Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Bijen wespen en mieren => Topic gestart door: Violet (en Remco) op februari 13, 2011, 17:37:23 PM

Titel: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 13, 2011, 17:37:23 PM
Er bestaan bepaalde parasieten, de zogenaamde Waaiertjes, die parasiteren op Zandbijtjes. De parasieten zorgen ervoor dat de bijtjes eerder dan normaal actief worden. In dit topic staat her en der veel info, we zullen proberen de belangrijkste zaken in deze beginpost te verzamelen (in ontwikkeling 15-02-2013).

Geparasiteerde zandbijtjes worden voor hun doen extreem vroeg actief en zijn meestal erg sloom. Als je goed kijkt naar hun achterlijfje kan je tekenen van parasieten, de Waaiertjes zien.

Actuele oproep 03-2015: DNA-onderzoek heeft nieuwe inzichten aan het licht gebracht, daarom is meer, nieuw materiaal gewenst.
John Smit zou graag exemplaren van geparasiteerde bijtjes en/of de mannelijke parasieten ontvangen i.v.m. DNA-onderzoek.
Zie hieronder de lijst waar John nog geparasiteerde exemplaren van zou willen ontvangen. Andrena vaga hoeft niet meer verzameld te worden in ieder geval (zie tevens reactie 95 in dit topic).

Soortenlijstje:
Andrena apicata
Andrena barbilabris
Andrena bimaculata
Andrena carantonica
Andrena clarkella
Andrena florea
Andrena fucata
Andrena haemorrhoa
Andrena helvola
Andrena minutula
Andrena nigroaenea
Andrena nitida
Andrena nitidiuscula
Andrena synadelpha
Andrena tibialis
Andrena varians
Andrena wilkella

Zowel bijtjes met Stylops als exemplaren mannetje Stylops.

"Voor het verzamelen is het in ieder geval van belang dat ze droog gehouden worden, dus niet meteen in de alcohol. Dat maakt het uitprepareren van de vrouwtjes een stuk makkelijker, mits de exemplaren vers zijn.Het is het makkelijkst dat wanneer je geparasiteerde bijen tegenkomt je ze levend opstuurt, dan maak ik ze dood en prepareer de vrouwtjes uit."

Verzamelde exemplaren opsturen aan:

J.T. Smit
EIS Kenniscentrum Insecten, Postbus 9517, 2300 RA, Leiden.
of: Antwoordnummer 10430, 2300 WB, Leiden

Volgens John heb je op de eerste de beste dag van het jaar met 9 graden C kans op A. vaga.

Artikelen:
Waaiervleugeligen http://www.eis-nederland.nl/waaiervleugeligen.html

Waaiertjes in je lijf http://www.repository.naturalis.nl/document/124842

Waaiervleugeligen en Zandbijen http://www.eis-nederland.nl/pdfs/Smit_1994.pdf

Het Heidecicadewaaiertje http://www.repository.naturalis.nl/document/159606

Bijverschijnselen (p 28-29) http://www.nev.nl/hymenoptera/bzzz23.pdf

Waaiervleugeligen van Nederland http://science.naturalis.nl/media/177872/smit_smit_2005_strepsiptera.pdf

Bericht Natuurbericht http://www.natuurbericht.nl/?id=7845

Verslag IVN Eemland 2011 http://www.ivn-eemland.nl/Actueel/Nieuws/Default.aspx?nwsid=14&titel=Beestjes,%20ze%20zijn%20er%20weer!



Hoe het allemaal begon:

Wat heerlijk toch dat de lente in aantocht is; vandaag de eerste zandbijtjes gezien  ;D
Maar welke? Grijze zandbij - Andrena vaga ? Of is het toch een andere soort?

Het betreft deze waarneming http://waarneming.nl/waarneming/view/52297353 (http://waarneming.nl/waarneming/view/52297353)
een onzekere Grijze Zandbij - Andrena vaga gezien op 2011-02-13 te Soest - De Stompert
foto`s :
(http://waarneming.nl/fotonew/5/1845415.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/8/1845418.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/9/1845419.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/0/1845420.jpg)
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: LakeSide op februari 13, 2011, 18:05:11 PM
 :duim:
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 13, 2011, 18:07:45 PM
Thanks voor de bevestiging Jaco, we zetten hem op zeker  :)
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Ivo Raemakers op februari 13, 2011, 19:20:18 PM
Deze is extreem vroeg, zeker voor vrouwtje, maar in dit geval met een extra reden bovenop het zachte weer.
Kijk maar eens op het achterlijf, daar zit een Stylops.
Om de een of andere reden heeft een Stylops-infectie tot gevolg dat bijen eerder actief worden.

Groet Ivo
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Hetty Soetekouw op februari 13, 2011, 19:29:35 PM
CiteerKijk maar eens op het achterlijf, daar zit een Stylops
is dat dan een Stylops melittae?
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 13, 2011, 20:20:10 PM
Dag Ivo,

Dat klinkt interressant!

Bedoel je dan met een Stylops dat rode uitsteekseltje op de 3 foto - aan haar achterlijf ?

Dat maakt ze dus vroeger actief, in dit geval extreem vroeg? En is dit dan het lege omhulsel of zit het beestje hier nog in en gaat de zandbij dit niet overleven?

Nog nooit van een Stylops gehoord trouwens, weer veel geleerd tot dus toe  :duim:
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Ivo Raemakers op februari 13, 2011, 20:31:24 PM
Bij zandbijen is het inderdaad steeds Stylops melittae en het is inderdaad dat roodbruine uitsteekseltje.
Het betreft hier een levend exemplaar dat lijkt op een (nagenoeg) volwassen vrouwtje. Ik weet echter niet hoe mannetjes eruitzien voor hun verpopping; ik weet niet eens of ze dan uberhaupt van buitenaf goed zichtbaar zijn.
Onder de soort Stylops melittae kun je in elk geval een aantal mooie foto's van zowel mannetjes als vrouwtjes vinden.

Groet Ivo
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 13, 2011, 20:43:52 PM
Dus invoeren als S. melittae, geslacht onbekend of als vrouwtje?
Heeft verzamelen zin?

We zullen deze in ieder geval ook invoeren.
Nogmaals dank voor de onverwachte toevoeging!
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 13, 2011, 20:53:49 PM
Citaat van: Ivo Raemakers op februari 13, 2011, 19:20:18 PM
Om de een of andere reden heeft een Stylops-infectie tot gevolg dat bijen eerder actief worden.

Groet Ivo

Trouwens, echt actief waren deze twee exemplaren niet... Zeg maar eerder versuft of enorm sloom; er zat weinig beweging in. Zal ook wel te maken hebben met de parasiet?
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Ivo Raemakers op februari 13, 2011, 21:47:47 PM
Bij de Stylops is het geslacht wat mij betreft onbekend.
Misschien dat John Smit later nog een keer uitsluitsel geeft.

Het gebrek aan activiteit zal wat de bij betreft vooral aan de temperatuur hebben gelegen.
Stylops-vrouwtjes komen gedurende hun leven nooit van hun plaats.

Groet Ivo
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Ivo Raemakers op februari 13, 2011, 21:51:25 PM
Ik had tot nu toe niet door dat het 2 verschillende bijen waren.
De Stylopsen zitten bijna op dezelfde plaats.

Groet Ivo
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 13, 2011, 22:02:24 PM
aaah, mijn fout, sorry  :-\

Foto's zijn van 1-en-hetzelfde exemplaar. Er was er nog eentje, maar die ging niet echt graag op de foto... Dat zijn allemaal bewogen foto's... Zelfs met de beste wil kunnen we daar niets van maken.

Was in ieder geval dezelfde soort zandbij, maar geen Stylops op de wazige foto's te ontdekken. Wat natuurlijk niet zegt dat er geen Stylops aanwezig was.

Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: LakeSide op februari 14, 2011, 05:51:14 AM
Citaat van: Ivo Raemakers op februari 13, 2011, 21:47:47 PM

Het gebrek aan activiteit zal wat de bij betreft vooral aan de temperatuur hebben gelegen.
Stylops-vrouwtjes komen gedurende hun leven nooit van hun plaats.

Groet Ivo


Ik dacht dat dat ook te maken had met de Stylops. Dat die een stofje uitscheidt dat de bij versuft maakt, zodat de paring met het mannetje meer kans van slagen heeft.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: glhnijhof op februari 16, 2011, 19:13:55 PM
Tja.... Toeval of niet. Vanmiddag aan het wandelen geweest en ook maar eens een kijkje genomen op de plek waar normaliter een hele grote kolonie grijze zandbijen zit. Ik had zeker niet verwacht dat ze nu al actief zouden zijn. Tot mijn verbazing waren ze dat dus wel en het viel mij op dat er vliegjes in de buurt actief waren. Een van de bijtjes werd zelfs belaagd door zo'n vliegje. Het leek of ze eitjes in het beestje aan het leggen was. Nadat ik een aantal foto's had genomen nam ik me voor om het op dit forum te zetten. Bij het openen van het forum zag ik dit topic en toen vielen de puzzelstukje in elkaar. IK had namelijk vorig jaar ook al een aantal fotos van een bijtje gemaakt met wat uitstulpsels op het achterlijf. Zie bijgaande foto's. Nu dus het mannetje en vrouwtje bij elkaar. Wat een leuke en leerzame waarneming.

