Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Libellen => Topic gestart door: apus op april 07, 2011, 15:13:40 PM

Titel: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op april 07, 2011, 15:13:40 PM
Begin mei starten we bij de Rijksuniversiteit Groningen een onderzoek naar het kleurpolymorfisme bij vrouwtjes van de vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula). Voor dit onderzoek willen we onderzoeken in welke mate de frequentie van de verschillende vrouwelijke vormen (fulvipes, typica en melanotum) verschilt tussen populaties en welke factoren het voorkomen van deze verschillende vormen beïnvloeden. Hier is tot op dit moment bijzonder weinig over bekend. Ook zullen we kijken naar mannelijke voorkeur voor de verschillende verschillende vrouwelijke vormen en naar de overleving en reproductief succes in verschillende populaties.


Iedereen kan meewerken aan dit onderzoek. Alle gegevens over het voorkomen van de kleurvormen in verschillende populaties is zeer waardevol en het hoeft maar zeer weinig tijd te kosten. Binnenkort zal ik een oproep plaatsen om een keer naar vormfrequenties van vrouwelijke vuurjuffers (en eventueel andere soorten) te kijken bij u in de buurt en hierbij ook de methoden beschrijven.



- Mijn vraag voor nu is of iemand enige informatie heeft over het voorkomen van de kleurvorm melanotum (bijna geheel zwarte vrouwtjes) in Nederland?


- Ook ben ik benieuwd naar of iemand iets weet over het relatieve voorkomen van fulvipes (meest op mannetje gelijkend) en typica (mogelijk de meest algemene vrouwelijke vorm?)




Met vriendelijke groet,
Martijn Hammers



Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op april 07, 2011, 16:02:51 PM
Die zwarte heb ik nooit gezien...


Ben je niet laat met in mei gaan onderzoeken? Ze beginnen nu al te vliegen. Bij de variabele waterjuffer wordt gezegd dat de donkerste vorm vooral in het begin van hun vliegtijd voorkomt (hypothese: warmt beter op). Als dat bij de vuurjuffer ook zo is, mis je een parameter als je in mei gaat kijken.
Maar bij deze: iedereen die in een goede populatie terchtkomt: tel de kleurvormen!
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op april 07, 2011, 16:39:15 PM
Hoi Weia,

Ik heb die zwarte vorm ook nog nooit gezien, ik ben benieuwd of hij uberhaupt in Nederland voorkomt. Ik KD gids staat dat vrouwtjes over het algemeen zwarter zijn in het zuiden, maar meer informatie ontbreekt. Ik ben door alle foto's van vuurjuffers op waarneming.nl en waarnemingen.be heengegaan en kon zo snel geen enkele zwarte vrouw vinden. De meeste vrouwtjes op de foto's lijken typica (de intermediaire vorm), maar er zitten ook een aantal fulvipes (de mannelijke vorm) tussen. Ik ben erg benieuwd hoe dit verschilt tussen populaties en welke factoren dit veroorzaken.

Ik denk dat mei voor vuurjuffers wel een goede maand is, aangezien dan de aantallen over het algemeen het grootst lijken te zijn. Maar elke informatie uit april is zeer welkom! Ik zal zsm een methode beschrijven om gemakkelijk en betrouwbaar op een standaard manier vormfrequenties, paarfrequenties en dichtheden vast te stellen.

Wat betreft het seizoenspatroon, dat is heel erg interessant om naar te kijken en hier is nog erg weinig informatie over bekend. Bij lantaarntjes zijn er aanwijzingen dat temperatuur mogelijk een rol speel bij het voorkomen van de verschillende vrouwelijke vormen (Hammers en Van Gossum, 2008 An Behav, Gosden et al., 2011 BJLS). Daarom zou informatie over het voorkomen van de verschillende vrouwelijke vormen gedurende de gehele vliegtijd en over heel Nederland erg interessant zijn. Het zou bijvoorbeeld zo maar eens kunnen dat in Limburg een bepaalde vorm meer voorkomt dan in Groningen door subtiele temperatuurverschillen.

