Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Reptielen, amfibieën en vissen => Topic gestart door: tekenaar op oktober 17, 2007, 18:58:41 PM

Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: tekenaar op oktober 17, 2007, 18:58:41 PM
Een tijdje terug heb ik onder deze onderwerptitel bekend gemaakt dat er wijzigingen zijn in de wetenschappelijke namen van amfibieen. Net ontving ik een nieuwe publicatie die deze veranderingen tegen het licht houdt en een nieuwe namenlijst voorstelt voor Duitsland. Het lijkt mij nuttig om te bezien welke gevolgen deze informatie kan hebben voor de Nederlandse lijst.


Algemeen
Het belangrijkste doel van wetenschappelijke ("latijnse") namen is duidelijk maken over welke dieren we het nu eigenlijk hebben. Hoe wetenschappelijke namen gebruikt moeten worden is internationaal vastgelegd in de international code of zoological nomenclature (planten en bacterien hebben ieder een eigen, onafhankelijke code). Voor iedere diersoort hoort er 1 geldige wetenschappelijke naam te zijn, die internationaal wordt gebruikt. Een van de regels is dat de oudste bestaande wetenschappelijke naam voor een soort geldig is. Niemand is gebaad bij een voortdurende verandering van namen.

Het tweede doel van wetenschappelijke namen is weergeven van de verwantschap van soorten. Soorten die het meest aan elkaar verwant zijn, horen in hetzelfde geslacht (genus) ingedeelt te worden. Soms blijkt uit onderzoek dat een gebruikte indeling daar niet mee klopt: een paar soorten uit een bekend geslacht blijken helemaal niet verwant te zijn aan de andere soorten uit hetzelfde geslacht. Zoiets maakt een nieuwe indeling noodzakelijk, en dus ook nieuwe wetenschappelijke geslachtsnamen. Soortnamen (tweedelig, bestaande uit een geslachtsnaam en een soort-toevoeging) moeten dan ook worden aangepast. De afgelopen jaren is steeds meer DNA onderzoek gebruikt voor het vaststellen van verwantschap tussen soorten. Het gevolg is dat de oude indelingen onder de schop moesten.


Veel lijsten
Voor Nederland bestaat een namenlijst die is gepubliceerd door RAVON. In deze lijst wordt voor alle Europese amfibieen en reptielen een eenduidige Nederlandse naam voorgesteld. Omdat dit de enige recente Nederlandse lijst is, is het logisch dat we deze lijst aanhouden op waarneming.nl. Voor de wetenschappelijke namen geldt dat deze lijst erg behoudend is: het was niet de bedoeling van de samenstellers om wetenschappelijke namen te herzien.

Dat is wel gedaan door Frost (en anderen, 2006), die de verwantschap van alle (!) amfibieen van de wereld hebben onderzocht. Dit heeft gevoerd tot een aantal aanpassingen, ook in onze lijst. Voor reptielen houden we verder de online-lijst van Speybroeck aan: de Euroherp database (http://nemys.ugent.be/start.asp?group=16), omdat deze lijst de recente ontwikkelingen goed volgd.

Nu heeft Vences (2007) de lijst van Frost vergeleken met recente andere literatuur en bekommentarieerd. Het gaat hier te ver om zijn hele artikel te vertalen maar in grote lijnen komt het neer op het volgende:

De opsplitsing van de padden van het geslacht Bufo is voorbarig. Het is duidelijk dat Bufo geen eenduidig geslacht is en dat een opdeling nodig is, maar het is niet voldoende onderbouwd welke soorten bij elkaar gegroepeerd moeten worden. De conclusie is dat het beter is om de rugstreeppad nog een tijdje Bufo calamita te noemen.

De opsplitsing van Rana (afsplitsing van groene kikkers in het geslacht Pelophylax) is goed onderbouwd en zinvol.

De opsplitsing van Triturus is goed onderbouwd met de kanttekening dat niet zeker is of Lissotriton en Mesotriton echt de oudste geldige namen zijn voor de nieuwe geslachten van kleine water en vinpoot en alpenwatersalamander. Hij concludeerd dat het zinvol is om deze "nieuwe" geslachtsnamen te gebruiken.

Conclusie voor waarneming.nl
het lijkt me zinvol om deze nieuwe Duitse lijst aan te houden voor de wetenschappelijke namen van amfibieen. Dat betekend dat we drie lijsten gaan volgen voor de herpetofauna:

- de door RAVON gebruikte Nederlandse namen
- de door de Euroherp Database gebruikte wetenschappelijke namen van reptielen
- de door Vences voorgestelde wetenschappelijke namen van amfibieen

Hierdoor is 1 verandering nodig: de rugstreeppad gaat weer Bufo calamita heten.