De 2 eerste foto's zijn van vanmiddag.
Mannetje Stylops
Op de volgende 3 foto's het vrouwtje
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: nielsyese op februari 16, 2011, 20:25:53 PM
Mannetjes Stylops worden zelden gezien. Leuke waarneming :duim:
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: LakeSide op februari 17, 2011, 07:14:23 AM
Officieel zijn Strepsiptera geen vliegjes. Ze zijn voor zover ik week nog niet ingedeelt, omdat ze kenmerken van verschillende groepen hebben :)


Ik had zelf vorig jaar ook het geluk om een mannetje te zien. Blijft een apart gezicht!


(http://farm3.static.flickr.com/2724/4456486311_f46e391fb4.jpg)
(http://farm5.static.flickr.com/4058/4457263374_47256cfd75.jpg)
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: michielelderenbosch op februari 17, 2011, 11:16:29 AM
Hoi, ik heb deze waarneming gister gezien(16-02-2011)

http://waarneming.nl/waarneming/view/52350972

Wie kan mij hier wat meer over vertellen?
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: LakeSide op februari 17, 2011, 12:11:28 PM
Citaat van: michielelderenbosch op februari 17, 2011, 11:16:29 AM
Hoi, ik heb deze waarneming gister gezien(16-02-2011)

http://waarneming.nl/waarneming/view/52350972 (http://waarneming.nl/waarneming/view/52350972)

Wie kan mij hier wat meer over vertellen?


Inderdaad ook dezelfde soort. Je vind hem bij het invoeren bij "Insecten(overig)"
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Harsbijtje op februari 17, 2011, 23:01:23 PM
Heb gisteren en vandaag ook in 2 verschillende gebieden
Stylops melittae's gevonden.

Zie onderstaande link.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 21, 2011, 20:08:04 PM
Het is leuk om te zien dat de soort opeens 'onder de aandacht' is. Goed voor de verspreidingsgegevens!

We hopen dat het volgend weekend mooi weer is en we nog eens een kijkje kunnen nemen bij 'de Soester kolonie'. Zijn ze alweer verdwenen of zijn er nog Stylopsen te vinden?
Hoe lang bedraagt de vliegtijd van de mannetjes? We hebben begrepen dat de exemplaren op zich maar heel kort leven, maar gedurende welke periode zijn de mannetjes te zien?
We zullen eens proberen om een oogje in het zeil te houden  ;)
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Henk Soepenberg op februari 21, 2011, 21:33:38 PM
Citaat van: violet en remco op februari 21, 2011, 20:08:04 PM
We zullen eens proberen om een oogje in het zeil te houden  ;)

Hebben jullie hier ook al gekeken?  ;)  http://science.naturalis.nl/research/people/cv/eis/smit/waaiervleugeligen---strepsiptera
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 21, 2011, 21:36:32 PM
Ja, thanks Henk  :duim:

We hebben inderdaad deze link mee gestuurd naar de site van IVN-Eemland, om als link bij ons verhaaltje te plaatsen. Zeer informatief en interessant!
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Henk Soepenberg op februari 21, 2011, 21:38:29 PM
Okay!  :duim:
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Ivo Raemakers op maart 01, 2011, 14:22:23 PM
Vandaag een A. vaga kolonie bezocht, maar afgezien van wat naar boven gewerkt zand was er nog geen activiteit.
Wel een vloog er een Andrena fulva vrouwtje en jawel hoor, die was gestylopiseerd.

Groet Ivo
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 01, 2011, 18:04:32 PM
Het lijkt er dus op dat al die vroege waarnemingen komen door Stylopsen. Of is dat te kort door de bocht?
Blijft in ieder geval zeer interessant, hoop dat we dit weekend ook nog even kunnen gaan kijken bij de Soester kolonie.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 02, 2011, 13:39:09 PM
Nog geen weeend, maar wel de tijd gehad om alvast even te gaan kijken op deze stralende dag  ;D

Aangetroffen: Zeker 30 bijtjes die suf op de grond zaten of rond kropen. Zonder uitzondering met 1 of meer Stylopsen. Geen mannetjes Stylops gezien, maar het was ook nog redelijk vroeg op de dag en koud, misschien dat dat ook nog uit maakt?
Ook een paar exemplaren A. vaga gevonden die het loodje hadden gelegd.

Vraag me het volgende af: is het bekend hoe groot een kolonie A. vaga gemiddeld is? Bij ons betreft het een stukje van een paar vierkante meter. 's Zomers is het er altijd druk met 'vliegverkeer' van de bijtjes. Stel dat er 300 bijtjes leven (lijkt me al best veel voor dat stukje) dan zou het dus betekenen dat zeker 10% gestylopiseerd is (mooi woord Ivo, zelf bedacht of een reeds bestaand woord?). Kan een kolonie hieraan ten onder gaan? Is dat toevallig bekend? Op zich lijkt het me dat de natuur dat wel goed geregeld heeft maar ben er wel nieuwsgierig naar.

We zullen de kolonie in ieder geval regelmatig gaan controleren.

Groetjes,
Violet
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Ivo Raemakers op maart 03, 2011, 07:51:09 AM
Om te vliegen, zullen Stylops-mannen vast wat hogere temperaturen prefereren; vliegen kost al energie genoeg.
Andrena vaga nestelt meestal in kolonies, vaak in hoge dichtheden en soms met duizenden tegelijk. 30 gestylopiseerde (een niet door mij verzonnen woord overigens) bijen lijkt mij bijzonder en al helemaal in een niet al te grote kolonie. Misschien moet je John Smit tezijnertijd maar eens inlichten. Vermoedelijk is er niet veel bekend over parasiteringspercentages, jouw waarneming is dus interessant, zeker als je later nog eens inschatting maakt van het totaal aantal aanwezige nesten. Zelf zie ik wel heel regelmatig stylops maar nooit veel tegelijk.
En ja, het is wel mijn ervaring dat extreem vroege zandbijen vrijwel zonder uitzondering stylops bij zich dragen (afgezien van per ongeluk binnenshuis gehaalde of opgegraven exemplaren). Mijn meest extreme waarneming is een Andrena florea vrouw op klein hoefblad in maart terwijl de exclusieve waardplant heggerank nog grotendeels ondergronds bivakkeerde.

Groet Ivo
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 03, 2011, 22:20:38 PM
Laat die hogere temperaturen, èn mannen Stylops maar snel komen  ;D

Maar als A. vaga in hoge dichtheden nestelt, zou het dus ook kunnen dat er op een paar vierkante meter veel meer exemplaren voorkomen dan 300?
We zullen de kolonie dit jaar eens goed bestuderen, al vragen we ons af hoe we een schatting kunnen maken als alles af en aan vliegt...
Zal ook een berichtje aan J. Smit sturen.

Citaat van: Ivo Raemakers op maart 03, 2011, 07:51:09 AM
Mijn meest extreme waarneming is een Andrena florea vrouw op klein hoefblad in maart terwijl de exclusieve waardplant heggerank nog grotendeels ondergronds bivakkeerde.

Die A. florea was dus ook gestylopiseerd?
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 04, 2011, 20:11:49 PM
Ondanks dat John Smit momenteel op reis is, kregen we een zeer snelle reactie op onze mail.
Hij vond het inderdaad een interessante waarneming.

Tevens heeft hij nog wat documenten mee gestuurd: we moeten ze nog even goed door lezen, maar het zag er leerzaam uit.

Het is leuk dat we hier het Zandbijwaaiertje - Stylops melittae wat meer onder de aandacht kunnen brengen. Wij hadden er zelf nog niet eerder van gehoord, maar zijn echt blij dat we dit weer hebben bijgeleerd!
En als je weet waar je op moet letten (en wanneer) dan is de kans op het zien van een S. melittae een stuk groter! Duzzz: slome Andrena vaga + waarneming in februari/begin maart = grote kans op S. melittae.
En dan moet je nog goed kijken en de mazzel hebben dat de vleugels er niet voor zitten. Wat zijn die parasietjes klein!
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: gko op maart 05, 2011, 12:45:11 PM
ik denk dat jullie schatting heel redelijk is, verstandig is in ieder
geval om het aantal nestgaten/holen te tellen op het hoogtepunt van de kolonie.
Je hebt dan een vast ijkpunt, wat je vervolgens kunt gebruiken om ongeveer
het aantal bijen te schatten, ik weet de factor niet precies maar die zal
tussen de 3 en de 5 liggen, dus 300 bijen is tussen de 60 en 100 gangen (schat ik),
ik hoor graag hoe een expert daar over denkt en of daar al cijfers over bekend zijn,
ook wil ik graag meer weten over het grote aantal mollenbulten bij 
de mij bekende vaga en clarkellakolonies. Ik verdenk de mollen ervan
deze kolonies als een soort provisiekamer te gebruiken gezien
de concentratie bulten in en langs de kolonie (en veel minder buiten de kolonie),
misschien is dit reeds meer mensen opgevallen, Het is natuurlijk erg moeilijk te
bewijzen, nog een vraag: ik vind hier bijen met drie stylopsen, kunnen het er
nog (veel) meer zijn per bij?
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 05, 2011, 18:13:19 PM
Dank voor je reactie gko. Zou inderdaad mooi zijn als een kenner kan laten weten of de door jou geopperde factor klopt, dan hebben we een goede manier om de grootte van de populatie vast te stellen.