Bij de meeste onderzoeken tot nu toe is er gekeken naar de rol van mannelijk paargedrag op de variatie in vormfrequenties van vrouwtjes. Over het algemeen wordt gedacht dat de vrouwtjes die op mannetjes lijken vooral een voordeel hebben (door mimicry, bijv. Van Gossum et al., 2011 Evol Ecol) als er zeer hoge dichtheden zijn, of wanneer er veel meer mannetjes dan vrouwtjes zijn in de populatie. Ook kunnen mannetjeslibellen een zoekbeeld ontwikkelen voor een bepaalde vrouwelijke vorm naar anleiding van het voorkomen in de populatie. Als er meer van een bepaalde vorm voorkomen blijkt uit sommige studies dat mannetjes ook een paarvoorkeur onwikkelen voor die algemene vorm.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: JohanvantBosch op april 07, 2011, 18:20:12 PM
en na afloop willen we natuurlijk graag een artikel in Brachytron.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: nick w op april 07, 2011, 20:36:42 PM
Martijn,

je mag mijn waarnemingen in Den Haag/Madestein gebruiken; volgens mij heb ik daar altijd maar één kleurvorm gezien...

Groet,
Nick W
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op april 08, 2011, 09:38:47 AM
De gewone kleurvorm is nogal variabel. Hier http://waarneming.nl/soort/info/589 zie je al dat segment 6 bijna helemaal rood of bijna helemaal zwart op de rug kan zijn. Het is een heel continuüm aan vormen. Dat lijkt me ook onderzoek waard.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Bas vd Burg op april 08, 2011, 10:09:05 AM
Hans van Stijn heeft foto's van een vrijwel geheel zwarte Vuurjuffer gemaakt in Nederland (ergens in Drenthe geloof ik). Anne Hueber heeft deze foto ook gezien tijdens een libellenavond bij Hans thuis in februari. Ik weet alleen ff niet meer of het hier nu ging om een vrouwtje.

EDIT: ik heb het verkeerd begrepen, want het gaat bij Hans om foto's van een zwarte Koraaljuffer :-[
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op april 08, 2011, 10:21:57 AM
Ik heb nauwelijks foto's met mijn nieuwe camera, slechts 2, en die verschillen al. Je hebt ook typica's met middenop een dikke zwarte streep over de volle lengte.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op april 08, 2011, 11:03:10 AM
Citaat van: Bas vd Burg op april 08, 2011, 10:09:05 AM

EDIT: ik heb het verkeerd begrepen, want het gaat bij Hans om foto's van een zwarte Koraaljuffer :-[

Bas toch ;) ;D
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Bas vd Burg op april 08, 2011, 11:19:03 AM
En dat te bedenken dat ik gisteren nog een compliment kreeg dat met mijn geheugen niks mis is pffffffff
(ik zat wel goed met een zwarte "rode" juffer dat weer wel, alleen de verkeerde soort :rolleye: )
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Platbuik op april 08, 2011, 12:40:40 PM
Citeerik gisteren nog een compliment kreeg
Dat heb je dan weer wel goed onthouden.  >:D
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Bas vd Burg op april 08, 2011, 14:58:52 PM
Citaat van: Platbuik op april 08, 2011, 12:40:40 PM
Citeerik gisteren nog een compliment kreeg
Dat heb je dan weer wel goed onthouden.  >:D

:duim:
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op april 08, 2011, 15:12:07 PM
Citaat van: Weia op april 08, 2011, 10:21:57 AM
Ik heb nauwelijks foto's met mijn nieuwe camera, slechts 2, en die verschillen al. Je hebt ook typica's met middenop een dikke zwarte streep over de volle lengte.

Uitgaande van de genetische determinatie (een een vrij simpele mendeliaanse overerving (1 autosomaal locus met meerdere allelen en een dominantie hierarchie) van de verschillende kleurvormen in alle tot nu toe onderzochte soorten waterjuffers (diverse Ischnura soorten en koraaljuffer) zou je verwachten dat de kleurvormen min of meer discreet zouden moeten zijn, in ieder geval de uitersten (melanotum en fulvipes). Mij lijkt het dat de 2 individuen op de foto's van Weia niet zo heel veel verschillen in kleurpatroon op het achterlijf, maar ik ben erg geinteresseerd in hoe groot de variatie is tussen vrouwtjes in zwarte tekening op het achterlijf, aangezien dat ook zou kunnen suggereren dat het genetische systeem in deze soort iets ingewikkelder in elkaar zit dan bij de andere soorten.

