Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Wantsen, Cicaden en Plantenluizen => Topic gestart door: Frank van de Putte op september 02, 2015, 14:34:52 PM

Titel: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Frank van de Putte op september 02, 2015, 14:34:52 PM
Graag enige hulp met dit nimfje, ik denk familie Rhopalidae maar ook dat weet ik niet zeker.

Het betreft deze waarneming
http://waarneming.nl/waarneming/view/105953626 (http://waarneming.nl/waarneming/view/105953626)
Wants onbekend - Heteroptera indet. gezien op 2015-08-28 Grenspark de Zoom/Kalmthoutse heide - Groote Meer e.o.
Foto's:
(http://waarneming.nl/fotonew/5/9408925.jpg)

bij voorbaat dank,

Frank van de Putte
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 02, 2015, 20:44:02 PM
Hoi Frank,

Ja, Rhopalidae - zou volgens mij Stictopleurus moeten zijn, maar geen idee of die nimfen verder te benoemen zijn ...
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Frank van de Putte op september 03, 2015, 12:05:23 PM
Bedankt Arp, ik kan niet veel goedgekeurde Rhopalidae nimfjes vinden, zal inderdaad lastig worden denk ik.
Ik maak er Stictopleuris spec van.

groetjes,
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: jck op september 03, 2015, 19:55:46 PM
Ik vind het een raar beestje.  Deze van mij maken deel uit van een waarneming en komen niet op je scherm als je nimf kiest -

http://waarneming.nl/waarneming/view/79908090

maar de nimf van Frank heeft veel langere antennen.

James
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 04, 2015, 00:44:53 AM
Hoi James,

Ja, ik heb ook een keer Stictopleurus punctatonervosus uitgekweekt en mijn nimfen waren een spitting image van jouw nimfen (maar baggerslechte foto's). Met twee soorten in Nederland is de keuze dan niet zo moeilijk en zal de nimf van Frank abutilon zijn. Voor zover ik die in beeld heb komt ook het verschil in de vorm/grootte van de kliertjes/sclerieten(?) midden op het achterlijf daarmee overeen: Bij S.punct. twee ongeveer even grote schijfjes, bij S.abutilon de voorste duidelijk kleiner dan de achterste. Maar dat laatste zou bijvoorbeeld bij S. pictus ook het geval kunnen zijn, meen ik een keer ergens opgepikt te hebben van Frank Marquard.

Beperk je de keuze tot wat in NL gangbaar is dan lijkt abutilon een verdedigbare aanname ... maar ik ben geen kennert hè, dus tsja ....

P.S. @James: Je kunt de foto's probleemloos individueel als nimf benoemen: Op de fotopagina in het menu rechts "Wijzig" kiezen en de rest wijst zich vanzelf ...
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 04, 2015, 01:01:46 AM
Ik zit net even in de WMD te bladeren, en struikel over foto 351 in band 5 ... een vroeg stadium "Rhopalus parumpunctatus", foto van Jürgen Deckert ... ik durf het bijna niet te vragen, maar klopt dat wel? Is dat geen Stict.punct. ?
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 04, 2015, 01:34:01 AM
Ja, daar ben ik weer ... beetje gesprek met mezelf ben ik bang :rolleyes:   ;D

Heb even gezocht naar waar ik de info/twijfel vandaan had. Hier een paar nuttige discussies op insektenfotos.de:

http://insektenfotos.de/forum/index.php?page=Thread&threadID=63665
http://insektenfotos.de/forum/index.php?page=Thread&threadID=56970
http://insektenfotos.de/forum/index.php?page=Thread&threadID=57457
http://insektenfotos.de/forum/index.php?page=Thread&threadID=57351
http://insektenfotos.de/forum/index.php?page=Thread&threadID=57251

Toegevoegd: http://insektenfotos.de/forum/index.php?page=Thread&threadID=76899
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 04, 2015, 02:13:59 AM
Ik ga maar gewoon door hoor, hoe zielig het ook is, dat brabbelen in jezelf ;)

Ik kijk net even op http://www.wanzen-im-ruhrgebiet.de/artenprofile/rhopalidae/

Gregor heeft daar foto's die hij als nimf S.punct. (http://www.wanzen-im-ruhrgebiet.de/artenprofile/rhopalidae/stictopleurus-punctatonervosus/) "durft" te benoemen, waaruit ik afleid dat die zijn uitgekweekt, want even verderop heeft hij "Stictopleuris sp. (http://www.wanzen-im-ruhrgebiet.de/artenprofile/rhopalidae/stictopleurus-sp-larven/)" die hij niet durft te benoemen. Die laatste hebben de plaatjes op het achterlijf volgens het schema voor abutilon/pictus en hij heeft ook imago's abutilon, zodat de kans groot is dat deze erbij horen.