Leuke vraag ook over de mollen! Helaas kunnen wij daar niet over mee praten, want voor zover we weten komen er in  'ons' A. vaga gebied eigenlijk geen mollen voor. Kan me in ieder geval niet herinneren daar ooit een molshoop gezien te hebben. Maar daar gaan we vanaf nu natuurlijk wel op letten!

Van de 30 exemplaren A. vaga die ik van de week heb bekeken, was er geen eentje waar ik 3 Stylopsen bij heb kunnen ontdekken. Dat betekent natuurlijk niet dat er max. 2 op een bijtje zaten.
Denk dat er best behoefte is aan meer waarnemingen en details, zodat de onderzoekers er wat meer mee kunnen. En natuurlijk voor alle liefhebbers/geïnteresseerden op Waarneming.nl
Daarnaast is het 'Stylops-seizoen' natuurlijk ideaal voor insectenliefhebbers; ze zijn makkelijk te vinden in een periode dat er verder minder insecten te vinden zijn dan tijdens de rest van het jaar.

Zou je hier wat meer info willen plaatsen gko? Waar bevindt/bevinden de gestylopiseerde kolonies zich, welke gastheren betreft het etc, hoeveel exemplaren etc. We zijn nieuwsgierig!
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Harsbijtje op maart 05, 2011, 23:21:35 PM
Het leek (me) dat alleen vrouwtjes gestylopiseerd worden maar gisteren
vond ik ook een mannetje Grijze zandbij met S. melittae (zie foto's).
Is er iets van bekend of er meer vrouwtjes dan mannetjes geparasiteerd worden?
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 06, 2011, 09:50:37 AM
In de bijgevoegde tekst staat dat gestylopiseerde vrouwtjes mannelijke kenmerken krijgen en andersom. Maar of vrouwtjes meer worden gestylopiseerd haal ik er niet uit. Misschien is dat ook nog wel niet bekend.

Ik weet trouwens niet eens hoe ik het verschil kan zien tussen vrouw en man A. vaga, laat staan als ze elkaars uiterlijke kenmerken overnemen...

En hoeveel Stylopsen een bijtje kan hebben zie ik zo ook niet terug. Maar wie weet wordt er steeds meer duidelijk als we met elkaar blijven zoeken.
Als het zonnetje blijft schijnen hopen we vanmiddag een mannetje Stylops te treffen, lijkt me prachtig!

Naast het bijgevoegde document ook nog een link naar een ander artikel  (http://www.repository.naturalis.nl/document/124842)van John Smit.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: gko op maart 06, 2011, 13:06:41 PM
ik heb contact opgenomen met een kennis van mij (jeroen de rond)die nog wat bemerkingen had,
ik kan niet uitputtend daarop ingaan maar het tellen van een bijenkolonie is redelijk lastig,
bij sommige soorten maakt het vrouwtje meerdere nestpijpen en je moet ook nog attent zijn op de gaatjes van de
naar buiten kruipende mannetjes, met enige oefening zijn die wel van de echte nestpijpen te onderscheiden.
De verhouding tussen mannetjes en vrouwtjes in een kolonie is een ander probleem, je hebt bijv solitaire soorten en solitaire
soorten die wel in een koloniestructuur leven en er zijn ook nog bijen die gezamenlijk een nest delen (bijv, hommelnesten).
De verhouding tussen mannetjes en vrouwtjes moet je voor een goede schatting eerst bepalen, tevens zou je
moeten weten hoeveel nestpijpen een vrouwtje gemiddeld graaft. Daarna kun je dan enigszins het aantal individuen schatten
door het aantal pijpen te tellen en dit getal te vermenigvuldigen met een factor, deze factor verschilt per soort, Jeroen vond
bij A. ventralis een verhouding man/vr van (grofweg) 10:1. Als elk vrouwtje (fictief) gemiddeld twee pijpen graaft kom je per pijp  op 1/2vrl + 10/2mnl = 5,5 exx per pijp, Het getal voor vaga weet ik niet precies maar bij grote soorten ligt het aantal mannetjes per vrouwtje w.s. lager (daarom noemde ik 3 a 5x) . De vaga-kolonie die ik regelmatig bezoek telt tussen de 8 en 10.000 bijen (grove schatting) maar de soort nestelt ook solitair op de paden door de hele randmeerbossen, dus het gaat om grote aantallen (tienduizenden).de aantallen op en langs de paden kunnen alleen grof geschat worden.
zo nu maar het bos in.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 06, 2011, 18:48:44 PM
Ha gko,

Dank voor je extra info!
Nog leuke dingen gezien in het bos, en van het zonnetje genoten?
Heerlijk zo'n zonnige dag, het gevoel van lente, hmmm!

Poeh, het in schatten van de grootte van een kolonie valt niet mee, dat is wel duidelijk... Dank voor het navragen.

Vandaag zijn we weer even wezen kijken. Opvallend was dat we vandaag (begin van de middag) veel meer actieve A. vaga zagen. Ook veel versufte (gestylopiseerde) exemplaren, maar een duidelijk andere situatie dan afgelopen woensdag. Het zonnetje speelde vast een grote rol.

We zagen dus versufte, iets actievere en echt actieve A. vaga's. De suffe en redelijk actieve zandbijtjes waren in ieder geval gestylopiseerd, bij de echt actieve exemplaren was dit niet te controleren.
Als afsluiting tevens nog een mannetje S. melittae gezien. Helaas niet op de foto, maar wat gaaf! Zag iets kleins fladderen, landde op een klein grassprietje. Terwijl het insectje druk wapperde met zijn vleugeltjes was het zwarte lichaampje duidelijk zichtbaar. Maar voor ik een foto kon maken was hij alweer gevlogen, op zoek aar een vrouwtje...
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: gko op maart 06, 2011, 21:13:01 PM
de grote kolonie is door zijn ligging een uitstekende plek voor mensen
om lekker uit de wind in de zon te zitten, combineer dat met massa's honden (waaronder de mijne)
en het is een mirakel dat de kolonie zich weet te handhaven, de clarkella's zijn nog steeds niet
opgedoken, dat kolonietje gaat het misschien niet redden, maar tot nu toe lukt het deze bijen nog
steeds voor nageslacht te zorgen (ca 75 bijen).
Ik heb zelf de mannelijke S.melittae pas een keer kunnen fotograferen, hij heeft wel wat van een opwindbeestje.
Verder nog wat leuke nachtvlindersoorten op andere plek in het bos, ik ga nu de foto's bekijken.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 07, 2011, 19:16:12 PM
Hoe zo'n kolonie kan overleven vraag ik me ook wel eens af. De Soester kolonie bevindt zich op militair terrein en op de bewuste plek staat regelmatig een Dixie-toilet. Al die grote laarzen die er overheen banjeren, en dan ook nog bezoekers en eventueel hun honden. Knap toch dat die kleine vliegbeestjes dat jaar in jaar uit overleven.

S. melittae heeft wel wat van een opwindbeestje? Bedoel je dan de mannetjes of de vrouwtjes? Nu ik een mannejte heb gezien denk ik dat je die bedoelt, was echt prachtig! Zo snel als die vleugeltjes wapperen, te gek en inderdaad als een opwindbeestje dat zijn mechaniekje 'terug draait'.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Ivo Raemakers op maart 18, 2011, 12:23:54 PM
Afgelopen dinsdag heb ik even bij een boswilg en dat leverde nog een aardige waarneming op naar aanleiding van de eerdere vraag of meer zandbij-vrouwtjes dan -mannetjes worden geparasiteerd.
Bij die boswilg vlogen nl. zo'n 25 Andrena carantonica mannen rond (voor vrouwtjes was het blijkbaar nog te vroeg) die voor het overgrote deel Stylops(-sporen) bij zich droegen. Van de circa 15 dieren die ik in mijn net kreeg waren er maar 2 zonder tekenen van parasitering. In de meeste gevallen was Stylops niet meer aanwezig maar resteerde een gat tussen de achterlijfssegmenten (zie foto). Ik ga er van uit dat die gaten wijzen op uitgevlogen mannetjes (al weet ik niet wat er met de Stylops-vrouwtjes gebeurd nadat ze eieren hebben gelegd), wat op z'n minst in dat geval zou betekenen dat bijen-mannetjes vooral Stylops-mannen bij zich dragen. Pop-resten ontbraken overigens (bij Xenos die op veldwespen parasiteert zie je die wel zitten).