Ik heb ook Adolfo Cordero gevraagd of hij hier ideeën over heeft, hij heeft erg veel onderzoek gedaan aan (genetica van) kleurpolymorfisme bij koraaljuffers en lantaarntjes, nu even zijn suggesties afwachten.

Ik ben benieuwd of er in Nederland ook ergens zwarte vrouwtjes opduiken, iig leuk dat het bij de koraaljuffer hier wel voorkomt, al is het heel weinig.

Johan, het lijkt me leuk om hier na afloop een stukje over te schrijven voor de Brachytron.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op april 08, 2011, 15:18:14 PM
Hier is toch wel wat variatie te zien: http://waarneming.nl/soort/info/589
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op april 08, 2011, 17:05:49 PM
Die beesten verschillen inderdaad behoorlijk. Vooral mbt de hoeveelheid zwarte tekening op segment 6, de dikte van de tekening op segment 2-5 en een eventuele streep op sgment 2-5.

Ik heb inmiddels antwoord terug van Adolfo Cordero. Hij ziet in Spanje 3 verschillende vormen, maar ook daar is veel individuele variatie. Hij heeft eerder geprobeerd het genetische systeem te bepalen, maar dat is niet gelukt omdat volwassen dieren van deze soort (en ook coenagrion soorten) zich niet goed ontwikkelen in een laboratorium. Hij is ervan overtuigd dat de verschillende vrouwtjestypen genetisch bepaald worden, maar misschien zou het systeem iets ingewikkelder kunnen werken dan bij andere soorten.

Ik ben nu bezig met een overzicht van de individuele variatie in tekening van vrouwtjes en hoop ze op deze manier op een standaard manier in te kunnen delen in de verschillende vormen die in de verschillende gidsen beschreven staan (bijvoorbeeld de vorm die er het meest op lijkt). Vooral bovenaanzichten van vrouwtjes vuurjuffers zijn hiervoor erg nuttig, dus mocht je het veld ingaan, vuurjuffers tegenkomen en een fototoestel mee hebben.. ;)
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: nick w op april 08, 2011, 18:55:00 PM
ik zal er dit jaar extra op letten dat je bovenaanzicht wilt!

Groet,
Nick W
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op april 08, 2011, 19:16:39 PM
Ik maak liefst foto's onder 45 graden, dan heb je bovenkant én zijkant (als de vleugel er niet voor zit...)
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: nick w op april 08, 2011, 20:25:41 PM
als dat voor Martijn ook goed is? Maakt mij niet veel uit..

Groet,
Nick W
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op april 09, 2011, 11:41:03 AM
Ik ben blij met alle foto's waar de bovenzijde goed op te beoordelen is :) Vooral de tekening op segment 2-4 is vaak lastig te zien.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op april 10, 2011, 22:16:25 PM
Nou, het waren er maar weinig die zich lieten benaderen en ze zaten op vreselijke plekjes dus de foto's die ik had willen maken maakte ik nog niet. Maar wel leuk om de variatie te bekijken. Voorzover ik het kan zien:
A segment 6 achteraan een zwarte dot, een zwarte streep middenop, op segment 5 alleen de dot.
B segment 6 een dikkere dot, brede middenstreep, segment 5 dot plus dunne streep
C segment vrijwel helemaal zwart, op 5 én 4 dot plus dunne streep

http://waarneming.nl/waarneming/view/53330168 (http://waarneming.nl/waarneming/view/53330168)

(http://waarneming.nl/fotonew/5/1985565.jpg)
(http://waarneming.nl/fotonew/7/1985567.jpg)
(http://waarneming.nl/fotonew/8/1985568.jpg)
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op april 10, 2011, 23:38:10 PM
Ook een leuke voor het continuum: http://waarneming.nl/foto/view/707105
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op april 11, 2011, 11:29:08 AM
Bedankt voor de foto's.
Leuk, de eerste twee lijken intermediaire vormen tussen fulvipes en typica (brede zwarte banden op alle segmenten, verbrede middenstreep op segment 6, maar segment 6 verre van helemaal zwart), de derde foto lijkt een typica (s6 bijna helemaal zwart en brede zwarte banden op alle segmenten) en de laatste lijkt een mooie fulvipes (evenveel zwarte tekening op s5 en s6, bijna geen tekening op s2-5).