Opvallend: De foto's zijn goed en - zeer geinig - het "brilletje" is ook op deze 5e stadium nimfen duidelijk herkenbaar en volgens het diagnostische schema voor de beide soorten (!)
Foto S.punct L5 (http://www.wanzen-im-ruhrgebiet.de/s/cc_images/cache_26332236.jpg?t=1421601128) - brilletje open
Foto S.sp. L5 (http://www.wanzen-im-ruhrgebiet.de/s/cc_images/cache_26332342.jpg?t=1421601159) volgens mij dus cf. abutilon - brilletje gesloten

Dat is wellicht dus voor de oudere nimfen ook nog bruikbaar, naast die sclerietjes  B)

----

Verder opvallend: Als ik ervan uitga dat hij alleen uitgekweekte nimfen bij de betreffende soort onderbrengt, dan zijn de foto's van R. parumpunctatus (http://www.wanzen-im-ruhrgebiet.de/artenprofile/rhopalidae/rhopalus-parumpunctatus/) bruikbaar als referentie. Daar zit ook een jonge nimf (http://www.wanzen-im-ruhrgebiet.de/s/cc_images/cache_26332016.jpg?t=1421600966) bij. Niet helemaal zo jong als de nimf op foto 351 in de WMD5, maar het sterkt me wel bijzonder in de veronderstelling dat die foto geen R. parumpunctatus toont.
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: jck op september 04, 2015, 06:54:55 AM
Arp, ik ga mijn waarneming (voorlopig) niet veranderen want dan verdwijnt de  :right: . Er zijn een paar abutilon nimfen in de database maar die staan op (nog) niet te beoordelen + 1 nog niet onderzocht. Opvallend is dat ze ook dezelfde grote zwarte punt op het achterlijf hebben. Als bijlage mijn eerste Stictopleurus nimfen van dit jaar - volgens mij punctatonervosus. Ik zal ze t.z.t. invoeren. Datum was 22 augustus.

James
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 04, 2015, 09:33:57 AM
Leuk dat je ook dat jonkie erbij hebt, en die komt inderdaad overeen met de foto in WMD5 die ik betwijfel. Ik heb vannacht ook Dhr. Wachmann erover aangeschreven. Even afwachten, maar er zal gewoon een foutje ingeslopen zijn bij de onderschriften.

Verandert de status van de waarneming ook als je het stadium bij één van de foto's aanpast (dus niet voor de hele waarneming)? Het zou wel correct zijn, maar dat is me nooit opgevallen - ik doe dat regelmatig bij waarnemingen waar ik validator voor ben, maar dan is het ook logisch dat de status niet wordt gereset. Die moet ik eens uitproberen bij een eigen waarneming ...
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 04, 2015, 09:37:41 AM
Ingrid laat me net weten dat ik gisteren deze gemist heb: http://insektenfotos.de/forum/index.php?page=Thread&threadID=76899 :)

Ik zet 'm er boven nog even bij ...
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Frank van de Putte op september 04, 2015, 11:05:36 AM
Allemachies dit is inmiddels hogere wantsologie, ik kan het niet helemaal meer volgens, deels ook wegens gebrekkige Duits, want op die Duitste site staan geloof ik wel interessante discussies. :-\


Wat ik meen te begrijpen uit die discussies (opmerkingen F.Marquard bij vergelijkbare nimfjes) is dat mijn nimfje waarschijnlijk een beetje uitgehongerd is, en daardoor een wat verschrompeld achterlijfje heeft, daardoor lijken de antennes ook wat langer waarschijnlijk. En dus een onzekere Stictopleurus abutilon?


Nu ga ik ook twijfelen aan de onderstaande volwassen Stictopleuris die ik op exact dezelfde locatie vond, overigens met nog een aantal (onbekende) familieleden, in een stukje kruidenvegetatie;
Helaas staat dat brilletje er weer niet lekker op, een volgend exemplaar ga ik eens bewaren, in de tuin kom ik ze toch ook wel tegen, maar ik heb ze nog nooit op naam kunnen brengen.


