Forum van Waarneming.nl

Overige natuuronderwerpen => Excursieverslagen => Topic gestart door: Pim op mei 14, 2005, 21:49:45 PM

Titel: OVP en De Wieden te Overijssel.
Bericht door: Pim op mei 14, 2005, 21:49:45 PM
Vanmorgen (zaterdag 14 mei 2005) met frisse tegenzin al om 5.00 uur gewekt door kinderen die met blikjes achter de fiets door de wijk reden, het ouderwetse luilakfeest. Voor mij alweer een bewijs dat Charles Darwin toch gelijk had met zijn theorie dat de mens afstamt van de apen. Het was niet echt donker meer en een slaapkamergordijn ontbreekt in mijn huis, me daarom maar snel gereed gemaakt om op de fiets naar de Oostvaardersplassen nabij Lelystad te gaan. Het zou immers droog blijven had ik via het weerbericht vernomen, de factor windkracht en windrichting had ik daarbij buiten beschouwing gelaten. Dat heb ik geweten; in een slakkentempo worstelde ik me vooruit over de Oostvaardersdijk noord(oost)waarts. Bij de Lepelaarplassen zag ik een vos die alle grauwe ganzen in zijn omgeving het ruime sop deed kiezen. Ook een schuwe ree foerageerde nog aan de rand van het gebied. De koekoek luide deze ochtend in samen met vele andere vogels.

Door de harde wind werd de vogelzang in de verbindingszone overstemd, met moeite hoorde ik rietzanger, snor en koekoek, laatstgenoemde kwam ook langs vliegen. Bij het Jan van den Boschpad verliet ik bezweet de dijk. Op het fietspad wandelde een vos op zijn dooie gemak en snuffelde eens ontspannen in het rond. Plotseling kreeg hij me in de peiling en schoot weg in het Fluitbos te Almere. Op een pad naast de centrale uitkijkheuvel kwam weer een vos aanwandelen en op de enorme vlakte zag ik een tweede exemplaar. De vlakte is rijkelijk gevuld met grauwe ganzen en hun kroost. Langs het water liepen enkele groenpootruiters en boven de rietvelden zweefden bruine kiekendieven. De grote zilverreiger en lepelaar lieten geen verstek gaan deze vroege morgen.

Een halve kilometer verderop richting spoorlijn stond een groep van honderden Konikpaarden met diverse veulens, soms werden en oergeluiden geproduceerd waarvan je kippenveel kreeg. Achter de paarden, ongeveer halverwege de vlakte, zat een bakbeest. Nadere bestudering met de verrekijker leerde me dat het om de inmiddels vertrouwde Monniksgier "Carmen" ging. Ze was met verrekijker tot in detail te bekijken en werd bijna mooi van lelijkheid. Haar gemene gezichtsuitdrukking doet me denken aan de achterbakse gieren uit de fantasiefilm "The dark crystal". Het is wel een enorm gevaarte, zelfs de zeearend moet in haar zijn meerdere erkennen.

Aan het eind van het Jan van den Boschpad toonde ik me een watje, in plaats van heldhaftig tegen de wind in naar de Knardijk te Lelystad te fietsen, koos ik voor het recente station Almere Oostvaarders alwaar ik met fiets en al in een trein stapte. Bij een bouwterrein zaten enkele veldleeuweriken en een gele kwikstaart. Ook was er een zandhoop met enkele gaten erin wat kan wijzen op een oeverzwaluwkolonie. Onderweg in de trein zag ik ter hoogte van de Grote Praambult een vijfde vos. Vanaf Lelystad had ik de wind in de rug en vloog ik richting het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer waar ik vandaag (op vrijwillige basis) dienst had. Onderweg zag ik nog een boomvalk, vlogen twee hitsige koekoeken elkaar achterna en hoorde ik diverse grasmussen en nachtegalen.

Bij het Oostvaardersveld zochten net drie reeën de beschutting van het bos op. Tussen de Konikpaarden hupten een drietal gele kwikstaarten. Op diverse paaltjes zaten zingende blauwborsten, drie in totaal. Vanaf de Kleine Praambult was een aparte gans te zien, een mogelijke kruising tussen een rotgans en brandgans. De vossenburcht lag er verlaten bij, wel zag ik verderop op het veld twee vossen wandelen. Enkele zwarte sterns foerageerden boven de plas. Uit diverse richtingen klonk de koekoek. Op een boomstam op de grond zat een zeearend, niet als stipje aan de horizon, maar aanzienlijk dichterbij.

In de Keersluisplas naast het bezoekerscentrum (http://www.staatsbosbeheer.nl/doen/dagjeuit/bezoekerscentra/details.asp?LOC_ID=115)  van Staatsbosbeheer stak de kop van een roodwangschildpad boven het water uit. Deze exoot was weer ten prooi gevallen aan een gezin dat zijn keuze voor een schildpad later in twijfel trok, deze dieren kunnen namelijk enorm stinken.

