland, omgeving van Domburg) en is vooral van A. prunifolia te onderscheiden door de helderrode, 4-6mm brede vruchten (6-10mm breed en spoedig donkerpurper tot zwartachtig wordend bij A. prunifolia).
Titel: Hieracium - Havikskruid met gevlekt blad
Bericht door: nielseimers op juni 14, 2020, 21:47:39 PM
Hieracium - Havikskruid met gevlekt blad
Niet alle Havikskruiden met gevlekt blad heten Gevlekt havikskruid. Er zijn diverse soorten die in diverse secties vallen. Bloei is noodzakelijk om vast te stellen met welke sectie en welke soort je te maken hebt. Ook in bloei is het vaak erg lastig om vast te stellen met welke sectie je te maken hebt. De vlekken kunnen gedurende de bloei ook nog eens verdwijnen.

Kom je een Hieracium tegen met gevlekt blad en staat de plant niet in bloei, meld deze dan als Hieracium spec.

Soorten met gevlekt blad:
Sectie Vulgata: Hieracium arrectarium, Hieracium fictum, Hieracium maculatum, Hieracium pollichiae & Hieracium sphilophaeum.
Sectie Hieracium: Hieracium glauciniforme, Hieracium glaucinum, Hieracium gougetianum, Hieracium similatum, Hieracium fallens, Hieracium basalticum & Hieracium praecox.
Titel: Geranium - G. endressii, G. x oxonianum & G. versicolor
Bericht door: nielseimers op juni 20, 2020, 22:52:12 PM
Geranium - G. endressii, G. x oxonianum & G. versicolor:
Met het verschijnen van de nieuwe Heukels' Flora is Geranium x oxonianum opgenomen, de kruising tussen Geranium endressii (Roze ooievaarsbek) en Geranium versicolor. Dit is erg fijn, want deze kruising is algemener dan de zuivere Roze ooievaarsbek. Toch kan deze kruising nog wel wat extra toelichting gebruiken.

Geranium endressiiGeranium x oxonianumGeranium versicolor
KroonbladenHelderroze met onopvallende nervenIntermediair, soms donkerrozeWit of bleekroze met opvallende nerven
Zwarte vlekken bij bladinsnijdingenAltijd afwezigMeestal aanwezigAltijd aanwezig
BladlobbenScherpIntermediairStomp
Vorm kroonbladenBreed, weinig uitgerande topBreed of smal, iets sterker uitgerande topBreed, diep uitgerande top
Kroonbladlengte16-22 mm20-26 mm13-18 mm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).
Titel: Berberis - Zuurbes, Japanse berberis & Roze berberis
Bericht door: nielseimers op augustus 12, 2020, 11:13:37 AM
Berberis - Zuurbes, Japanse berberis & Roze berberis:
Zuurbes is een inheemse soort, maar lijkt sterk op twee uitheemse soorten, Japanse berberis en Roze berberis. Deze twee uitheemse soorten komen al heel lang voor, maar worden nog niet altijd goed herkend.
ZuurbesRoze berberisJapanse berberis
WetenschappelijkBerberis vulgarisBerberis aggregataBerberis thunbergii
DoornsDriedeligDriedeligEnkelvoudig
BessenLangwerpig, roodBolvormig, rozeroodLangwerpig, rood
BladrandMet veel fijne stekeltjesGaafrandig of met weinig, grove stekeltjesGaafrandig
BloeiwijzeHangend, trosvormig, 3-5 cmRechtopstaand, pluimvormig, 1-4 cmAlleenstaand of tot 5 bijeen
BladkleurGroen of paars, van onderen lichtgroenGroen, van onderen blauwgroenGroen of paars

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).
Titel: Tussilago farfara & Petasites hybridus - Klein hoefblad & Groot hoefblad
Bericht door: Hanneke Waller op augustus 14, 2020, 16:41:00 PM
Tussilago farfara & Petasites hybridus - Klein hoefblad & Groot hoefblad:
Tussilago farfara (Klein hoefblad) en Petasites hybridus (Groot hoefblad) zijn in bloei gemakkelijk te onderscheiden en in de meeste gevallen vegetatief ook. Toch zijn er gevallen waarbij dit een heel stuk lastiger is, vooral bij individuele exemplaren met kleinere bladgrootte.
Klein hoefblad Groot hoefblad
Formaat blad 10-30 cm breedTot 90 cm breed
Onderste paar nervenLoopt meestal niet langs de bladrandLoopt altijd langs de bladrand
NervatuurNiet netvormig geaderdNetvormig geaderd
Omtrek bladschijfRondachtig tot hartvormig, de rand hoekig, met spitsere lobbenRondachtig tot niervormig, blad minder hoekig, lobben meer afgerond
Oppervlak bladschijfMin of meer vlakSterker geplooid
Bovenzijde bladschijfLichtgroen, in begin vaak spinnenwebachtig behaardDonkerdergroen, meestal niet behaard
Beharing onderzijde bladschijfWitviltigGrijsviltig
Bladtanden Onregelmatig, iets verdikt, purperzwart-achtig, kleinerDubbel getand, onregelmatig, stomp getand, groter
HuidmondjesBeide zijdenAlleen onderzijde
BladschedeNauwelijksAanwezig
BladsteelZijdelings afgeplat, niet geribdNiet zijdelings afgeplat, rondom geribd
Doorsnede bladsteelGevuldHol
Geur bij doorsnijden bladsteelLichte geur Sterke geur
Aantal vaatbundels bladsteelca. 9, in een boogje10-30, verspreid
Oppervlak/bedekkingGroeit meestal minder dicht op elkaarVormt dichte populaties

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Hanneke Waller (2020).