Hierbij komt 1 aanvulling: voor de "verzamelsoort" van groene kikkers (meerkikker, poelkikker en bastaardkikker) stel ik voor on de Nederlandse naam "groene kikker" te blijven gebruiken, dus zonder de toevoeging "spec".

Vences is niet zeker wat te doen met de wetenschappelijke naam van de bastaardkikker dus die laten we zoals hij is (Pelophylax klepton esculentus). (Probleem is dat "soorten" met een hybride-oorsprong formeel geen wetenschappelijke naam mogen krijgen.)

gebruik van synoniemen
In de loop van de tijd hebbenwe steeds meer synoniemen toegevoegd aan onze lijst waardoor de lijst van soorten bijna twee keer zo lang is geworden. Inmiddels denk ik dat de meesten wel aan de nieuwe namen gewent zullen zijn. Ik wil hierom voorstellen om de synoniemen weg te halen, waardoor de lijst in onze database wat overzichtelijker wordt.

Graag wil ik weten wat jullie vinden van deze voorstellen.

Literatuur:
Vences, M., 2007. The amphibian Tree of Life: Ideology, Chaos oder biologische Realitaet. zeitschrift fuer Feldherpetologie 14: 153-162.  
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: Maico Weites op oktober 17, 2007, 21:05:26 PM
CiteerVences is niet zeker wat te doen met de wetenschappelijke naam van de bastaardkikker dus die laten we zoals hij is (Pelophylax klepton esculentus). (Probleem is dat "soorten" met een hybride-oorsprong formeel geen wetenschappelijke naam mogen krijgen.)

waarom is de wetenschappelijke naam dan niet Pelophylax lessonae X Pelophylax ridibundus, lijkt me makkelijker..
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: tekenaar op oktober 17, 2007, 21:09:16 PM
1 Omdat die andere naam is ingeburgerd.

2 De term "klepton" wordt gebruikt omdat het gaat niet om een "gewone hybride" maar om een type dier met een zeer bijzondere manier van voortbestaan. Tijdens de ontwikkeling voortplantingscellen verdrijnt het genetisch materiaal van een vand e oudersoorten helemaal. vervolgens plant de kikker zch voort met de "andere oudersoort" en krijg je opnieuw F1 hybriden. (Da's een heer erg kort-door-de-bocht samenvatting)
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: Maico Weites op oktober 17, 2007, 21:14:26 PM
dan krijg je dus dingen zoals  Pelophylax lessonae x Pelophylax ridibundus X Pelophylax lessonae , ok dan wordt het lastig, Ik snap het.

of Pelophylax lessonae x Pelophylax ridibundus X   Pelophylax ridibundus       X     Pelophylax lessonae

Ui verveling nog een plaatje gemaakt :wub:
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: grunsven op oktober 18, 2007, 09:34:13 AM
nee dat is gewoon hybriseren. Bij de groene kikkers gebeuren er allerlei rare dingen bij de aanmaak van de geslachtscellen. Echt vermenging gebeurt niet (daardoor kun je ook populaties hebben met esculenta en ridibunda zonder lessonae)
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: grunsven op oktober 18, 2007, 09:36:57 AM
Verder lijkt het me prima trouwens. Binnen Nederland zijn zo weinig soorten dat verwarring ook niet echt een probleem is. Of zo'n pad nu Bufo of Epidalae heet maakt me weinig uit.  
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: tekenaar op oktober 18, 2007, 09:54:21 AM
Ik heb wat met het groene-kikker-schema zitten spelen. Het meest voorkomende senario ziet er zo uit:

(http://www.studiocinqo.com/p_veenvliet/temporary/plaatje.jpg)


Maar je hebt er ook die het "andersom doen" (genoom van meerkikker verdwijnt en bastaardkikkers paren dan liefst met een meerkikker) en je hebt bastaardkikkers met een drievoudige set van genen (triploide). Bastaardkikker x bastaardkikker zou theoretisch dus ook weer poelkikker of meerkikker kunnenopleveren, maar in de praktijk blijkt dat zelden voor te komen. Bastaardkikkers planten zich wel met elkaar voort maar de kikkervisjes van deze paring blijken meestal verminderd levensvatbaar (waarschijnlijk doordat je 2 x een identiek genoom combineert: de dieren worden volledig homozygoot wat gelijk is aan "superinteelt"). En ook hierop zijn weer uitzonderingen...

