Forum van Waarneming.nl

Overige natuuronderwerpen => Excursieverslagen => Topic gestart door: Pim op augustus 14, 2005, 14:56:13 PM

Titel: Wie het kleine niet eert....(13 augustus 2005)
Bericht door: Pim op augustus 14, 2005, 14:56:13 PM
Vandaag (13 augustus 2005) was een redelijke zomerdag voorspeld en deze zijn erg spaarzaam de laatste maand. De zon scheen zelfs af en toe tussen de wolken door en dit motiveerde me even een bezoek te brengen aan de Amsterdamse waterleidingduinen.

Bij de Oase (ingang Aerdenhout – Noord Holland) betrad ik het onvolprezen industriegebied waar de natuur hoogtij viert. Ik keek lang uit over de Oranjekom met de stille hoop op een ijsvogel of een ander interessante vogel, maar ik moest het stellen met diverse eendensoorten en foeragerende huiszwaluwen.

Ook vanuit de vogelkijkhut (zie: www.vogelkijkhut.nl) was het echt komkommertijd. Overigens vanuit deze hut valt in de zomerperiode sowieso weinig te zien. Het riet staat hoog en er dobberen wat eenden rond. In de winter is het een stuk spannender. Waterrallen en roerdompen verschijnen dan vrijwel voor de hut. Soms kan met een gezonde dosis geluk een ijsvogel gespot worden. Het hoogtepunt vanuit deze hut was een kerkuil op slechts tien meter afstand, maar dit was een aangename uitzondering jaren terug.

Op een bloemenrijk graspad langs een kanaal waren veel vlinders actief. Een groep van minimaal dertig Icarusblauwtjes waren te zien. Het is ongelooflijk hoe blauw deze relatief kleine vlinders zijn. Deze vlinder heeft een groot verspreidingsgebied van Noord-Afrika tot het Noorden van Scandinavië. Je komt hem vooral tegen op droge graslanden met een vrij korte vegetatie. Er vliegen jaarlijks twee generaties icarusblauwtjes en in hele droge/zonnige jaren zelfs nog een derde generatie (lijkt me in 2005 iets teveel van het goede). De mannetjes zijn geheel blauw en de vrouwtjes bruin met blauw. De rupsen genieten vooral van diverse klaversoorten. In de Amsterdamse waterleidingduinen zag ik de soort voornamelijk op grote tijm en rolklaver zitten.

Op de zandpaden zaten soms kleine parelmoervlinders. Deze vlinder lijkt wel iets schuwer dan andere vlindersoorten. Als ik ze op handen en voeten probeerde te benaderen waren ze meestal voordat ik een foto kon maken weggevlogen. Ze zitten veelal te zonnen op zandpaden in de buurt van schrale graslandjes. De soort is niet bedreigd, maar ook niet in grote aantallen aanwezig. De Amsterdamse waterleidingduinen is één van de beste plekken in Nederland om de soort tegen te komen.

Enkele malen zat er een grote fel gekleurde oranje vlinder met enkele witte stippen met zwarte rand op het pad. Het is één van de fraaist gekleurde zandoogjes, namelijk de argusvlinder. De naamgeving heeft de vlinder te danken aan deze stippen op de ondervleugel, met een flinke dosis fantasie kun je hier ogen in zien. De vlinder kom je het meeste tegen in graslanden, de rupsen zijn namelijk een soort miniatuur grasmaaiers.

Toen ik de gebaande paden verliet en over een duinheuvel liep zag ik de laatste rustplaats van een vos. Het dier was al in verdergaande staat van ontbinding. Vooral de staart en poten waren nog herkenbaar, maar verder zag je alleen het skelet liggen. De vos zal wel door ouderdom of ziekte gestorven zijn want hij heeft als grootste roofdier aan de top van de voedselpiramide weinig natuurlijke vijanden.

Langs een breed kanaal vlogen drie luid roepende witgatjes op die verderop weer landen. In het infiltratiegebied (rijk aan libelle's) zaten in een boom twee boomvalken en verderop was een derde exemplaar aan het fourageren. De boomvalk is een zeldzame broedvogel in de Amsterdamse waterleidingduinen. Een paartje havik vloog naast elkaar in de lucht, het mannetje is echt een kleine dwerg ten opzichte van zijn wijfje. In de buurt van de zeereep kwam ik zo nu en dan overvliegende groepjes kneutjes tegen. Ook waren drie torenvalken op muizenjacht die hier veelvuldig voorkomen. Drie grasmussen zaten bij elkaar in een struik, ik had sterk het vermoeden dat het hier om een familie aangelegenheid ging. Een mannetje roodborsttapuit (wisselend naar winterkleed) zat in een struikje. Ver richting de zee zag ik met de verrekijker nog drie gierzwaluwen langstrekken. De gierzwaluw heeft al grotendeels het land verlaten, maar zal de komende weken nog wel te vinden zijn.

Onderweg zag ik langs het pad diverse planten waarvan de doornappel wel een opvallende soort is. Het omhulsel van de vrucht doet denken aan een kastanje. Het groeit vaak op verstoorde plekken, bijvoorbeeld langs aangelegde paden. De doornappel was vroeger één van de meest mystieke planten. Het is een wonder dat de soort (in tegenstelling tot hennep en diverse paddestoelsoorten) niet verboden is om te consumeren want kleine hoeveelheden kunnen al leiden tot kranzinnigheid, bewusteloosheid of de dood. De plant wordt nuttig gebruikt in medicijnen tegen hoest, astma en de ziekte van Parkinson.

In de zeereep stond het zeer fraai gekleurde blauwe zeedistel. De soort is wettelijk beschermd.

De plant groeit op open, stuivend, kalkrijk duinzand, met name in de zeereep. Dit leefgebied is sterk achteruit gegaan door de vastlegging van de duinen. Nu en dan wordt de plant ook meer landinwaarts gevonden.

De blauwe zeedistel is een vlinderplant; met name de dagpauwoog en de kleine parelmoervlinder bezoeken hem regelmatig.

De blauwe zeedistel is geen echte distel. Alle andere distels zijn samengesteldbloemigen, en uiterlijk lijkt de blauwe zeedistel ook wel een beetje op vertegenwoordigers van deze familie. Maar een nadere blik op de manier waarop het bloemscherm is opgebouwd wijst uit dat het hier om een schermbloemige gaat.

De blauw-groene kleur van het blad wordt veroorzaakt door een waslaagje dat de plant beschermt tegen uitdrogen.(Bron: www.natuurinformatie.nl).