Tussilago farfara - Klein hoefblad:
(https://waarneming.nl/media/photo/029/824/29824858.jpg)
Petasites hybridus - Groot hoefblad:
(https://waarneming.nl/media/photo/029/824/29824633.jpg)
Titel: Malva - Dessertbladen, Zuidelijk, Frans & Klein kaasjeskruid
Bericht door: nielseimers op oktober 01, 2020, 09:35:12 AM
Malva - Dessertbladen, Zuidelijk, Frans & Klein kaasjeskruid:
Dessertbladen (Malva verticillata) en Klein kaasjeskruid (Malva neglecta) kent menig florist wel, maar er zijn twee sterk gelijkende soorten die minder goed herkend worden. Dit zijn Zuidelijk kaasjeskruid (Malva pseudolavatera) en Frans kaasjeskruid (Malva nicaeensis).
DessertbladenZuidelijk kaasjeskruidFrans kaasjeskruidKlein kaasjeskruid
WetenschappelijkMalva verticillataMalva pseudolavateraMalva nicaeensisMalva neglecta
Kroonbladlengte< 2 keer zo lang als kelk (5-9 mm)2,5-4 keer zo lang als kelk, (10-20 mm)2-3 keer zo lang als kelk (4-17 mm)2-3 keer zo lang als kelk (4-17 mm)
Kleur kroonbladenLichtroze, zonder donkere nervenDonkerroze, met donkere nervenLichtroze, met of zonder donkere nervenLichtroze, met donkere nerven
StengelErect, tot 180 cmErect, tot 250 cmOpstijgend tot liggend, tot 50 cmLiggend
BuitenkelkblaadjesSmal, vrij, > 5 keer zo lang als breedBreed, vergroeid, < 3 keer zo lang als breedBreed, vergroeid, < 3 keer zo lang als breedSmal, vrij, >5 keer zo lang als breed
Beharing jonge takkenSpaarzaam, sterharenDicht, sterharenSpaarzaam, gewone, bifide en sterharenSpaarzaam, sterharen en gewone haren
DeelvruchtjesOnduidelijk geribbeld, scherpkantigOnduidelijk geribbeld, afgerondDiep netvormig geribbeld, scherpkantigGlad
DeelvruchtjesKaal tot spaarzaam behaardMeestal kaalDicht behaard of kaalDicht behaard
Vruchtsteel<10 mm5-25 mm...10-50 mm
Kelk in vruchttijdVrucht volledig bedekkendVrucht losjes bedekkendVrucht losjes bedekkendVrucht weinig bedekkend

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).
Titel: Euphorbia - E. oblongata, E. epithymoides & E. brittingeri
Bericht door: Martijn van Sluijs op oktober 01, 2020, 12:07:59 PM
Euphorbia - E. oblongata, E. epithymoides (Kleurige wolfsmelk) en E. brittingeri (Wrattige wolfsmelk)
In Nederland en België komen Euphorbia oblongata en Euphorbia epithymoides beiden (verwilderd) voor. In de 23e editie van Heukels' Flora was E. oblongata niet opgenomen, en in de 24e editie is E. oblongata wel opgenomen, maar in een opmerking en niet in de sleutel. E. epithymoides was wel opgenomen in de sleutel, en door de overeenkomstigheid kwam men met die sleutel bij waarnemingen van E. oblongata uit op E. epithymoides. In 2020 bleek dat een groot deel van de waarnemingen die ingevoerd waren onder E. epithymoides betrekking hadden op E. oblongata, of dat ze er op basis van het geleverde fotomateriaal niet van te onderscheiden waren. Het vinden van een goede sleutel waarin beide soorten zijn opgenomen is lastig, en daarom onderstaand overzicht. Hierin is tevens een derde, ook sterk gelijkende, soort opgenomen: E. brittingeri (synoniem E. verrucosa). Deze is wel in België waargenomen (zie waarnemingen.be (https://waarnemingen.be/species/117735/observations/?)), maar voor zover bekend nog niet in Nederland.
E. oblongataE. epithymoidesE. brittingeriBetrouwbaarheid
Randklieren2 (-3)44++
Wratten op vruchtenHalfrondTwee keer zo lang als breedVeel, zeer dichtbezet++
Hoogte50-100 cmTot ca. 50 cm30-50 cm+
Bloeiwijze Stralen meestal met lange stengels, bloeiwijze hierdoor duidelijk verspreid met tussenruimte. Aanhechting met hoofdstengel vaak duidelijk vrijliggend (bovenaanzicht). Meer gedrongen. Stralen meestal met korte stengels. Aanhechtingspunt met hoofdstengel vaak niet of nauwelijks vrijliggend (bovenaanzicht). Meer gedrongen. Stralen meestal met korte stengels. Aanhechtingspunt met hoofdstengel vaak niet of nauwelijks vrijliggend (bovenaanzicht). -
Diameter bloeiwijze >= diameter deel plant onder bloeiwijze <= diameter deel plant onder bloeiwijze <= diameter deel plant onder bloeiwijze -
Bladrand (bovenste bladhelft) Zeer fijn gezaagd Gaafrandig (?) Zeer fijn gezaagd -

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Martijn van Sluijs (2020).
Titel: Persicaria, Aconogonon & Koenigia - Afghaanse duizendknoop & lookalikes
Bericht door: nielseimers op oktober 10, 2020, 10:46:00 AM
Persicaria, Aconogonon &  Koenigia - Afghaanse duizendknoop & lookalikes:
Afghaanse duizendknoop (Persicaria wallichii) staat in Heukels' Flora en zal bij de meeste floristen bekend zijn. Hopelijk alleen van naam, want deze invasieve exoot is gelukkig nog behoorlijk zeldzaam (https://www.verspreidingsatlas.nl/1874). Nieuwe inzichten plaatsen deze soort echter in het geslacht Koenigia en dan onder de naam Koenigia polystachya.Op waarneming.nl/waarnemingen.be is dit geslacht nog onder de verouderde naam te vinden Aconogonon. In dit geslacht zitten een aantal lookalikes van Afghaanse duizendknoop, waarbij de aanname wordt gemaakt dat de meeste andere vondsten de kruising Aconogonon x fennicum betreffen. Met onderstaande determinatiesleutel (vertaald uit Stace, 2020) zijn de soorten op naam te brengen.

Algemene beschrijving:
Het geslacht Koenigia bestaat uit eenjarige en meerjarige (en dan met korte rhizomen) soorten. De bloeiwijze zit over het algemeen aan de top van de plant, de bloemen bestaan uit drie of vijf bloemdekbladen, de bloemdekbladen zijn niet gevleugeld en vergroten niet in vruchtstadium, de bloem heeft drie of acht meeldraden en twee tot drie stijlen, de stempel is knopvormig, de nootjes zijn driekantig en soms gevleugeld.

Determinatiesleutel:
1a.   Langste bloemdekbladen <2,5 mm   2.
1b.   Langste bloemdekbladen >2,5 mm   3.
2a.   Bladen met viltige onderzijde (dichte beharing van gedraaide haren)   K. weyrichii (A. weyrichii)
2b.   Bladen met kale tot dicht behaarde bladonderzijde (beharing recht)   K. mollis (A. molle)
3a.   Bloemdekbladen 1/4e tot 1/2e vergroeid, meestal roze   K. campanulata (A. campanulatum)
3b.   Bloemdekbladen niet vergroeid, altijd wit   4.
4a.   Stijlen (inclusief stempel) >0,5 mm, lagere stengelbladen met afgeknotte tot hartvormige bladvoet  K. polystachya (A. polystachyum) <-- Persicaria wallichii
4b.   Stijlen (inclusief stempel) <0,5 mm, lagere stengelbladen met afgeknotte bladvoet   5.
5a.   Lagere stengelbladen lancetvormig, meestel >3 keer zo lang als breed   K. alpina (A. alpinum)
5b.   Lagere stengelbladen smal tot breed ovaal, <3 keer zo lang als breed   K. x fennica (K. alpina x K. weyrichii) (A. x fennicum)

Opmerkingen:
Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2020).
Titel: Hordeum, Triticum, Secale & Triticale - Gerst, Tarwe, Rogge & Triticale
Bericht door: dirder op december 07, 2020, 17:38:07 PM
Hordeum, Triticum, Secale & Triticale - Gerst, Tarwe, Rogge & Triticale
Gekweekte graansoorten worden slecht herkend en slecht gedetermineerd. Herkenning op basis van kleur, vorm en lengte van de kafnaalden leidt tot foute determinaties. In dit forum topic wordt de nadruk gelegd op basis van bloemkenmerken, de daadwerkelijke determinatie.