Is dit nog te volgen???  
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: Iolaire op oktober 18, 2007, 10:10:41 AM
Citeer

Maar je hebt er ook die het "andersom doen" (genoom van meerkikker verdwijnt en bastaardkikkers paren dan liefst met een meerkikker)

Is dit nog te volgen???
Het is complex maar nog wel te volgen. Wel een vraag: Klopt het dus dat bastaardkikkers zónder genoom van meerkikker specifiek op zoek gaan naar een meerkikkerpartner om (noem het "instinctief") te compenseren??
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: tekenaar op oktober 18, 2007, 10:27:01 AM
dat zou wel mooi zijn, maar is waarschijnlijk niet het geval. Populaties bastaardkikker-(die meerkikker genoom missen in de voortplantingscellen) houden stand op plaatsen met populaties van meerkikkers. In de praktijk zitten zulke dieren dus vaak op de plekken waar de potentieel meest geschikte partners het meest voorkomen.

Andersom blijken vrouwtjes kikkers wel door te hebben welk mannetje op hun rug zit! Als een bastaardkikker man in amplex zit met een poelkikker vrouw of een meerkikker vrouw, dan blijkt dat vrouwtje een groot deel van haar eieren op te kunnen houden. Ze legt dan een klein eiklompje. De meeste sucesvolle voortplanting van bastaardkikkers gebeurt daardoor door vrouwtjes bastaardkikker met mannetjes van de juiste oudersoort (wiens genoom een generatie later ten gronde gaat). Mannetjes zijn minder selectief t.a.v. een partner, waarschijnlijk omdat de aanmaak van sperma veel minder energie kost als de aanmaak van een dikke klont kikkerdril.

(uit het buitenland zijn overigens bastaardkikkers bekend die een geluid maken wat erg lijkt op dat van meerkikker: mogelijk trappen vrouwtjes meerkikker hier in? Dit is in Nederland niet onderzocht maar vooralsnog ga ik ervan uit dat het geluid een goed determinatiekenmerk is voor alle drie soorten)

Hoeveel uitzonderingen wil je verder horen?  
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: tekenaar op oktober 18, 2007, 10:38:50 AM
In de praktijk heb je een heleboel "stammen" van bastaardkikkers, die vaak al duizenden jaren oud zijn. Iedere generatie paren ze met een van de oudersoorten en iedere keer verdwijnt het genoom van die oudersoort tijdens de aanmaak van voortplantingscellen. De helft van de genen (van de andere oudersoort) blijft netjes bijelkaar en wordt van generatie op generatie doorgegeven. Zoiets wordt een hemiclonale vererving genoemd (half-kloontjes, zijn het). Dit is maar van heel weinig diersoorten bekend: een paar midden-Amerikaanse visjes, ik meen een of twee zeevissen en onze groene kikkers. Zowel de term "soort" als de term "bastaard" zijn dus eigenlijk niet toepasselijk op zulke dieren.

Doordat de helft van de genen van zo'n bastaardkikker steeds rechtstreeks afkomstig is van een poelkikker of meerkikker, is er wel veel individuele variatie. (Bij echte klonen/ongeslachtelijke voortplanting zou je veel minder variatie verwachten). En dan zijn er nog bastaardkikkerd met twee sets genen van 1 oudersoort en 1 set genenvan de andere, deze kikkers zijn gemiddeld mischien wat groter en lijken meer op een van de oudersoorten.

In het veld is het niet mogelijk om al deze vormen van bastaardkikkers te onderscheiden, je mag in je handen knijpen als je al 100% zeker weet dat een kikker een bastaardkikker is. Het is dus niet zinvol om bastaardkikkers verder uit te splitsen.  
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: Maico Weites op oktober 18, 2007, 15:04:04 PM
snap het ^_^  
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: grunsven op oktober 18, 2007, 15:58:49 PM
Om het nog leuker te maken heb je buiten Nederland ook nog andere bastaardkikkers steeds ontstaand uit en poelkikkerachtig en meerkikkerachtig genoom.
De Italiaanse bastaardkikker. Deze is ontstaan uit  Meer- en Italiaanse Poelkikker waarbij het areaal amper overlapt met Meerkikker.

En dan heb je nog Graf's bastaardkikker die het helemaal bont maakt en is ontstaan uit (Het poelkikker deel van) Bastaardkikker P.kl. esculenta en Iberische groene kikker P. Bergeri. (een Meerkikker s.l.)
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: tekenaar op oktober 18, 2007, 17:28:22 PM
En "normale hybriden" tussen P. ridibundus & P. kuertmuelleri (onder andere). En toch ook een heel klein beetje crossing over tussen meerkikker en poelkikker (het proces van hemiclonale vererving gaat niet altijd 100% perfect en er zijn aanwijzingen dat via bastaardkikker een enkele keer toch wat meerkikker genen in een poelkikkerpopulatie terecht komen en omgekeerd).