Verder op dezelfde boswilg ook nog een erg vroege (en dus?!) gestylopiseerde Andrena chrysosceles man.

Groet Ivo 
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 18, 2011, 17:42:20 PM
Bij een aantal A. vaga heb ik ook een gat gezien en vermoedde ook al dat daar dan waarschijnlijk een mannetje Stylops gezeten zou hebben. Zou het kunnen dat als het vrouwtje eitjes heeft gelegd het bijtje dood gaat? Er lagen namelijk ook redelijk wat dode exemplaren met Stylops. Helaas zien wij het verschil niet tussen mannetje en vrouwtje A. vaga...

Volgens jouw waarneming zou je inderdaad denken dat de mannetjes Stylops op een mannetjesbij parasiteert. Maar, als die mannetjes bijen blijkbaar eerder vliegen dan de vrouwtjes, en je bedenkt dat een mannetje Stylops maar een levensduur heeft van een paar uur (toch?) is het weer niet zo logisch. Dan zijn de mannetjes Stylops dus al dood voordat ze ook maar een vrouwtje hebben geroken. Of denk ik nu verkeerd?

Wat een raadsels om uit te zoeken  :P

Groetjes,
Violet
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga ?
Bericht door: John Smit op mei 11, 2011, 16:43:35 PM
Citaat van: Ivo Raemakers op februari 13, 2011, 21:47:47 PM
Bij de Stylops is het geslacht wat mij betreft onbekend.
Misschien dat John Smit later nog een keer uitsluitsel geeft.

Het gebrek aan activiteit zal wat de bij betreft vooral aan de temperatuur hebben gelegen.
Stylops-vrouwtjes komen gedurende hun leven nooit van hun plaats.

Groet Ivo

Heren dames,

Het geslacht van Stylops melittae is wel degelijk te bepalen ook als het dier zich nog in de gastheer bevindt. De poppen van de mannetjes zijn bij Stylops melittae veel groter, ronder en dikker dan het cephalothorax van de vrouwtjes. Vergeef me de moeilijke namen. Het cep[halothorax is het vergroeide kop-borststuk (nog een uniek kenmerk van Strepsiptera binnen de insecten, die voor de rest allemaal een deling tussen kop en borststuk hebben) dat voor een deel bij de gastheer naar buiten steekt, tussen de tergieten (soms de sternieten). Let wel, dit is niet bij alle soorten even duidelijk. De soort die parasiteert op Halictus en Lasioglossum heeft een mannelijke pop die niet veel groter of dikker is dan het vrouwelijke cephalothorax.
Van wat ik tot nog toe gezien heb op waarneming.nl is het overgrote deel vrouwtje van Stylops melittae.

Groeten,

John
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op mei 11, 2011, 16:56:09 PM
Ha John,

Hartelijk dank voor deze informatieve toevoeging  :duim:
In die moeilijke namen gaan we ons nog wel even verdiepen natuurlijk, is kennis voor volgend jaar en daarna.
Hou je op de hoogte!
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 25, 2012, 14:42:56 PM
Vandaag de Soester kolonie weer bezocht, en met resultaat! 19 x Andrena vaga, allemaal geparasiteerd met Stylops melittae.
20 vrouwtjes en 4 mannetjes Stylops, waarvan 3 copula. Prachtig gezicht: de mannetjes flapperden constant met hun vleugeltjes. Bij een bijtje waar een paring op gaande was zagen we het achterlijfje samentrekkende bewegingen maken, leek alsof dat werd veroorzaakt door de paring.
Vorig jaar de eerste bijtjes gezien op 13 februari, nu dus zo'n 1,5 week later dankzij de vorstperiode.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Ivo Raemakers op februari 25, 2012, 15:07:40 PM
Vandaag ook voor mij de eerste bijen. Een Andrena flavipes mini-mannetje in de tuin en 1 actief A. clarkella mannetje in het Savelsbos. Daar ook een rondvliegende boomhommel. Geen Stylops gezien.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Pietsje op februari 25, 2012, 15:15:37 PM
Ivo, wow, wat een goed nieuws. Ik kan niet wachten tot ik de eerste bijtjes weer zie. Het duurt zo lang. ;D
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Ivo Raemakers op februari 25, 2012, 15:37:14 PM
Mooie foto's weer van A. vaga met Stylops!
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 25, 2012, 16:19:44 PM
Citaat van: Ivo Raemakers op februari 25, 2012, 15:37:14 PM
Mooie foto's weer van A. vaga met Stylops!

Dank Ivo. Het was ook weer erg bijzonder om te zien.

Hier een paar filmpjes van een paring

http://www.youtube.com/watch?v=jvuRrxrzk2o (http://www.youtube.com/watch?v=jvuRrxrzk2o)

http://www.youtube.com/watch?v=dUzzAwRsLDk (http://www.youtube.com/watch?v=dUzzAwRsLDk)

En de foto's dan ook maar hier even plaatsen:

(http://waarneming.nl/fotonew/6/3009066.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/8/3009068.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/1/3009071.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/2/3009072.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/3/3009073.jpg)

Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 03, 2012, 16:56:49 PM
Vandaag de kolonie weer bezocht, het was feest!
Met een aantal leden van Vlinderwerkgroep IVN Eemland én John Smit kwamen we terecht in één grote orgie van parende Stylops melittae (Zandbijwaaiertje)  :P De mannetjes Stylops waren in grote getale aanwezig, ze vlogen ons om de oren en zochten zelfs de grassprietjes af op zoek naar een partner!
Soms twee paringen op 1 bijtje en honderden gestylopiseerde A. vaga. Maximaal gevonden S. melittae op 1 bijtje was 4 stuks vrouwtjes.
Mooiste was nog wel dat we zagen hoe de mannetjes S. mellittae uit hun cocon kwamen: eerst zag je iets kleins, zwarts bewegen op het achterlijf van het bijtje. Al snel werd het groter en was het goed te zien hoe er een beestje met fragiele vleugeltjes tevoorschijn kwam, wow!
Onze schatting voor vandaag is: 501 x Andrena vaga, 301 x Stylops melittae vrouwtje en 201 x Stylops melittae mannetje. Dit is een onderschatting van de werkelijke aantallen, maar het was gewoon niet meer te tellen  :rolleye:
Link naar filmpjes zullen we later plaatsen.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Ivo Raemakers op maart 03, 2012, 18:29:22 PM
Ik vrees toch dat jullie er nu niet meer aan ontkomen om een artikel over jullie bijzondere waarnemingen te publiceren.
Genoeg materiaal om een plekje in de NFM te krijgen dunkt me, en in de Hymenovaria kan altijd!!

Citaat van: Violet (en Remco) op maart 03, 2012, 16:56:49 PM
Vandaag de kolonie weer bezocht, het was feest!
Met een aantal leden van Vlinderwerkgroep IVN Eemland én John Smit kwamen we terecht in één grote orgie van parende Stylops melittae (Zandbijwaaiertje)  :P De mannetjes Stylops waren in grote getale aanwezig, ze vlogen ons om de oren en zochten zelfs de grassprietjes af op zoek naar een partner!
Soms twee paringen op 1 bijtje en honderden gestylopiseerde A. vaga. Maximaal gevonden S. melittae op 1 bijtje was 4 stuks vrouwtjes.
Mooiste was nog wel dat we zagen hoe de mannetjes S. mellittae uit hun cocon kwamen: eerst zag je iets kleins, zwarts bewegen op het achterlijf van het bijtje. Al snel werd het groter en was het goed te zien hoe er een beestje met fragiele vleugeltjes tevoorschijn kwam, wow!
Onze schatting voor vandaag is: 501 x Andrena vaga, 301 x Stylops melittae vrouwtje en 201 x Stylops melittae mannetje. Dit is een onderschatting van de werkelijke aantallen, maar het was gewoon niet meer te tellen  :rolleye:
Link naar filmpjes zullen we later plaatsen.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 03, 2012, 18:37:28 PM
Begreep vandaag van John dat hij er op deze manier ooit is ingetuind  ;D