1. Hordeum - Gerst:
Bij Hordeum zijn de aartjes per drie gerangschikt op de knopen van de bloeiwijzen (aren). Elk aartje heeft twee smalle kafjes (veel smaller dan de lemma's), die beiden vóór het aartje staan. Aartjes zijn éénbloemig! Voorbeelden: Hordeum leporinum, drie aartjes en zes kafjes. De lemma's zijn lang genaald, de kafjes lopen uit in een minder lange punt.

Hordeum leporinum
(https://waarnemingen.be/media/photo/027/219/27219942.jpg)

Hordeum vulgare - Gerst
(https://waarneming.nl/media/photo/27870342.jpg)


De zijdelingse aartjes verschillen bij sommige soorten sterk van het centrale aartje, wat zeer belangrijk is voor de determinatie tot op soort. Concreet, voor de gekweekte soorten (de wilde soorten gaan zelden met een gewas verward worden). Bij Chevaliergerst zijn de zijdelings aartjes steriel met doorgaans ongenaalde lemma.

Hordeum distichon - Chevaliergerst
(https://waarnemingen.be/media/photo/031/043/31043333.jpg)

Hordeum distichon - Chevaliergerst
(https://waarnemingen.be/media/photo/027/230/27230278.jpg)


2. Triticum - Tarwe:
Bij Triticum zijn de kafjes breed en gekield, even breed en min of meer dezelfde vorm als de lemma's. Alleen al hierdoor zou Triticum nooit verward mogen worden met Gerst of Rogge. De kafjes zijn grotendeels aan de top uitgerand of afgeknot (als je de topspits negeert), dit is vooral belangrijk voor het onderscheid met Triticale. Er zijn altijd minstens twee tot veel meer bloemen. Voorbeelden (eerst twee keer een kafje, dan een aar met aartjes):

Triticum aestivum - Tarwe
(https://waarneming.nl/media/photo/52215641.jpg)

Triticum aestivum - Tarwe
(https://waarneming.nl/media/photo/53183874.jpg)

Als je verwilderde Triticum (en vaak ook als gewas) verder probeert te determineren, kom je erg vaak uit op andere soorten dan Triticum aestivum (vaak op Triticum turgidum). Een landbouwer vertelde me ooit dat het merendeel van het graan dat in Vlaanderen gecultiveerd wordt zelfs niet goed genoeg is om in veevoer verwerkt te worden. Of het dan eventueel om een andere soort zou gaan is me niet duidelijk, maar ik vermoed van niet. Het probleem ligt wellicht veeleer bij de sleutels: de gebruikte kenmerken zijn niet makkelijk te interpreteren. Verwilderde tarwe heeft erg vaak lang genaalde lemma's, wellicht is dit hetgeen dat tot verwarring met andere graangewassen leidt.


3. Secale - Rogge:
Bloeiend is Rogge doorgaans goed te herkennen (staat vaak met enkele exemplaren in tarwevelden en steekt dan boven het graan uit), het is een sierlijk gras met slanke, lange aren.

Secale cereale - Rogge
(https://waarneming.nl/media/photo/021/543/21543670.jpg)

De kafjes zijn smal, veel smaller dan de lemma's. Hebben iets minder lange punt dan bij Hordeum en staan netjes naast de aartjes in plaats van ervoor. Meestal zijn er twee fertiele bloemen per aartje (drie kan ook, naar verluidt). Kafjes en lemma's zijn niet gekield, dus als je een duidelijke kiel ziet op de rug in de aren moet je niet meteen aan Rogge denken.

Secale cereale - Rogge
(https://waarneming.nl/media/photo/029/572/29572893.jpg)

Secale cereale - Rogge
(https://waarneming.nl/media/photo/027/942/27942617.jpg)

Secale cereale - Rogge
(https://waarneming.nl/media/photo/022/623/22623904.jpg)

Secale cereale - Rogge
(https://waarnemingen.be/media/photo/027/052/27052131.jpg)

Wat je vaak (niet altijd doch) ziet bij Rogge en nooit bij Tarwe en gecultiveerde gerst zijn stijve wimperharen aan de rand van de lemma's en eventueel ook op de middennerf van de lemma's (zie ook foto's hierboven).

Secale cereale - Rogge
(https://waarnemingen.be/media/photo/006/519/6519922.jpg)


4. x Triticosecale - Triticale:
Een kruising van Tarwe en Rogge. Op afstand het makkelijkst te verwarren met Rogge, maar heeft iets minder sierlijke, minder slanke aren.

x Triticosecale spec. - Triticale
(https://oudeversie.waarneming.nl/fotonew/3/750993.jpg)

Op basis van bloeiwijzekenmerken van Rogge te onderscheiden door: Kafjes veel breder dan bij Rogge en aartjes grotendeels duidelijk meer dan twee bloemen. Onderscheid met Triticum is iets moeilijker: Kafjes zijn iets minder breed dan bij Triticum, ze zijn niet afgeknot of uitgerand aan de top maar gaan continu over in de topspits. Topspits is ook slanker dan bij Triticum en nooit haakvormig (topspits van kafjes van Triticum aestivum is meestal 'haakvormig' naar binnen gebogen).

x Triticosecale spec. - Triticale
(https://waarnemingen.be/media/photo/019/276/19276118.jpg)

Bronnen:
Tekst: Dirk Derdeyn (2020).
Titel: Symphyotrichum - S. lanceolatum, S. ontarionis & S. lateriflorum
Bericht door: nielseimers op december 23, 2020, 23:35:50 PM
Symphyotrichum - S. lanceolatum, S. ontarionis & S. lateriflorum
In de nieuwe Heukels' Flora wordt Smalle aster niet langer in het geslacht Aster geplaatst, maar in het geslacht Symphyotrichum. Er zijn tevens twee nieuwe soorten beschreven, te weten S. ontarionis en S. lateriflorum. Op verspreidingsatlas zie je daarom het onderscheid tussen Smalle aster (de soort) en Smalle aster s.l. (de groep soorten). Dit zullen wij overnemen. Voor mij zijn deze twee soorten totaal nieuw, maar ik vind zojuist het artikel in Gorteria uit 2014 waar onderzoek is gedaan naar het voorkomen van Symphyotrichum soorten in Nederland. Voor determinatie moeten de buisbloemen bekeken worden, dus determinatie o.b.v. overzichtsfoto's lijkt voorlopig niet mogelijk. Symphyotrichum lanceolatum (Smalle aster) is het meest algemeen, gevolgd door Symphyotrichum ontarionis (Ontario-aster) en ten slotte Symphyotrichum lateriflorum (geen Nederlandse naam). Alle drie de soorten zijn ingeburgerd in het rivierengebied. Wellicht interessant om hier volgend jaar eens wat aandachtiger naar te kijken.