Het lijkt er voorlopig op dat de meeste variatie zit in de hoeveelheid zwart op s6, de aan/afwezigheid van een zwarte "dot" op segment 2-5 en de aan/afwezigheid van een zwarte middenstreep op s2-5.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op april 11, 2011, 11:41:31 AM
Hier kun je ook nog kijken naar alle foto's en er komen er nu steeds weer nieuwe bij: http://waarneming.nl/soort/photos/589
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Goyatlah op april 13, 2011, 00:48:14 AM
Citaat van: Weia op april 07, 2011, 16:02:51 PM
Die zwarte heb ik nooit gezien...


Ben je niet laat met in mei gaan onderzoeken? Ze beginnen nu al te vliegen. Bij de variabele waterjuffer wordt gezegd dat de donkerste vorm vooral in het begin van hun vliegtijd voorkomt (hypothese: warmt beter op). Als dat bij de vuurjuffer ook zo is, mis je een parameter als je in mei gaat kijken.
Maar bij deze: iedereen die in een goede populatie terchtkomt: tel de kleurvormen!

De donkere vorm lijkt in Nederland nauwelijks voor te komen maar juist algemener in zuid-Europa te zijn, dus dat verhaal gaat niet op. En in Groningen hoef je eigenlijk niet voor de 22 april te gaan zoeken (is mijn verjaardag, vandaar). Laatste week van april is goed voor juveniele beesten (met geel borststuk dus), 1e week van mei fifty/fifty en 2e week van mei en later zijn de meeste beesten wel volwassen.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: rienkgeene op april 14, 2011, 08:49:55 AM
 
Heel donkere exemplaren heb ik nooit gezien, hoewel ik denk dat in zuid-frankrijk er veel donkere dieren zijn, maar ik heb er nooit verder naar gekeken. Ik zie in Belgie ook veel heel lichte dieren. Helaas weet ik niet of dat dan ww of mm zijn.
Kortom ik weet niks.
Werk aan de winkel dus, een leuk onderzoek. ik neem mij voor in mijn omgeving te kijken.
Wellicht zijn foto's met de definitie van de twee(drie) typen nuttig.

In mijn tuin helass nog 0 Vuurjuffers.

groet rienk
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op april 14, 2011, 09:53:20 AM
Is het geen continuum van vrij donkere typica naar fulvipes? En zelfs een heel continuum van de donkere via typica naar de rode?