Schrijven is een andere hobby van me, maar dit lijkt me meer iets voor John!
Eventueel in samenwerking, maar de kennis is niet bij ons aanwezig. Weet al niet eens wat de NFM en  Hymenovaria is/zijn  ???
Wij doen gewoon waarnemingen.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 03, 2012, 18:53:48 PM
Meer filmpjes op http://www.youtube.com/user/violet1remco?feature=mhee (http://www.youtube.com/user/violet1remco?feature=mhee)
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Hetty Soetekouw op maart 03, 2012, 20:43:15 PM
Bijzonder om te zien hoe het stylops mannetje zijn gastheer verlaat. Ik vraag me af hoe het daarna met de gastheer gesteld is. Is hij dan nog steeds versuft of is het effect van de Stylops op het gedrag van de bij dan direct verdwenen?
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 03, 2012, 20:48:52 PM
Het versuffen is tijdelijk. We zagen echter genoeg bijtjes waar sporen van een S. melittae man te zien waren (opening tussen de achterlijfsegmenten), en die waren nog steeds suf.
Opvallend was ook dat een aantal bijtjes tijdens een zwak zonnetje veel actiever werd. Maar we struikelden werkelijk over het enorme aantal versufte bijtjes, allemaal, zonder uitzondering, gestylopiseerd.
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 04, 2012, 17:29:06 PM
John is vandaag nog even terug gegaan naar de populatie in Soest, zie waarneming http://waarneming.nl/waarneming/view/63500265 (http://waarneming.nl/waarneming/view/63500265)
Wow, spectaculaire aantallen  :rolleye:
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 04, 2012, 18:58:21 PM
Citaat van: Seraka op maart 03, 2012, 20:43:15 PM
Bijzonder om te zien hoe het stylops mannetje zijn gastheer verlaat. Ik vraag me af hoe het daarna met de gastheer gesteld is. Is hij dan nog steeds versuft of is het effect van de Stylops op het gedrag van de bij dan direct verdwenen?
Citaat van: Violet (en Remco) op maart 03, 2012, 20:48:52 PM
Het versuffen is tijdelijk. We zagen echter genoeg bijtjes waar sporen van een S. melittae man te zien waren (opening tussen de achterlijfsegmenten), en die waren nog steeds suf.
Opvallend was ook dat een aantal bijtjes tijdens een zwak zonnetje veel actiever werd. Maar we struikelden werkelijk over het enorme aantal versufte bijtjes, allemaal, zonder uitzondering, gestylopiseerd.
Nuancering: als een bijtje aleen een mannetje Stylops heeft is de 'versuffing' minder. Zitten er vrouwtjes Stylops op de bij, dan is er voor de Stylops meer baat bij om de gastheer/vrouw sloom te krijgen. Want als de bij sloom is kan het mannetje Stylops veel makkelijker een vrouwetje Stylops vinden om mee te paren. En aangezien een mannetje S. melittae maar hooguit een dag leeft is het natuurlijk van wezenlijk belang dat ze een vrouwtje kunnen vinden om mee te paren. Ik denk wel dat de bijtjes met vrouwelijke Stylopsen langer versuft zijn.
Als ik het goed heb begrepen laten de larfjes van de Stylopsen zich vanaf de bij vallen, op o.a. bloempjes waar andere bijtjes nectar komen halen. Zodat ze vanaf daar een nieuwe gastheer/vrouw kunnen parasiteren.

John, Ivo of anderen, correct me if I'm wrong!

Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 04, 2013, 20:49:33 PM
Aan alle geïnteresseerden:

Nog even en we kunnen weer vroege Grijze zandbijtjes zien die geparasiteerd zijn (in 2011 de eerste exemplaren op 13/2 gezien).
Houden jullie allemaal een oogje in het zeil?

John Smit zou graag geparasiteerde exemplaren van de Grijze zandbij - Andrena vaga ontvangen i.v.m. DNA-onderzoek. Ze mogen overal vandaan komen, behalve van locatie De Stompert te Soest (daar hebben ze er al genoeg van  ;D ).
"Voor het verzamelen is het in ieder geval van belang dat ze droog gehouden worden, dus niet meteen in de alcohol. Dat maakt het uitprepareren van de vrouwtjes een stuk  makkelijker, mits de exemplaren vers zijn. Het is makkelijkst wanneer je geparasiteerde bijen tegenkomt, dat je ze levend opstuurt."


Opsturen kan naar:
J.T. Smit
European Invertebrate Survey - Nederland
Postbus 9517
2300 RA Leiden
The Netherlands
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: JohnSmit op februari 06, 2013, 10:19:39 AM
Hee Violet en Remco, en andere in waaiertjes geinteresseerden,

Ik voel me vereerd voor het plaatsen van bovenstaande oproep en ik kan niet wachten tot ze weer actief worden.
Nog een kleine aanvulling op deze oproep: alle geparasiteerde zandbijen zijn welkom. Van de Grijze zandbij hebben we inmiddels materiaal uit Limburg en Utrecht daarnaast hebben we van 7 andere zanbijsoorten materiaal. Uit DNA onderzoek is gebleken dat het wel eens om verschillende soorten waaiertjes zou kunnen gaan, die vermoedelijk een hoge mate van specialisatie hebben. Om die reden willen we zoveel mogelijk materiaal onderzoeken de komende tijd en willen we ook hard op zoek naar die moeilijk vindbare mannetjes om te zien of die qua uiterlijk van elkaar verschillen....
Kortom zeg het voort.

En bij voorbaat hartelijk dank voor de medewerking.

Groeten,
John Smit
Titel: Re: Grijze zandbij - Andrena vaga met parasiet Stylops melittae
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 06, 2013, 18:15:51 PM
Hey John,

Wij kunnen ook niet wachten tot de zandbijtjes weer actief worden. Voor ons betekenen ze het begin van het voorjaar en de komende seizoenen  :lol:

En inderdaad, de oproep geldt natuurlijk voor alle geparasiteerde Zandbijtjes, niet alleen voor A. Vaga, goed punt!

Hopelijk krijg je met bovenstaande oproepen voldoende materiaal binnen om het onderzoek voort te kunnen zetten, want hoe interessant!

John, heb je nog tips over de beste zoektijd naar andere soorten geparasiteerde zandbijtjes? A. vaga is duidelijk: ongeveer half februari tot half maart (toch?), is er ook zo'n kader voor andere zandbijtjes?
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 09, 2013, 22:03:33 PM
Theo heeft dit topic 'sticky' gemaakt, waarvoor dank  :duim:
Topictitel is inmiddels aangepast (naar idee van John Smit).

In de beginpost staan nu zoveel mogelijk artikelen/info bij elkaar verzameld, maar is nog wel 'in ontwikkeling'.

Alle nieuwe info is welkom!
Misschien ook leuk om de verschillende locaties/waarnemingen met geparasiteerde bijtjes te vermelden?
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: wilde op februari 09, 2013, 22:49:36 PM
Op 13 mei 2011 zag ik in mijn tuin (Koudekerke, Walcheren) een mannetje Andrena florea met 2 Stylopsvrouwtjes. Ik heb in 2012 geen gestylopiseerde bijen gezien, maar zal dit jaar eens extra opletten en er proberen te vangen voor onderzoek.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: JohnSmit op februari 10, 2013, 13:10:23 PM
Hee Albert,

Bijzonder interessant! Ik heb ooit in Vrouwenpolder de einge A. florea gevangen in augustus of zelfs september met een vrouwtje Stylops er in, de enige zomerwaarneming van het zandbijwaaiertje. Aanvullende waarnemingen zouder bijzonder leuk zijn!

Groeten,

John
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 01, 2013, 21:46:04 PM
Ook boswachter André Donker helpt ons het fenomeen van Stylopsen te verspreiden  :duim:
http://andredonkernatuur.blogspot.nl/2013/03/gastblogger-vlinderseemland-over.html?spref=tw (http://andredonkernatuur.blogspot.nl/2013/03/gastblogger-vlinderseemland-over.html?spref=tw)

Vanaf volgende week is er zeker kans op geparasiteerde (Zand) bijtjes!!! Geven jullie ze door op waarneming.nl en/of aan John T. Smit?!?!
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 06, 2013, 15:39:17 PM
Vandaag gezocht op De Stompert te Soest; minimale activiteit (4 stuks A, vaga). Het eerste bijtje dat we zagen zat suf op de grond, met een mannetje Stylops. Even later was de Stylops verdwenen en vloog de bij snel weg. Niet meer kunnen controleren of er ook een vrouwtje Stylops op zat. Dit betrof dus ofwel het uitkomen van een man Stylops ofwel een paring. Denk het eerste. Het 2e slome bijtje had een vrouw Stylops. De andere 2 bijtjes waren behoorlijk actief en hebben we niet kunnen vangen.
Op een locatie iets verderop ook een A. Vaga gevangen: holte waar een man Stylops had gezeten was zichtbaar.