(https://waarneming.nl/media/photo/032/696/32696389.jpg)

S. lanceolatumS. ontarionisS. lateriflorum
Klok (a2) bloemkroonHoogstens half ingesnedenMeestal meer dan half ingesnedenMeestal meer dan half ingesneden
Tanden (a3) bloemkroonTijdens bloei rechtop tot afstaandTijdens bloei afstaand tot teruggeslagenTijdens bloei afstaand tot teruggeslagen
Pappus4,6-7,4 mm4,0-4,3 mm4,0-5,5 mm
Omwindsel4,7-7,0 mm4,0-5,2 mm4,0-5,2 mm
Bloemen per bloemhoofdje40-8328-3831-57
BloeiwijzeVolle pluim of tuilAar of trosvormigAar of trosvormig
Buisbloemen (a1)?3,9-4,0 mm4,0-5,2 mm
Plaat lintbloemen?4,0-6,1 mm5,2-10,2 mm
Worteluitlopers?Lang, zodenvormendKort of afwezig, polvormend

Bronnen:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Festuca - F. glauca, F. amethystina, F. pallens & F. brevipila
Bericht door: nielseimers op februari 10, 2021, 14:13:29 PM
Festuca (blauwkleurig) - F. glauca, F. amethystina, F. pallens, F. brevipila (en meer):
In het geslacht Festuca komen een aantal smalbladige, blauwkleurige soorten voor. Deze soorten lijken uiterst veel op elkaar en morfologisch onderscheid is veelal onduidelijk. Festuca glauca (Blauw schapengras) en Festuca amethystina worden als siergras toegepast. Festuca pallens (Kalkzwenkgras) is inheems en komt voor op kalkrotsen. Verder wordt Festuca brevipila (Hard zwenkgras) veel ingezaaid en is nu sterk ingeburgerd. In onderstaande tabel vat ik enkele kenmerken samen die wat houvast kunnen bieden. In de opmerkingen leg ik ook het verschil met Koeleria glauca ("Blauw fakkelgras") uit en benoem ik nog een viertal blauwkleurige Festuca's.

Festuca glaucaFestuca amethystinaFestuca pallensFestuca brevipila
StengelsTot 40 cm50-120 cm(5-)30-50(-60) cm15-60 cm
BladkleurZeer blauwGroen tot blauwgroenGrijs/blauwgroenGrijs/blauwgroen
Vaatbundels7(-9)59(-11)7
Bladribben3(-7)3-53-95
BladdoorsnedeRondHoekigRondV-vormig
SclerenchymDik, onderbroken, soms doorlopend?Regelmatig verdikt, meestal doorlopendMeestal onderbroken, soms doorlopend
Bladdiameter0,6-1,2 mm(?)0,3-0,75 mm(0,6-)0,77-1,35(-1,45) mm0,7-1,1 mm
Bloeiwijze2,7-5 cm, rechtop, dicht7-22 cm, overhangend, ijl5-7 cm, overhangend, ijl3-12 cm, rechtop, ijl
Kafnaalden0,6-1,7 mmAfwezig of tot 0,5 mm2-2,5 mm1,2-2,5 mm
Aartje5,7-6,7 mm, 3-9 bloemig6-10 mm, 3-7 bloemig5 mm, 4-5 bloemig4-7 mm, 5-6 bloemig
Lemma3,5-4,6 mm4,5-5,3 mm5 mm4-6 mm

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers.
Titel: Tilia - Linde
Bericht door: nielseimers op februari 13, 2021, 16:42:08 PM
Tilia - Linde:
Tilia lijkt een gemakkelijk genus met slechts twee inheemse soorten. Er worden echter veel cultivars aangeplant en vooral het vele aanplanten van de hybride bemoeilijkt de zaak enorm. Wat bij Linde uiterst belangrijk is, is dat de bladen van kortloten gefotografeerd worden. Kortloten zijn de kleine zijtakken waar de bloemen en vruchten aan zitten. Als je hier goed op gelet hebt, vermeld dit dan in de toelichting bij de waarneming. Langloten, waterloten, wortelopschot en jonge planten zijn dus helaas niet betrouwbaar op naam te brengen. Het tweede wat uiterst belangrijk is, is dat er een detailfoto van de bladonderzijde gemaakt wordt. Pas dan zijn Lindes met enige betrouwbaarheid op naam te brengen.

ZomerlindeHollandse lindeWinterlindeBronBetrouwbaarheid
WetenschappelijkTilia platyphyllosTilia x europaeaTilia cordata
Knoppen3 grote schubben2 grote schubben2 grote schubben1Laag
Nootjes3-5 duidelijke ribbenGlad of onduidelijke ribbenGlad of onduidelijke ribben1, 3Matig
Onderzijde bladZacht behaard tot kaalVrijwel kaalVrijwel kaal1, 2, 3, 4Vrij hoog
Bladlengte7-10(-15) cm(4-)7-10 cm3-7 cm1, 2, 3, 4Vrij hoog
Beharing nerfokselsWitRossigRood1, 2, 4Matig
Jonge twijgenZacht behaard of kaalKaal of weinig behaardKaal of weinig behaard1, 2, 3, 4Matig
BladonderzijdeGroenGroenBlauwachtig groen1, 2, 4Matig
Bloemen2-5, hangend3-7, hangend5-12, afstaand tot opgericht1, 3, 4Matig
Zijnerven 3e ordeSterk uitspringendDuidelijk uitspringendNiet uitspringend1, 2, 3, 4Vrij hoog
BladsteelKaal of behaardKaalKaal1, 2Matig
Bladsteel1,5-4,5 cm2,5-5 cm1,5-4(-6) cm2, 3Matig
Beharing bladnervenAfstaandAfstaandAfwezig?Vrij hoog
SteunbladjesGroen, behaard, 10 mmGroen, kaal, tot 20 mmRoze-achtig, kaal, 8 mm2Matig
BladvoetSchuinhartvormig tot afgeknotSchuin hartvormigHartvormig2Vrij hoog
Knoppen(4-)7-10 mm, roodachtig5-8 mm, roodachtig5(-8) mm, groen of roodgroen2Matig

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers.
Titel: Ulmus - Iep
Bericht door: nielseimers op februari 13, 2021, 16:54:31 PM
Ulmus - Iep
Iepen zijn uiterst lastig op naam te brengen. Het is bij Ulmus noodzakelijk om naar de bladen van kortloten te kijken. Kortloten zijn de korte zijtakjes waar de bloemen en vruchten aan hangen. Bij de langloten, kortloten, waterloten en jonge planten is het helaas niet mogelijk om iepen betrouwbaar op naam te brengen. Naast bladvorm is het tevens zeer belangrijk om een scherpe detailfoto van de beharing op de bladonderzijde te maken.