(p.s. how the heck is P. kuertmuelleri te herkennen in het veld? Genetisch schijnt er een goed verschil te zijn maar ik zoek uiterlijke kenmerken. Het schijnt dat ze ietsje anders roepen, een paar lettergrepen minder als P. ridibundus; meer verschil heb ik nog niet over gehoord. Dit omdat er op de Sloveens Italiaanse grens een populatie groene kikkers zit die mischien afstamt van uitgezette beesten en die dan mischien P. kuertmuelleri zou zijn i.p.v. P. ridibundus. Deze info kwam via Jeroen Speybroeck en, inderdaad, de groene kikkers in die regio zien er erg afwijkend uit, maar wat dat zegt? Een foto van zo'n groene kikker uit dit gebied heb ik op de ravon-site geupload als "grijze P. ridibundus", wat het dus mischien niet is).

(p.s. II: how the heck herken je de Noord Afrikaanse beesten die o.a. in belgie zijn verkocht voor tuinvijvers en plaatselijk de inheemse groene kikkers schijnen te verdringen?)
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: grunsven op oktober 19, 2007, 09:30:39 AM
Inderdaad schijnen in België Egyptische groene kikkers te zitten via de vijverhandel. Hoe deze te herkennen weet ik niet.
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: characea op oktober 19, 2007, 11:21:25 AM
Nog niet het hele topic doorgelezen..maar van mij mag je alle synoniemen laten staan...
Citeergewent zullen zijn. Ik wil hierom voorstellen om de synoniemen weg te halen, waardoor de lijst in onze database wat overzichtelijker wordt.
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: grunsven op oktober 24, 2007, 10:18:43 AM
En we gaan weer verder met rotzooien:

http://nemys.ugent.be/species.asp?group=16...44488&act=0&t=1 (http://nemys.ugent.be/species.asp?group=16&spec=44488&act=0&t=1)

Blijkbaar is Mesotriton een junior synoniem en gaat dat weer verandern in Ichthyosaura. Ach ja wel zullen wel zien.
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: Ben Wielstra op oktober 24, 2007, 19:25:14 PM
Ichthyosaura stel ik me wat anders bij voor!

http://en.wikipedia.org/wiki/Ichthyosaurus (http://en.wikipedia.org/wiki/Ichthyosaurus)

Vishagedis. Treffende naam <_< ...

Is deze wijziging doorgevoerd op basis van het artikel dat Paul noemt?
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: grunsven op oktober 24, 2007, 21:29:22 PM
Ja inderdaad saurus of saura is dan toch wel een groot verschil.
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: Ben Wielstra op oktober 25, 2007, 00:24:23 AM
Een meter of wat.
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: tekenaar op oktober 26, 2007, 09:20:37 AM
CiteerIchthyosaura stel ik me wat anders bij voor!

http://en.wikipedia.org/wiki/Ichthyosaurus (http://en.wikipedia.org/wiki/Ichthyosaurus)

Vishagedis. Treffende naam <_< ...

Is deze wijziging doorgevoerd op basis van het artikel dat Paul noemt?
Nee, daarin wordt Mesotriton als naam genoemd met de kanttekening dat het mogelijk niet de eerste (oudste) naam is voor een geslacht waarin alleen de alpenwatersalamander wordt ingedeeld.  
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: grunsven op oktober 26, 2007, 09:23:38 AM
Lijkt me ook niet dat dit al veranderd moet worden.
Maar denk je klaat te zijn met die namen begint er weer wat te rommelen (en dan nog zo'n lelijke naam ook nog). Voorlopig gewoon Mesotriton lijkt me prima.
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: tekenaar op oktober 26, 2007, 10:19:47 AM
Lijkt mij ook, al was het maar om ons schattige salamandertje niet te verwisselen met een afschrikwekkende dolfijn-achtige dinosaurus...  
Titel: nieuwe namen voor oude bekenden
Bericht door: Ben Wielstra op oktober 26, 2007, 10:51:41 AM
Nou, ik wil niet meer alleen gelaten worden met Alpenwatersalamanders.

De bron van al dit kwaad is blijkbaar:
Schmidtler, J., 2007. Die Wurzeln einer bayrischen Herpetofaunistik im 18. und beginnenden 19. Jahrhundert. Festvortrag anlässlich der 25-Jahrfeier des LARS-Bayern am 11.11.2006 in München. Zeitschr. Feldherpetol. 14: 93-119.

Dank aan Jeroen Speybroeck (die hier in de nabije toekomst meer aandacht aan zal besteden) voor de info.