Helaas gaat het weer kouder worden en zullen we vast tot de 2e helft van maart moeten wachten voor de echte Stylops-piektijd.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op april 06, 2013, 23:16:20 PM
Hè, hè, vandaag eindelijk veel activiteit bij de kolonie Andrena vaga te Soest. Alle gecontroleerde exemplaren waren geparasiteerd.
Veel mannetjes Stylops gezien, wat zijn ze toch mooi! Tevens een paring van de Stylopsen, geweldig.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: jack_windig op april 07, 2013, 18:46:03 PM
Ja eindelijk zandbijtjes weer. Hier bij mijn tuin in Lelystad vooral veel A. praecox, en ja ook met stylops.
Het betreft deze waarneming
http://waarneming.nl/waarneming/view/74845550 (http://waarneming.nl/waarneming/view/74845550)
Zandbijwaaiertje - Stylops melittae gezien op 2013-04-07 Lelystad - Archipel
Foto's:
(http://waarneming.nl/fotonew/2/4559982.jpg)
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op april 07, 2013, 19:02:13 PM
Gaaf!
Mooie foto, Stylopsen zijn goed te zien.
Heb je ze toevallig verzameld voor John Smit? Dat zou te gek zijn (zie eerste post van dit topic).

Wij hadden vandaag op De Stompert te Soest minder bijtjes en Stylopsen dan gisteren, hoewel het nu beter weer was. Echter naast de vele gestylopiseerde Andrena vaga (Grijze zandbij) ook 2 gestylopiseerde Andrena haemorrhoa (Roodgatje) gezien. Deze 3 Stylopsen zijn overgedragen (t.b.v. de wetenschap, DNA-onderzoek) aan Jonh Smit. We zijn benieuwd naar de uitkomst!

Door de koude loopt alles achter, dus aankomend weekeind is vast ook nog een goede periode voor gestylopiseerde A. vaga en anderen.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: PeterPGS op april 08, 2013, 01:19:12 AM
Is misschien nog de vraag of het beter weer is voor de Stylopsen als _wij_ het beter weer vinden. :D
Zoals het er gister en vandaag aan toe ging, kan daar nog wel iets anders van invloed zijn?

Groet,
Peter
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op april 09, 2013, 08:04:15 AM
Het is nu natuurlijk een idioot late start van het voorjaar, maar ook vorig jaar was het niet altijd prachtig zonnig terwijl er toch genoeg Stylopsen en gestylopiseerde bijtjes rond vlogen.
De tijdsspanne bedroeg toen bij de Soester A. vaga kolonie zo'n 2 tot 3 weken, met een paar topdagen.
De komende jaren doen we hopelijk wat meer ervaring op  ;)
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: wilde op april 09, 2013, 11:37:50 AM
Het zou best eens het eerste jaar van een teruggang van de koloniegrootte kunnen zijn. Een jarenlange sterke parasitaire druk zou lijkt me op enig moment een omslag te kunnen hebben. Ik heb mij steeds verbaasd over de omvang van de nestaggregatie. De bijen moeten ver vliegen om stuifmeel te halen. Het zou me niet verbazen als ze tot in de bebouwing bij Soest vliegen, want ik kon in de buurt niets vinden van vroegbloeiers als wilg of paardenbloem. Een paar duizend bijen moeten echt een flink foerageergebied hebben.

Het blijft een aparte ervaring om die plek te bezoeken. Ik was zondag iets te vroeg en heb in de auto een wat hogere temperatuur afgewacht. Toen ik aankwam was het 0° C. Het bood me later nog wel enkele leuke dingen, zoals een uitsluipend mannetje Stylops, zie mijn waarneming. Bijgaand nog 2 actieve mannetjes die deden waarvoor ze na uitsluipen slechts enkele uren de tijd hebben voordat ze al weer dood zijn.

Gisteren (8apr13) heb ik in Zeeuws-Vlaanderen nog een kolonie van Andrena vaga bezocht. Het was 11° C. Die waren nog niet actief. Ik heb er nooit Stylopsen aangetroffen en dan zijn ze dus later. Er was geen bij te zien. Ik zag wel bij een kolonie Andrena clarkella al stuifmeel verzameld worden, vermoedelijk van bloeiende boswilg in de buurt. Die soort is altijd eerder. In mijn eigen tuin (Koudekerke) was gisteren Andrena bicolor te zien.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op april 14, 2013, 18:44:59 PM
Citaat van: wilde op april 09, 2013, 11:37:50 AM
Het zou best eens het eerste jaar van een teruggang van de koloniegrootte kunnen zijn. Een jarenlange sterke parasitaire druk zou lijkt me op enig moment een omslag te kunnen hebben. Ik heb mij steeds verbaasd over de omvang van de nestaggregatie.

Ons doel is inderdaad om te kijken hoe het verloop van deze kolonie is.
In 2011 was 'de ontdekking' van deze grote kolonie, in 2012 hebben we er meer aandacht aan besteed en werden er enorme aantallen gezien. Dit jaar, 2013, hadden we helaas een zeer lange koude-periode en hebben we nog geen topdag zoals in 2012 gehad.

In 2012 hebben we duidelijk een paar topdagen gehad wat Stylopsen betreft. In 2011 waren we daar nog niet heel erg mee bezig, en in 2013 hebben we nog geen echte topdag gehad.

Opties:
1. We hebben de topdag/topdagen gemist
2. De langdurig aanhoudende koude heeft e.e.a. in de war geschopt
3. De kolonie was in 2012 op z'n hoogtepunt en is in 2013 'ingestort'
4. ... Wie roept?

Citaat van: wilde op april 09, 2013, 11:37:50 AM
De bijen moeten ver vliegen om stuifmeel te halen. Het zou me niet verbazen als ze tot in de bebouwing bij Soest vliegen, want ik kon in de buurt niets vinden van vroegbloeiers als wilg of paardenbloem. Een paar duizend bijen moeten echt een flink foerageergebied hebben.

Op korte afstand ligt een terrein van Vitens of zo, grote kans dat daar wilgen staan. Meen me ook behoorlijk zeker te herinneren dat ik vorig jaar niet ver van de kolonie een Wilg heb gezien, maar ik weet niet meer waar...

Citaat van: wilde op april 09, 2013, 11:37:50 AM
Gisteren (8 april 13) heb ik in Zeeuws-Vlaanderen nog een kolonie van Andrena vaga bezocht. Het was 11° C. Die waren nog niet actief. Ik heb er nooit Stylopsen aangetroffen en dan zijn ze dus later. Er was geen bij te zien.
Bijzonder dat er dus blijkbaar op sommige plaatsen echt niet Gestylopiseerd wordt, terwijl bij ons elke kolonie A. vaga gestylopiseerd is.

Zowel gisteren als vandaag zeer weinig activiteit op De Stompert. Enkele geparasiteerde bijtjes, maar ook niet-geparasiteerd.
Geen Stylops paradise dit jaar?!

We zijn in ieder geval benieuwd naar de komende jaren!
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Rob S op augustus 10, 2013, 16:04:25 PM
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=242531.0

Zombie wesp. zou dit dezelfde Stylops soort zijn dan bij bijen?
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op januari 23, 2014, 18:51:36 PM
REMINDER:

Vorig jaar bleef het zeer lang koud en lieten de geparasiteerde zandbijtjes dan ook lang op zich wachten.
Maar, dit jaar is het nog steeds extreem zacht voor de tijd van het jaar, dus wie weet zijn ze dit jaar weer vroeg 'actief'.

Zie de eerste post van dit topic voor een oproep van John Smit om geparasiteerde bijtjes te verzamelen, de oproep uit 2013 is nog steeds van toepassing.

We zullen het hier uiteraard weer melden als we de eerste exemplaren hebben gezien en zien ook graag de waarnemingen en ervaringen van anderen hier weer verschijnen  ;)
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Botervlieg op januari 23, 2014, 18:55:10 PM
Bedankt voor de reminder!
Ik zal ook opletten of ik ze zie.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op januari 23, 2014, 19:08:05 PM
Top Marleen!
We zijn benieuwd, bij ons kriebelt het in ieder geval, laat ze maar snel komen ;)
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Botervlieg op januari 23, 2014, 19:14:48 PM
Soms zou het handig zijn als we een soort "kalender" zouden hebben waarop je altijd gemakkelijk kunt terugzien,
waar je mbt de natuur in die periode aan moet denken.

Zo is het goed om 'nu' op deze bijen te letten. In de 1e week van maart (uit mijn hoofd) opletten op het daslookgitje (is bij ons in de omgeving waargenomen). Begin april hebben we de jonge bosuilen in het park. Vanaf eind april de gierzwaluwen etc etc.

Dus deze reminder is handig, anders zou ik er niet (extra) op letten.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 21, 2014, 22:43:24 PM
Zojuist via John Smit door gekregen dat de eerste geparasiteerde Grijze zandbij - Andrena vaga dit jaar in België is gezien.
Wij zitten niet op Facebook, maar voor wie daar wel op zit, zie https://www.facebook.com/hans.henderickx/posts/10202169456412765:0

De afgelopen 2 weken hebben we 'onze' kolonie op De Stompert te Soest al meerdere malen bezocht, maar helaas nog geen activiteit gezien.
En dat terwijl de temperatuur en zon juist zo gunstig waren.
Aankomend weekeind misschien?