Gladde iepHollandse iepRuwe iepFladderiep
WetenschappelijkUlmus minorUlmus x hollandicaUlmus glabraUlmus laevis
Vruchtlengte1,2-1,7 cm1,5-2,0 cm2,0-2,5 cm1,0-1,5 cm
VruchtsteelKortKortKortLang
VruchtrandKaalKaalKaalBehaard
Ligging zaadTopIntermediairCentraalCentraal
Insnijding vruchtNagenoeg rakendZaad niet rakendZaad niet rakendNagenoeg rakend
ZijnervenVertaktVertaktVertaktOnvertakt
BladvoetZwak tot sterk ongelijk, zonder lobjeZwak tot sterk ongelijk, zonder lobjeSterk ongelijk, over steel liggend lobjeSterk ongelijk, zonder lobje
BladrandtandenMeestal afstaandMeestal afstaandMeestal afstaandVaak naar binnen gekromd
BladsteelZachtharig tot kaalZachtharig tot kaalDicht zachtharigZachtharig
Bladsteel4-20(-30) mm4-20(-30) mmTot 4 mm(2-)5-10 mm
Jonge twijgenKaal tot spaarzaam behaardSpaarzaam behaardDicht behaardKort behaard
Bladlengte4-8(-10) cm7-16 cm8-16 cm4-12 cm
Bladtoppen1, spits of toegespitst1(-3), spits of toegepitst1-3, lang toegespitst1, kort toegespitst
BladvormElliptisch tot breed eirondEirond tot omgekeerd eirondBreed eirondRondachtig tot omgekeerd eirond
BladbovenzijdeRuw tot gladMeestal ruwZeer ruwGlad
BladonderzijdeVrijwel kaalZachtharigKortZacht
Zijnerven8-12 paar9-14 paar12-18 paar10-18 paar
BladrandtandenOngeveer 50 of minder60-80 per rand>65 per rand<60 per rand
KnopschubbenWit gewimperdWit gewimperdRossig gewimperdOngewimperd
Winterknoppen2-3 mm, eivormig, zwartbruinDonkerbruinDonkerbruin2,5 mm, kastanjebruin
StempelsWitachtigRoodachtigRoodWit
KurklijstenAan of afwezigAan of afwezigAfwezigAfwezig
WorteluitlopersAan of afwezigAan of afwezigAfwezigAfwezig

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers.
Titel: Ranunculus - Waterranonkel
Bericht door: nielseimers op februari 13, 2021, 18:10:18 PM
Ranunculus - Waterranonkel
Waterranonkels zijn uiterst lastig op naam te brengen, zeker vanaf foto's. Een van de belangrijkste kenmerken is kroonbladgrootte en deze is nagenoeg onmogelijk om in te schatten vanaf foto's. Trek daarom altijd voorzichtig een kroonblad los en leg deze naast een meetlatje. Het is ook noodzakelijk om te weten hoe de onderwaterbladen er uit zien (stijf of slap) en of de bovenwaterbladen aanwezig of afwezig zijn. Let op: bij landvormen ontwikkelen de bovenwaterbladen vaak slecht tot niet en worden de onderwaterbladen vrij stijf. Probeer landvormen daarom zo veel mogelijk te negeren en zoek naar in het water liggende planten. Nog een ander belangrijk kenmerk is de vorm van de zogeheten honinggroef. Dit is een kleine verdikking die aan de basis van het kroonbladen zit (op het geelkleurige deel). Dit vereist een goede loep/macrolens en soms zal je meerdere kroonbladen moeten bekijken om een duidelijke honinggroef te zien. In onderstaande tabel zijn de vijf iets algemenere en sterker gelijkende soorten opgenomen. De zeldzamere soorten zijn morfologisch meestal goed te onderscheiden.

Kleine waterranonkelMiddelste waterranonkelGrote waterranonkelStijve waterranonkelZilte waterranonkel
WetenschappelijkRanunculus trichophyllusRanunculus aquatilisRanunculus peltatusRanunculus circinatusRanunculus baudotii
Kroonbladlengte3-5(-6) mm, niet rakend5-12 mm, elkaar rakend9-25 mm, elkaar rakend6-10 mm, elkaar rakend5-13 mm, elkaar rakend
VruchtsteelSlankSlankSlankSlankDik, sterk bochtig
OnderwaterbladenSlap, donkergroenSlap, donkergroenSlap, donkergroenZeer stijf, donkergroenVrij stijf, geelgroen
Drijvende bladenAfwezigAan of afwezigAanwezigAfwezigAan of afwezig
Vorm drijvende bladenn.v.t.(Drie tot) vijfdelig, ondiep ingesneden(Drie tot) vijfdelig, ondiep ingesnedenn.v.t.Driedelig, diep ingesneden
HoninggroefHalvemaanvormigCirkelrondEivormigHalvemaanvormigHalvemaanvormig
Vruchtjes16-35, behaardBehaard tot kaalBehaardBehaard tot kaal16-75(-100), behaard tot kaal

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers.
Titel: Prunus - Vogelkers & Kleine vogelkers
Bericht door: nielseimers op februari 14, 2021, 11:49:09 AM
Prunus - Vogelkers & Kleine vogelkers
Vooral in de duinen lijkt Kleine vogelkers - Prunus virginiana ingeburgerd te zijn. Mogelijk komt de soort elders ook al meer voor, maar is deze nog niet opgemerkt. Het verschil met Vogelkers - Prunus padus is behoorlijk lastig, vooral bij de variëteit var. demissa van Kleine vogelkers. Toch zijn er wat kenmerken waarop de soorten te onderscheiden zijn.

