Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Planten => Topic gestart door: Geum rivale op september 10, 2012, 16:04:20 PM

Titel: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: Geum rivale op september 10, 2012, 16:04:20 PM
(Eigenlijk zou voor dit soort kwesties net als bij Vogels een apart onderdeel "specialistische determinatievragen" moeten zijn, maar zolang dat niet bestaat maar gewoon hier.)

De straalbloemloze variant van Jakobskruiskruid, alias Duinkruiskruid, komt volgens Heukels' alleen voor in de duinen, en een overgangsvorm met gedeeltelijk ontwikkelde lintbloemen ergens in Holland. Alleen aanvoer met duinzand zou voorkomen van Duinkruiskruid in het binnenland kunnen verklaren, maar dat lijkt me op de zandgronden niet erg waarschijnlijk. Nu komt tussen Lunteren en Barneveld (en wellicht in een nog veel groter gebied) in wegbermen zowel de gewone Jakobskruiskruid als de straalbloemloze versie als de tussenvorm voor, soms naast elkaar.
Het tweede verschilkenmerk dat Van der Meijden vermeldt is de beharing van de randstandige nootjes: lintbloemen onbehaard, lintbloemloos behaard. Nu heb ik van elk van de drie vormen een paar planten onderzocht, en wat blijkt? bij zowel 'dunensis' als de tussenvorm zijn de randstandige nootjes behaard, en eveneens bij sommige exemplaren van 'vulgaris'.
Weeda (OF) geeft aan dat uitzonderlijke niet-stralende vulgaris-exemplaren wel een buitenste krans onbehaarde nootjes tot ontwikkeling laten komen, wat hier dus niet het geval is.
Weeda noemt nog een derde verschilkenmerk: Duinkruiskruid heeft nogal sterk spinragachtig behaarde assen en omwindsels. Dit blijkt bij alle drie de vormen voor te komen, hoewel meer bij dunensis- dan vulgaris-achtige planten.

Wat moet ik hiervan denken? Komt dunensis (met alle tussenvormen) ook in het binnenland voor, of is het onderscheid tussen de twee ondersoorten niet houdbaar?
Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: HPM op september 10, 2012, 16:38:44 PM
Het probleem is hier al vaker aan de orde geweest, bijv hier http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=122399.msg806994

Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: Geum rivale op september 14, 2012, 20:17:08 PM
Ik zie het. Nu kan ik dat onderwerp weer ophalen of hier verdergaan; omwille van de overzichtelijkheid kies ik voor het laatste. Ik zie ook dat daar niet echt duidelijkheid gekomen is over de kwestie, dus grote kans dat dat nu nog steeds niet gebeurt.
Het in de genoemde discussie genoemde kenmerk "al dan niet zwart gepunte omwindselblaadjes" heb ik nog bekeken in het veld, en de zwarte puntjes bleken bij alle vormen voor te komen. Dat wijst dus weer in de richting van vulgaris.
Kortom, een ingewikkelde kwestie. Misschien moet ik eens een exemplaar opsturen naar het Rijksherbarium, zoals ik me herinner dat iemand ooit aanraadde bij een soortgelijk geval. Wat is het precieze adres?

Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: John Bouwmans op september 15, 2012, 10:58:37 AM
Ben maar een leek op gebied van vegetatiekunde/florakennis, dus inhoudelijk meng ik me niet in deze discussie. Maar had vorig jaar ook deze waarneming  (http://waarneming.nl/waarneming/view/61744037?_popup=1)Duinkruiskruid in de Gld. Vallei (of op de rand ervan), en die is goedgekeurd. Op de verspreidingskaart (http://waarneming.nl/soort/maps/18450?from=2001-09-15&to=2012-09-15&grid=5000&prov=0&only_valid=0&only_valid=1) van goedgekeurde waarnemingen zijn er wel meer waarnemingen buiten de duinstrook. Dus of Heukels of de validators zitten er naast, maar natuur is niet statisch maar dynamisch, dus de tijd-as is beslist een factor.
Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: HPM op september 15, 2012, 11:15:47 AM
In de duinen zullen er ook maar weinig zo goed zijn bekeken dat Duinkruiskruid zeker is.

Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: Windekind op september 15, 2012, 23:27:54 PM
....een leuk onderzoeksthema voor waarneming.nl volgend jaar !

Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: Melchior van Tweel op september 19, 2012, 18:49:12 PM
Citaat van: Windekind op september 15, 2012, 23:27:54 PM
....een leuk onderzoeksthema voor waarneming.nl volgend jaar !
Goede actie. Daar kunnen we dan ook al de vogelaars wel voor inschakelen.
Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: Geum rivale op december 11, 2012, 17:02:30 PM
Ik heb een exemplaar opgestuurd naar het Nationaal Herbarium. Wout Holverda gaf daarbij het volgende commentaar:

De Jacobaea bleek na opkoken kale buitenste vruchtjes te hebben, wat weer niet zou mogen voor subsp. dunensis, de duinondersoort van Jacobaea vulgaris waaraan de lintbloemen ontbreken; dus hier staken de stemmen helaas: dus Jacobaea vulgaris s.l.

Mijn reactie: Dit lijkt een aanwijzing temeer dat het onderscheid tussen J. j. vulgaris en dunensis niet houdbaar is.
Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: HPM op december 11, 2012, 17:40:42 PM
Citaat van: Geum rivale op december 11, 2012, 17:02:30 PM
...
Mijn reactie: Dit lijkt een aanwijzing temeer dat het onderscheid tussen J. j. vulgaris en dunensis niet houdbaar is.

Ook niet in de duinen?
Titel: Re: Duinkruiskruid in de Gelderse Vallei
Bericht door: Geum rivale op december 11, 2012, 20:38:49 PM
Daar heb ik me niet in verdiept