Bij de variabele waterjuffer varieert segment 2 los van 3-8, dat wordt apart aangestuurd, en ook weer apart van de variatie op het borststuk. Zoiets zou hier ook onderzocht moeten worden, of alle segmenten gelijk op variëren of niet. Leuk!
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op april 15, 2011, 09:57:18 AM
Het lijkt er helaas op alsof er vooralsnog geen definitie te geven is voor de verschillende kleurvormen. Tijdens een fotozoektocht op internet ben ik geen tussenvormen tegengekomen tussen de donkere vorm en typica. Tussen typica en fulvipes zit wel variatie, met name wat betreft de hoeveelheid zwarte tekening op s6 en s2-4 (1: typica "volgens het boekje", 2: idem, maar s6 niet helemaal zwart maar wel voor meer dan de helft, 3: evenveel tekening op s6 als op s5 en op elk segment dikke zwarte tekening, 4: fulvipes "volgens het boekje" (ook individuen met wat meer zwarte tekening op s4), ook  zijn er nog verschillen in de aan/afwezigheid van de middenstreep). Ik ga nu op vakantie, maar 28 april zullen we beginnen met de kleurvariatie in het veld op een gestandaardiseerde manier in kaart te brengen, door foto's te maken van veel vrouwtjes en de patronen op elk segment te beschrijven en te meten om te kijken of we hier consistente patronen in kunnen vinden. Ik ben benieuwd!
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op april 15, 2011, 20:24:09 PM
Interessant hoor, zo'n gewone soort eens nader te bekijken. Soms is het zwart slechts een dun dwarssteeoje, ik kom dat al tegen op s2, op s2-3 en op s2-3. Dan zou je denken dat dat samenhangt met het zwart op s6, maar nee: http://waarneming.nl/foto/view/1997251
Die is vooraan (s2-4) goed voor rufipes maar op s6 juist niet. Het omgekeerde zag ik ook al, s6 alleen een zwarte blob, maar ook een blob op s2-5. Dat wordt nog leuk!
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Goyatlah op april 20, 2011, 03:04:44 AM
Het meeste onderzoek gebeurt gelukkig aan algemene soorten, zoals bv het Lantaarntje, waarover denk ik al meer dan 10 artikelen in Nederland en in Spanje geschreven zijn. Ik wil wel een paar lokaties inventariseren. Neem maar kontakt op.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op mei 03, 2011, 18:05:19 PM
Ik trek deze even naar boven. Ik heb er nog niet veel gezien, maar dit zijn voorlopig mijn uitersten. Zie ook het kwaliteitsverschil tussen goedkope en dure camera...
Van licht tot donker:
licht: s2-4 smal dwarsstreepje, s5-6 lengtestreep en zwarte eindvlek
donker: s2-5 lengtestreep en zwarte eindvlek, s6 zwart (hoewel het zwart ietsje minder breed dan op s7)
Ik link het topic ook in het pinned topic 'discussies'.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op mei 03, 2011, 20:58:35 PM
We zijn er hard mee bezig! Zeer binnenkort van alles over de variatie.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: manger op mei 18, 2011, 12:45:38 PM
Afgelopen maand (half april-half mei) heb ik een klein onderzoek gedaan aan een Vuurjuffer populatie bij een ven in de omgeving van mijn huis in Noord Drenthe. In overleg met Martijn Hammers van de Rijksuniversiteit Groningen heb ik de resultaten in een nieuwsbrief gezet van onze Libellenwerkgroep Drenthe. Zie daarvoor deze file (http://www.libellen-drenthe.eu/LWD%20Nieuwsbrief%202011-8.pdf) . Zou mooi zijn als we op meer plekken in Nederland dit soort onderzoekjes kunnen afronden?

Groet, Rene



http://www.dutchdragonflies.eu
http://www.video.dutchdragonflies.eu
http://www.libellen-drenthe.eu

Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Maaswitje op mei 18, 2011, 19:16:55 PM
Na lang zoeken heb ik er dan toch eindelijk een kunnen vinden:
zie waarneming:http://waarneming.nl/waarneming/view/54556421 (http://waarneming.nl/waarneming/view/54556421)
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: manger op mei 18, 2011, 19:21:02 PM
Mooi werk, André!

Groet, Rene


http://www.dutchdragonflies.eu (http://www.dutchdragonflies.eu/)
http://www.video.dutchdragonflies.eu (http://www.video.dutchdragonflies.eu/)
http://www.libellen-drenthe.eu (http://www.libellen-drenthe.eu/)

Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op mei 18, 2011, 22:41:10 PM
Prachtige vondst! Er zijn er die helemaal geen rood hebben.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op mei 18, 2011, 23:20:42 PM
Wat mij wel opvalt, dat ik geen vorm fulvipes bij de foto's zie...
Het is eigenlijk allemaal typica.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op mei 18, 2011, 23:28:50 PM
Fulvipes zit er wel bij, vergelijk met de tekening in KD. Ik dacht ook dat die echt als het mannnetje gekleurd moesten zijn, maar ze hebben toch meer zwart dan mannetjes.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op mei 18, 2011, 23:41:07 PM
Ik wist wel, dat ze meer zwart hebben als het mannetje. Maar ik kan geen enkele foto vinden (en er staat er dus ook geen bij de soortinfo), maar allemaal met verbreding aan de segmentbasis (typica) en geen een zonder verbreding (fulvipes).