Prunus padusPrunus virginiana
Bladnerven10-18 paar6-13 paar
Kroonbladen(5–)6–9 mm, meestal langer dan breed2–5(–7) mm, rond tot weinig langer dan breed
Kelkbladen1,2-2 mm, langer dan breed0,7-1,4 mm, even lang als breed
VruchtenZwart, 6-8 mmRood, paars of zwart, 6-14 mm
Bloeiwijze15-50 bloemen18-64 bloemen

Variëteiten van Kleine vogelkers:
Prunus virginiana var. virginiana: Bloemtrossen (18–)40–70(–95) mm, kroonbladen (2–)2.5–4 mm, blad meestal breed omgekeerd eirond (minder dan twee keer zo lang als breed).
Prunus virginiana var. demissa: Bloemtrossen (30–)60–110(–130) mm, kroonbladen 4–5(–7) mm, blad elliptisch tot smal omgekeerd eirond (meer dan twee keer zo lang als breed).

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Corydalis - Vingerhelmbloem, Holwortel & kruising
Bericht door: nielseimers op april 07, 2021, 11:48:15 AM
Corydalis - Vingerhelmbloem, Holwortel & kruising
Al enkele jaren hebben we het vermoeden dat de hybride (Corydalis x hausmannii) van Vingerhelmbloem en Holwortel voorkomt in Nederland en België. Mogelijk is deze afkomstig uit de tuinwereld, maar spontane hybridisatie is ook zeer goed mogelijk. De hybride is volledig intermediair en kan sterk op één van beide oudersoorten lijken. Daarom is het goed om zo veel mogelijk kenmerken te bekijken.

VingerhelmbloemKruisingHolwortel
WetenschappelijkCorydalis solidaCorydalis x hausmanniiCorydalis cava
SchutblaadjesDiep ingesnedenEnkele aan de top ondiep ingesnedenVolledig gaafrandig
WortelknolGevuld, 1-3 cm langIntermediairHol, tot 10 cm lang
BladschedeAanwezigAanwezigAfwezig
VruchtsteelEven lang als vruchtIntermediairVeel korter dan vrucht
Bloemkroon1,5-2,5 cmIntermediair2-3 cm
BladslippenVrij smalVrij breedVrij breed
BloemenTot 45 graden naar benedenIntermediairHorizontaal
SpoorLicht gekromdIntermediairSterk gekromd

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers
Titel: Re: Lastige soortgroepen & veelgemaakte fouten
Bericht door: Martijn van Sluijs op april 28, 2021, 16:22:48 PM
Stellaria - Vogelmuur & Bermvogelmuur (S. ruderalis)
In 2019 werd een nieuwe soort omschreven in het geslacht Stellaria: S. ruderalis. Deze soort gelijkt sterk op Vogelmuur (S. media), en komt naar alle waarschijnlijkheid ook voor in Nederland en België. De Nederlandse 'werknaam' voor deze soort was Stekelvogelmuur, maar de huidige officiële naam is Bermvogelmuur. Belangrijkste en meest werkbare kenmerk uit onderstaande tabel is de vorm van de stekels op de vruchtjes. Bij zowel duidelijke exemplaren van S. ruderalis als ook bij twijfelgevallen is het verzamelen van herbariummateriaal gewenst.

S. mediaS. ruderalis
NL naamVogelmuurBermvogelmuur
Stekels op zadenKort, afgeplat of afgerond, zelden kegelvormigLanger dan breed, duidelijk kegelvormig
Papillen op stekels zadenDuidelijk aanwezigGeen of enkele
PlantgrootteTot ca. 50 cmTot 80 cm
PlantkleurGroen tot donkergroen± Geelgroen
Onderste vertakkingen plantVaak opvallend ongelijk langDoorgaans gelijk lang

Opmerkingen:

Referenties:
Titel: Euphorbia - Brede wolfsmelk en E. oblongata
Bericht door: nielseimers op februari 09, 2022, 15:40:03 PM
Euphorbia - Brede wolfsmelk en E. oblongata
Brede wolfsmelk (Euphorbia platyphyllos) is een zeer zeldzame, inheemse soort. Een van de belangrijke kenmerken van deze soort is dat er halfronde knobbels op de vruchten aanwezig zijn, een kenmerk dat uniek is binnen de inheemse Euphorbia soorten. Euphorbia oblongata heeft echter ook vruchten met halfronde knobbels. Het is een uitheemse tuinplant die sporadisch verwildert. Euphorbia oblongata lijkt ook qua bladvorm en bladrand veel op Brede wolfsmelk en wordt er vaak ten onrechte voor uitgemaakt.

Euphorbia platyphyllosEuphorbia oblongata
Grootte30-80 cm40-80 cm
LevensstrategieEenjarigMeerjarig
RandklierenVierTwee
StengelbeharingMeestal afwezigAltijd aanwezig
BladbeharingAfwezig of onderzijde behaardAfwezig of geheel behaard
WortelPenwortelWortelstokken
SchutbladenBreed driehoekigLang eivormig
Grootste bladbreedteVoorbij middenVóór midden
BladnervatuurOnopvallend groenwitOpvallend wit
Bladtop stengelbladenSpitsAfgerond
StengelsOnvertaktVaak aan de voet sterk vertakt

Opmerkingen:

Referenties:
Tekst: Niels Eimers (2022)
Titel: Silene - Nachtkoekoeksbloem, Nachtsilene, Italiaanse silene & 'Kleverige' silene
Bericht door: nielseimers op juli 20, 2022, 19:11:20 PM
Silene - Nachtkoekoeksbloem, Nachtsilene, Italiaanse silene & 'Kleverige' silene
Italiaanse silene is een soort die sporadisch ingezaaid wordt. De soort lijkt zich vooral aan de kust goed thuis te voelen en kan grote populaties vormen. Deze soort lijkt sterk op Nachtsilene, maar is aardig goed te onderscheiden mits de relevante kenmerken voldoende zichtbaar zijn. Silene viscosa is tot nog toe bekend van slechts één locatie en lijkt niet stand te houden, maar is vanwege de gelijkenis en  de volledigheid opgenomen in dit overzicht. Ook Nachtkoekoeksbloem is hier opgenomen vanwege de sterke gelijkenis.