Op de terugweg werd ik in een prettig tempo richting Almere geblazen begeleid door de zang van koekoek, grasmus, sprinkhaanzanger en nachtegaal. Op het Trekvogelgrasveldje bij de Lepelaarplassen foerageerden nu vijf lepelaars, twee kleine zilverreigers en een grote zilverreiger. Bij de Trekvogelbrug trof ik een aantal leden van de vogelwerkgroep "De grauwe gans"  aan, vol interesse vroegen ze of ik een ijsvogel had gezien of de groene specht had horen roepen. Pas iets verder kon ik deze vraag plaatsen, bij veel vogelwerkgroepen is het vandaag de jaarlijkse Big Day; in een afgesproken tijd in je werkgebied zoveel mogelijk soorten zien. Ben benieuwd of het scherpe record van vorig jaar er aangaat, door de stevige wind (waar vogels niet zo dol op zijn) betwijfel ik dit. (zie: www.degrauwegans.nl)

Gisteren, vrijdag 13 mei 2005, de laatste etappe van het Langeafstandswandelpad (LAW) Pionierspad gelopen, van Vollenhove naar Steenwijk (een etappe van 30 kilometer). (http://www.wandelnet.nl/). Na een veel te lange heenreis met trein, Q liner (wie verzint die namen) en lijnbus kwam ik aan in het oude stadje Vollenhove. Een groep gierzwaluwen en enkele huiszwaluwen waarderden alle oude stenen gebouwen, ik ook trouwens. Na enkele kleine gehuchten kwam ik aan bij "De Wieden" (natuurmonumenten).

De Wieden
De Wieden is een moerasgebied dat in de zeventiende eeuw is ontstaan door vervening. Het bestaat uit trekgaten en plassen, rietvelden, hooilanden en moerasbos. De Wieden vormt samen met het aangrenzende Nationaal Park De Weerribben één van de belangrijkste laagveenmoerasgebieden van West-Europa.
De Wieden is ontstaan door turfwinning. Toen de vraag naar turf steeg, werden de uitgebaggerde trekgaten steeds breder en de legakkers steeds smaller - soms zelfs zo smal, dat bij storm het land door de golven werd weggeslagen. Zo ontstonden de grote plassen in De Wieden. De resterende trekgaten groeien geleidelijk dicht.

Dit verlandingsproces kent verschillende stadia, waaronder zeldzame drijftillen en trilvenen. Dit zijn dunne drijvende vegetaties die met het water meebewegen. In trilveen groeien onder meer schorpioenmos en bijzondere zeggen- en orchideeënsoorten. Om de verschillende verlandingsstadia met bijbehorende dieren en planten te behouden, maakt Natuurmonumenten dichtgegroeide trekgaten open en worden nieuwe trekgaten gegraven. Deze gaten groeien vervolgens weer dicht.

Hier ontstaat na vijftig tot zestig jaar moerasbos, dat bestaat uit els, wilg en berk. Zo'n moerasbos is waardevol voor zangvogels als de wielewaal. In de zomer vissen grote groepen aalscholvers in het gebied. 's Winters verblijven er veel eenden als grote zaagbek, kuif- en tafeleend. In de zomer broeden de purperreiger en snor in overjarig riet.

(Bron: Natuurmonumenten).

Vooral de grote aantallen weidevogels stemden mij optimistisch, de roep van grutto, tureluur, scholekster en wulp was op vele plekken te horen. Boven diverse slootjes foerageerden zwarte sterns, een soort die volop tot broeden komt in dit unieke gebied dat je eigenlijk alleen per kano echt kunt proeven. Later zag ik zelfs een groep van >60 zwarte sterns bij elkaar. In de heldere en schone sloten is nog volop het krabbescheer te vinden, een plantensoort die deze vogel erg waardeert om zijn nest op te bouwen. Gelukkig komt deze vogel op veel plaatsen ook tot broeden op speciale piepschuimen nestvlotjes, dit maakt de soort iets flexibeler in deze moderne mensenwereld. Bij Jonen werd ik met een voetveer overgezet. De weilanden (die hier niet verminkt worden door overijverige boeren) lagen er fraai bij met boterbloemen en echte koekoeksbloem.

In Giethoorn ontwaakte ik weer even uit mijn dromerige toestand want hier moet je alert zijn om de toeristen te ontwijken, gelukkig maakten diverse huiszwaluwen ook dit deel van de wandeling de moeite waard. Na dit Venetië van Overijssel (hoe ze het zelf gekscherend noemen) kwam ik weer langs De Wieden. Een purperreiger foerageerde langs een smalle sloot. Het aantal wulpen was zeer groot, wat een grote vogel is dit eigenlijk. Tijdens de gehele wandeling hoorde ik op vele plekken de herhalende roep van de koekoek, krassende rietzangers, maar ook veel boerenzwaluwen. Een ooievaar landde en verdween meteen uit beeld door de hoge vegetatie. Een veld was geheel bedekt met het fraaie veenpluis. Op stukken omgeploegd weiland zag ik gele kwikstaarten en tapuiten.
De contouren van Steenwijk waren al ver van te voren te zien, dat maakte het laatste stuk erg zwaar. Er leek geen einde aan te komen.

Te Steenwijk nam ik een bus naar het plaatselijke station. Hier nam ik een trein en bijna drie uur later was ik thuis. Wat een enorm groot land moet dat Nederland zijn.