Ik wil hierbij dan gelijk een oproep doen:

Wie heeft er foto's van de vorm fulvipes voor bij de soortinfo?
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op mei 18, 2011, 23:49:54 PM
Wat bedoel je precies? Fulvipes volgens KD is s2-4 een maantje, s5-6 een zwarte klodder, s7-8 zwart. René heeft die, ik heb er op de vorige bladzij eentje gezet (terwijl ik dacht dat dat nog niet rood genoeg voor fulvipes was).
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op mei 18, 2011, 23:58:50 PM
Bij fulvipes zijn oa de segmentranden zwart en bij typica is daar nog een zwarte verbreding naar boven aan de segmentbasis.
Zoals bij deze foto uit de soortinfo.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Maaswitje op mei 19, 2011, 01:23:44 AM
Ik denk dat dit wel eens de vorm fulvipes zou kunnen zijn:
Het betreft deze waarneming   http://waarneming.nl/waarneming/view/53963717 (http://waarneming.nl/waarneming/view/53963717)
Vuurjuffer - Pyrrhosoma nymphula gezien op 2011-05-01 te Nieuw-Gassel
Foto's:
(http://waarneming.nl/fotonew/0/2067800.jpg)
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: manger op mei 19, 2011, 07:56:02 AM
Citaat van: Weia op mei 18, 2011, 23:49:54 PM
Wat bedoel je precies? Fulvipes volgens KD is s2-4 een maantje, s5-6 een zwarte klodder, s7-8 zwart. René heeft die, ik heb er op de vorige bladzij eentje gezet (terwijl ik dacht dat dat nog niet rood genoeg voor fulvipes was).

Zoals Weia al hierboven aanhaalde, geef ik nog even ter verduidelijking het plaatje uit de LWD Nieuwsbrief;

Groet, Rene


http://www.dutchdragonflies.eu (http://www.dutchdragonflies.eu/)
http://www.video.dutchdragonflies.eu (http://www.video.dutchdragonflies.eu/)
http://www.libellen-drenthe.eu (http://www.libellen-drenthe.eu/)

Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op mei 19, 2011, 10:13:26 AM
Citaat van: Maaswitje op mei 19, 2011, 01:23:44 AM
Ik denk dat dit wel eens de vorm fulvipes zou kunnen zijn:
Lijkt mij ook. Deze is nog een tikje roder dan wat KD en René geven, op s5 namelijk ook al bijna een maantje.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Weia op mei 19, 2011, 10:20:45 AM
De meest fulvipesse van René is nummer 7, die heeft op s5 een maantje. René laat volgens mij mooi zien dat fulvipes en typica slechts namen zijn voor stukjes van een continuüm. Ook laat ie volgens mij zien dat S6 tamelijk los van s2-4 varieert, want onderaan staat een donkere s6 met maantjes op s2-4.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op mei 19, 2011, 11:19:44 AM
Citaat van: Maaswitje op mei 18, 2011, 19:16:55 PM
Na lang zoeken heb ik er dan toch eindelijk een kunnen vinden:
zie waarneming:http://waarneming.nl/waarneming/view/54556421 (http://waarneming.nl/waarneming/view/54556421)

Wow! Goed werk! Naar mijn weten de eerste melanotum die in Nederland gefotografeerd is?
André, zou ik je foto mogen gebruiken voor een foto-overzichtje?
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Maaswitje op mei 19, 2011, 11:32:17 AM
Dat is prima, Martijn.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op mei 19, 2011, 11:54:56 AM
De hoeveelheid zwart op S6 is vooral bij typica erg variabel-->van weinig tot helemaal zwart.
Bij fulvipes is het zwart op S3 en 4 ook variabel. Op sommige foto's is dat zwarte maantje alleen maar goed te zien op S2, zoals bij de foto van Marie-Christine Guegan-->typica of fulvipes?. Ik heb het idee, dat sommige net niet helemaal typica of fulvipes zijn, beide met nogal wat variatie.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op mei 19, 2011, 12:00:31 PM
Deze vind ik persoonlijk ook niet echt eenduidig.

Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op mei 19, 2011, 12:13:03 PM
Hierbij meer gedetailleerde informatie om mee te doen aan ons onderzoek naar de variatie in kleurvormen bij de vuurjuffer. Het scoren van vrouwtjes vuurjuffers kan momenteel nog overal, kost reatief weinig tijd en levert erg waardevolle informatie op over het voorkomen en de verspreiding van de verschillende typen in Nederland. Het lukt me niet om het scoreformulier online te zetten, maar deze kan ik, als je het leuk lijkt mee te doen, per email opsturen. Alvast bedankt voor je medewerking!

 
PROTOCOL VUURJUFFERS      Rijksuniversiteit Groningen             Mei 2011

De meeste Vuurjuffers (Pyrrhosoma nymphula) zullen zich rond de rand van een ven/poeltje/sloot bevinden. Door met een langzame, continue snelheid dicht langs de waterrand te lopen is de kans op het aantreffen van vuurjuffers het grootst. Het is belangrijk om niet meer dan eenmaal langs hetzelfde stuk te lopen, om zo de kans op dubbeltellingen te minimaliseren. Wanneer een vuurjuffer gezien wordt, is het belangrijk om voor alle (uitgekleurde) vrouwtjes Vuurjuffer het volgende te noteren (zie het scoreformulier):
- welke vorm is het (1 t/m 7)
- vliegt de vuurjuffer in tandem/copula of single (niet gepaard)
- is het een juveniel, subadult of adult.

Indien mogelijk ook het aantal mannetjes noteren

(Deze waarnemingen kunnen gemakkelijk ingevuld worden in het bijgevoegde bestand).


Het is dus niet noodzakelijk om de vuurjuffer te vangen of op de foto te zetten. Gezien de zeldzaamheid van de vormen 6 en 7 (MIX en melanotum) indien mogelijk hier graag wel een foto van maken.

We onderscheiden hier zeven "typen"/categorieën vrouwtjes bij de Vuurjuffer. De nummers komen overeen met de referentiefoto's. Elk Vuurjuffer vrouwtje wordt geplaatst in de categorie (1 t/m 7) waar deze het meest mee overeenkomt. Zie hieronder voor een uitgebreide beschrijving van de verschillende "typen"/categorieën. Mannetjes zijn altijd te herkennen aan het ontbreken van zwarte tekening op segmenten 2 t/m 6 (zie de referentiefoto's).

              In grote lijnen bepaalt de vorm en aanwezigheid van de zwarte tekening op segmenten 2 t/m 6 op het achterlijf – van bovenaf gezien – als welk type  een Vuurjuffer vrouwtje gedefinieerd wordt. Fulvipes (1) heeft de minst zwarte tekening en Typica (5) heeft van alle typen die we hier beschrijven de meest zwarte tekening. Een uitzondering hierop is de vorm Melanotum (7), die bijna geheel zwart is, maar in Nederland zeer zeldzaam is. De hier beschreven typen worden als volgt gedefinieerd:

Het zesde segment is het meest variabel, wat betreft de hoeveelheid zwarte tekening. Bij de Typica (5) vorm is het zesde segment nagenoeg geheel zwart. Dit is gecombineerd met dikke zwarte banden over de segmenten 2 t/m 5, die doorlopen tot de (gele) scheiding van elk segment. De rugstreep, over het hele abdomen, kan hierbij vrij dik zijn (de dikte kan per segment verschillen).

Een Fulvipes (1) vorm heeft op het zesde segment slechts een dunne zwarte band en een dunne rugstreep. Daarnaast zijn bij deze vorm de zwarte banden op de segmenten 2 t/m 4 beperkt tot smalle "halve maantjes" in combinatie met een zeer dunne rugstreep. Bovendien zijn bij deze vorm de zwarte halve maantjes los van de (gele) scheiding van het segment.

De drie Intermediate (2,3,4) vormen zitten wat betreft zwarte tekening tussen de Typica (5)en Fulvipes (1) vormen in. De hoeveelheid zwarte tekening op segment zes in combinatie met de dikte en vorm van de banden op de segmenten 2 t/m 5 bepalen of de Intermediate vorm naar een Fulvipes (2), Typica (4) of een vorm daar tussenin (3) neigt. De Intermediate (2,3,4) vrouwtjes kunnen in de categorie geplaatst worden naar aanleiding van de foto waarmee ze het meest overeen komen. Zie hiervoor de referentiefoto's.

Tot slot is er nog een zeer weinig voorkomende MIX (6) vorm. Deze vorm lijkt wat betreft het zesde segment sprekend op een Typica (5) – segment zes is nagenoeg geheel zwart – echter zijn er op de segmenten 2 t/m 4 geen dikke zwarte banden, maar dunne halve maantjes die soms zelfs los komen van de segmentscheiding – wat dus aan een Fulvipes (1) doet denken.

Al met al kan worden gezegd dat de Fulvipes (1) vorm qua kleur en tekening het meest doet denken aan een mannetje en de Typica (5) het minst.

Waarnemingen kunnen worden ingevuld in het bijgevoegde word-bestand.

Alvast zeer veel dank voor de medewerking!
Martijn Hammers, Casper van der Kooi, Isabelle van der Ouderaa en Sanne Ploegaert


Voor verdere informatie en het opsturen van de gegevens:
Martijn Hammers


 
(http://waarneming.nl/fotonew/4/2143234.jpg)
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: ria.vogels op mei 20, 2011, 12:45:16 PM
Hoi

Voor dit interessante onderzoek ben ik mijn archief ingedoken om te kijken wat er in mijn tuinvijver voorkomt. Veel intermediate blijkt, maar ook wel fulvipes. Tenminste dat denk ik.
Ik geloof niet dat ik onderstaande foto (uit 2007 trouwens) eerder heb ingevoerd. Als het de moeite waard is (echt fulvipes), laat het me weten, dan doe ik dat alsnog.

Groet, Ria
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op mei 20, 2011, 12:49:26 PM
Ja Ria graag invoeren. Dat is een hele mooie voor de soortinfo ;D
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: ria.vogels op mei 20, 2011, 12:56:35 PM
Oké Anne, is gebeurd!
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op mei 20, 2011, 12:58:57 PM
Citaat van: ria.vogels op mei 20, 2011, 12:56:35 PM
Oké Anne, is gebeurd!

Bedankt Ria :duim: , ik zet haar gelijk bij de soortinfo.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: marcel123 op februari 13, 2012, 20:10:30 PM
Weet iemand iets over de resultaten van dit onderzoek? of loopt dit nog.
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Sticht op februari 14, 2012, 13:36:14 PM
Citaat van: optilete op februari 13, 2012, 20:10:30 PM
Weet iemand iets over de resultaten van dit onderzoek? of loopt dit nog.

Ik heb geen idee, maar ik zou bij de bron beginnen en de vraag stellen aan Martijn Hammers. ;D
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: apus op februari 19, 2012, 17:37:55 PM
Een gedeelte van de gegevens moet nog wat netter geanalyseerd worden en ik heb nog wat tijd nodig om het op te schrijven. Nog even geduld..
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Anne Hueber † op februari 19, 2012, 17:43:44 PM
We wachten geduldig af... ;D
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: marcel123 op september 18, 2012, 22:30:11 PM
Citaat van: apus op februari 19, 2012, 17:37:55 PM
om het op te schrijven
CiteerHet plan is nog steeds om tzt een brachytron
artikel hierover te schrijven.

In de afgelopen Brachytron wel een artikel over Kleurvormen vrouwtjes van lantaarntjes :

Citeer
M. Hammers & H. Van Gossum. Helpende en misleidende signalen in vrouwelijke lichaamskleur bij het Lantaarntje (Ischnura elegans)
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: marcel123 op april 27, 2015, 18:56:55 PM
google heeft voor mij niks gevonden.. is er een verslag van? Op zich kan ik natuurlijk altijd wel fotos toevoegen van vuurjuffers, maar als er onderzoek gedaan wordt heeft dat meer zin..
Titel: Re: Onderzoek vuurjuffers RuG - Kleurvormen vrouwtjes
Bericht door: Willy op mei 02, 2015, 19:57:51 PM
Deze vandaag gemaakt.