NachtkoekoeksbloemNachtsileneItaliaanse silene"Kleverige" silene
WetenschappelijkSilene noctifloraSilene nutansSilene italicaSilene viscosa
BinnenkroonAfwezigAanwezigAfwezigAfwezig
DeelbloeiwijzesLang gesteeldLang gesteeldLang gesteeldZittend tot kort gesteeld
BloemenSchuin omhoog tot rechtopAfstaand tot hangendSchuin omhoog tot afstaandSchuin omhoog tot afstaand
Ingesneden kroonslippen1/2e tot 2/3e3/4e tot 4/5e3/4e tot 4/5e3/4e tot 4/5e
Kleur kroonbladenLichtrozeVolledig wit tot lichtrozeWit tot lichtroze, groene nerven op onderzijdeVolledig wit
Beharing kelkKorte klierharen & lange gewone harenKorte klierharenKorte klierharenKorte klierharen
Lengte kelk15-25 mm6-14 mm14-21 mm14-17 mmg
StengelbladenBreed, grootste breedte rond middenSmal, grootste breedte ver na middenSmal. grootste breedte ver na middenSmal, grootste breedte ver vóór midden
MeerjarigheidEenjarigOverblijvendOverblijvendTweejarig?
Bloeitijd vanafJuniEind meiBegin meiBegin mei

Referenties:

Onderstaande afbeelding komt uit een artikel van Filip Verloove (zie Alien Plants of Belgium in referenties) en laat het verschil in vorm van de kelk en doosvrucht zien tussen Silene italica (links) en Silene nutans (rechts).
(https://waarneming.nl/media/photo/54803250.jpg)

Tekst: Niels Eimers (2022)
Titel: Ornithogalum, Anthericum, Camassia & Asphodelus
Bericht door: nielseimers op oktober 30, 2022, 12:24:13 PM
Ornithogalum, Anthericum, Camassia & Asphodelus
Piramidevogelmelk (Ornithogalum pyramidale), Grote graslelie (Anthericum liliago), Camassia spec. en Affodil (Asphodelus tenuifolius) lijken sterk op elkaar. Affodil komt als enige uit de familie Xanthorrhoeaceae, de andere drie soorten zitten in de familie Asparagaceae. Alle vier de soorten hebben aarvormige bloeiwijzes met gesteelde bloemen met zes slanke, witte kroonbladen. Ze worden dan ook regelmatig foutief op naam gebracht. Het is belangrijk om een detailfoto van de open bloem te maken.

PiramidevogelmelkGrote graslelieCamassiaAffodil
Helmdraden t.o.v. kroonbladenTot 25%50-75%75-100%100-150%
HelmdradenSterk afgeplatRondRondRond
Dichte helmknoppenWitGeelPaars of witOranje
Open helmknoppenGeelOranjeGeel of oranjeOranje
StijlZeer kort, rechtLang, op einde gekromdLang, rechtLang, recht
BloemknoppenWit, duidelijke groene strepenWit, onduidelijke groene strepenGroenwit, onduidelijk gestreeptWit, oranjerode strepen
SchutbladenVaak langer dan bloemknoppenKorter dan bloemknoppenKorter dan bloemknoppenKorter dan bloemknoppen
VruchtbeginselGeelGroenGroenOranje

Opmerkingen:

Tekst: Niels Eimers.
Titel: Re: Lastige soortgroepen & veelgemaakte fouten
Bericht door: Martijn van Sluijs op november 22, 2022, 11:09:36 AM
Anthericum - Grote graslelie en Vertakte graslelie
Grote graslelie (Anthericum liliago) en Vertakte graslelie (Anthericum ramosum) kunnen sterk op elkaar lijken. Niet alle vertakte exemplaren zijn Vertakte graslelie, en niet alle onvertakte exemplaren zijn Grote graslelie. Er dient dan ook rekening gehouden te worden met meerdere kenmerken voor een sluitende determinatie:

Grote graslelieVertakte graslelie
Lengte stijlKorter dan de bloemdekbladenLanger dan of even lang als de bloemdekbladen
Vertakkingen bloeiwijze   Meestal 0, maar tot maximaal 3   Doorgaans meer dan 3
BloemdekbladenEén typeVaak twee typen (smaller en breder type)
HabitusMassief, stevig, regelmatigIJl, rommelig, onregelmatig
BloeitijdMei-juniJuni & later
Stijl+/- Gekromd+/- Recht
Lengte bloemdekbladen(12-)15-22 mm(7-)10-15 mm
DoosvruchtToegespitstStomp

Referenties:

Opmerkingen:

Tekst: Martijn van Sluijs.
Titel: Populus - Populier: bloeiwijzes
Bericht door: nielseimers op februari 22, 2023, 16:26:00 PM
Populus - Populier: bloeiwijzes
Populieren zijn o.b.v. bladvorm vaak aardig goed te onderscheiden (mits er naar kortloten gekeken wordt en niet naar langloten, jonge planten, maaivormen, wortelopslag, waterloten, etc.). Ook tijdens bloei zijn populieren op naam te brengen, maar hier is weinig informatie over te vinden in de meeste determinatieboeken. Met hulp van Dirk Derdeyn geef ik hier een overzicht van kenmerken. Laten we beginnen met een tweedeling.

Groep 1: Grauwe abeel, Witte abeel & Ratelpopulier:

Groep 2: Zwarte populier & Canadapopulier:

Foto: Canadapopulier met onderaan de bloeiwijze de kleine ronde én grote, langwerpige knopschubben.
(https://waarneming.nl/media/photo/25132267.jpg)

Foto: Grauwe abeel met onderaan de bloeiwijze de kleine, ronde knopschubben.
(https://waarneming.nl/media/photo/12326851.jpg)

Foto: Ratelpopulier met relatief diep ingesneden katjesschubben.
(https://www.florealpes.com/photos/tremble_2.jpg)

Foto: Witte abeel met relatief ondiep ingesneden katjesschubben.
(https://www.florealpes.com/photos/populusalba_19.jpg?24032015000000)

Foto: Zwarte populier met franje-achtig ingesneden katjesschubben.
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Populus_nigra_sl23.jpg/551px-Populus_nigra_sl23.jpg?20180218162634)

Groep 1: Ratelpopulier, Grauwe abeel & Witte abeel

Ratelpopulier:

Grauwe abeel:

Witte abeel:

Foto: Ratelpopulier met gladde, glanzende knopschubben.
(https://waarnemingen.be/media/photo/62347902.jpg)

Foto: Grauwe abeel met donzig behaarde knopschubben.
(https://waarnemingen.be/media/photo/62575032.jpg)

Groep 2: Zwarte populier & Canadapopulier

Zwarte populier:

Canadapopulier:

Opmerkingen

Referenties

Tekst: Dirk Derdeyn & Niels Eimers (2023).
Titel: Sysimbrium - Oosterse raket en Brede raket
Bericht door: nielseimers op maart 23, 2023, 12:12:01 PM
Sysimbrium - Oosterse raket en Brede raket
Oosterse raket (S. orientale) en Brede raket (S. irio) lijken sterk op elkaar. Er zijn tal van kenmerken waarop de twee soorten te onderscheiden zijn, maar met enkel een habitusfoto is het vaak erg moeilijk. Probeer bij twijfelgevallen altijd de bladbeharing te bekijken.