(http://waarneming.nl/fotonew/2/9373272.jpg)
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 04, 2015, 11:17:00 AM
Citaat van: Frank van de Putte op september 04, 2015, 11:05:36 AM
Wat ik meen te begrijpen uit die discussies (opmerkingen F.Marquard bij vergelijkbare nimfjes) is dat mijn nimfje waarschijnlijk een beetje uitgehongerd is, en daardoor een wat verschrompeld achterlijfje heeft, daardoor lijken de antennes ook wat langer waarschijnlijk. En dus een onzekere Stictopleurus abutilon?
Volgens mij heb je het dan toch helemaal begrepen en valt het wel mee met dat Duits van je ;)

Met dat verschil dat ik 'm maar gewoon op zeker zou zetten. Zolang de andere soorten niet uit Nederland/Zeeland bekend zijn kan het eigenlijk niet missen. De slag om de arm zit dan in de (wel/niet) validatie van Berend. Bij m'n eerste antwoord gisteren had ik het allemaal niet meer goed voor in m'n hoofd en wist alleen nog dat het lastig kon zijn, maar voor Nederland lijkt dat dus - na recapituleren van wat voorafging - voorlopig minder lastig, dankzij een beperkter soortenaanbod.

Of je imago abutilon is laat ik graag aan anderen over - ik vind die brilletjes zelfs bij goedgekeurde exemplaren lastig en ken ze verder te slecht om op andere dingen af te gaan.
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Frank van de Putte op september 04, 2015, 14:20:46 PM
OK bedankt Arp, ik wacht af wat Berend met dat volwassen beestje doet. Dit was overigens niet in Zeeland maar in Brabant, zowat op de Belgische grens (Kalmthoutse Heide)
Dat is voor mij al ongeveer buitenland, in elk geval qua insectenfauna, die is heel wat gevarieerder dan hier in Zeeland, maar daarom juist wel interessant.. 

groetjes,
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Frank van de Putte op september 04, 2015, 17:26:30 PM
Het imago van hierboven is inmiddels goedgekeurd als Stictopleurus punctatonervosus :)
Ik heb nog geen commentaar gekregen bij het nimfje.

groetjes,
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Henk Soepenberg op september 04, 2015, 19:04:34 PM
(nog) niet te beoordelen  :blink:
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 04, 2015, 23:53:18 PM
Ja, dat komt dan overeen met de andere nimfjes met groot en klein scleriet/kliertje.

Ben wel benieuwd waarom dat is ... zou één van de andere soorten voor Nederland op de loer liggen?
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Frank van de Putte op september 05, 2015, 00:03:16 AM
Arp, in België staat ene Stictopleurus crassicornis op de lijst;

http://waarnemingen.be/familie/view/10853
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: jck op september 05, 2015, 07:22:36 AM
FE geeft Stictopleurus crassicornis voor Duitsland en Belgie maar nog niet in NL. Stictopleurus pictus zit in Duitsland maar niet in Belgie. Ik weet niet of je deze link kent maar er is een sleutel voor de Duitse Rhopalidae op British Bugs. Kies familie Rhopalidae en klik op een willekeurige soort en je ziet gelijk een rood pdf ikoontje.

James
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Henk Soepenberg op september 05, 2015, 10:03:01 AM
Citaat van: Arp op september 04, 2015, 23:53:18 PM
Ben wel benieuwd waarom dat is ... zou één van de andere soorten voor Nederland op de loer liggen?

Weet het niet, maar misschien is dit een verklaring?

Citaat van: Berend Aukema op juli 02, 2007, 22:40:13 PM
Nimfen van Stictopleurus, beide 5e stadium. De bovenste komt overeen met de beschrijving van S. punctatonervosus. De onderste is waarschijnlijk S. abutilon, maar een beschrijving ontbreekt!
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op september 05, 2015, 10:30:57 AM
Lang, lang, lang geleden heb ik een keer een puzzeltje gehad met betrekking tot crassicornis (in dit topic (http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=38679.0)) omdat Paride een op insektenfotos.de een Stictopleurus van mij (uit Nederland) aldus benoemd had. De sleutel (http://www.zsm.mwn.de/rhy/Rhopalidae.pdf) is sinds die tijd bij mij bekend, maar ik heb altijd moeite gehad bepaalde dingetjes op de gemiddelde foto's goed te herkennen. Ik denk dat je meer kunt doen op jizz/kleur etc. en heb wel regelmatig gelezen dat abutilon niet zo donker wordt als veel punctatonervosus, maar zou er weer eens opnieuw voor moeten gaan zitten.

In het antwoord was Berend destijds vrij stellig dat crassicornis in Nederland niet voorkomt. Voor zover ik begrepen heb zou het ook meer een "berg"-soort moeten zijn en als die dus uit België bekend is dan neem ik aan dat dit uit de Ardennen was.

De twee kandidaten voor eventueel heel misschien ooit een keer optreden in Nederland zijn inderdaad pictus en crassicornis, in Zuid-Europa en vanaf Tsjechië (onzeker?) naar het oosten weer andere soorten.