Maar voor de liefhebbers: wees dus alert!

We horen in dit topic graag de waarnemingen.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Henri van Dodeweerd op februari 22, 2014, 09:43:23 AM
Dat ziet er interressant uit.
Ik zal ook eens gaan opletten.
En ik heb weer wat leesvoer, met al die mooie artikelen!

Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 22, 2014, 09:47:58 AM
Citaat van: Henri van Dodeweerd op februari 22, 2014, 09:43:23 AM
Dat ziet er interressant uit.
Ik zal ook eens gaan opletten.
En ik heb weer wat leesvoer, met al die mooie artikelen!

Succes en veel plezier Henri!
De mannetjes Stylops zijn echt prachtige beestjes, kan niet wachten tot ze er weer zijn.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 23, 2014, 21:49:02 PM
Vandaag bij de Stompert te Soest nog een kijkje genomen. Prachtig weer, maar geen enkele Andrena vaga te zien, dus laat staan een Stylops  :'(
Morgen weer kijken.

MAAR, vandaag zijn de eerste geparasiteerde exemplaren van de Grijze zandbij (A. vaga) ingevoerd! In Limburg.
Zie http://waarneming.nl/waarneming/view/81918257
Je kan op de bijbehorende foto het mannetje Stylops mooi zien zitten achteraan het lijfje van het bijtje.

Al mailtje gestuurd dat er een mannetje Stylops op zit, misschien dat een admin van de Hymenoptera ook nog een opmerking kan plaatsen?

Benieuwd naar de volgende meldingen van geparasiteerde zandbijtjes  :P
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 26, 2014, 17:13:19 PM
Het begint op gang te komen! Er zijn al een paar waarnemingen ingevoerd en ook in Soest hebben we vandaag de eerste geparasiteerde Grijze zandbijtjes gezien  :blink:
Bij de zandbijtjes waar geen Stylops te zien is, zie je een holte tussen de tergieten zitten: hier heeft een mannetje gezeten. Alle Grijze zandbijtjes die je nu ziet zijn zonder twijfel geparasiteerd.

Hier is het mannetje Stylops mooi te zien.
(http://waarneming.nl/fotonew/2/6120892.jpg)

En hier zie je hetvrouwtje, dat gele puntje dat uit het achterlijf steekt.
(http://waarneming.nl/fotonew/3/6120893.jpg)
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Henk Soepenberg op februari 27, 2014, 09:11:43 AM
Citaat van: Violet (en Remco) op februari 26, 2014, 17:13:19 PM
Alle Grijze zandbijtjes die je nu ziet zijn zonder twijfel geparasiteerd.

handig om te weten (hoef ik ze niet te checken  :blink: )
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 27, 2014, 14:15:18 PM
Citaat van: Henk Soepenberg op februari 27, 2014, 09:11:43 AM
Citaat van: Violet (en Remco) op februari 26, 2014, 17:13:19 PM
Alle Grijze zandbijtjes die je nu ziet zijn zonder twijfel geparasiteerd.

handig om te weten (hoef ik ze niet te checken  :blink: )

Toch juist leuk om te checken  ;D
Bij een holte tussen de tergieten weet je dat er een mannetje Stylops heeft gezeten. En probeer eens een bijtje te vinden met 3 of 4 Stylops, een hele uitdaging!
Mooiste is als je het treft dat een man Stylops uitkomt; dat gaat razendsnel. Eerst zie je wat gefriemel en dan, tadaaah, een opwindbeestje is geboren. Zandbij met vrouw Stylops er bij houden en hopen op een paring  :P
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Henk Soepenberg op februari 27, 2014, 17:30:19 PM
Citaat van: Violet (en Remco) op februari 27, 2014, 14:15:18 PM
Citaat van: Henk Soepenberg op februari 27, 2014, 09:11:43 AM
Citaat van: Violet (en Remco) op februari 26, 2014, 17:13:19 PM
Alle Grijze zandbijtjes die je nu ziet zijn zonder twijfel geparasiteerd.

handig om te weten (hoef ik ze niet te checken  :blink: )

Toch juist leuk om te checken  ;D

jawel, maar soms lukt me dat niet ... :blink:        https://waarneming.nl/waarneming/view/81997445
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 27, 2014, 17:43:57 PM
Citaat van: Henk Soepenberg op februari 27, 2014, 17:30:19 PM
Citaat van: Violet (en Remco) op februari 27, 2014, 14:15:18 PM
Citaat van: Henk Soepenberg op februari 27, 2014, 09:11:43 AM
Citaat van: Violet (en Remco) op februari 26, 2014, 17:13:19 PM
Alle Grijze zandbijtjes die je nu ziet zijn zonder twijfel geparasiteerd.

handig om te weten (hoef ik ze niet te checken  :blink: )

Toch juist leuk om te checken  ;D

jawel, maar soms lukt me dat niet ... :blink:        https://waarneming.nl/waarneming/view/81997445

;D
De bijtjes die we gisteren zagen, zaten sloom op de grond. Op m'n knieën kon ik overal het algemeen goed zien of er een Stylops zat of dat er sporen van een man Stylops waren.
Maar zodra ik ze in een potje had gedaan om goed te kunnen bekijken en ze daarna vrij liet vlogen ze ook direct heel actief weg.   
Hoewel er ook eentje ruim 5 minuten op m'n vinger is blijven zitten alvorens weg te vliegen.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 15, 2014, 18:08:09 PM
Morgenochtend ergens tussen 7.00 en 10.00 uur op Radio Vara's Vroege Vogels een item met John Smit (en mij) over de Grijze zandbijtjes met hun parasieten.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op februari 17, 2015, 08:10:17 AM
Dag allemaal,

Op waarneming.nl zag ik dat de eerste Grijze zandbijtjes alweer zijn gezien.
Vast geparasiteerd, meende ook vaag iets van een Stylops te kunnen zien op de foto's.

Met andere woorden: we kunnen weer op zoek naar de bijtjes en Stylopsen   :lol:
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Pietsje op maart 07, 2015, 14:25:55 PM
Vandaag een aantal gestylopsideerde Andrena vaga gefotografeerd in Huis Ter Heide (Brabant). Zie foto's, zowel vrouwtje als mannetje dat met paring bezig leek. Foto's helaas niet zo goed, ik had het pas thuis in de gaten dat er een mannetje Stylops op mijn bijtje zat.
Bovenste foto met een mannetje Stylops op achterlijf, onderste foto met een vrouwelijke Stylops op achterlijf. Bovenste foto vrouwke Andrena vaga, onderste een menneke. Foto's zijn ingevoerd bij zowel 'Bijen, wespen en mieren' (de bijtjes)  als bij 'Insecten overig' (de zandbijwaaiertjes).
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 07, 2015, 18:17:34 PM
Hoi Pietsje,

Goed bezig  :duim:
Mannetje zal zeker een poging tot paren hebben gedaan, en zal ook wel gelukt zijn, gaaf hoor!
Grappig dat je er dan pas thuis achter komt dat je een mannetje Stylops op de foto hebt gezet, maar luid en duidelijk een Stylops.

Dank voor de correcte invoer, leuk.

Wij gaan morgen in Soest kijken (en vast ook vinden). Vandaag moesten we bij de Landelijke Vlinderdag aanwezig zijn, maar gelukkig hebben we morgen nog.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Pietsje op maart 07, 2015, 20:14:32 PM
Succes dan maar julie :lol:
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: John Bouwmans op maart 08, 2015, 10:18:38 AM
Citaat van: Violet (en Remco) op maart 07, 2015, 18:17:34 PM
Grappig dat je er dan pas thuis achter komt dat je een mannetje Stylops op de foto hebt gezet, maar luid en duidelijk een Stylops.

Hoi Violet,

Ik was wel gespitst om die oranje punten op het achterlijf te zien, maar de imago's zag ik ook thuis pas op de foto's. Dus hoe gefocust je ook bent, daar kijk je dus soms gewoon overheen. Alle Andrena's van gisteren liepen wat ongemakkelijk en traag en ik dacht als dat dat vanwege de kou kwam. Maar misschien kwam dat ook wel door de Stylops. Had 2 dagen terug ook uitgebreid gezocht naar Zandbijen, maar toen helemaal niks. En gisteren op 2 vaste plekken op beide plaatsen meer dan 10 stuks. (https://waarneming.nl/observation/98500540/ )

(http://waarneming.nl/fotonew/5/8098435.jpg)


Bij meer dan de helft zag ik een of twee oranje punten op het achterlijf. En n.a.v. je opmerking via de mail "Kan het zijn dat er bij de andere helft een soort "gat" tussen de tergieten zat? Daar zou dan een mannetje Stylops gezeten hebben. Kan bijna niet anders, de niet geparasiteerde bijtjes zijn als het goed is nog in rust." heb ik gekeken of dat het geval is. Bij een exemplaar is duidelijk een "gat"te zien. (onderste foto)

(http://waarneming.nl/fotonew/0/8099300.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/2/8099402.jpg)
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: John Bouwmans op maart 08, 2015, 12:45:41 PM
Ben  vanmorgen nog even wezen kijken. De Andrena vaga's die rondvlogen hadden vooral  oranje Stylops (vrouwtjes?). De A. vaga's die op de grond zaten hadden voor  zover ik het zag allemaal last van mannetjes Stylops. Heb er 3 verzameld. Nog steeds een project voor DNA-onderzoek zoals in een eerdere bijdrage was vermeld?

Het betreft deze waarneming: http://waarneming.nl/waarneming/view/98524230 (http://waarneming.nl/waarneming/view/98524230)
Zandbijwaaiertje - Stylops melittae gezien op 2015-03-08 Veenendaal - Kwintelooyen
Foto's:

(http://waarneming.nl/fotonew/8/8102468.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/0/8102470.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/2/8102472.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/3/8102473.jpg)
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: wilde op maart 08, 2015, 13:13:10 PM
De middelste foto van de vorige serie van 3 is denk ik een pop van een mannetje. De cephalothorax van een vrouwtje ziet er anders uit.
Het heeft weinig zin om mannetjes te verzamelen die afkomstig zijn van Andrena vaga. Toen ik in 2012 in Soest Stylopsen fotografeerde was John Smit er later op de dag ook en hij heeft er daar veel verzameld voor zijn DNA-onderzoek. Hij heeft wel veel belangstelling voor Stylopsen op andere Andrena's en dan vooral van latere soorten.
Je zou ook eens moeten opletten of je in een kolonie van Andrena vaga een gestylopiseerde Nomada lathburiana ziet. Dat is dacht ik nog nooit vastgesteld, maar het lijkt mij niet onmogelijk. Als je er eentje ziet: vangen en op 70% alcohol opsturen naar John Smit, Naturalis.
Het vangen van mannetjes en droog opsturen heeft geen zin, want dan kan meestal geen DNA-profiel worden gemaakt.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: John Bouwmans op maart 08, 2015, 13:21:32 PM
Heb de foto's bij de waarneming gewijzigd Albert. Goed dat ik het weet dat verzamelen geen zin heeft, dan laat ik dat achterwege. Ging nu even terug omdat ik die mannetjes Stylops niet bewust had gezien. Zaten er de nodige.
Maar met de 3e foto bedoel je deze?
Zal extra alert zijn op gestylopiseerde Nomada lathburiana. Hoop dat ik er een vind de komende weken.

(http://waarneming.nl/fotonew/0/8099300.jpg)

Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: wilde op maart 08, 2015, 13:29:59 PM
Ja, die foto bedoel ik, want die ziet er net wat anders uit, ook met de tergietrand die er niet strak omheen sluit. Die had je moeten vangen en in een potje laten uitkomen. Ze komen uit door de warmte. Dan weet je het zeker. Ik het veld is het onderscheid echter bijna niet te doen.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: John Bouwmans op maart 08, 2015, 13:39:27 PM
Heb net ook 5 A. vaga's meegenomen, volgens mij allemaal met Stylops (oranje punten). Maar de bijtjes vechten elkaar bijna de tent uit. Heb ze al gescheiden van de mannetjes Stylops, want dat gaf ook veel reuring. Maar als ze voor verder onderzoek niet nodig zijn, dan laat ik ze zo weer los. Was in elk geval leuk om even op mijn gemak te bekijken.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 08, 2015, 18:50:19 PM
Leuk John! Mooi op de plaat gezet   :duim:
Ik zal John Smit nog even vragen voor de zekerheid, maar volgens mij heeft hij van A. vaga geen Stylops meer nodig voor DNA onderzoek. Kom er z.s.m. op terug!

Onze zoektocht vandaag in Soest was nog niet echt succesvol te noemen  :-\
Maar liefst 1 mannetje A. vaga gevonden welke zeer actief was. Dat klopte ook aangezien er een holte/gat tussen de tergieten zichtbaar was en er dus een mannetje Stylops heeft gezeten. Dan is het voor de Stylops niet meer noodzakelijk om de bij te versuffen.

Nog even voor de duidelijkheid:
Alle zandbijtjes die ruim voor hun normale vliegtijd worden gezien zijn geparasiteerd (99,9 % zeker). Dat geldt dus ook voor andere Andrena's die later in het jaar vliegen: de exemplaren die voor de normale vliegtijd voor die soort actief zijn, zijn hoogstwaarschijnlijk geparasiteerd door een Stylops.
De A. vaga die je nu sloom ziet rond hobbelen, doen dat niet door de kou (dachten we eerst ook), maar puur door de Styops!
De gezonde bijtjes zitten nog lekker onder de grond. De geparasiteerde beestjes worden door de Stylops echter  'te vroeg' geactiveerd waardoor ze ruim voor de gezonde bijtjes hun holletje verlaten.
Als er alleen een mannetje Stylops in de bij zit/heeft gezeten, dan zijn de bijtjes gelijk behoorlijk actief. Ook de bijtjes met een vrouwtje Stylops die al gepaard heeft is actief (tenzij er nog andere vrouwtjes Stylops op zitten die nog niet gepaard hebben, zij scheidden nog steeds versuffende stoffen uit). Dat is tenminste onze ervaring.
Dus alle suffe bijtjes die 'te vroeg' worden gezien zijn gestylopiseerd met vrouwtjes die nog niet hebben gepaard. Dat is ook logisch als je bedenkt dat de mannetjes Stylops niet goed kunnen vliegen: het (niet gepaarde) vrouwtje Stylops geeft versuffende stoffen af zodat het mannetje makkelijker bij haar kan komen. Een actieve bij kan het mannetje Stylops niet bijhouden. Na de paring is het logisch dat de normale gang van zaken weer van start gaat, de bijtjes moeten nectar zoeken en vinden, daarvoor moet de bij weer actief worden.
Duzz, vroege zandbijtjes zijn geparasiteerd. Als ze sloom zijn hebben ze een vrouwtje Stylops die nog niet heeft gepaard. Als ze actief zijn (en dus ruim voor de normale vliegtijd) hebben ze of alleen een mannelijke Stylops gehad, of 1 of meer vrouwtjes Stylops die intussen al gepaard hebben.
Het vrouwtje Stylops blijft zichtbaar als een geel/bruin uitsteekseltje tussen de tergieten, van de mannetjes zal je veelal de sporen tegenkomen in de vorm van een opening/gat/ruimte tussen de tergieten, daar waar de Stylops heeft gezeten.

Hoor graag van John T. Smit als ik ergens de plank mis sla!

En hoor ook graag van andere waarnemers als er vragen of opmerkingen zijn.
Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: John Smit op maart 20, 2015, 09:35:24 AM
Heren, dames,


Wat heerlijk weer dat de zombiebijen weer actief zijn. Zelf helaas nog geen tijd gehad er op uit te gaan om Stylopsen te zoeken, maar dat mag de pret niet drukken.
@John, Stylopsen van Andrena vaga heb ik niet meer nodig, die mogen gewoon weer vrijgelaten worden. Maar er is zeker nog wel materiaal dat ik goed kan gebruiken voor het DNA-werk.
Hieronder een lijstje van bijensoorten waar wel Stylopsen van bekend zijn, maar waar ik nog geen DNA-profielen van heb.
Overigens is het inderdaad normaal gesproken zo dat ik materiaal voor DNA op alcohol wil hebben, maar voor geparasiteerde bijen liever niet. In de alcohol is het een stuk moeilijker om de vrouwelijke Stylopsen goed uit te prepareren, daarom prefereer ik droog materiaal. Het beste kun je er zelfs wat tissue ofzo bijstoppen om eventueel vocht van de dieren zelf op te vangen.


Materiaal kan naar het gebruikelijke adres gestuurd worden:
EIS Kenniscentrum Insecten, Postbus 9517, 2300 RA, Leiden.
of: Antwoordnummer 10430, 2300 WB, Leiden


Soortenlijstje:
Andrenaapicata
Andrenabarbilabris
Andrenabimaculata
Andrenacarantonica
Andrenaclarkella
Andrenaflorea
Andrenafucata
Andrenahaemorrhoa
Andrenahelvola
Andrenaminutula
Andrenanigroaenea
Andrenanitida
Andrenanitidiuscula
Andrenasynadelpha
Andrenatibialis
Andrenavarians
Andrenawilkella


Groeten,
John

Titel: Re: Parasieten veroorzaken zombiebijen
Bericht door: Violet (en Remco) op maart 20, 2015, 18:58:45 PM
Beginpost aangepast n.a.v. bovenstaande reactie van John Smit.