Oosterse raketBrede raket
VruchtstelenDik, 1 mm breed (>2/3e van rijpe vruchten)Slank, 0,3-0,6 mm breed (<2/3e van rijpe vruchten)
VruchtIn verlengde van vruchtsteelSoms een hoek makend met vruchtsteel
Rijpe vruchten5-10 cm, afstaand1-5 cm, schuin opgericht
Jonge vruchtenRecht, niet boven bloeiwijze uitstekendVaak gekromd, boven bloeiwijze uitstekend
BladenDicht behaardKaal of weinig behaard
StengelDicht behaardKaal, soms spaarzaam behaard (en dan <0,5 mm)
KroonbladenGeel, (6-)8-10 mm lang, veel langer dan kelkBleekgeel of geel, 3-4 mm lang, weinig langer dan kelk
Bovenste stengelbladenVaak zonder zijlobbenMeestal spiesvormig (met zijlobben bij basis)
BloeiwijzeArmbloemigDichtbloemig

Opmerkingen:

Referenties:

Tekst: Niels Eimers (2023).
Titel: Abies - Gewone zilverspar & Kaukasische zilverspar
Bericht door: nielseimers op januari 17, 2024, 09:21:41 AM
Abies - Gewone zilverspar & Kaukasische zilverspar
Gewone zilverspar (Abies alba) en Kaukasische zilverspar (Abies nordmanniana) kunnen sterk op elkaar lijken, zeker de zaailingen en jonge planten. In tegenstelling tot Reuzenzilverspar, staan de naalden niet horizontaal, maar ook schuin naar boven en naar boven gericht. Het is belangrijk om de naalden te bekijken aan de basis van horizontaal staande takken. Aan de uiteinden van takken, aan de stam en bij kegeldragende takken is de stand van de naalden niet bruikbaar voor determinatie.

Gewone zilversparKaukasische zilverspar
Stand naaldenAlle richtingen, maar duidelijk links en rechts gescheidenAlle richtingen, geen duidelijke tweedeling
Jonge twijgenGrijsbruin tot donkerbruin, kort behaardLichtbruin, min of meer kaal
Naalden1,2-3 cm lang2-4,5 cm lang

Referenties:

Opmerkingen:
Tekst: Niels Eimers (2024).
Titel: Re: Lastige soortgroepen & veelgemaakte fouten
Bericht door: nielseimers op februari 29, 2024, 22:53:34 PM
Salicornia - Zeekraal

Achtergrond:
Salicornia is een taxonomische nachtmerrie. Zeekralen zijn windbestuivers wat er toe leidt dat bij een hoog percentage van de planten zelfbestuiving optreedt. Hierdoor ontstaan lokaal populaties van genetisch en morfologisch sterk gelijkende planten die nauwelijks genetisch materiaal uitwisselen met andere populaties. Verschillende populaties kunnen morfologisch behoorlijk verschillend zijn, maar nog steeds tot dezelfde soort behoren. Het is daardoor onduidelijk of dergelijke populaties een aparte soort zijn of gewoonweg variatie binnen dezelfde soort. Door recent DNA-onderzoek hebben John Janssen en Bas Kers geprobeerd om hier duidelijkheid in te krijgen.

Er blijkt sprake te zijn van een diploïde groep (Salicornia europaea - Roodachtige zeekraal) en een tetraploïde groep (Salicornia procumbens - Langarige zeekraal). Er is besloten om alle taxa binnen deze twee groepen als ondersoorten te beschouwen. Veel beschreven taxa bleken genetisch niet voldoende te verschillen en zijn daarom synoniem beschouwd. Uit dit onderzoek is gebleken dat we in Nederland niet drie, maar vier zeekralen hebben.

Voor het complete verhaal:
De taxonomie van zeekralen in Nederland (2023) (https://natuurtijdschriften.nl/pub/1021200)

De Zandzeekraal-associatie in Nederland (2012) (https://natuurtijdschriften.nl/pub/1011284)


Determinatie:
Voor determinatie tot op ondersoort is een scherpe detailfoto van de perigondeksels noodzakelijk. Dit zijn ronde structuren die onderop de taksegmenten zitten. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de determinatiekenmerken.

S. europaea subsp. europaeaS. europaea subsp. disarticulataS. procumbens subsp. procumbensS. procumbens subsp. strictissima
NaamKortarige zeekraalEenbloemige zeekraalZandzeekraalSlikzeekraal
Zeldzaamheid*Zeer algemeenZeldzaamZeer zeldzaamVrij algemeen
EcologieSlik en basaltSlik en basaltZandvlaktesSlik
VertakkingSterk vertakt, korte takjesSterk vertakt, korte takjesSterk vertakt, korte takjesWeinig vertakt, lange takjes
Perigondeksels3, ongelijk van grootte13, gelijk van grootte3, gelijk van grootte
Verkleuring(wijn)rood(wijn)roodGroenblijvend, uiteindelijk oranje of geel/rozeGeel tot bruin

* Met zeldzaamheid wordt bedoeld hoe zeldzaam ze t.o.v. elkaar zijn (aan de kust).


Slikzeekraal - Salicornia procumbens subsp. strictissima

Habitus: planten relatief groot en weinig vertakt (meestal alleen onderaan), takken relatief lang. In de herfst geel tot bruin verkleurend.
(https://waarneming.nl/media/photo/18567201.jpg)

Bloeiwijze: drie perigondeksels van gelijke grootte.
(https://waarneming.nl/media/photo/18566772.jpg)

Zandzeekraal - Salicornia procumbens subsp. procumbens

Habitus: planten relatief groot en sterk vertakt met relatief korte takken. In de herfst lang groenblijvend, uiteindelijk oranje of geel/roze verkleurend.
(https://waarneming.nl/media/photo/18566732.jpg)

Bloeiwijze: drie perigondeksels van gelijke grootte. Perigondeksels bovendien opvallend groot.
(https://waarneming.nl/media/photo/18566731.jpg)

Eenbloemige zeekraal - Salicornia europaea subsp. disarticulata

Habitus: planten relatief klein en sterk vertakt met relatief korte takken. In de herfst (wijn)rood verkleurend. Taksegmenten vaak opvallend bol.
(https://waarneming.nl/media/photo/18570357.jpg)

Bloeiwijze: één perigondeksel, soms onderaan de takken met drie perigondeksels.
(https://waarneming.nl/media/photo/18570035.jpg)

Kortarige zeekraal - Salicornia europaea subsp. europaea

Habitus: planten relatief klein met relatief korte takken. Planten kunnen weinig vertakt (var. brachystachyae) of tertiair vertakt (var. europaea) zijn. In de herfst (wijn)rood verkleurend.
(https://waarneming.nl/media/photo/18566690.jpg)

Bloeiwijze: drie perigondeksels waarvan de bovenste duidelijk groter.
(https://waarneming.nl/media/photo/18297445.jpg)


Dat ziet er makkelijk uit!
Helaas zijn theorie en praktijk (zoals altijd) erg verschillend. Het lukt ons in veel gevallen wel om de ondersoort vast te stellen, maar we zullen ook moeten accepteren dat dit niet altijd kan.


(https://i.postimg.cc/rw5819mJ/Determinatie.jpg)