De sleutel geeft natuurlijk geen uitsluitsel over de nimfen. Ik ken de nimfen van crassicornis en pictus niet, maar Frank schijnt reden te hebben om aan te nemen (met onzekerheid geformuleerd!!) dat de nimfen van crassicornis mogelijk meer op punctatonervosus zullen lijken en die van pictus meer op abution.

Opvallend is dan dat Berend nimfen van punctatonervosus wel valideert en nimfen die als abutilon uitzien als "(nog) niet te beoordelen" beschouwt. Daar zijn een paar mogelijke verklaringen voor:Berend weet kennelijk meer, want hij maakt er een duidelijke keuze in, dus dan ben ik wel nieuwsgierig om te weten hoe het zit.

Vanwege de foto in WMD5 heb ik gisteren contact gehad met Ekkehard Wachmann en Jürgen Deckert (de foto toont inderdaad geen Rhopalus parumpunctatus, maar een Stictopleurus) en bij die gelegenheid ook gevraagd of zij misschien referentiefoto's hebben voor de nimfen van crassicornis en pictus. Ben benieuwd.

Terzijde: Ik heb ook bij Gregor Tymann geïnformeerd of de nimfjes R. parumpunctatus op zijn site (hierboven ergens verlinkt) uitgekweekt waren (wat ik vermoedde), maar dat is dus niet zo. Wel zijn ze gevonden gezamenlijk met verse imago's op een plek waar hij vaak R. parum. vindt, dus het wel zeer aannemelijk dat die correct zullen zijn.

P.S. (nieuw bericht Henk): Okay, dat zou dus ook kunnen - dat de nimfen van abutilon nog nooit officieel beschreven zijn en dat Berend er daarom geen oordeel over wil geven.
Dat biedt perspectieven: Ingrid heeft er gisteren een paar opgehaald en probeert deze weer op te kweken (vooral om pictus uit te kunnen sluiten dus). Misschien moet ze daar dan maar eens een artikel over schrijven?
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: jck op september 12, 2015, 08:14:28 AM
De nimfen van mij (als bijlage hierboven) staan op (nog) niet te beoordelen.

James
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Maaswitje op augustus 05, 2018, 10:34:24 AM
Op 3 augustus 2018 vond ik in Grave ook een nimfje Stictopleurus abutilon(?) dat vervolgens de volgende dag (met missende rechtervoorpoot) uitkwam. Tegelijkertijd ving ik op dezelfde plek nog vier volwassen S. abutilon en een nimje in een wat vroeger stadium. Op deze plek zaten ze in een uitgedroogde kruidenvegetatie met veel duizendblad. Gezien het duidelijke 'brilletje' is het volgens mij S. abutilon. Ben benieuwd wat Berend er van vindt.

https://waarneming.nl/waarneming/view/160917407 (https://waarneming.nl/waarneming/view/160917407)
Brilglasvleugelwants - Stictopleurus abutilon gezien op 2018-08-03 Grave - Blindeninstituut
Foto's:
(https://waarneming.nl/fotonew/6/17996466.jpg)

(https://waarneming.nl/fotonew/9/17996469.jpg)

(https://waarneming.nl/fotonew/4/17996474.jpg)

(https://waarneming.nl/fotonew/9/17996479.jpg)

(https://waarneming.nl/fotonew/9/18003369.jpg)

(https://waarneming.nl/fotonew/0/18003370.jpg)
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op augustus 14, 2018, 19:56:27 PM
Mooi André  :duim:

De nimfen passen weer precies in het schema wat hierboven besproken is destijds. Zolang pictus en crassicornis niet voor Nederland zijn gemeld denk ik dat we deze maar gewoon op basis van die sclerietplaatjes voortaan als abutilon moeten mogen benoemen  :angel:
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op oktober 11, 2018, 12:28:27 PM
Om dingen wat bij elkaar te houden, hier ook maar even een kopietje:
Citaat van: Arp op oktober 10, 2018, 12:33:35 PM
Ingrid heeft me ooit carte-blanche gegeven om haar foto's te gebruiken voor dergelijke dingen as dit:
(https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?action=dlattach;topic=440293.0;attach=803558;image)
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Frank van de Putte op oktober 11, 2018, 16:14:45 PM
Bedankt Arp, dat is duidelijk :duim: Toevallig vond ik er afgelopen week ook weer 1, die heb ik ook ingevoerd als Stictopleurus abutilon.

(https://waarneming.nl/fotonew/0/18747860.jpg)
Titel: Re: nimfje, Rhopalidae?
Bericht door: Arp op oktober 11, 2018, 16:58:51 PM
 :duim: